www.calisma-kitabi

7.
Nasıl İşitiyoruz?
46
Vücudumuzdaki Sistemler
İşitmenin nasıl gerçekleştiğini aşağıdaki etkinliği yaparak anlamaya çalışalım.
(Önerilen Süre: 15 dk)
Nasıl İşitiyoruz?
7.
Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin kulak şekli üzerinde ses dalgalarının hangi yapılardan geçerek ilerlediğini açıklayabilmeleri ve işitme olayının gerçekleşme
sırasını gösteren kutucuklardan boş olanları uygun ifadelerle doldurabilmeleridir.
Birlikte Yapalım
• Üçer kişilik gruplar oluşturalım.
• Yandaki kulak şeklini inceleyerek ses dalgalarının
kulak içinde nasıl ilerlediğini tahmin edelim.
• İşitme olayının nasıl gerçekleştiğini özetlemek üzere
verilmiş kutucukları defterimize çizerek dolduralım.
Etkinliğin sonunda öğrencilerin işitme olayını kendi cümleleri ile açıklamaları, ses dalgalarının işitme
almaçları ile işitme sinirlerine iletildikten sonra beyindeki duyma merkezine iletildiğini belirtmeleri beklenmektedir. Ayrıca işitme ve görme olayları arasındaki
farklılık için öğrencilerin kulakta ses uyarısının duyma
almaçlarıyla, gözde ışık uyarısının ise görme almaçlarıyla alındığını belirtmeleri beklenir. İşitme ve görme
arasındaki benzerlik için alınan bu uyarıların işitme ve
duyma sinirleri ile beyine iletildiğini belitmeleri beklenir. Bu uyarıların beyinde algılandığı vurgulanmalıdır.
Kulak kepçesi ses
dalgalarını toplar.
..............................
..............................
..............................
Ses dalgaları kulak
zarını titreştirir.
..............................
..............................
..............................
Oval pencereden
gelen titreşimler
salyangoza geçer.
..............................
..............................
..............................
Sonuca Varalım
• Ses dalgaları işitme sinirine ulaştıktan sonra gerçekleşen olay nedir?
• İşitme ve görme olayları arasındaki benzerlik ve farklılık nedir? Açıklayalım.
İşitme Bozuklukları ve İşitme Organının
Sağlığının Korunması
E.25
s.30
İşitme bozuklukları doğuştan olabileceği gibi sonradan da
oluşabilir. Kulak zarı sertleşmesi, orta kulaktaki kemiklerin birbiriyle kaynaşması, iç kulaktaki zedelenmeler ve işitme sinirlerinin
tahrip olması kulakla ilgili rahatsızlıklardan bazıları olup işitme
kaybına sebep olabilir. Ayrıca şiddetli darbeler sonucu kulak zarı
yırtılması da işitme kaybına yol açan başka bir etkendir. İşitme
kaybı olan kişiler, işitme cihazı kullanır. Kulağa takılan küçük bir
elektronik alet olan bu cihaz, dışarıdan gelen sesin şiddetini arttırarak duymayı kolaylaştırır.
E.26
s.30
Ardından öğrenciler çalışma kitabındaki “Kulağın
Bölümleri ve Görevleri” adlı 25. ve “Sıraya Koyalım”
adlı 26. etkinliklere yönlendirilir.
Kulak sağlığımızı korumak için;
• Kulaklarımızı temiz tutmalı ve sivri uçlu cisimlerle karıştırmamalıyız.
• Kulak iltihabı, kulak akıntısı ve ağrısı olduğunda doktora gitmeliyiz.
• Yüksek sesli ortamlarda bulunmamalıyız.
İşitme cihazı
25. Etkinlik:
• Kulaklarımızı şiddetli darbelerden korumalıyız.
Kulağın Bölümleri ve
Görevleri
Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin kulağın bölümleri hakkındaki bilgilerinin pekiştirilmesini sağlamaktır.
Öğrencilerden, kulağın bölümlerini ve bu bölümlerin
görevlerini çizelgeye yazmaları söylenir. Bir sonraki
derste öğrencilerin yaptıkları kontrol edilerek geri bildirimde bulunulur ve gerekli düzeltmeler yapılır.
26. Etkinlik:
• Şiddetli ses ve yüksek basınç karşısında ağzımızı açarak kulak zarımızın zarar görmesini engellemeliyiz.
30
25. Etkinlik :
Kulağın Bölümleri ve Görevleri
Yandaki şekil kulağın yapısını göstermektedir.
Kulağın bölümlerini ve bu bölümlerdeki yapıların
görevlerini aşağıda verilen çizelgeye yazalım.
Kulağın Bölümleri
Bölümlerdeki Yapıların Görevleri
Sıraya Koyalım
Bu etkinlikte amaç, öğrencilerin işitme olayının
gerçekleşmesindeki aşamaların doğru sırasını kavramalarıdır. Öğrencilerden eksik ya da yanlış cevaplar
geldiği takdirde gerekli düzeltmeler yapılır. Beklenen
cevap çalışma kitabının yandaki küçültülmüş sayfasında verilmiştir.
Dış kulak
.........................
Kulak
kepçesiyle toplanan ses dalgaları
.......................................................................................
dış
kulak yoluyla kulak zarına iletilir.
.......................................................................................
Orta kulak
.........................
Çekiç,
örs ve üzengi kemiklerine gelen
.......................................................................................
ses
titreşimleri oval pencereye iletilir.
.......................................................................................
.......................................................................................
.......................................................................................
.......................................................................................
.......................................................................................
Ses
dalgaları oval pencereden salyangoza geçer.
.......................................................................................
Salyangoz,
gelen ses dalgalarını işitme sinirle.......................................................................................
riyle
beyne iletir. Ayrıca yarım daire kanalları
.......................................................................................
beyincikle
birlikte vücudun dengesini sağlar.
.......................................................................................
İç kulak
.........................
26. Etkinlik :
Sıraya Koyalım
1 Beyindeki işitme merkezi
Ön Bilgileri Yoklama ve Merak Uyandırma
6 Ses dalgaları
2 Oval pencere
Öğrencilere “Derinin görevi nedir?” sorusu sorularak bir tartışma ortamı oluşturulur ve öğrencilerin cevapları dinlenir.
7 Salyangoz
3 Kulak kepçesi
8 Kulak zarı
4 İşitme almaçları
9 Dış kulak yolu
5 Çekiç, örs ve üzengi kemikleri
10 İşitme sinirleri
İşitme olayının gerçekleşmesindeki aşamalar yukarıda karışık olarak verilmiştir. Kutular
üzerindeki sayıları kullanarak bu aşamaları aşağıya doğru biçimde sıralayalım.
6
3
9
8
5
2
7
4
10
46
www.calisma-kitabi-cevaplari.com
1