99mTc İle İşaretli Bleomycin-Glukuronid`in (99mTc

24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak
99m
Tc İle İşaretli Bleomycin-Glukuronid’in (99mTc-BLMG) İn Vivo
Doku Dağılımı
Uğur Avcıbaşıa, Feray Koçana, Perihan Ünakb, Fazilet Zümrüt Biber Müftülerb,
Çiğdem Acar İçhedefb, Hasan Demiroğlua, Fikriye Gül Gümüşerc
a
Celal Bayar Üniversitesi, Kimya Bölümü, Manisa
b
Ege Üniversitesi, Nükleer Bilimler Enstitüsü, İzmir
c
Celal Bayar Üniversitesi, Nükleer Tıp Anabilim Dalı, Manisa
[email protected]
Çeşitli yollarla vücuda alınan yabancı, farmakolojik, endokrinolojik veya toksikolojik aktivitesi
olan maddeler (Ksenobiyotikler) biyolojik aktivitelerinin sonlandırılması ve vücuttan atılmaları
için suda çözünme özelliği yüksek olan hidrofilik maddelere dönüştürülmektedir.
Biyotransformasyon veya detoksifikasyon olarak adlandırılan metabolik dönüşümler enzimler
aracığıyla gerçekleşmektedir [1]. İlaç biyotransformasyonunda rol oynayan enzim
sistemlerinin bulunduğu temel organ karaciğerdir, bunun yanında böbrekler, mide-barsak
kanalı, deri ve akciğerler de metabolik kapasitesi yüksek olan diğer organlardır.
Glukuronidleşme vücut içinde meydana gelen önemli bir detoksifikasyon mekanizması olup,
oluşan glukuronid bileşikleri ise karaciğer mikrozomal enzimlerince üretilmektedir [2].
Glukuronidler toksik bir bileşikle birleşirse, tümörün yüksek β-glukuronidaz aktivitesinden
dolayı bu glukuronidler deglukuronidasyona uğrar ve glukuronid’in toksik kısmı yani aglikon
hücrenin içerisine girer ve aglikonun toksisitesi de kanser hücresinin tahribatına neden olur.
Aglikonlar (toksik kısım) normal doku hücrelerine çok az girmektedir [3]. Bu durum bazı
kanser hücrelerinin normal hücrelere göre daha yüksek β-glukuronidaz aktivitesi
göstermesinden kaynaklanmaktadır [4]. β-glukuronidaz aktivitesinden yola çıkılarak bazı
toksik maddeler seçici olarak kanser hücrelerine sokulabilmiştir. Sonuç olarak,
β-glukuronidaz aktivitesi yüksek bazı kanser hücrelerinde farklı glukuronid türevi bileşiklerin
anti-kanser özellik gösteren bir ilaç olarak kullanılabilme imkânları vardır. Glukuronid
pro-druglarının 125I, 131I, 99mTc ve 14C gibi belirli bir radyotoksisiteye sahip olan radyonüklidlerle
işaretlenmesi sonucunda, ileriye dönük olarak umut vadeden görüntüleme ve tedavi ajanları
elde edilmektedir.
Bu çalışmada ilk olarak anti-kanserojen ajan olarak kullanılan Bleomycin’nin bir metaboliti
olan Bleomycin-Glukuronid’in (BLMG) enzimatik olarak sentezi gerçekleştirilmiştir. Daha
sonra sentezlenen bileşik için Yüksek Performanslı Sıvı Kromomatografisi (HPLC) tekniği
kullanılarak saflaştırma çalışmaları gerçekleştirilmiş ve ardından BLMG 99mTc ile
işaretlenmiştir. İşaretli bileşiğe ilişkin kalite kontrol çalışmaları yapıldıktan sonra son
aşamada 99mTc-BLMG’nin in vivo doku dağılımını incelemek ve ilacın spesifik olabileceği
organ ya da organları belirlemek amacı ile ağırlıkları 300-450 g arasında değişen Albino
Wistar cinsi erkek sıçanlar kullanılarak biyodağılım ve sintigrafi çalışmaları yapılmıştır. Bu
çalışmalar sonucunda, 99mTc-BLMG’nin böbrek, kalın barsak ve omurilikte birikim yaptığı
tespit edilmiştir.
KAYNAKLAR
1. Ritter, J. K., Chemico-Biological Interactions, 129, 171-193, 2000.
2. Avcıbaşı, U., “Test of the biological activities of some glucuronide conjugates radiolabeled
with radioactive iodine-131 and investigation of their potentials using in β-glucuronidase
measurements” Ege Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2004.
3. Ünak, T., Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, 256(3), 529-534, 2002.
4. Henle, K. J., Radiat. Res., 115, 383, 1988.