Basit makineler

KONU
BASİT MAKİNELER
5
TEST • 5-1
Çözümlerİ
4. Maşa ve kürekte kuvvet desteğe daha yakındır.
ÇÖZÜMLERİ
F > P’dir. Sabit makarada kuvvetten ya da yoldan
kazanç olmaz.
CEVAP: D
(F) (P)
1. I- Doğru; Kuvvet x Kuvvet kolu = Yük x Yük Kolu
P
olduğundan
F
K. Kazancı =
Kuvvet Yük
olacaktır.
>
Kolu
Kolu
5. X makarası kuvvetten kazanç sağlamaz. F kuvveti
sayfa düzleminden içeri doğru olduğundan a, c ve
e uzunlukları kuvvet kazancı sağlamaz.
II- Olabilir: destek noktası uçta olup yük diğer uçta
ise kazanç olmaz. Kesin doğru değildir.
III- Yanlış: Yükün yükselme miktarının kuvvet ile
bir ilgisi yoktur.
CEVAP: E
CEVAP: A
6. Verimi etkileyen cismin ağırlığı ile makaranın ağırlığı P.h = Verim arasındaki ilişkidir.
F.x
CEVAP: D
2. Mekanik avantaj makara ağırlığından bağımsız.
Cisim h kadar yükseltilirse F kuvveti 2h çekilir. Makara ağırlığı artarsa verim azalır.
CEVAP: D
7. P
P

P F2
3.
I- Yanlış: G = 2F – GM
L
36
K
F
FİZİK LYS SORU BANKASI
GM + G + 2F
F ≠ 2F + GK
F
F
F
M
G
II- Yanlış: K aşağı hareket ederken M dönebilir.
III- Doğru: K aşağı hareket eder, sistem dengede değildir.
CEVAP: C
II. sistem dengede kalamaz. F2 = 0 olması gerekir.
CEVAP: 2
Y
A
Y
I
N
D
E
N
İ
Z
İ
8. P = mekanik avantajdır.
F
P·h
verim =
’tir.
F·x
Sadece mekanik avantaj bulunur.
CEVAP: B
§5
F2 2F
F1 = §5 F
F
9. Sadece III. sistemde makara ağırlığı sonucu etkilemez.
N
T
TEST • 5-2
CEVAP: D
ÇÖZÜMLERİ
x1
x2
1. Maşada F > P’dir.
P
Kürekte de F > P’dir.
Destek
10.
F
F2
M
F1
K
yük
L
P
P
P
Balta eğik düzlemle aynı prensipte çalışır.
F
K makarası ağırlıksız olsa bile F1 > P’dir. II. sistemde iki makaradan biri ağırlıklıdır. L veya M ikisi de
ağırlıklı olabilir.
F
F<
<P
P
F
Yükselme miktarını mekanik avantajdan bulabiliriz.
h
P·h = 2P· a
1cm 17cm
2
O
P
P·h = ·4h
4
yükyük
Destek
Destek
CEVAP: A
CEVAP: B
2G
N
Gx
2. E€ik düzlemde kuvvet kazanc›fse€im aç›s›na ba€l›d›r. Basit makinelerde kuvvet kazanc› yük miktar›mg
P
a
na ba€l› de€ildir. Çünkü
oran› de€işmez.
F
K
M
F4 = 2P’dir.- I -
P
< 1 olmal›d›r.
F
L
L
- II -
K
K
- III -
M
3. L ve M sabit makara olduğundan bu makaralar kullanılmasa da olur.
P
CEVAP: D
12. 4P=F olduğundan P < 1 ¬olup yoldan kazanç vardır.
¬
F
¬
P1
O
¬ CEVAP: B
O
a
P
a
P
D
P2
E
N
İ
Z
İ
T
CEVAP: E
N
M
K
x=
2T
8
= 1, 6 birim
5
KL arası, L’ ye yakındır.
T
P
P
L
5x = 8
K L M N
37
3x = 8 - 2x
U
R
3 T .x = 2 T (4 - x)
3r
3T
U
G
G
T
2r
K
G
S
4.
L
S
R
Y
A
Y
I
N
N M
120°
T
P
CEVAP: D
FİZİK LYS SORU BANKASI
na gelir. Yani

CEVAP: C
11. Yoldan kazanç sa€lamak kuvvetten kay›p anlam›-
5.
nX . rX = nY . rY
,
9. I- 3F = P
nY . rY = nZ . rZ
nX . rX = nZ . rZ
M.A ¡ 3
II- 2F = P
M.A ¡ 2
III- 4F = P
M.A ¡ 4
3 > 1 > 2 olur.
CEVAP: B
n
n’i artırmak için rX arttırılmalıdır.
CEVAP: A
10.
3r
6.
P yükünün 3pr yükselebilmesi için ip 6pr çekilmelidir.
Bunun için L makarası
6pr = n.2p.3r
↓
1 tur döndürülmelidir.
L
r M
P
3pr
rK .nL = rK .nK
3r.1 = 2r.nK K
3
= nK
2
I yönü
3
tur döndürülmelidir.
2
CEVAP: B
nL .rL = nM .rM
2.3r = nM .r
6 = nM
nN .rN = nP .rP
6.4r = nP .2r
12 = nP
M ile N eş merkezli olduğundan N de 6 tur aynı yöne döner.
11.
2Y = Y + GK , 2Y = GL + X
Y = GK
I- Olabilir: GL + X = 2Y
olduğundan L makarasının
ağırlığı X’e eşit olabilir ama
kesin doğru değildir.
P’ de R eş merkezli olduğundan R de 12 tur aynı yöne döner.
Y
K
Y
CEVAP: B

Y
Y
Y
L
X
Y
II- Doğru: GL = Y dir.
III- Olabilir: 2Y = GL + X
olduğundan kesinlik belirleyemeyiz.
Yalnız II kesin doğrudur.
7. Kol uzunluğu tur sayısını etkilemez. K ve L’nin yarı-
38
çapları artarsa M’nin tur sayısı artar, M’nin yarıçapı
sonucu etkilemez.
CEVAP: C
FİZİK LYS SORU BANKASI
CEVAP: B
8. F·2∏b = P·a
P 2∏b
= a
F
CEVAP: D
Y
A
Y
I
N
D
E
N
İ
Z
İ
12. Yolun yükselme miktarı; h = n . 2pr dir.
↓ ↓
tur sayısı silindir çevresi
I- Yanlış: F’e bağlı değildir.
II- Yanlış: Değişmez.
n
h
III- Yanlış: h' = .2≠r olduğundan h' =
olur!
2
2
Tüm yargılar yanlıştır.
CEVAP: E
TEST • 5-3
1. Öteleme (ilerleme)
Dönme (boşalma)
5.
6P
2.2p.3r ¡ 12pr
2.2p.r
8pr
P
ÇÖZÜMLERİ
4P
¡ 4pr
4P
2P
8pr yükselir.
6P
6P
2P
7P
6P
6P + 6P = Y + 10P
2P = Y
P 7P
7P
6P
Y
ip 8pr yükselirse
yük 4pr yükselirse
10P
4pr
CEVAP: B
6.
CEVAP: B
2. Aynı şekilde görünebilmeleri için en büyük dişli
tur döndürülmelidir.
T
37°
T
—
4
1
2
P
nK.rK = nM.rM
1
.6r = nM.r
2
P
—
2
60N
T
—
4
T
T
—
2
F
T.cos37°= F ¡ 100.0,8 = F
T.sin37°= 60
80N = F
T.0,6 = 60
T
T = 100N
30°
P
3 = nM
P T
— =—
2 4
CEVAP: C
olduğundan
F 80 8
— = — = — olur.
P 50 5
P 100
— = —— ¡ P = 50N
2
4
3. Şekildeki kasnakların çizgisel süratleri aynı, tur
7. K dişlisi 3 kez dönerse L dişlisi 2 kez döner. Y cismi
sayıları farklıdır. Bu olay traktörün ön tekerleği ile
arka tekerleğinin dönüşüne benzetilebilir.
X cismi de 2∏r·2 kadar aşağı hareket eder.
6∏r – 4∏r = 2∏r aradaki düşey uzaklıktır.
CEVAP: B
CEVAP: E
CEVAP: C
Y
A
Y
I
N
D
E
N
İ
Z
İ
39
8. Dıştaki kasnağa sarılan ip 8∏r·2 = 16∏r içteki kasnağa sarılan ip 4∏r·2 = 8∏r.
İpler kasnakları zıt yönde döndürür.
Bundan dolayı
16∏r – 8∏r
= 2∏r·n
2
n = 2 tur 1 yönündedir.
CEVAP: A
FİZİK LYS SORU BANKASI
Ağırlık
ların yarıçapı artarsa
oran› azal›r. A€›rl›k
Kuvvet
P
oran›n› de€iştirmez.
F

2∏r·3 = 6∏r kadar aşağı hareket eder.
CD üzerinde bütün noktalar aynı açısal süratle döner. III. önermede CD’nin dönüşüne benzetilebilir.
4. Kol uzunluğu artarsa kuvvet kazancı artar. Kasnak-
CEVAP: E
9.
TEST • 5-4
F
F
F
F
3F = 30 + 150
F = 60 N’ dir.
ÇÖZÜMLERİ
1. Burada amaçlanan çıkrık kolu ile yükün yükselme
miktarı arasında bir ilişki olmadığını kanıtlamaktır.
30N
CEVAP: E
P
P = 150N
2.
CEVAP: 60
h = n.a
F.2pr = P.a
30x = 15.a
2x = a
F.2.3.3x = P.2x
F
2x
1
=
=
olur
P -Z 2.9x -Y 9
Y
2
II ve III
CEVAP: C
h=n.a
a = 2 cm
10 cm = 5.a
↓
vida adımı
L’nin tur sayısı K’nin tur sayısından büyük olduğu
için M makarasının hangi yönde döneceğini ipin
net hareketi belirler.
I- Doğru: a = 2 cm
II- Yanlış: F.2pr = P.a
20.2/.3.20 = P.2/
1200N = P
III- Yanlış: Vidanın ilerleme miktarı F’ye bağlı
değildir.
x2
X2 > X1 olduğundan makara ok yönünde döner.
Destek
12. L 1 kez dönerse
K 1 kez döner.
L 1 kez dönerse
FİZİK LYS SORU BANKASI
x1
CEVAP: A

40
1
rın merkezlerine göre tork aldığımızda
P
·r = F·3r
2
P
F=
(K çarkının yarattığı kuvvet)
6
O
P
·r = Fı·2r
2
§5
P
F1 = §5
F
Fı =F2 2F
(L çarkının yarattığı
kuvvet)
4
L’nin yarattığı kuvvet daha büyük olduğundan L ip
gerilmesi sayesinde ok yönünün tersine döner. Bu
F
durumda K ok yönünde döner.
arttırılmalıdır.
X¶
2
↓
h nin artması için n ve a tur sayısı
(X + Y)
3
2
Y+Z
3. İplerdeki gerilmeleri eşit ve P düşünelim. Çarkla-
10. Vidanın ilerleme miktarı; h = n . a → vida adımı
11.
CEVAP: C
N 2 kez ve M 2 kez döner.
K kasnağı etrafına 4∏r ip sarar, M kasnağı etrafına
4∏r ip sarar. Bu iki ip P’yi zıt yönlerde döndürmektedir. Bu durumda P makarası dönmez.
CEVAP: E
Y
A
Y
I
N
CEVAP: D
F
4. K makarası olmazsa F yukarı doğru olur. L makarası olmazsa F’nin yönü aynı kalır. M makarası olmazsa F’nin yönü aynı kalır.
yük
D
E
N
İ
Z
İ
F
F<P
CEVAP: A
3
1
5. Kuvvet kazancı Y cisminin olduğu yerdeki makara
9. Vidanın ilerleme miktarı;
sayesinde oluşur. Kuvvet kazancı 2 ise Y cismi h
kadar hareket ederse X cismi 2h hareket eder.
h = n.a
CEVAP: D
6. I. Yanlış
F.2pr = P.a
9 = 3.a (kuvvet x kuvvet kolu = yük x yük kolu)
1
3 cm = a
F.2.3.
= 12.3
10
2
↓
12 .3.10
12.3
vida adımı
F=
=
= 60N
6
6
10
II. Doğru
I- Yanlış:
F·R = P·r
a = 3 cm
II- Doğru: F = 60N
Kuvvetin aldığı yol 2∏R·n
III- Yanlış: vidanın ilerleme miktarı kuvvete bağlı
değildir.
Yükün aldığı yol 2∏r·n
III. Doğru
CEVAP: B
CEVAP: D
10.
F
7. Kürek ve maşada kuvvet kolu desteğe daha yakın
yük ise daha uzaktır.
Kama eğik düzlem gibi olup kuvvet kazancı vardır.
P
2F – P
CEVAP: D
F
(2F – P) + (F – 2P)= 3P
3F – 3P = 3P
3F = 6P
F = 2P
P
F
2P
3P
F – 2P
CEVAP: C
11.
Y O noktasına göre tork alırsak
1 tur
L
T =—
2
O
r 1 tur
T
T
K
—
4
T . 3r T . r
X makarası 1 yönüne döner.
K
—
4
Y makarası 1 tur arttığında
4h
T
h
L
K
3T = —
4
3L K
—=— ¡6
4
2
2
K
— = 6’ dır.
L
K

X
K
T
L
—
2
1
1.2p.3r + 1.2pr = 8pr olur.
1
Y
A
Y
I
N
1 yönüne yarısını alırsak 4pr döner.
4pr = n.2prX
4pr = n.2p.2r
1 tur = n
12. Yükün yükselme miktarı;
1 yönüne 1 tur
CEVAP: E
D
E
N
İ
Z
İ
CEVAP: 6
41
h = n . 2pr
↓
Tur sayısı Yükün bağlı olduğu silindirin çevresi
↓
P
I- Yanlış: h, F’den bağımsızdır.
II- Doğru: Tur sayısı 2 kat artırılırsa h de 2 kat artar.
III- Doğru: r 2 kat artırılırsa h de 2 kat artar.
CEVAP:
FİZİK LYS SORU BANKASI
8.