Akılcı İlaç Kullanımı - kavak devlet hastanesi

Kavak Devlet
Hastanesi
Eczacılık Hizmetleri Eğitim Sunusu
Hazırlayan: Ecz.Nazlı Nergiz VAROL
Eğitim içeriği:
O Akılcı ilaç kullanımı
O İlaç güvenliği ve özellikli birimlerde ilaç yönetimi
O İlaç- İlaç etkileşimi
O İlaç- Besin etkileşimi
O İlaç geçimsizliği
O İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin soğuk zincir koşullarında
O
O
O
O
O
O
saklanması ve transferleri
Narkotik ve Psikotrop ilaçların muhafazası ve kayıt altına
alınması
İlaçların kaybolması ve kırılması konusunda yapılacaklar
İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin eczane iadesi, imhası
Yüksek riskli ilaçların saklanması
Advers etki bildirimi
Bölünebilir ve ezilebilir ilaçlar/ eşdeğer ilaç / ilaç infüzyon
süreleri
Akılcı ilaç kullanımı
O Kişilerin hastalığına ve bireysel özelliklerine
göre;
O Uygun ilacı,
O Uygun sürede,
O Uygun dozda,
O En düşük maliyetle
kolayca
sağlayabilmeleri
tanımlanmaktadır.
olarak
Akılcı Olmayan İlaç
Kullanımı Örnekleri
O İlaç kullanımında özensiz davranılması
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
(uygulama yolu, süre, doz..)
İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı
Gerekmediği halde çoklu ilaç kullanımı
İlaçların su yerine başka içeceklerle alınması
Süresi geçmiş ilaçların kullanılması
Hekim önerisi dışında uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması
Gereksiz yere enjeksiyon kullanımı
Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı
Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı
İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi
Gereksiz antibiyotik kullanımı
Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı
Etkileri
O Hastaların tedaviye uyumunun azalmasına,
etkileşimlerine bağlı istenmeyen
sonuçlara,
Bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine,
Hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına,
Yan etki görülme sıklığının artmasına,
Tedavi maliyetlerinin artmasına
neden olur.
O İlaç
O
O
O
O
Akılcı İlaç Kullanımındaki
Sorumlu Taraflar
O Hekim
O Eczacı
O Hemşire
O Diğer sağlık personeli
O Hasta/ hasta yakını
O Üretici
O Düzenleyici Otorite
O Diğer (Medya, Akademi vb.)
Ne Yapmalıyız?
O Antibiyotik kullanımı için hekim tarafından tanı konmuş bir
O
O
O
O
O
enfeksiyon varlığı gereklidir.
Hekim reçete etmedikçe antibiyotik kullanılmamalıdır.
Daha önceki bir hastalıkta kullanılan antibiyotiğin, tekrar
benzer hastalığa yakalanılsa bile hekime danışmadan
kullanılmaması gerekir. Antibiyotikleri ne zaman ve nasıl
kullanılacağı hakkında daima hekim ve eczacı tavsiyeleri
uygulanmalıdır.
İlaçlar doğru yoldan, doğru zaman aralıklarında, doğru
dozda ve belirtilen süre boyunca kullanılmalıdır.
İlacın doğru zamanda alınmasını hatırlatıcı düzenlemeler
yapılmalıdır.
İlaçlar su ile alınmalıdır.
O Özellikle nezle ya da grip gibi virüslere bağlı solunum yolu
O
O
O
O
O
O
enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yerinin olmadığı
unutulmamalıdır.
Nezle ve grip için; hastalığın ilerlememesi, enfeksiyon etkeninin
topluma yayılmaması için yatak istirahati, C vitamininden
zengin beslenmek ve bol sıvı alımı yeterli olabilir
Virüslerin veya bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar
birbirlerine benzediğinden kişiyi yanıltabilir.
Hastalığınızın ne kaynaklı olduğunu ve ne yapılması gerektiğini
yalnızca hekiminiz bilir!
İlaçlar kullanma talimatında belirtilen şekilde saklanmalıdır.
Uygun olmayan saklama koşullarında ilaçların kimyasal yapıları
bozularak etkinliğini kaybedebileceği hatta istenmeyen etkilerin
ortaya
çıkabileceği
ve
zehirlenmelerin
oluşabileceği
unutulmamalıdır.
Hekime; gebelik, emzirme durumu, alerji, kronik hastalıkların
varlığı ve başka ilaçların kullanımı gibi özel durumlar mutlaka
bildirilmelidir.
İlaç güvenliği ve özellikli birimlerde ilaç
yönetimi
O
O
O
O
O
“Yüksek dozda piridostigmin bromür alan hasta acil servise
getiriliyor.
Parasempatomimetik doz aşımlarında antidot olarak doktor tarafından
2mg atropin
sülfat istemi yapılıyor. İlaç uygulamasından bir dakika sonra hastada
taşikardi gelişiyor.
Atropin ambalajının adrenalinle karıştırılması sonucu hasta
kaybediliyor.”
İlaç güvenliği ile ilgi hatalar tüm tıbbi hataların %18-20’sini
oluşturmaktadır.
İLAÇ GÜVENLİĞİ
İlaç güvenliği bir beşeri tıbbi müstahzarın üretiminden uygulama
sonrası gözlem aralığına kadar tüm süreçleri içeren, ilacın hastaya
ve çalışanlara zarar vermesini
önlemek amacıyla yapılan önleyici faaliyetler ile ilaç kullanımından
dolayı meydana gelmiş olaylarla ilgili yapılan düzeltici faaliyetlerin
tamamını ifade etmektedir.
İlaç güvenliği nasıl sağlanır?
Hastane formüleri oluşturulmalıdır.
Hastanede ilaç yönetimi ile ilgili sorumluluklar
tanımlanmalıdır.
O İlacın dahil olduğu tüm süreçler ve bu süreçlere yönelik kurallar
tanımlanmalıdır.
O İlaçların muhafazasına yönelik düzenleme bulunmalıdır.
O İlaç istemleri ile ilgili kurallar belirlenmelidir.
O İlaçların hazırlanmasına yönelik düzenleme bulunmalıdır.
O İlaçların transferine yönelik düzenleme bulunmalıdır
O İlaçların güvenli uygulanmasına yönelik düzenleme yapılmalıdır.
O Advers Etki Bildirimi (Farmakovijilans) ile ilgili düzenleme yapılmalıdır.
O Özel nitelikli ilaç gruplarına yönelik düzenleme bulunmalıdır
O Narkotik ve psikotrop ilaçlara yönelik düzenleme yapılmalıdır.
O Hastanın beraberinde getirdiği ilaçların yönetimine ilişkin düzenleme
bulunmalıdır
O Eczaneye iade edilen ilaçlara yönelik düzenleme yapılmalıdır
O İlaç yönetimi süreçlerinin izlenebilirliği sağlanmalıdır.
O İlaç atıklarının ve son kullanım tarihi geçmiş ilaçların imhasına ve uygun
şartlarda bertaraf edilmesine yönelik düzenleme bulunmalıdır.
O
O
ÖZELLİKLİ BİRİMLERDE İLAÇ YÖNETİMİ
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
1. Hastane yönetimi tarafından ara depo olarak toplu ilaç ve tıbbi sarf malzemelerin talep edilebileceği birimler ve birim
sorumluları tespit edilir, HBYS üzerinden birim tanımlamaları ve yetkilendirilmeleri yapılır.
2. Hastane Eczane Sorumlusu ve Medikal Depo Sorumluları tarafından bu birimlere verilebilecek ilaç ve tıbbi sarf malzemelerinin 5
günlük ihtiyaç miktarları tespit edilir. Birim sorumluları tarafından bu ilaç ve tıbbi sarf malzemelerin asgari azami stok seviyeleri
belirlenerek HBYS’ ye entegre edilir.
3. İlaç ve tıbbi sarf malzemelerinin istemleri, en fazla 5 gün olacak şekilde HBYS üzerinden yapılır ve yapılan istemlerin Taşınır
İstek Belgesi düzenlenir. İlgili birimlerden yapılan istemler 5 günü aşması durumunda HBYS uyarı vermelidir ve en fazla 5 günlük
ihtiyaç karşılanmalıdır. Taşınır istek belgesi ilgili birim sorumlusu tarafından imzalanarak TKKY’ ye verilir.
4. Servis tarafından ilaç ve tıbbi sarf malzemelerinin talebi yapılmadan önce mutlaka mevcut stok dökümü alınır ve ilgili birim
sorumlusu tarafından fiili sayım yapılır.
5. Yetkilendirilmiş olan Acil, Merkezi Kemoterapi Hazırlama Ünitesi, Anestezi, Ameliyathane, Diyaliz Ünitesi, Yoğun Bakım gibi
belirtilen toplu ilaç ve tıbbi sarf malzemesinin verilmesi gereken birimlerin sorumluları otomasyon sistemi üzerinden ihtiyaç
taleplerini yapar.
6. Medikal Depo Taşınır Kayıt Kontrol Yetkilileri tarafından stoklar incelendikten sonra, stok devir hızlarına göre uygun görülen
miktarlar HBYS üzerinden onaylanır, İlaçların İTS bildirimleri yapılarak mesai saatleri içerisinde ilgili birim sorumlusuna teslim
edilir.
7. Onaylanan ilaçlar arasında Narkotik ve Psikotrop İlaç varsa, “Narkotik ve Psikotrop İlaçların Yönetimi Talimatı” doğrultusunda
hareket edilerek ilgili birim sorumlusuna teslim edilir.
8. Teslim alınan ilaç ve tıbbi sarf malzemeler miad kontrolleri yapılarak saklama koşullarına uygun olacak şekilde yerleştirilir.
9. Ara depolardaki ilaç ve tıbbi sarf malzemelerin miad ve stok kontrolleri ilgili birim sorumluları tarafından düzenli olarak yapılır
ve bunların HBYS uyumu sağlanır. Miadı yakın ilaç ve tıbbi sarf malzemeler miadı süresince kullanılamayacaksa 6 ay öncesinden
Medikal depo sorumlusuna yazılı olarak bildirilir. Hareketi olmadığı için ana depoya iade edilmek istenen ilaç ve tıbbi sarf
malzemeler, ‘İlaç ve Tıbbi Sarf İade Formu’ ile medikal depoya iade edilir, daha uzun miadlı ilaç ile miad uzatımı sağlanır veya
medikal depo sorumluları tarafından tüketimi daha yoğun olan birime transfer edilir.
10. Bu ilaç ve tıbbi sarf malzemelerin tüketiminin sağlanamayacağı öngörüldüğünde, İhale Şartname hükümleri gereği Taşınır Kayıt
Kontrol Yetkilisi tarafından yüklenici firmaya iade edilerek MKYS deki uygun işlem türü ile miad değişimi sağlanır.
11. İlgili depoların fiili sayımları ve miad takipleri belirli periyotlarda Medikal Depo sorumluları tarafından da yapılır. Hareket
görmeyen, tüketimi az olan ve 5 günlük stok üzerinde olan ilaç veya tıbbi sarf malzemeler tespit edilir. Mevcut durum ile ilgili
rapor hazırlanarak Hastane Yöneticiliğine bildirimi yapılır ve düzeltici faaliyetler planlanır.
12. HBYS üzerinden ilgili birimlere çıkış yapılan ilaç ve Tıbbi Sarf Malzemelerin, kullanıcı tarafından belirlenen tarihler arasında
giriş çıkış hareketleri , ‘Mevcut stok durumu ve birim fiyatını gösterir excel raporlarının alınması sağlanarak, miktar ve tutar
bazında stok takibi yapılır.
13. Ara depoların stoklarına giren ilaçlar hastaya ilaç uygulamasını yapan kişi tarafından ilaç-ilaç, ilaç-besin etkileşimleri ve
geçimsizlikler (HBYS ikazları ve mevcut listeler) dikkate alınarak hastaya uygulanır,
14. Ara depolarda kullanılan ilaç ve tıbbi sarf malzemelerin doğru ve eksiksiz olarak hasta üzerine düşümünün yapılması veya
tüketimlerinin gösterilmesi sağlanır.
İLAÇ-İLAÇ /İLAÇ- BESİN ETKİLEŞİMLERİ
O İlaç-İlaç Etkileşimi: İki veya daha fazla sayıda
ilacın birlikte kullanımı sonucu ortaya çıkan, bir
ilacın etkisinin diğer ilaç tarafından iki yönlü
olarak (planlanmış fayda veya istenmeyen zarar)
değiştiği durumdur.
O İlaç-Besin Etkileşimi: İlaçların alınan besinler ile
bir araya geldiğinde vücut üzerindeki etkisini
değiştirmesi durumudur. Bazı besinler kullanılan
ilaçların etkilerini azaltır, bazı besinler ise ilacın
vücutta kalma süresini uzatarak ilaçların etki veya
yan etkilerini arttırabilir.
O
O
O
O
O
O
O
O
O
1.Eczane birimince oluşturulan “Temel İlaç Listesi” baz alınarak ilaç-ilaç, besin-ilaç
etkileşim listeleri hazırlanır.
2. Listelerin ilaç hazırlama alanlarında bulundurulması sağlanır.
3. Hazırlanan ilaç-ilaç ve besin-ilaç etkileşimleri listelerinin hastane bilgi yönetim
sistemine (HBYS) entegre edilmesi sağlanır.
4. Yeni ilaçların kullanıma dahil edilmesi durumunda HBYS programına entegrasyonu
sağlanır. İlaç-İlaç ve besin-ilaç listelerinin revize edilmesi için ilgili birimler
bilgilendirilir.
5. Birbiri ile etkileşimi olan ilaçlar sistem üzerinden hastaya talep edildiğinde ve
eczane birimi tarafından taleplerin karşılanması esnasında HBYS programında
tanımlanmış olan uyarı mesajı tüm kullanıcıların ekranında görülür.
6. Hekim ilaçların etkileşimine rağmen kullanımını zorunlu bulduğu durumda, ilacın
seçimi veriliş sıklığı ve süresini yeniden değerlendirir. Bu durum hekim tarafından
hastanın orderinde kayıt altına alınır.
7. İlaç uygulama ve beslenme saatleri planlanırken ilaç-ilaç ve besin-ilaç etkileşimleri
de göz önünde bulundurularak etkileşimlerin engellenmesi sağlanır.
8. Hastanın daha önceden kullandığı ve yanında getirdiği ilaçlar mevcut ise bu ilaçlar
servis hemşiresi tarafından miad kontrolü yapılarak ilgili forma kayıt edilir ve teslim
alınır. Teslim alınan ilaçlar hastanın doktoruna bildirilir. Doktor ilaçları kontrol eder ve
ilaç-ilaç, besin-ilaç etkileşimi açısından da değerlendirdikten sonra hastanın
kullanmaya devam etmesine karar verdiği ilaçlar ordere yazılır. Hastanın tabelasında
bu ilaçları beraberinde getirdiği belirtilir.
9. Hasta, taburcu olurken klinikte çalışan eczacı, hekim, diyetisyen veya hemşire
tarafından kullanacağı ilaçlar için ilaç-ilaç ve besin-ilaç etkileşimleri, ilaçların kullanım
şekli, beslenme alışkanlıklarının nasıl olması gerektiği ve beklenmeyen durum
geliştiğinde nasıl davranacağı konusunda bilgilendirilir.
İlaç geçimsizliği
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
1. Eczane birimince oluşturulan “Temel İlaç Listesi” baz alınarak Geçimsiz İlaçlar Listesi
hazırlanır.
2. Listelerin ilaç hazırlama alanlarında bulundurulması sağlanır.
3. Birden çok sayıda ilacın aynı anda kullanılması gereken durumlarda öncelikle ilaçların birbirleri
ile etkileşime girip girmedikleri Geçimsiz İlaçlar Listesinden kontrol edilir.
4. Listede geçimsizlik tanımlanmışsa söz konusu ilaçlar kesinlikle karıştırılmamalıdır.
5. İlaç ilaveleri mümkünse aseptik koşullarda yapılmalıdır. Aseptik koşullar sağlanamıyorsa
hijyenik koşullara uygun, kontaminasyonun minimum düzeye indirildildiği ortamlarda
yapılmalıdır. Karışımlar kesinlikle hasta başında hazırlanmamalıdır.
5. Karışımlar taze hazırlanmalı, ortaya çıkabilecek değişiklikler gözlenmeli ve bulanıklık, çökelme,
renk değişimi gibi değişiklikler oluşması durumunda hazırlanan karışım kullanılmamalıdır.
7. İnfüzyon sıvılarına mümkün olduğunca az ilaç karıştırılmalıdır.
8. Birçok sayıda ilaç kullanılması gereken ve geçimsizliği konusunda emin olunamayan
durumlarda her ilacı ayrı ayrı ve mümkün olduğunca farklı zamanlarda uygulamak gerekir.
9. İki ilaç aynı anda infüze edilecekse ve geçimsizlik
10. İlaçların geçimsizliği uygulama öncesinde tespit edildiğinde eczane birimine olay bildirilir ve
görüş alınır. Olay güvenlik raporlama sistemi kapsamında bildirilmelidir. Güvenlik raporlama
sistemi bildirim formuna karışıma hangi ilaçların eklendiği (ticari ve jenerik adları ile)
belirtilmelidir.
11. Geçimsizlik gözlenen karışımlar hakkında İlaç ve Tıbbi Malzeme İmha Talimatına göre işlem
yapılır.
12. Geçimsiz olan ilaçların hastaya uygulandığı tespit edildiği anda uygulama sonlandırılarak
hekime bilgi verilir. Hastalara müdahale için kliniklerde acil ilaçlar bulundurulur. Gerekirse Mavi
Kod kullanılarak müdahale yapılır.
13. İlaç geçimsizliği hakkında mevcut bilgi kaynağı yok ise Ulusal Zehir Bilgi Merkezi ( UZEM ) :
114 ile iletişime geçilir.
İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin soğuk zincir
koşullarında saklanması ve transferleri
1. Soğuk Zincire Tabi İlaç Listesinin Hazırlanması
Eczacı tarafından hazırlanan soğuk zincire tabi ilaç listesi Hastane Yöneticisi
tarafından onaylandıktan sonra ürün eczanede tercihen duvara monte PVC
kitap halinde, kullanım alanlarında ise ulaşılabilir halde bulundurulur. Bu
listeler Sağlık Tesisine yeni soğuk zincire tabi ilaçlar alındığında
güncellenmelidir.
O 2. Soğuk Zincire Tabi İlaçların Temini ve Depolanması
2.1. İlaç İhalesi Teknik Şartnamesinde soğuk zincir ilaçların teslimatı sırasında
uyulması gereken kurallar yazılır.
O 2.2. “Saklanması ve dağıtımı soğuk zincir gerektiren ilaçlar, soğuk zincir
kurallarına uygun olarak ısı değişimlerini gösterebilecek ölçüm aleti (dijital
derece veya indikatör vb) ile nakil ve teslim edilecektir.
2.3. Dış koli ambalajında teslim eden ve teslim alanların uyarılması açısından
görülecek bir yerde “Soğuk Zincir 2-8°C de saklanmalıdır.” uyarı etiketi
yapıştırılacaktır.
2.4. İlaç deposuna kargo veya firma aracılığıyla gelen soğuk zincire tabi
ilaçlar, eczacı tarafından teslim alınır. Teslim sırasında Medikal Depo Mal Kabul
Talimatı ve Teknik Şartnamenin Soğuk Zincir İlaçların Teslimatı sırasında
uyulması gereken kuralları hükmüne göre kontrolleri yapılır
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
5.2.5. Teslim alınması sırasında ilacın içinde bulunduğu ısı koruma kabininin derecesi soğuk zincir indikatör etiketi
veya dijital dereceler ile kontrol edilir. Eğer ilaç soğuk zincir indikatörü ile gönderilmişse muayene komisyon üyeleri
indikatörü kontrol ederek soğuk zincirin kırılmadığını ifade eden tutanağı eczanede kalan muayene komisyon
raporuna ekler. Dijital derece ile gönderilen soğuk zincir ilaçlar için ise alınan rapor eczanede kalan muayene
komisyon raporuna eklenir.
5.2.6. Teslimat süresinde soğuk zincirin kırılmadığının belgelendirilmesi istenir.
5.2.7. Soğuk zincir kırılmış ise yüklenici firmaya bildirilerek teknik şartname doğrultusunda yeniden ürün istenir.
5.2.8. İlaçlar sadece ilaç buzdolaplarında saklanır. Bu buzdolaplarında ilaç dışında başka bir şey saklanamaz.
5.2.9. Teslim işlemi sonrası ilaçlar hızla ilaç buzdolabına yerleştirilir. Dolap uzun süre açık kalacaksa 5 dk yerleştirip
15 dk dolap kapağı kapatılarak yerleştirme gerçekleştirilir. İlaçlar buzdolabına ön-arka-yan ve üstte 5 cm’lik
boşluklar bırakılacak şekilde yerleştirilir.
5.2.10. İlaç buzdolaplarının sıcaklığı, uyarı veren dijital derecelerle (görsel, işitsel, mesaj, mail vb.) takip edilir. 24 saat
nöbet tutulan sağlık tesislerinde soğuk zincire tabi ilaçların muhafazası
nöbet alanında nöbetçinin görebileceği ve duyabileceği bir mesafede yapılıyorsa, dijital derecelerin görsel ve işitsel
bir yolla uyarı vermesi yeterlidir.
Nöbet tutulmayan, icap nöbeti tutulan veya 24 saat nöbet tutulduğu halde soğuk zincire tabi ilaçların muhafaza
edildiği alanlar nöbet alanındaki nöbetçinin görebileceği veya duyabileceği mesafede değilse; dijital dereceler
sorumlu personelin/nöbetçinin telefonuna mesaj ve arama yolu ile haber vermeli; görsel, işitsel ve mail yolu ile uyarı
vermelidir.
5.2.11. Uyarı sensörü bulunan buzdolaplarında belirli periyotlarla (haftalık veya aylık) rapor alınır. Depo sorumlusu
veya eczacı tarafından arşivlenir.
5.2.12. Acil servis, ameliyathane, doğumhane gibi ara depolarda bulunan soğuk zincire tabi ilaçlar uyarı veren dijital
derecelerle ısı takibi yapılan ilaç, aşı ve tıbbi sarf malzeme buzdolaplarında saklanır. Belirli periyotlarla
(haftalık/aylık) rapor alınarak arşivlenir.
5.2.13. Uyarı veren dijital derecelerin ve ilaç buzdolaplarının belli periyotlarla kalibrasyonu yapılmalıdır.
5.2.14. Buz aküsü ve taşıma kabı her zaman hazır bulundurulmalıdır.
5.2.15. Dolapların gereksiz açılması önlenmelidir.
5.2.16. Buzdolaplarının kapak lastikleri sağlam, zemindeki dengesi yerinde olmalı, iç aydınlatması yeterli, duvar
açıklığı uygun olmalıdır.
5.2.17. Servislerde kullanıma açılan soğuk zincire tabi ilaçların saklanmasında ilaç prospektüsünde belirtilen saklama
koşulları dikkate alınarak muhafaza edilir.
5.2.18. Elektrik kesilmelerine karşı alternatif enerjiler ile çalışabilecek gereç veya sistemler yedek olarak bulunmalıdır.
İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin soğuk zincir
koşullarında saklanması ve transferleri
O
O
O
O
O
O
3. Soğuk Zincir İlaçların Dağıtımı
3.1. Soğuk zincir ilaçların istemi diğer ilaçlar gibi yapılır.
3.2. İstemi yapılan soğuk zincir ilaçlar servislerin kutularına önceden konulmaz. Buz aküsü
ve uyarı veren dijital derece eşliğinde ısı koruma kabini içinde ilgili servis hemşiresine
teslim edilir. Transfer yerine maksimum 30 dakika içinde ulaştırılması konusunda personel
uyarılmalıdır.
3.3. Soğuk zincir ilaç servise ulaştıktan sonra ilaçla gönderilen uyarı veren dijital derece
sapma olup olmadığı hemşire tarafından kontrol edilir.
3.4. Soğuk zincir ilaçlar, hastane içinde veya hastane dışında ısı koruma kabini içinde buz
aküsü ve uyarı veren dijital derece veya soğuk zincir indikatör eşliğinde transfer edilir.
3.5. İlaçlar ve dijital dereceler/soğuk zincir indikatörü buz aküsüyle temas etmemelidir.
Kabin içi ısısının dış ortam ısısından etkilenmeyecek şekilde ısı koruma kabin kapağının
kapatılması
sağlanmalıdır. Buz aküleri kullanılmadan önce dışarıda bekletilip terlemesi sağlanmalı,
soğuk zincire tabi olan ilacın donmaması sağlanmalıdır.
Narkotik ve Psikotrop ilaçların muhafazası
ve kayıt altına alınması
Kırmızı reçete: Uyuşturucu madde ve müstahzarların yazıldığı
kendinden kopyalı seri numaralı üç nüsha kırmızı çerçeveli olarak
hazırlanmış özel reçete.
O Yeşil reçete: Bağımlılık yapma özelliği ve suiistimal riski olan
psikotrop madde içeren ve eczanede alıkonulması gereken ilaçların
yazıldığı kendinden kopyalı seri numaralı üç nüsha yeşil çerçeveli
olarak hazırlanmış özel reçete.
O Psikotrop İlaçlar: Merkezi Sinir Sistemine uyarıcı etki yapan, bilinç
ve duyguyu değiştirerek hastalarda davranış ve psişik
bozuklukların tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Uzun süreli
kullanımlarında bağımlılık oluşturduklarından kontrollü olarak
verilmektedir. Bu İlaçlar yeşil reçeteyle verilmektedir.
O Narkotik İlaçlar: Bilinç kaybı oluşturmaksızın, uyuşukluk ve
sersemlik oluşturarak şiddetli ağrıları kesen ilaçlardır. Ağrıyı
hissetmemek için kullanılan narkotiklerin pek çoğu solunum
depresyonuna sebep olup fiziksel ve psikolojik bağımlılık gibi
oldukça tehlikeli yan etki oluşturduğundan kontrol altında
verilmektedir. Bu ilaçlar kırmızı reçeteyle verilmektedir
O
Narkotik ve Psikotrop ilaçların muhafazası ve
kayıt altına alınması
1 Narkotik ve psikotrop ilaçların temini ve muhafazası
1.1 Mevzuatlara uygun şekilde temini yapılan narkotik ve psikotrop ilaçlar eczacı veya sorumlu taşınır kayıt kontrol yetkilisi
tarafından HBYS kaydı yapılarak MKYS’ ye gönderilir
1.2 Narkotik ve psikotrop ilaçlar hastanenin tüketimine uygun olarak kilitli ve duvara sabitlenmiş çelik dolaplarda, gerekirse ayrı bir
odada saklanmalıdır.
O
1.3 Bu dolapların anahtarı eczacı ve eczacılar denetiminde bulundurulur. Nöbetlerde nöbetçi kişide bulunur. Anahtarın yedeği
bulundurulmaz.
O
1.4 Dolapların kapağı açık tutulmaz. Dolapta herhangi bir zorlama olduğu düşünüldüğünde ilaç kaybolduğunda veya kırıldığında
mesai saatlerinde sorumlu eczacı nöbetlerde eczane nöbetçisi tutanak tutarak kayıt altına alır ve hastane yönetime durumu bildirir.
O
2 Narkotik ve psikotrop ilaçların sağlık tesisi içerisinde kullanımı
O
2.1 Psikotrop ve narkotik ilaçların istemi hekim tarafından yapılır. İstemi yapılan ilaçlar ilgili yardımcı sağlık personeline teslim edilir.
Teslim alırken HBYS den ilaçları teslim aldığını elektronik olarak onaylar. HBYS’ de yazılım güncellemesi yapamayan sağlık tesisleri
yazılı evrak (sağlık tesisinin tüketim durumuna göre defter, HBYS çıktısı, devir teslim formu, taşınır işlem fişi vb.) ile kayıt altında
tutar. Bu kayıtta tarih, ilacın adı ve miktarı teslim eden ve teslim alan kişilerin isimleri, ayrıca imzaları yer alır.
O
.2.2 Mekatronik ilaç yönetim sistemi bulunan hastanelerde de yardımcı sağlık personeli narkotik ve psikotrop ilaçları aldığında ilaç
yönetim sistemi üzerinden elektronik kayıt onayı yapar.
O
2.3 Reçetenin maksimal dozu geçip geçmediği kontrol edilmelidir
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
3. Narkotik ve Psikotrop İlaçların Özellikli Birimlerde (Acil, yoğun bakım,
ameliyathane, doğumhane vb.) ve Servisde Saklanması ve Kullanılması
3.1 Narkotik ve psikotrop ilaçlar kilitli dolaplarda saklanır.
3.2 Uygulama yapıldığında narkotik ve psikotrop ilaç kayıt defterine kayıt yapılır. Bu
kayıtta istemi yapan hekimin adı, diploma numarası, hastanın adı, kullanım miktarı, tarihi
ve dozu bulunmalıdır. Nöbet değişimlerinde personel arasındaki devir işlemleri de aynı
deftere işlenmelidir. Teslim alan ve teslim eden personel bilgileri ve imzaları bulunmalıdır.
3.3 Mesai saatlerinde dolap anahtarı klinik sorumlu yardımcı sağlık personelinde bulunur.
Klinik sorumlu personeli izinli ise kendi yerine bakan diğer personele teslim eder.
3.4 Mesai bittiğinde narkotik ve psikotrop ilaç dolabı teslim alınırken, ilaç eksikliğinde veya
bir uygunsuzluk tespit edildiğinde klinik idari sorumlusuna bilgi verilir ve durum tutanak
altına alınır narkotik ve psikotrop ilaç kayıt defterine kayıt edilir.
4 Narkotik ve Psikotrop İlaçların Kırılması-Kaybolması, Kalan Kısmi Dozu, Miadının
Geçmesi, İadesi ve İmhası
4.1 Narkotik ve Psikotrop ilaçların kaybolması veya kırılması durumunda “İlaç Kırılma ve
kaybolma Olay Formu” doldurularak “İlaçların Kırılması veya Kaybolması Durumunda
Yapılacaklar ile İlgili Talimat” doğrultusunda işlem yapılır ayrıca Narkotik ve Psikotrop ilaç
kayıt defterine durum kaydedilir. Narkotik ve psikotrop ilaçların kaybolması durumunda,
ilacı teslim alan hemşire/sorumlu hemşire tarafından hastane yöneticiliğine durumu
açıklayan yazılı bildirim yapılır. Gerekli soruşturma idare tarafından yapılır.
4.2 Narkotik ve Psikotrop ilaçların miadının geçmesi durumunda durum tutanak altına
alınarak “İlaç ve Tıbbi Malzeme İmha Talimatı” doğrultusunda işlem yapılır ayrıca klinikte
Narkotik ve Psikotrop ilaç kayıt defterine durum kaydedilir.
4.3 Hastaya yarım doz uygulandığı durumlarda, kalan doz için, aynı gün ilgili hekim, servis
hemşiresi, sorumlu hemşire ile birlikte müştereken “İmha edilen yarım doz ilaç formu”
doldurularak eczaneye gönderilir. Yarım kalan doza “İlaç ve Tıbbi Malzeme İmha Talimatı”
doğrultusunda işlem yapılır.
4.4 Narkotik ve Psikotrop ilaçlardan, taburcu, order değişikliği vb. sebeple eczanye iade
edilmesi durumunda ‘Eczane İlaç / Tıbbi Sarf İade Formu’ kullanılarak ‘İlaç ve Tıbbi Sarf
Malzeme İade Talimatı’na uygun olarak iadesi yapılmalıdır.
İlaçların kaybolması ve kırılması
konusunda yapılacaklar
Eczanede bulunan ilaçların kırılması veya kaybolması durumunda
‘İLAÇ KIRILMA ve KAYIP FORMU’ doldurularak Eczacı/Eczane
Sorumlusu tarafından imzalanır.
O İmzalanan forma istinaden HBYS üzerinden Kullanılamaz Hale
Gelme/Yok Olma çıkış türü seçilerek ilacın kayıtlardan düşmesi
sağlanır. Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı hazırlanır ve
imzalar tamamlandıktan sonra muhasebeleşmesi için gerekli
işlemler yapılır.
O İlacın Taşınması Sırasında veya Servislerde Kırılması ve
Kaybolması Durumunda Yapılacaklar
O Taşınma sırasında veya servislerde ilaçların kırılması veya
kaybolması durumunda ‘İLAÇ KIRILMA ve KAYIP FORMU’ iki
nüsha olarak doldurularak Servis Sorumlu Hemşiresi, Servis
Doktoru ve Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü tarafından
imzalanarak bir nüshası eczaneye gönderilir. İmzalanan forma
istinaden HBYS üzerinden kırılan/kaybolan ilaçların ve tıbbi sarf
malzemenin çıkışı işlemi servis veya özellikli birim tarafından
yapılır.
O
İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin eczane
iadesi, imhası
O
O
O
O
O
O
O
O
1. Hasta taburcu olduğunda, order değişikliği yapıldığında ya da hastanın exitus olduğu durumlarda
kullanılmayan ilaçların ilgili birim sorumlusu tarafından tespit edilerek, “İlaç ve Tıbbi Sarf Malzeme İade
Formu” hasta bazında ve eksiksiz doldurulur ve imzalanır. İade edilecek ilaçlar 24 saat içerisinde,
hastanın sevk edilmesi ya da taburcu edilmesi durumunda ise derhal eczane birimine imza karşılığında
teslim edilir.
2. İade edilen ilaç ve tıbbi sarf malzemeler eczacı veya görevli eczane personeli tarafından sayılır.
İlaçların son kullanma tarihi, hatalı ürün olup olmadığı, ilaçların açılmadığı (şurup, flakon, lavman,
tabletler vb.), serumların koruma poşetinden çıkartılmadığı ve şişe serumların kapaklarının çıkarılmış
olup olmadığı kontrol edilir. Uygun görülen ilaçlar ve tıbbi sarf malzemeler iade alınır.
3. Mor ve turuncu reçete karşılığında alınmış olan ilaçların iadesi durumunda, ilgili reçetenin tüm
suretlerini ve teslim sırasında kesilerek dosyaya takılan ilaç kupürlerini de ilaçlarla birlikte gerekli
işlemlerin tamamlanması için teslim eder.
4. Eczanede ilgili eczacı veya taşınır kayıt kontrol yetkilisi tarafından iade alınan ürünler, ilaç ve tıbbi sarf
malzeme iade formu kontrol edilerek doğrulanır, doğrulama sonrasında HBYS üzerinden ilaç veya tıbbi
sarf malzeme iadesinin kabulü veya MKYS giriş ekranından tedarik türüne iade edilen seçilerek giriş
(ADSM’ler için) yapılır.
5. Servis ve özellikli birimlerde tüketimi yavaşlayan veya miadı yaklaşan ürünler ilgili servis sorumlusu
tarafından tespit edilerek miadın dolmasına 6 ay kala sorumlu eczacıya bildirilir. Bu malzemelerin
tüketiminin çok olduğu birimler varsa bu birimlere devri yapılır veya miadı uzun olan ürün ile değişimi
sağlanır. Eğer miadı yaklaşan ilacın veya tıbbi sarf malzemenin kullanımı sağlanamıyorsa ilaç ve tıbbi
sarf malzeme iade formu ile eczaneye teslim edilir.
İade edilen kayıt türü ile sistem üzerinden iadeleri yapılan ürünlerin, eczane veya ilgili depo tarafından
kabulü yapılarak kayıt altına alınır.
6. Soğuk zincire tabi ilaçların ve tıbbi sarf malzemelerin iade işlemi soğuk zincir kırılmadığında
gerçekleştirilmelidir. Soğuk zinciri bozulmamış olan ilaçların iadesi gerçekleştirilirken, ısı koruma kabini
içinde buz aküsü ve uyarı veren dijital derece veya soğuk zincir indikatör eşliğinde transfer edilir.
Transfer ‘Soğuk Zincir İlaçların Yönetimi Talimatı’na uygun şekilde gerçekleştirilir.
İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin eczane iadesi,
imhası
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
1 Özellikli birimlerde (Ameliyathane, yoğun bakım, acil servis, doğumhane, poliklinik vb.) ve
Servislerde Miadı İlaçların İmhasının Yönetimi:
1.1. Özellikli birim veya servislerin sorumlusu tarafından imhası gerçekleştirilecek ilaçlar tespit edilerek,
servis sorumlusu tarafından İlaç İmha Tutanak Formu doldurularak sorumlu eczacıya bildirilir.
1.2. Eczaneye gelen formlar doğrultusunda sorumlu eczacı tarafından hastane yönetimine durum
bildirilir, hastane yöneticisi tarafından imha komisyonu oluşturulur. Bu komisyonda Hastane yöneticisi,
idari ve mali işler müdürü, sağlık bakım hizmetleri müdürü, sorumlu hekim ve sorumlu hemşire
imzasının bulunduğu eczaneye teslim edilir
1.3. İlgili komisyon incelemesinden sonra Taşınır Kayıt Kontrol Yetkilisi MKYS –Kayıttan Düşme Teklif
ve Onay tutanağını hazırlayarak bu malzemelerin ‘Kullanılamaz Hale Gelme Yok Olma’ çıkış türü ile
çıkış kaydı oluşturur ve onaya sunar. Giriş ve çıkış TİF’ i, Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı, imha
formlarının birer nüshası eczanede kalacak şekilde hazırlanarak saymanlığa bildirimi yapılır. Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı Atık Yönetimi Yönetmeliğine uygun olarak sınıflandırıldıktan sonra ilgili atık
kutularına atılmış olan miadı dolan malzemelerin yönetmeliğe uygun şekilde imhası gerçekleştirilir.
1.4 Taşınırların kayıtlardan çıkarılması işlemi Muhasebat Genel Müdürlüğünün belirlediği limitler
dâhilinde harcama yetkilisinin, limit üzerinde olanlar ise ilgili üst yöneticinin onayı ile yapılır.
2 Medikal Depolarda Miadı Dolan İlaçların Yönetimi:
2.1. Miadı dolan ilaç ve tıbbi sarf malzemeler tespit edilerek listeler hazırlanır
2.2. Taşınır Kayıt ve Kontrol yetkilisi, sorumlu başhekim yardımcısı ve sorumlu eczacının imzasının
bulunduğu imha gerekçesini bildirir ilaç/serum imha tutanak formu doldurulur.
2.3. İmha komisyonunda görevli kişilerce imzalanan MKYS- Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı
hazırlanır, miadı dolan malzemelerin kullanılmaz hale gelme yok olma evrağı oluşturulur ve onaylanır.
Hastane yöneticiliği tarafından imha komisyonu oluşturulur. İlgili komisyonun onay tutanağına
istinaden stoklardan düşümü yapılır. MKYS’ den alınan TİF, Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı,
imha formlarının birer nüshası eczanede kalacak şekilde hazırlanarak saymanlığa bildirimi yapılır. Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı Atık Yönetimi Yönetmeliğine uygun olarak sınıflandırıldıktan sonra ilgili atık
kutularına atılmış olan miadı dolan malzemelerin yönetmeliğe uygun şekilde imhası gerçekleştirilir.
2.4. Taşınırların kayıtlardan çıkarılması işlemi Muhasebat Genel Müdürlüğünün belirlediği limitler
dâhilinde harcama yetkilisinin, limit üzerinde olanlar ise ilgili üst yöneticinin onayı ile yapılır.
Yüksek riskli ilaçların
saklanması
O
O
O
O
O
O
O
O
1 Eczacı tarafından hastanede kullanılan YRİ listesi belirlenmelidir. Liste, Hastane Bilgi
Yönetim Sistemi tarafından tüm bilgisayarlardan erişimi sağlanmalıdır. Bu listeler ilaç
isimleri değiştikçe eczacı tarafından güncellenir.
2 YRİ’ler eczanede Yüksek Riskli İlaç yazılı kırmızı şeritle ayrılmış ayrı dolapta veya ayrı
raflarda ‘Yüksek Riskli İlaçlar’ ibaresi yazan alanda saklanmalıdır.
3 Özellikli birimlerde (ameliyathane, yoğun bakım, doğumhane, acil servis vb.) YRİ’ler ayrı
dolap, ayrı raflarda ya da ilaç arabasında bulunması durumunda kırmızı separatörle diğer
ilaçlardan ayrı olarak muhafaza edilir.
4 Yüksek riskli ilaçların özellikli birimlere transferleri diğer ilaçlarla karışmayacak şekilde
gerçekleşmelidir.
5 Buzdolabında saklanması gereken YRİ´ler, diğer ilaçlardan ayrı Yüksek Riskli İlaç yazılı
kırmızı şeritle ayrılmış bir rafta muhafaza edilir.
6 Yazılışı Okunuşu Benzer YRİ´ler ile Ambalajı Benzer YRİ´ler Yüksek Riskli İlaç yazılı
kırmızı şeritle ayrılmış raflarda birbirine karışmayacak şekilde saklanır.
7 Narkotik ve Psikotrop YRİ’ler Narkotik ve Psikotrop İlaçlar Talimatına göre kilitli
dolaplarda Yüksek Riskli İlaç yazılı kırmızı şeritle ayrılmış alanda birbirine karışmayacak
şekilde saklanır.
8 Klinik olarak gerek görülmedikçe veya izin verilen durumlar hariç yüksek riskli ilaçlar
hasta bakım ünitelerinde bulundurulamaz
Advers etki bildirimi
O
O
O
O
O
O
Advers etki: Bir beşeri tıbbi ürünün hastalıktan korunma, bir hastalığın teşhis
veya tedavisi veya bir fizyolojik fonksiyonun iyileştirilmesi, düzeltilmesi veya
değiştirilmesi amacıyla kabul edilen normal dozlarda kullanımında ortaya
çıkan zararlı ve amaçlanmamış bir etkidir.
Ciddi Advers Etki: Ölüme, hayati tehlikeye, hastaneye yatmaya veya
hastanede kalma süresinin uzamasına, kalıcı veya belirgin sakatlığa veya iş
göremezliğe, konjenita lanomaliye veya doğumsal bir kusura neden olan
advers etkidir.
Farmakovijilans: Advers etkilerin ve beşeri tıbbi ürünlere bağlı diğer
muhtemel sorunların saptanması, değerlendirilmesi, tanımlanması ve
önlenmesi ile ilgili bilimsel çalışmalardır.
Beşeri Tıbbi Ürün/Ürün: Hastalığı tedavi etmek ve/veya önlemek, bir teşhis
yapmak veya bir fizyolojik fonksiyonu düzeltmek, düzenlemek veya
değiştirmek amacıyla, insana uygulanan doğal ve/veya sentetik kaynaklı
etkin madde veya maddeler kombinasyonudur.
Farmakovijilans İrtibat Noktası: Sağlık kuruluşunda advers etkilerin
bildirilmesini teşvik etmekten, farmakovijilans verilerini toplamaktan ve
TÜFAM’ a iletmekten, gerektiğinde eğitim ve bilgilendirme çalışmaları
yapmaktan sorumlu şahsı veya konu ile ilgili birimi ifade eder.
TÜFAM: Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK)
bünyesinde kurulmuş olan Türkiye Farmakovijilans Merkezi’ ni (TÜFAM)
ifade eder.
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
6.1.Farmakovijilans Sorumlusunun Görevlendirilmesi:
Hastane Yöneticisi/Başhekim, hastanede çalışan bir eczacıyı veya hekimi advers etki takibi ve
bildirimlerini yapmak üzere, resmi yazı ile Farmakovijilans Sorumlusu olarak görevlendirir.
Farmakovijilans Sorumlusu kalite birimi tarafından tüm hastane birimlerine bildirilir.
Görevin tebliğinden sonra kalite birimi tarafından Farmakovijilans Sorumlusu’nun ismi, mesleki
özgeçmişi ve iletişim bilgileri TÜFAM’a ve Farmakovijilans İl Sorumlusu’na resmi yazı ile bildirilir.
Farmakovijilans Sorumlusunun hastanemizden ayrılması durumunda Hastane Yöneticisi/Başhekim
tarafından yeni Farmakovijilans Sorumlusu’nun görevlendirilmesi 10 gün içerisinde yapılır.
6.2.Farmakovijilans Sorumlusu’nun Görevleri
TÜFAM tarafından ilan edilecek eğitim toplantılarına katılır.
Farmakovijilans ile ilgili bilgilendirme toplantılarını yılda en az bir kez düzenler. Eğitim Hemşiresi
ile iletişime geçerek Advers Etki konulu eğitim için ilaç uygulama alanlarındaki hekim, eczacı,
hemşire, sağlık memuru ve diğer sağlık mesleği mensuplarına uygun olarak planlama yapar.
Ek izlemeye tabii ilaçlar (ters siyah üçgen amblemi taşıyan) ile ilgili tüm şüpheli advers
reaksiyonların bildirilmesini sağlar. (Bu ilaçlar www.titck.gov.tr adresinde yayınlanan ‘’Ek İzlemeye Tabii
İlaçlar Listesi’’ nde duyurulmakta ve düzenli aralıklarla güncellenmektedir.)
6.3. Farmakovijilans Sorumlusuna Advers Etki Bildirimlerinin Yapılması:
Advers Etkiyi tespit eden sağlık çalışanı, Advers Etki Bildirim Formunu eksiksiz doldurarak
Farmakovijilans Sorumlusu’na iletir.
6.4. Advers Etkinin TÜFAM’a Bildirilmesi:
Farmakovijilans Sorumlusu, Advers Etki Bildirim Formu’nu Türkiye Farmakovijilans Merkezi
(TÜFAM)’ ne mail, fax ya da posta ile bildirir. Bildirim süreci boyunca farmakovijilans sorumlusu
TİTCK tarafından yayınlanan “İyi Farmakovijilans Uygulamaları Klavuzları”ndan faydalanabilir.
Farmakovijilans Sorumlusu, Farmakovijilans İrtibat Noktası aracılığı ile on beş gün içinde Advers
Etki Bildirimlerini TÜFAM’a bildirir. Bildirimler Farmakovijilans
Bölünebilir ve ezilebilir ilaçlar/ eşdeğer
ilaç / ilaç infüzyon süreleri
O
O
O
O
O
O
1 Sağlık tesisi eczanesinde aseptik ilaç hazırlamaya uygun sistemler bulunmuyorsa;
1.1. Tüm servis ve kliniklerde miadı dolan, saklama koşulları açısından
sulandırıldıktan, açıldıktan ya da hazırladıktan sonra etki ve özellikleri bakımından
tedavide kullanılması uygun olmayan ya da saklama süresi dolan yarım doz ilaçlar,
servis hemşiresi ve hekim tarafından “Sağlık Tesisleri İçin Yarım Doz İlaç İmha
Bildirim Formu'na" tam olarak işlenir. Yarım kalan doz için İlaç ve Tıbbi Sarf
Malzeme İmha Talimatına göre gerekli imha işlemleri uygulanır. Narkotik ve
psikotrop ilaçların yarım kalan dozlarının imhası sırasında serviste; servis sorumlu
hemşiresi, hekimi ve sağlık bakım hizmetleri müdürünün imzasının bulunduğu
‘Narkotik ve Psikotrop İlaçların İmha Tutanağı’ imzalanır; bir nüshası servis
sorumlu hemşiresince dosyalanır, bir nüshası da sorumlu eczacıyı bilgilendirmek
amacıyla eczaneye teslim edilir. ( Narkotik ve psikotrop ilaçlar için ayrı bir yarım
doz imha bildirim formu doldurulmayacaktır. )
1.2. İki nüsha olarak doldurulmuş olan “Sağlık Tesisleri İçin Yarım Doz İlaç İmha
Bildirim Formu” sorumlu hemşire ve hekim onayıyla eczaneye teslim edilir.
Eczacı/Eczane sorumlusu evrakı aldığına dair imza attıktan sonra bir nüshası ilgili
servise geri gönderilir. (Yarım doz ilaçlar kesinlikle eczaneye gönderilmeyecektir.
Eczacı Yarım Doz İlaç Bildirim Formunu yalnızca evrakı teslim aldığına dair
imzalayacaktır.)
1.3. Günlük olarak doldurulan “Sağlık Tesisi Yarım Doz İlaç İmha Formu” haftalık
olarak eczaneye gönderilir. Eczacı her ayın ilk haftası bir önceki ayın yarım doz
imhalarını " Genel Sekreterlikler Yarım Doz İlaç İmha Bildirim Formu"nu
doldurarak genel sekreterliğe bildirir. Genel sekreterliğe gönderilen form ile
servislerden eczaneye gelen formlar sağlık tesisi konu ile ilgili sorumlu eczacı
tarafından saklanır. Genel sekreterlik eczacısı sağlık tesislerince gönderilen formları
birleştirerek "Genel Sekreterlikler Yarım Doz İlaç İmha Bildirim Formu"nu
"[email protected]" adresine üç aylık dönemlerde takip eden ayın ilk
haftası mail olarak bildirir. Sağlık tesislerinden genel sekreterliğe gönderilen formlar,
genel sekreterlik konu ile ilgili sorumlu eczacı tarafından saklanmalıdır.
İlaç infüzyon süreleri
O
O
O
O
O
O
AMAÇ İlaçların; hastanın yaşına göre uygun solüsyon içine, uygun
miktarda eklenerek infüzyon şeklinde verilmesidir.
Uygulama süresince hasta istenen ya da istenmeyen yan etki
açısından sık sık kontrol edilmelidir.
• Aynı damar yolundan iki ayrı sıvı verilecekse, ilacın solüsyon
geçimlilik bilgilerine göre hareket edilmeli ve gerekirse ayrı bir
damar yolundan uygulama yapılmalıdır.
• Tüm işlem basamaklarında cerrahi aseptik tekniklere uyulmalıdır.
• İntravenöz sıvı uygulama standardında belirtilen infüzyon setleri
ve sıvıları- nın değişim sıklıklarına uyulmalıdır.
• IV ilaç ya da sıvı tedavisine başlamadan önce, tedavi sırasında ve
sonrasında hasta ateş, nabız, kan basıncı, bulantı, bilinç kaybı, idrar
çıkışı, genel durum, abdominal distansiyon vb. yönünden takip
edilmelidir.
• IV uygulamalarda enjektör ya da set içindeki hava tamamen
çıkarılmalıdır.
O İŞLEM BASAMAKLARI
1.Malzemeler hazırlanır (Bkz. Resim 1). Eller el yıkama standardına göre yı- kanır.
2. Hasta kimlik doğrulaması yapılır.
3. Hasta/ ailesine işlem hakkında bilgi verilir.
4. Hastaya uygulama yapılacak bölgeye göre rahat edebileceği bir pozisyon verilir. Genellikle
hastanın yatar pozisyonda olması rahat çalışma imkanı verir.
5. Eldiven giyilir.
6. IV kateter giriş yeri inflamasyon ve infiltrasyon açısından değerlendirilir.
7. Hazırlanan solüsyon infüzyon pompasına yerleştirilir ve ucu kanül ile birleştirilir. İnfüzyon
solüsyonunun 45- 60 cm yukarıda olması gerekir. İnfüzyon pompasından dakikada gidecek
miktar ve toplam miktar ayarlanarak uygulama başlatılır
8. İnfüzyon pompası kullanılmıyorsa normal serum seti ile işlem uygulanır ve
dakika damla sayısı ayarlanır
9. İnfüzyon bittikten sonra kanülden infüzyon seti ayrılarak kullanılan stoper veya üçlü
musluk ile kapatılır. İnfüzyon setinin ucu steril enjektör iğnesi ile kapatılır.
10. Uygulamanın etki ve yan etkileri gözlenir.
11. Hastaya rahat edebileceği bir pozisyon verilir.
12. Eldivenler çıkarılır ve eller el yıkama standardına göre yıkanır.
13. Uygulama ve gözlemler kaydedilir.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER…
ECZ. NAZLI NERGİZ VAROL