Dış Ticaret Beklenti Anketi

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI
Dış Ticaret Beklenti Anketi
2017 4. Çeyrek Dönemi Beklentilerine İlişkin
Genel Değerlendirmeler
9 Ekim 2017
Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü
DIŞ TİCARET BEKLENTİ ANKETİ (DTBA)
İHRACAT VE İTHALAT BEKLENTİ ENDEKSLERİ (2017 4. ÇEYREK)
1. DTBA Hakkında Dönemsel Bilgiler
Dış Ticaret Beklenti Anketi (DTBA), Türkiye İstatistik
Kurumundan alınan dış ticaret istatistiklerine göre, 2016
Eylül ayı itibarıyla yıllıklandırılmış rakamlara göre en fazla
ihracat ve ithalat yapan ilk 500’er firmaya uygulanmaktadır.
2017 yılının 4. çeyreğine ilişkin soruların yer aldığı anket
formu 661 firmaya gönderilmiş olup, 540 firma anketi
yanıtlamıştır. Buna göre, anketin cevaplanma oranı %81,7
olmuştur.
Anketi yanıtlayan 540 firma, 2016 Eylül ayı itibarıyla
yıllıklandırılmış rakamlara göre toplam ihracatın %42,6’sını
ve toplam ithalatın %48,8’ini temsil etmektedir. Anket
formunu yanıtlayan firmaların %21,7’si sadece ihracat ve
%16,1’i sadece ithalat yaparken, %62,2’si hem ihracat hem
ithalat yapmaktadır.
İhracat ve İthalat Beklenti Endekslerine İlişkin
Genel Değerlendirmeler1
Dış Ticaret Beklenti
Endeksleri
Yayılım
Endeksi
100’ün
üstünde (+),
100’ün
altında (-)
Bir önceki
çeyreğe
göre
değişim
İhracat Beklenti Endeksi
İhracat Beklentisi (Gelecek 3
Ay)
İhracat Siparişi Beklentisi
(Gelecek 3 Ay)
Şu Anda Kayıtlı İhracat Sipariş
Düzeyi
İhracat Sipariş Düzeyi (Son 3
Ay)
İthalat Beklenti Endeksi
İthalat Beklentisi (Gelecek 3 Ay)
Birim İthalat Fiyatı Beklentisi
(Gelecek 3 Ay)
Şu Anda Kayıtlı İthalat Sipariş
Düzeyi
İthalat Sipariş Düzeyi (Son 3 Ay)
2017 yılının 4. çeyreğinde, İhracat Beklenti
Endeksine dahil edilen soruların tamamının yayılım
endekslerinin 100’den büyük olması sebebiyle
Endekse pozitif katkıda bulunduğu görülmektedir
İthalat Beklenti Endeksine ise Şu anda kayıtlı ithalat
sipariş düzeyi haricindeki sorular pozitif katkıda
bulunmuştur.
2017 yılının 4. çeyreğinde;
 İhracat Beklenti Endeksi, 2017 yılı 3. çeyreğindeki
126,5’luk endeks değerine göre 2,8 puan azalarak 123,7
seviyesinde gerçekleşmiştir. Endeks geçen yılın aynı
dönemine göre ise 14 puan artış göstermiştir.
 İthalat Beklenti Endeksi, 2017 yılı 3. çeyreğindeki
106,3’lük endeks değerine göre 6,5 puan artarak 112,8
seviyesinde gerçekleşmiştir. İthalat Beklenti Endeksi geçen
yılın aynı dönemine göre ise 3,7 puan artmıştır.
 İhracata İlişkin Değerlendirmeler
2017 yılının 4. çeyreğine ilişkin beklentileri
ölçmeyi
amaçlayan DTBA’ya
katılım
sağlayan
ihracatçı firmaların (453 firma) en çok ihracat yaptığı
sektörler; ana metal sanayii (55 firma), giyim
eşyalarının imalatı (46 firma), gıda ürünlerinin imalatı
(42 firma), kimyasalların ve kimyasal ürünlerin
imalatı (34 firma) ve Motorlu kara taşıtı, treyler
(römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı (33
firma) olarak sıralanmaktadır.
1
Endekslere dahil edilen soruların yayılma endeksleri
ihracat/ithalat rakamlarına göre ağırlıklandırılmış
frekanslar üzerinden hesaplanmıştır.
1/4
Gelecek 3 aylık dönemde ihracatçı firmaların
hedef pazar olarak belirttiği ilk 3 ülke sırasıyla ABD,
Almanya ve Birleşik Arap Emirlikleri olarak öne
çıkmaktadır.
Ankete katılım sağlayan ihracatçı firmaların cevaplarına
göre2,



2017 yılının 4. çeyreğinde, ihracatın artacağı
yönündeki beklentilerin azalacağı yönündeki
beklentilere kıyasla daha yüksek olduğu ve bir önceki
çeyreğe göre ihracatın artacağı yönündeki
beklentilerin artarak devam ettiği görülmektedir.
Birim ihracat fiyatına ilişkin beklentilerin genel olarak
aynı kalacağı yönünde olduğu ve birim ihracat
fiyatının artacağı yönündeki beklentilerin bu
çeyrekte artarak devam ettiği görülmektedir.
 Ortadoğu ülkelerine ilişkin ihracatın aynı kalacağını
belirten firma sayısı genel olarak yüksektir. 2017
yılının 4. çeyreğinde Ortadoğu ülkelerine ilişkin
beklentilerin ihracatın artacağı yönünde olduğu
görülmektedir.
 2017 yılının 4. çeyreğinde Avrupa ülkelerine ilişkin
beklentiler ihracatın artacağı yönünde olup, artış
beklentilerinin bir önceki çeyreğe göre güçlendiği
görülmektedir.
Şu anda kayıtlı ihracat sipariş düzeyinin normalin
üstünde gerçekleştiğini belirten firma sayısı genel
olarak oldukça düşük seyretmekte olup, 2017 yılının
4. çeyreğinde de bu eğilim devam etmektedir. Bahse
konu dönemde, şu anda kayıtlı ihracat sipariş
düzeyinin mevsim normalinde olduğunu belirten
firma sayısı çoğunluktadır.
2
Verilerin daha detaylı hali Toplu Sonuçlar
tablosunda yer almaktadır.
2/4
İthalata İlişkin Değerlendirmeler

2017 yılının 4. çeyreğinde, DTBA’ya katılım sağlayan
ithalatçı firmaların (423 firma) en çok ithalat yaptığı
sektörler; kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı
(68 firma), ana metal sanayii (68 firma), başka yerde
sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı (43
firma), motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı
treyler (yarı römork) imalatı (33 firma) ve bitkisel ve
hayvansal üretim ile avcılık ve ilgili hizmet faaliyetleri
(27 firma) olmuştur.
Ankete katılım sağlayan ithalatçı firmaların cevaplarına
göre3,

İthalatın artacağı yönündeki beklentilerin azalacağı
yönündeki beklentilere kıyasla daha yüksek olduğu
ve 2017 yılının 4. çeyreğinde, bir önceki çeyreğe göre
ithalatın artacağı yönündeki beklentinin güç
kazanarak devam ettiği görülmektedir.

2017 yılı 4. çeyreğinde artacağı yönünde olan birim
ithalat fiyatına ilişkin beklentiler bir önceki çeyreğe
göre oldukça güç kazanarak devam etmektedir.

 2017 yılının 4. çeyreğinde Avrupa ülkelerinden ve
Diğer Asya ülkelerinden ithalatın artacağı yönündeki
beklentinin bir önceki çeyreğe göre güç kazandığı
görülmektedir.
Mevcut ithalat sipariş düzeyinin normalin üstünde
gerçekleştiğini belirten firma sayısı genel olarak
oldukça düşük seyretmekte olup, mevcut ithalat
sipariş düzeyinin mevsim normalinde olduğunu
belirten firma sayısı çoğunluktadır.
3
Verilerin daha detaylı hali Toplu Sonuçlar
tablosunda yer almaktadır.
3/4

Firmaların ihracat yaparken karşılaştığı sorunlara bakıldığında, 2017 yılı 4. çeyreği itibarıyla lojistik maliyetlerinin
yüksekliğini sorun olarak belirten ihracatçı firmaların oranı %74, finansman maliyetlerinin yüksekliğini belirten ihracatçıların
oranı ise %68,2 olmuştur. Diğer taraftan, hammadde ve ara malı fiyatlarının yüksekliği (%66,4), enerji maliyetlerinin yüksekliğini
(%65,6), döviz kurlarının olumsuz etkileri (%57,2) ve ihracat pazarlarındaki siyasi engel, belirsizlik ve riskler (%51,4) firmalar
tarafından en çok belirtilen diğer sorunlar olarak karşımıza çıkmaktadır.

2017 yılı 4. çeyreği itibarıyla, yurtiçi üretimin olmamasından dolayı ithalat yaptığını belirten firmaların oranı %62,4
olurken, var olan üretimin yetersiz olmasını ve yurtiçi kalitenin yetersiz olmasını ithalat nedeni olarak belirten firmaların
oranları sırasıyla %57,4 ve %46,1 olmuştur. Bu nedenleri, yurtiçi fiyatların daha yüksek olması (%41,8) takip etmektedir.
4/4