SEDATİF ve HİPNOTİK İLAÇLAR

SEDATİF ve HİPNOTİK İLAÇLAR
Bu ilaçlar düşük dozda sedatif, yüksek dozda hipnotik etki gösterirler. Ek olarak
anksiyolitik etkileri de vardır.
Doza bağlı olarak sırasıyla: Uyuşukluk sedasyon uyku hali genel anestezik koma etkileri ortaya çıkar.
Ayrıca, anksiyolitik, antikonvülsan, SEKG etkileri vardır.
Barbitüratlarda sedasyon ve hipnozis doz ile ayarlanabilirken, BDZ’lerde sedatif
ilaçlarla hipnotik ilaçlar birbirinden farklıdır. Barbitüratlarda doz yanıt eğrisi daha doğrusal ve
daha diktir.
Etki Mekanizmaları: GABAA rec – Klorür kanal kompleksi üzerindeki selektif
bağlanma noktalarına bağlanırlar ve bu kompleksteki GABAA rec’de, inhibitör nöromediyatör
olan GABA’nın etkinliğini artırırlar. (BRBT: Kanalın açık kalma süresini uzatır, BDZ ise
kanalların açılma sıklığını artırır)
BDZ recleri iki tiptir. BDZ1 beyinde iken, BDZ2 beyin dışında da bulunur.
MUSİMOL: GABA agonisti
BİKUKULİN: GABA antagonisti.
Barbitürat Bağlanma Yeri: GABAA rec-klorür kanal kompleksinde bulunur. Ortama
GABA geldiğinde kanal açılır ve normalden uzun süre açık kalır. Barbitürat yok ise kısa bir
süre açık kaldıktan sonra kapanır. GABA ortamda azalsa dahi kanal açık kalır. (etkinin
görülmesi için GABA gerekli değildir)
BARBİTÜRAT agonist
PİKROTOKSİN antagonist
* GABAA rec-klorür kanal kompleksinde ayrıca steroid ve etanol bağlanma yerleri de
bulunur.
Hipnosedatiflerin Farmakokinetikleri: Lipofiliktirler, oral yoldan alındıklarında
absorbsiyonları yüksektir, dağılım hacimleri geniştir. SSS’e iyi geçerler. Etkileri
redüstribsüyonla sonlanır.
Metabolizmaları Karaciğerdedir.
Grupların üyeleri içinde çapraz tolerans vardır. Mutad dozlarda analjezi yapmazlar.
BDZ-BRBT Farkları: BDZ güvenlik aralığı geniş, doz yanıt eğrisi daha yataydır ve
belli bir doz üzerinde etki dozdan bağımsızdır. BRBT güvenlik aralığı daha dar.
BDZ etki göstermesi için ortamda GABA bulunması şarttır. BRBT için şart değil.
Fenobarbitel ve türevleri ile Klonazepam; sedasyon ve depresyon yapmayan dozda
antikonvülsan etki gösterirler.
Benzodiazepin’ler:
•
•
•
•
•
Terapetik aralıkları geniştir.
Güvenlidirler
Belirgin anksiyolitik etkileri vardır.
Enzim indüksiyonu yapmazlar
Kullanılış farkları farmakokinetik özelliklerinden dolayıdır.
1. Uzun etki süreli benzodiazepinler:
Anksiyolitik (düşük etkili): Diazepam, klordiazepoksit.
Hipnotik: Flurazepam, kuazepam
2. Orta etki süreli benzodiazepinler:
Anksiyolitik: Alprozolam, oksazepam
Hipnotik: Lorazepam, temazepam, nitrazepam, flunitrazepam
3. Kısa etki süreli benzodiazepinler:
Midazolam: Hipnotik, preanestezik medikasyon, anestezi indüksiyonu.
Triazolam:
“
“
“
“
“.
*Etki kısalığının nedeni; redüstribsüyon ve yarı ömrün kısa olmasıdır.
DİAZEPAM: Anksiyolitik BDZlerin en fazla kullanılan tipik üyesidir. Akut
kompulzif durumlarda oral ya da IV olarak verilir. Endoskopi veya benzeri durumlarda
anksiyeyeyi gidericidir.
YT: Uyuşukluk, başağrısı, sarhoşluk, hipotansiyon
Uzun süreli kullanımda bağımlılık ve tolerans gelişir. Kesilmesiyle yoksunluk
sendromları ortaya çıkar. (anksiyete, uykusuzluk)
Gruptan Diazepam ve klordiazepoksit SEKG olarak kullanılır.
Antagonisti: Flumazenil’dir. Zayıf ters agonist etkisi vardır. Bağımlılık tespitinde ve
tedavisinde, aşırı doz BDZ alımına bağlı zehirlenmelerde tabloyu geçirir.
Diğer İlaçlar:
BUSPİRON: 5-HT1A’yı aktive eder, anksiyolitik
ZOPLİKON: Anksiyolitik,
ZOLPİDEM: Hipnotik. EM’si BDZ ile benzerdir.
Barbitürat’lar:
Farmakokinetikleri BDZlere benzer, Metbolizmaları KC’dedir (fenobarbital hariç)
Yan tesirleri BDZ’lere benzer. KC’de sitokrom p-450 enzim sistemini indüklerler. Hipnotik
ve sedatif oluşları dozla ilişkili. Güvenlik olarak BDZ’lerden daha sorunludurlar.
Uzun Etkili
Barbital
Fenobarbital
Fenobarbital:
Pentobarbital:
Orta Etkili
Kısa Etkili
Çok Kısa Etkili
Butabarbital
Sekobarbital
Tiyopental
Pentobarbital
Heksobarbital
Metoheksital
Allobarbital
Tetrabarbital
(Genel Anestezik)
Hipnotik 1 x 100-300 mg
Sedatif 3 x 15-30 mg
Sedatif 3 x 15-40 mg
Hipnotik 1 x 60-125 mg
Diğer Sedatif ve Hipnotikler: H1 rec blokörleri (GABA ve 5HT üzerindeki etkileriyle), bazı
antikolinerjikler