ikîncı oturum

İKÎNCI
OTURUM
Açılma saati : 14,30
BAŞKAN — Özdilek Fahri
KÂTİPLER : Ekşi Oktay, Özgüneş Mehmet
BAŞKAN — Ekseriyetimiz vardır.. O tununu
açıyorum. Şimdi sözü Sayın-Bakana veriyorum.
TİCARET BAKANIBAYDUR MEHMET —
Muhterem Başkan, Kurucu Meclisin mümtaz
üyeleri; sözlerime başlarken burada Bakanlı­
ğımızın bütçesinin görüşülmesi esnasında gerek
şahsım hakkında, gerek Bakanlığım müntesipleri hakkında izhar buyrulan taltif kâr ve cemilekâr sözlerinden dolayı hepinize şükranları­
mı arz ederim.
Ticaret Bakanlığının bütçesi Bakanlığın fonk­
siyonları ile mütenasip olmıyacak derecede kü­
çüktür. Bu itibarla muayyen fasıl ve madde­
ler üzerinde durmaktansa, Bakanlığın umumî
politikası sahasında ve bilhassa arkadaşım Sa­
yın Müezzinoğlu ve Zamanğil'in temas buyur­
dukları çok mühim meseleler hakkında kısaca
mâruzâtta bulunduktan sonra, diğer muhtelif
hatip arkadaşlarımın temenni ve dileklerine
temas edeceğim.
Arkadaşlar; Türkiye'nin ticaret tediye mu­
vazenesinin her sene müzmin açıklarla kapan­
dığı hepinizin malûmudur. Bu açıkların kısa,
zamanda bertaraf edileceğini söylemek benini
için güç olacağı gibi benden sonra
gelecek
müteaddit Ticaret Bakanları için de zor ola­
caktır. Türkiye'nin dış ticaret açıkları önü­
müzdeki 10 yıl içinde azalan tempolarla devam
edecektir. Bunun 10 yılı aşan bir devreyi geç­
memesi için şimdiden alacağımız tedbirlerin
büyük ölçüde faydalı olacağına kaniim.
Ziya Müezzinoğlu arkadaşım memleketimiz­
de nüfus başına düşen geliri aynı şartları haiz
bâzı Akdeniz memleketleri ile mukayese ettiler.
Diğer noktalarda da en mühim noktalan belirt­
mekle beraber, bu hususta atılması lâzımgeleıı
adımlar hakkındaki izahlarını pek dar bir çer­
çeveye inhisar ettirdiler. Ben bu noktada biraz
daha fazla izahat vermek istiyorum.
ihracatı artırma mevzuunda, doiayısiyle dış
ticaret açıklarımızı kapatmak için müessir
tedbirler almak gerekecektir. Tiraret açıkla­
rımızın; önlenememenin
sebepleri arasında
memleketimizin bünyesine hâs yardımların ya­
pılmamış olması birinci unsuru teşkil eder,
Şimdi, plânlama dairesinin - ki, ona hepimiz bü­
yük ümitler beslemekteyiz - Türkiye ihracatının
veçheleriyle istikbalde alacağı istikamet hak­
kımla kesin direktiflerin ve programların ha­
zırlanmasında Ticaret Bakanlığına müzahir ola­
cağına. kaniim. İhracatı geliştirme merkezini
kurarken, ihracatın mütaakip senelerde ala­
cağı istikamet hakkında plânlama dairesinin
müzahir olacağını büyük ölçüde ümidetmekteyiz ve ondan büyük ölçüde istifade etmek
maksadiyle çalışmalara girmek üzereyiz.
Bilindiği üzere ihraç mallarımıza karşı dış
piyasa talebi donmuş vaziyettedir. Bilhassa
lüks istihlâk maddelerimizin ihracının artma­
sını talepleri artırmak suretiyle mümkün göre­
miyoruz.
Bunun yanında, bu maddelerin ticaret had­
leri, hor ziraat memleketinin bünyesine has
olduğu üzere, daimî surette bizler aleyhine
tezahür etmektedir. Fevkalâde kriz halleri
müstesna, yüksek malûmlarıdır ki, ziraî ihraç
maddelerinin hadleri günden güne tenezzül et­
mektedir. Bugünkü ticaret hadlerinde bizim
mallarımızda Kore konjonktürüne nazaran bü­
yük farklar vardır. 1953 yılı 100 itibar edilir­
se bugün nispetin % 15 az olduğunu ifade
edersem bu malların fiyatlarında ne kadar bü­
yük tenezzül olduğunu izah etmiş olurum. Ti­
caret, bilançosu açıklarımızla tediye muvazene, si açıklarımızın finansmanı mevzuuna, bütçenin
^ tümü üzerinde müzakereler yapılırken de bâzı
arkadaşlar temas ettiler. Bugünkü vaziyette,
19f>0 - 1961 tediyesi muvazenesi, açığının kapa­
tılması şu veya bn imkânlarınla ve bilhassa
358
â