‘’MAKO-LAMP’’ Hazırlayan: Ömer Saltuk SUKAS Danışman : Ayşe Büşra UZUN PROJENİN AMACI: Halihazırda sürdürülen hareket sensörlü aydınlatma sistemine altenatif bir mekanizma geliştirilerek hem enerji tasarrufu konusunu ön planda tutmaya devam etmek, hem de enerji tasarrufu konusunda verimi artırmak. YÖNTEM: 1. Gözlem ve Problemin Tespiti: - Sosyal alanlarda ortak kullanılan ve hareket sensörüyle çalışan tuvalet aydınlatmaları incelenerek zamanlama ayarlarının yeterliliği (eksikliği/fazlalığı) tespit edildi. (Tablo. 1) - Sosyal ortamlardaki ortak tuvaletlerde kullanılan hareket sensörlü aydınlatmaların süre ayarları için optimum bir süre belirlenemediği sonucuna varıldı. Kısa Süreli 40% Uzun Süreli 60% Tablo 1. Hareket sensörünün çalışma süresi 2. Literatür Taraması: Tespit edilen problemle ilgili makale ve internet sayfalarından faydalanılarak bu konuyla ilgili yapılmış çalışmalar incelendi. 3. Hipotez Kurma: Makara sistemleri ve basit elektrik devrelerinden faydalanılarak turnikeli bir kapı geçiş sistemi ile elektrik tasarrufu artırılabilir. 4. Maketin Hazırlanması: Basit makinalar ve basit elektrik devresi kurma yöntemlerinden faydalanılarak yeni bir kapı girişine bağlı aydınlatma düzeneği hazılanmıştır. Düzenekte turnikeye bağlı küçük 3cm çapında bir makara ile 8 cm çapında başka bir makara bir lastik yardımıyla kasnak şekline getirilmiştir. Büyük olan diskin üzerine kurduğumuz devrenin anahtarını kapatıp açmayı sağlayacak olan bir anahtar yerleştirilmiştir. Saat yönünde dönüş olduğunda anahtarı kapatarak devreyi tamamlarken, zıt yöndeki hareketiyle de devre anahatarını açarak çalışmaz hale getirmektedir. 5. Düzeneğin Test Edilmesi: Makara sistemi ile kurulan turnike modeli (figür 1.) ile sensörlü çalışan bir aydınlatma modeli hazırlanmıştır. Her iki devrede de özdeş üreteç ve ampul kullanılmıştır. Daha sora bu iki modele de 5 dakika aralıklarla 10 ar saniye süren temsili giriş ve çıkışlar yapılmıştır. (*Maket boyutunda olduğu için hareketler el ile gerçekleştirilmiştir.) Sensörlü sistemin süre ayarı 20 saniye olarak yapılmıştır. 1 saatin sonunda harcanan enerji miktarları hesaplanmıştır. Figür 1. Makara Sistemi ile Kurulan Turnike Modeli SONUÇ: Deney sonucunda makara sistemindeki enerji tüketiminin sensörlü sisteme göre daha az olduğu tespit edilmiştir. Enerjiden tasarruf sağlanmak istenen hareket sensörlü sistemlerin verimli kullanımının gerçekleştirilemediği ve sensörlerin çok kısa sürelere zamanlandığı durumlarda alternatif bir çözüm olarak makara yardımıyla giriş çıkışın sayıldığı bir düzenek ile anında açma-kapama düğmesi gören bir sistem kullanılabilir.