3 Ülkemizin ekonomik ve sosyal kalkınmasında önemli rolü

C. Senatosu
B : 28
Ülkemizin ekonomik ve sosyal
kalkınmasında
önemli rolü olan kooperatifleşme faaliyetlerine ge­
lince :
1977 yıh sonu itibariyle 20 607 kooperatif ve 77
üst kuruluş faaliyette bulunmaktadır. Bunlardan ya­
pı kooperatifleri 13 711, tarım satış kooperatifleri
721, tarım kredi kooperatifleri 2 071, esnaf - sanat­
kâr kefalet kooperatifleri 658, tüketim kooperatif­
leri 1 956, küçük sanat kooperatifleri 487, motorlu
taşıyıcdar kooperatifi 532 adetle en önemlilerini teşkfl etmektedirler.
Kooperatiflerimizin plan, hedef ve doğrultusun­
daki verimli ve ekonomik işletmecilik
kurallarına
göre çalışmaları sağlanacak ve girişimleri Devletçe
desteklenecektir.
Bu konuda Sayın Cüceoğlu'nun görüşlerine yeni
Hükümetin bir üyesi olarak aynen katıldığımı arz
etmek isterim.
Kooperatiflerimizin en fazla yokluğunu hissettik­
leri özkaynaklarım artırıcı ve finansman
ihtiyacını
sağlayıcı önlemlerin alınması için çalışmalar sürdü­
rülmektedir.
Kooperatifçilik eğitimi ve kooperatiflerin sosyal
faaliyetlerine yönelmeleri konularına öncelik ve ge­
rekli önem verilecektir. Bu husustaki yasanın 1972
yılında yürürlüğe girmiş olmasına rağmen, hâlâ ge­
rekli teşkilata kavuşamamış ve çalışır hale getirile­
memiş Tarım Kredi Kooperatifleri ile üst kuruluşla­
rının politik amaçlara aîet edilmesine daha fazla mü­
saade edilmeyecek ve Tarım Kredi
Kooperatifleri
Merkez Birliği ile bölge birliklerinin yasa ve anasözleşmelerinde yazılı olduğu şekilde üreticiye dönük
olarak çalışır hale gelmeleri en kısa zamanda sağla­
nacaktır.
Değerli üyeler;
Dış ticaretimize gelince :
Bugün ekonomimize büyük ölçüde olumsuz etki
yapan faktörlerden en önemlisinin dış ticaret darbo­
ğazı olduğu artık herkesçe bilinmektedir. Dış ticaret
açığımızın özellikle 1975 yılından itibaren daha belir­
gin bir hale geldiğini görmekteyiz. Açığın bu denli
büyümesine güdülen politika sonucu ekonominin dı­
şa bağındı hale getirilmesi yanında, ithal mallanmn
fiyatlarındaki artışlar da neden olmuştur.
Değerli üyeler;
Sadece son üç yılda dış ticaret toplam açığı 10
milyar dolan aşmıştır. 1977 yılı dış ticaret açığımız
4 milyar dolardır.
10 . 2 . 1978
O : .3
Sayın Erkmen'e buradan sormak istiyorum. Ken­
dileri eleştirilerde bulunurken dinamik
ekonomik
uygulama, statik ekonomik uygulamadan bahsetti­
ler. Son üç yılda Adalet Partisinin uyguladığı dina­
mik ekonomi sonucu eğer ülke toplam olarak 10
milyar dolar dış ticaret açığını bu ülkenin en birinci
sorunu haline getirilmişse, bugün TARİŞ'in
yağ
mamullerinin halka verilmesi için, kâğıt ithalimizde
gerekli 200 bin Markı 5 ay transfer edemeyecek bir
hale düşnıüşsek, bugün Irak'tan ithal ettiğimiz hampetrol için Irak Hükümetine 260 milyon dolar borç
yükü almış olan bir Hükümet iş başında ise, böyle
dinamik ekonomik uygulamalar eksik olsun... 1958'de
Demokrat Parti devrinde de aynı dinamik ekonomik
uygulama sonucu ülke bütün dışanya bağımlı hale
getirildi ve Sayın Erkmen çok iyi hatırlayacaklar, o
zaman yönetimde idiler; ülkemiz, Birleşik Amerika
başta olmak üzere bir çok ülkelere el açtı. Dinamik
uygulama ile gerçekçi uygulamayı birbirinden ayı­
ralım. 1978 ithalat programı geçen yıla nazaran 900
milyon dolar düşük tutulmuşsa, bu statik uygulama
değil, Demokrat Parti hükümetlerinin ve bilhassa
1964'ten itibaren Sayın Süleyman Demirel'in başın­
da bulunduğu Adalet Partisi hükümetlerinin ülkeyi
soktuğu darboğazların sonucudur.
Bunlara değin­
mek istemezdim; ama kendileri bir ekonomik uygu­
lama biçimi olarak bizi eleştirmeye kalkarlarsa,
enerji açîğmda nereye geldik, dış ticaret açığında
nereye geldik, Merkez Bankasında 2,5 milyar dolar
bekleyen transferler varsa, böyle dinamik uygulama
ekonomik uygulama değildir; savurgan uygulamadır
ve bu, memleketi uçuruma atar arkadaşlar. Bunda,
gelin hep birlikte olalım. (CHP sıralanndan alkışlar.)
HAYRETTİN ERKMEN
(Giresun) — İmkân
olsa da ben de konuşsam Sayın Bakan.
TİCARET BAKANI TEOMAN KÖPRÜLÜLER
(Devamla) — Dış ekonomik ilişkiler konusunda
uyumlu ve tutarlı bir Hükümetin sağlayabileceği ola­
naklarla büyük atılımlara da girişilecektir. Hükümet
programında da belirtildiği gibi, dış ekonomik iliş­
kilerimizi sağlıklı bir biçimde geliştirmek kararında­
yız. Bu amaçla araştırma, pazarlama ve haberleşme
olanaklarından Devlet kesiminin, özel kesimin ve Ba­
kanlığımıza bağlı birliklerin büyük ölçüde katkıda
bulunacağı, halk kesiminin, halk sektörünün yararla­
nabilecekleri bir dış ticaret kurumu kurulacaktır.
Sayın üyeler;
Dış ticaretimizin geliştirilmesi bakımından, ikili
ve uluslararası ilişkilere özel önem vermekteyiz. Bi9 —