Hava Fotoğraflarının Çekimi - Geomatik Mühendisliği Bölümü

UZAKTAN ALGILAMA
TANIŞMA – TANIM ve KAVRAMLAR
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
JDF435 UZAKTAN ALGILAMA DERSİ NOTLARI
http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/linkler/akademik/marangoz
http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz/
/marangoz.htm
http://jeodezi.karaelmas.edu.tr/fukal
DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ


Aycan Murat MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr.
Mühendislik Fakültesi Geomatik Müh.
Fotogrametri Anabilim Dalı
0.372.2574010 – 1417
[email protected]
http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz

Öğrenci Görüşme Saatleri: Perşembe 13:30 – 15:30




Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
Bölümü,
2
DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ (OFİS)

Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ

Mühendislik Fakültesi Geomatik Müh. Bölümü Sınıflar Girişi
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
3
DERSİN KAYNAKLARI











Uzaktan Algılama Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ, Bülent Ecevit Üniversitesi Müh. Fak.
Geomatik Müh. Bölümü, 2008-2016
Uzaktan Algılamaya Giriş ve Cisimlerin Spektral Yansıtma Özellikleri Ders Notları, Doç. Dr. Semih EKERCİN,
Aksaray Üniversitesi, Harita Müh. Bölümü, 2011
Uzaktan Algılama Ders Notları, İTÜ İnşaat Fak. Geomatik Müh. Böl. Uzaktan Algılama ABD Sunuları
Uydu Görüntülerinden Kentsel Ayrıntıların Nesne-Tabanlı Sınıflandırma Yöntemiyle Belirlenmesi ve CBS
Ortamında Bütünleştirilmesi, Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ, Danışman: Prof. Dr. Zübeyde ALKIŞ,
Doktora Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeodezi ve Fotogrametri Müh. ABD, Uzaktan Algılama ve CBS
Programı, Ekim 2009
Yüksek Çözünürlüklü Uydu Görüntülerinden Kentsel Ayrıntıların Nesne-Tabanlı Sınıflandırma Tekniğiyle
Otomatik Olarak Belirlenmesi ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Ortamında Bütünleştirilmesine Yönelik Araştırma,
Yrd. Doç. Dr. Serkan KARAKIŞ, Yüksek Lisans Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 2005
Principles of Remote Sensing, S. C. Liew, Centre for Remote Imaging, Sensing and Processing
National University of Singapore, 2008
Remote Sensing for a Changing Europe, edited by Derya MAKTAV, İTÜ-İstanbul, Proceedings of the 28th
Symposium of the European Association of Remote Sensing Laboratories, Istanbul, Turkey, 2–5 June 2008
Remote Sensing and Image Interpretation, Lillesannd, T. M., John, Sixth Edition, Willey & Sons, Inc., 2008
Remote Sensing Image Analysis: Including The Spatial Domain, Steven M. De Jong and Freek D. Van der
Meer, Volume 5, Springer, 2006
Remote Sensing of Impervious Surfaces, Weng, Q., (2008), CRC Press, Taylor & Francis Group,6000 Broken
Sound Parkway NW, Suite 300, Boca Raton, FL 33487-2742.
Object-Based Image Analysis Spatial Concepts for Knowledge-Driven Remote Sensing Applications, Thomas
Blaschke · Stefan Lang · Geoffrey J. Hay, 2008 Springer-Verlag Berlin Heidelberg
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
4
DERSİN BAŞARI KRİTERLERİ

Derse Devam: %70

Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %80)
Yıliçi Başarı Notu: Vize (%80) + [(Ödev + Quiz] (%20)


Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı
Notu %60
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
5
UZAKTAN ALGILAMA DERSİNİN İÇERİĞİ








Hatırlatmalar, Giriş, Tanım ve Kavramlar,
Temel Esaslar,
Sayısal Görüntü ve Özellikleri,
Algılama Sistemleri ve Özellikleri
(Optik ve Optik Olmayan Sistemler),
Görüntü Verisinin Düzeltilmesi ve Geliştirilmesi,
Uydu Görüntülerinin Sağladığı Bilgi İçeriği Kavramı,
Uydu Görüntülerinin Sınıflandırılması,
İlgili Uygulamalar
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
6
GEOMATİK MÜHENDİSLİĞİ (HATIRLATMA)
Geomatik Müh. Disiplini, yeryuvarının geometrisinin
belirlenmesi ve yeryuvarı üzerinde bulunan tüm objelerin
birbirleriyle olan geometrik, sosyal ve anlamsal ilişkilerin
kurulması ve bu bilgilerin ilgili diğer mühendislik ve sosyal
bilimlerin hizmetine sunulması işlevlerini yüklenen bir
bilim dalıdır.
Daha farklı bir deyişle, yeryuvarı üzerinde konumsal bilgi
sisteminin oluşturulmasını sağlayan ve bu sisteme altlık
oluşturacak temel bilgilerin toplanmasını ve bilgiler
arasındaki ilişkilerin kurulmasını sağlayan bir bilim dalıdır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
7
GEOMATİK MÜH. – Başlıca Çalışma Konuları






Gereksinim duyulan her ölçekteki haritaların üretimini,
araziye ilişkin büyük/küçük tüm projelerin etüd ve
uygulamalarının gerçekleştirilmesi,
Deprem kuşağında yer alan bölgelerde yer kabuğu
hareketlerinin incelenmesi,
Deprem, sel, yangın, heyelan sonucu meydana gelen
afetlerden sonra uygulanacak Afet Planlarının hazırlanması,
Kent planlarının hazırlanması,
Köprü, baraj, yol, tünel, metro vb. mühendislik projeleri,
Yersel ölçmelerle, uçaklardan çekilen fotogrametrik amaçlı
fotoğraflarla ve uydulardan elde edilen görüntülerden bir çok
amaç için değişik ölçekli haritaların üretilmesi,
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
8
GEOMATİK MÜH. – Başlıca Çalışma Konuları








Petrol, doğalgaz vb. yer altı doğal kaynaklarının yerlerinin
belirlenmesi,
Geomatik Mühendisliği tarafından üretilen sayısal ve
konuma dayalı bilgilerden, pratik hayatta bir çok alanda
kullanılan bilgi sistemlerinin oluşturulması,
Tarihi eserlerin röleve ve restorasyon çalışmalarının
yapılması,
Arkeolojik araştırmalar,
Sulama ve kurutma projeleri,
Her tür altyapı projeleri,
Coğrafik - jeolojik projeler
Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizin deniz haritalarının
üretilmesi,
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
9
GİRİŞ – HATIRLATMA
Geomatik Mühendisliği, mekanın tasarlanmasına yönelik
bilgilerin yeryüzünden veya havadan (uçaktan – uydudan)
elde edilmesi ve sunulması ile ilgili bir bilim koludur.


Yersel Ölçümler (1m-5m)
Uçaktan Algılama Yapan Sistemler


Alçaktan Uçuş Verileri (300m – 3km)
Uzaydan Algılama Yapan Sistemler

Kutupsal Yörüngeli (600km-1000km)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
10
GİRİŞ – HATIRLATMA
Jeodezi, yeryuvarının ve diğer gökcisimlerinin şeklini ve
gravite
alanlarını,
bunların
zaman
içerisindeki
değişimlerini ve ortalama yer elipsoidini yer yüzeyinden
veya uzaydan gerçekleştirilen ölçümlerle belirlemeyi
amaçlayan bir bilimdir (Yersel ölçümler).


Total Station
Global Konumlandırma Sistemleri
(GPS – Global Positioning System, GNNS – Global Navigation Satellite System)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
11
GİRİŞ – HATIRLATMA
Fotogrametri tekniği, uzaktaki cisimlerin geometrik
parametrelerini belirli koşullar altında çekilmiş fotoğraflar
yardımı ile elde etme işlemidir.
Harita üretim aşamaları
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
12
GİRİŞ – HATIRLATMA

(1-5m)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
13
GİRİŞ – HATIRLATMA

(1-5m)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
14
GİRİŞ – HATIRLATMA

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m)
Microdrones – md4-200
Microdrones – md4-1000
Video1
Video2
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
15
GİRİŞ – HATIRLATMA

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
16
GİRİŞ – HATIRLATMA

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
17
GİRİŞ – HATIRLATMA

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
18
GİRİŞ, UZAKTAN ALGILAMANIN TANIMI
Uzaktan Algılama, herhangi bir
temas
olmaksızın,
algılayıcı
sistemleri
kullanarak
yeryüzü
hakkında bilgi elde etme sanatı ya
da bilimidir.
Uzaktan Algılama teknolojileri yer
yüzeyinden yansıyan ve yayılan
enerjinin algılanması, kaydedilmesi,
elde
edilen
materyalin
bilgi
çıkarmak üzere işlenmesi ve analiz
edilmesinde kullanılır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
19
GİRİŞ, UZAKTAN ALGILAMANIN TANIMI

Kutupsal Yörüngeli (600km – 1000km) – Uzaktan Algılama Uyduları
Landsat 7
Spot 5
Aster
Ikonos - VİDEO
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
Kometa (TK-350)
QuickBird)
20
GİRİŞ, UZAKTAN ALGILAMANIN TANIMI

Kutupsal Yörüngeli (600km – 1000km) – Uzaktan Algılama Uyduları
Landsat 7
Aster
TK-350
Kompsat - 1
IRS 1C
Spot 5
Ikonos
QuickBird
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
21
GİRİŞ, UZAKTAN ALGILAMANIN TANIMI

Kutupsal Yörüngeli (600km – 1000km) – Uzaktan Algılama Uyduları
(173x183)km
(60x60)km
(16.5x16.5)km
(11x11)km
(8x8)km
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
22
GİRİŞ, UZAKTAN ALGILAMANIN TANIMI
Zonguldak iline ait
QuickBird görüntüsünün
bir bölümü
(1x1)km
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
23
UZAKTAN ALGILAMANIN
TARİHSEL GELİŞİMİ
İnsanoğlu bir nesneyi tanımlamak istediğinde;




Öncelikle nesneyi görür, şekli ve büyüklüğü hakkında
ön bilgi toplar,
Ardından eğer daha önce nesne konusunda
bilgilendirilmişse; bilgileri ile gözlemlerini karşılaştırır,
Eğer nesne ona ulaşabileceği bir uzaklıkta ise
dokunarak, vb., diğer duyu organlarını kullanarak
nesne hakkında daha kesin bilgiye sahip olur.
Aslında bu eylemler dizgesi farklı algılama türlerinden
oluşur.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
24
UZAKTAN ALGILAMANIN
TARİHSEL GELİŞİMİ
1909 yılında Wilbur Wright tarafından bir uçak
kullanılarak ilk defa sıralar halinde Hava Fotoğrafı çekimi
ile başlayan Uzaktan Algılama, 1957 yılında SPUTNIK-1
ile başlayan Uzay Çağı, 1972 yılında LANDSAT
uydusunun fırlatılması ile devam etmiş ve günümüze dek
uzanmıştır.
Günümüzdeki gelişmeler ise kelimenin tam anlamı ile baş
döndürücüdür.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
25
UZAKTAN ALGILAMANIN
TARİHSEL GELİŞİMİ
Uzaktan algılamanın ilk kullanım alanı askeri amaçlı
olmuştur.
Daha sonra uzaktan algılama uydularının da fırlatılması
ile askeri amaçların yanı sıra yeryüzü hakkında bilgi
toplama amacı da ortaya çıkmıştır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
26
UZAKTAN ALGILAMANIN
TARİHSEL GELİŞİMİ
Özellikle; bitkilerin gelişiminin izlenmesi, meteorolojik gözlemlerin
yapılması, su kaynaklarının belirlenmesi, doğal felaketlerin izlenmesi
gibi incelemeler uzaktan algılama teknolojisi kullanılarak yapılmaya
başlanılmıştır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
27
UZAKTAN ALGILAMAYA GEREKSİNİM
Dünyadaki doğal kaynakların hızla artan nüfus ile birlikte
azalması; çevre kirliliği, beslenme, yeni yerleşim
alanlarının bulunması, kaynakların etkin bir şekilde
kullanılması gibi sorunları gündeme getirmiştir.
Uzaydan yapılan gözlemlerle yani uydu görüntüleri ile
yeryüzü küresel bir ölçekte gözlenebildiğinden, söz
konusu sorunların çözümlenebilmesine yönelik güncel,
ekonomik ve hızlı veri elde edilebilmektedir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
28
UZAKTAN ALGILAMANIN AVANTAJLARI
Geniş alanların görüntülenmesi olanağı
 Zamandan tasarruf
 Doğru bilgiye kısa sürede ulaşım
 Hızlı veri aktarımı
 Veri depolama
 Bilgisayar ortamında çalışma olanağı
 Aynı görüntünün birçok amaca yönelik kullanımı
 …

Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
29
UZAKTAN ALGILAMANIN KULLANIM
ALANLARI
Tarımsal alanların ve bu alanlardaki değişimlerin geniş
mekanlarda belirlenmesine imkan sağlar,
 Kentsel alanların belirlenmesine imkan sağlar,
 Jeoloji, jeomorfolojik ve yer yapısı hakkında bilgi
edinilmesini sağlar,
 Özellikle 3. Dünya ülkelerinde uygulandığı üzere
topoğrafik haritaların ve sayısal arazi modellerinin
oluşturulmasına imkan sağlar,
 Bölgesel ısı ölçmelerinde kullanılır,

Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
30
UZAKTAN ALGILAMANIN KULLANIM
ALANLARI






Denizlerin ve buzulların gelişimlerinin incelenmesinde
kullanılır,
Okyanuslardaki
rüzgar
hızının
ve
yönünün
belirlenmesinde kullanılır,
Hava tahminlerinde kullanılır,
Orman alanlarında hastalıklı ağaç gruplarının
saptanmasında kullanılır,
Diğer gezegenlerin haritalanmasında kullanılır,
Şehir ve bölge planlamasında kullanılır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
31
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ
Uzaktan Algılama uygulamaları iki temel aşamadan
oluşur. Bunlar "Veri Elde Etme" ve "Veri İşleme"
aşamalarıdır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
32
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ Verinin Elde Edilmesi
Enerji Kaynağı (A): Hedefe bir kaynak tarafından enerji gönderilmesi
gerekmektedir. Bu kaynak hedefi aydınlatır veya hedefe
elektromanyetik enerji gönderir. Optik uydular için enerji kaynağı
güneştir, ancak radar uyduları kendi enerji kaynaklarını üzerlerinde
taşır ve elektromanyetik enerji üreterek hedefe yollarlar.
Işınım ve Atmosfer (B): Enerji, kaynağından çıkarak hedefe yol
alırken atmosfer ortamından geçer ve bu yol boyunca bazı
etkileşimlere maruz kalır.
Hedef ile Etkileşim (C): Atmosfer ortamından geçen elektromanyetik
dalga, hedefe ulaştığında hem ışınım hem de hedef özelliklerine
bağlı olarak farklı etkileşimler oluşur.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
33
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ Verinin Elde Edilmesi
Enerjinin Algılayıcı Tarafından Kayıt Edilmesi (D):
Algılayıcı hedef tarafından yayılan ve saçılan enerjiyi
algılar, ve buna ilişkin veri kayıt edilir.
Verinin İletimi, Alınması, ve İşlenmesi (E): Hedeften
toplanan enerji miktarına ait veri algılayıcı tarafından kayıt
edildikten sonra, görüntüye dönüştürülmek ve işlenmek
üzere bir uydu yer istasyonuna gönderilir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
34
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ Verinin Elde Edilmesi
Yorumlama ve Analiz (F): Görüntü görsel, dijital ve
elektronik işleme teknikleri ile zenginleştirilir, analiz edilir
ve nicel sonuçlar elde edilecek veriye sahip olunur.
Uygulama (G): İşlenmiş veriden bilgi çıkarılır, bazı
sonuçlara ulaşılır. Ayrıca elde edilen sonuçlar, başka veri
kaynakları ile birleştirilerek kullanılabilir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
35
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ Verinin Elde Edilmesi – Aktif ve Pasif UA
Görüntüleme sistemleri pasif veya aktif sistemler olabilir:
(1) Pasif Sistemler: Pasif sistemler yeryüzünün doğal yayılım enerjisi
veya güneş enerjisinin yansıtımını algılayan optik, ısıl ve mikrodalga
algılayıcılardır.
(2) Aktif Sistemler: Aktif Sistemler kendi enerji kaynaklarını
kullanırlar. Hedefe ürettikleri elektromanyetik dalga sinyallerini yollar
ve hedeften saçılan enerjiyi algılarlar.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
36
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Verinin Elde Edilmesi – Algılayıcı Sistemler
Algılayıcı Platformları: Bir yüzeyden yayılan ya da yansıtılan enerjiyi
hassas bir şekilde toplamak ve kaydetmek için algılayıcının kararlı bir
platformda taşınması gerekmektedir.
Uzaktan Algılamada yer, hava, uzay aracı veya uydu platformlarına
monte edilen algılayıcılar kullanılır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
37
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Verinin Elde Edilmesi – Algılayıcı Sistemler
Algılayıcı Tipleri: Uzaktan Algılama alanında kullanılan ve
geliştirilen algılayıcılar iki ana grupta toplanabilir: Aktif ve
Pasif Algılayıcılar. Her iki grup da tarama ve görüntüleme
özelliklerine bağlı olarak alt gruplara ayrılırlar.
Pasif Algılayıcılar, doğal kaynaklı elektromanyetik
enerjinin yayılımı ve yansıtımını, aktif algılayıcılar ise,
yapay bir enerji kaynağı tarafından üretilen enerjinin
hedeften saçılımını algılarlar. Her iki grup da tarama
yapan veya yapmayan sistemler olmak üzere alt gruplara
ayrılmaktadır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
38
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Verinin Elde Edilmesi – Algılayıcı Sistemler
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
39
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Verinin Elde Edilmesi – Algılayıcı Sistemler
(Topan, 2007)
Uzaktan Algılama Dersi Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
40
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Verinin Elde Edilmesi – Uydu Yörüngeleri ve Tarama Alanı
Uydunun izlediği ve tamamladığı dairesel yola yörünge denir.
Yörüngeler yüksekliklerine, dönüş yönlerine ve dünyanın dönüşü ile
ilişkilerine göre sınıflandırılmaktadır.
(1) Yer-Sabit Yörünge: Bu tür yörüngelere sahip olan uydular
genellikle çok yüksek irtifaya sahiptirler. Bu tür uydular her zaman
dünyanın aynı bölgesini görürler. Bu nedenle aynı bölgeyi izleme ve
o bölge hakkında sürekli bilgi elde etme imkanı sağlarlar.
Meteorolojik ve haberleşme uyduları genellikle bu tür yörüngelere
sahip uydulardır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
41
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Verinin Elde Edilmesi – Uydu Yörüngeleri ve Tarama Alanı
(2) Yakın-Kutupsal Yörünge: Pek çok uzaktan algılama platformu
kısa sürede dünyanın pek çok yerini görüntülemeyi sağlayacak
yörüngelere oturtulmuştur. 'Yakın-kutupsal yörünge' ismi, bu tür
uyduların kuzey ve güney kutupları arasında uzanan bir yolu takip
etmeleri nedeni ile kullanılmaktadır.
(3) Güneş-Eşzamanlı Yörünge: Pek çok yakın kutupsal uzaktan
algılama uydusunun yörüngesi aynı zamanda güneş-eşzamanlıdır.
Bu sayede, uydu dünyada görüntülediği her bölgeyi aynı yerel saatte
görüntüler.
(4) Tarama Alanı: Uydu dünya etrafında dönerken, algılayıcı
yeryüzeyinin belli bir kısmını taramaktadır. Yörünge boyunca
ilerlerken taranan bu bölgeye "tarama alanı" denilmektedir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
42
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Elektromanyetik Enerji
Elektromanyetik enerjinin hareketi hız, dalga boyu ve
frekans cinsinden ifade edilebilir: Hız (c), dalga boyu (L),
ve frekans (f) olmak üzere, ilişki L = c/f eşitliği ile ifade
edilmektedir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
43
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Elektromanyetik Spektrum
Elektromanyetik spektrum, ışık hızı ile hareket eden dalga boyu
nanometrelerden kilometrelere kadar uzanan sürekli enerji ortamıdır.
Elektromanyetik spektrumda dalga boyları bina mertebesinde
uzunluğa sahip radyo dalgalarından, bir atom çekirdeği
mertebesindeki kısa dalga boylarına kadar uzanır. İnsan gözünün
algılayabildiği dalga boyları, sadece görünür bölgedekilerdir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
44
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Enerji Kaynağı ve Hedefle
Etkileşim
Bir yüzeye enerji gönderildiğinde, gerçekleşebilecek 3 tür etkileşim
vardır. Bunlar: Yutulma (Yu); İletim (İ); ve Yansıtım (Ys)'dır. Hedefe
gelen toplam enerji (E) için bu etkileşimlerden biri veya birden fazlası
gerçekleşebilir. Bu etkileşimlerin oranı gelen enerji ve hedef
malzemesi ile ilişkili olarak değişim gösterir.
E=Yu+Ya+İ
Yutulma: Hedefe gelen toplam enerjiden bir kısmı ortamdaki elektron
ve moleküler reaksiyonlar nedeniyle yutulur, bu enerjinin bir kısmı
genellikle uzun dalga boylarında geri yayılır, diğer bir kısmı da
yutularak hedefin ısısını arttırır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
45
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Enerji Kaynağı ve Hedefle
Etkileşim
Yansıtım: Toplam enerjinin bir kısmı hedeften geri
yansıtılır ve ışının geliş açısı ve yüzey pürüzlülüğüne
bağlı olarak farklı açılarda saçılır.
İletim: Toplam ışınımın bir kısmı su gibi bazı maddelere
nüfuz edebilir, madde saydam ve bir boyutu ince ise bir
kısmı maddeden geçerek diğer ortama iletilir.
Yayılım: Bir enerji kaynağından ışınım veya iletim yolu ile
elektromanyetik enerjinin yayılmasıdır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
46
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Enerji Kaynağı ve Hedefle
Etkileşim
Saçılım: Enerji dalgasının bir ortamda, enerjinin geliş
açısı, polarizasyonu veya frekansı değişerek saçılması
veya malzeme ile atomik veya moleküler seviyede
etkileşerek
eski
durumunu
muhafaza
etmeden
saçılmasıdır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
47
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Enerji Kaynağı ve Hedefle
Etkileşim
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
48
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Spektral Yansıma
Bir malzeme için yansıyan, yutulan, veya iletilen ışınım miktarları
dalga boyuna bağlı olarak değişir. Bu önemli özellik sayesinde farklı
nesneleri ya da sınıfları ayırt etmek olanaklıdır. Aşağıdaki görüntüde
yeryüzündeki bazı maddelerin spektral yansımaları gösterilmektedir.
Çalışmanın amacına göre, bir görüntüde ayırt edilmek istenen
maddeler değişecektir. Analistler, daha iyi bir analiz yapmak için,
spektral imzalardan yararlanarak kullanılması gereken spektral
bantları belirlemektedirler.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
49
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntü
Uzaktan Algılama görüntüleri dijital formlarda kayıt edilir
ve bilgisayarlar tarafından görüntüye dönüştürülmek
üzere işlenir.
Bir uzaktan algılama sisteminde algılayıcı enerjiyi (ışığı)
algılar, ölçer ve miktarını bilgisayarın okuyabileceği bir
sayıya çevirir.
Yörüngedeki uzay aracı bu kodları sinyaller
yeryüzündeki uydu yer istasyonuna gönderir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
ile
50
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntü
Bu sinyaller alınarak sayı dizilerine çevrilir, sıra ve sütunlar bir gri
değerine denk gelen sayı ile ifade edilir ve bir dijital görüntü
oluştururlar. Kısaca, sayılar küçük resim elemanlarına çevrilirler ve
bir araya geldiklerinde görüntünün tamamını oluştururlar. Dijital
görüntüyü oluşturan resim elemanlarına piksel adı verilir. Her piksele
ait olan ve temsil edilen alandan gelen ortalama ışınımı veren değer
DN ile gösterilir. DN değerleri genellikle 0-255 arasındadır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
51
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ – Veri
İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntü
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
52
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntünün
Özellikleri






Dijital görüntüler raster formatındadır.
Bir raster x ve y koordinatları ile tanımlı gridlerden oluşur.
Bu gridlerin her birine piksel adı verilir.
Her bir piksel numerik bir değere karşılık gelir (dijital number, DN).
Piksel dijital değerleri 0 ile 255 gri renk tonuna (8 bit için) karşılk
gelir. 0 siyah, 255 beyaz renk tonuna karşılık gelir.
Tüm algılayıcılar binary ( ikili sistem, 20, 21, 23,.... ) sistemde
çalışır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
53
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntünün
Özellikleri
Çözünürlük bir görüntüleme sisteminde kayıt edilen
detayların ayırt edebilebilirlik ölçütüdür. Uydu Görüntüleri
için 4 farklı çözünürlük tanımlanmaktadır:
Radyometrik
Çözünürlük:
Elektromanyetik
enerji
miktarında sahip olunan hassasiyet radyometrik
çözünürlüğü göstermektedir. Bir başka deyişle, bir
görüntüleme sisteminin radyometrik çözünürlüğü, enerji
farklılıklarını
ayırt
edebilme
yeteneğini
gösterir.
Bahsedilen enerji farklılıkları ayırt edilmesi mümkün olan
gri tonu sayısına denk gelir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
54
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntünün
Özellikleri
Aynı bölgeye ait 2-bitlik bir görüntü (1) ile 8-bitlik bir
görüntü (2) karşılaştırıldığında, radyometrik çözünürlükle
ilişkili olarak detay ayırt etme seviyesindeki fark göze
çarpmaktadır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
55
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntünün
Özellikleri
Spektral Çözünürlük: Spektral çözünürlük algılayıcının
duyarlı oduğu dalga boyu aralıkları ile ilgilidir. Spektral
çözünürlüğün iyi olması bir kanal ya da bandın algıladığı
dalga boyu aralığının küçük olduğunu gösterir.
Çok gelişmiş çoklu-spektral algılayıcılara hiperspektral
algılayıcılar
denilmektedir.
Bu
algılayıcılar
elektromanyetik spektrumun görünür, yakın kızılötesi ve
orta-kızılötesi bölgelerinde yüzlerce küçük spektral
aralıkta algılama yapmaktadırlar.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
56
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntünün
Özellikleri
Grafikte, aynı spektral bölgede algılama yapan iki
algılayıcıdan mavi ile gösterilen, daha küçük aralıklarda
çalıştığı için yeşil ile gösterilenden daha yüksek spektral
çözünürlüğe sahiptir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
57
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntünün
Özellikleri
Aşağıda, Kuş Gölü'ne (Balıkesir, Türkiye) ait 24.07.2003 tarihli Spot
XS görüntüsünün spektral bantları verilmektedir.
Bant 1 (0.50 to 0.59 mikrometre) (1 mikrometre = 1,0 × 10^-6 metre)
Bant 2 (0.61 to 0.68 mikrometre)
Bant 3 (0.78 to 0.89 mikrometre)
Bant 4 (1.58 to 1.75 mikrometre)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
58
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntünün
Özellikleri
Uzaysal Çözünürlük: Bir görüntüde farkedilebilir en küçük detay,
algılayıcının uzaysal çözünürlüğü ile ilgilidir ve görülebilen en küçük
hedef boyutunu tanımlar. Ticari uydular bir metreden kilometrelere
varan çözünürlükler sağlamaktadırlar. Sadece çok büyük nesnelerin
görülebildiği görüntülerin çözünürlüğü düşük, küçük nesnelerin ayırt
edilebildiği görüntüler ise yüksek çözünürlüklüdür.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
59
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntünün
Özellikleri
Uzaysal Çözünürlük: (GSD – YÖA: Yer örnekleme aralığı)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
60
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Dijital Görüntünün
Özellikleri
Zamansal Çözünürlük: Zamansal çözünürlük bir uzaktan
algılama sisteminin aynı bölgeyi görüntüleme sıklığı ile
ilgilidir. Bir bölgedeki spektral karakteristikler zamanla
değişebilir ve çok-zamanlı görüntü setleri kullanılarak
değişim analizi yapılabilir. Aşağıda, İzmit'e ait depremden
önce (1), deprem ve depreme bağlı yangın sonrası (2)
Spot uydusundan alınan görüntüler verilmektedir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
61
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Görüntü Elde Etme
Renkler, üç ana rengin (kırmızı, yeşil, mavi) farklı oranlarda
karıştırılması ile elde edilir. İnsan gözü sadece görünür
bölgedeki dalga boylarını algılamaktadır. Optik görüntüler
oluşturulurken, sırasıyla kırmızı yeşil ve mavi bantlara ait
görüntüler bilgisayar ekranında görüntülendiğinde doğal
renkli görüntü, diğer tüm bant kombinasyonlarının
görüntülenmesi durumunda ise yapay renkli görüntü elde
edilir.
Yapay görüntüler, özellikle insan gözünün duyarlı olmadığı
bir spektral bölgedeki yansımaya ilişkin bilgi sağlayarak
gözün algılamadığının görünür hale getirildiği görüntüler
olup bazı uygulama alanları için büyük öneme sahiptirler.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
62
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Görüntü Elde Etme


Doğal renkli kompozit (TM bandları 3, 2 ve 1)
Yapay renkli kompozit (TM bandları 4, 3 ve 2)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
63
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri İşleme ve Görsel Yorumlama – Görüntü Elde Etme
Radar görüntüleri de siyah-beyaz görüntüler olup kırmızı mavi yeşil
(RGB) kombinasyonunda çok-spektrumlu, çok-zamanlı ve çokpolarizasyonlu görüntülerin kullanılması ile renkli görüntü elde
edilebilir.
(1) Bir tarım bölgesine ait radar görüntüsü
(2) Aynı bölgenin YY (Yatay-Yatay), DD (Düşey-Düşey) ve YD
(Yatay-Düşey) polarizasyonları ile oluşturulmuş renkli görüntüsü.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
64
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Ön İşleme: Düzeltmeler – Radyometrik Düzeltme
Radyometrik düzeltmeye, 3 tür hata nedeni ile ihtiyaç duyulabilir:
Algılayıcı kaynaklı hatalar: Bunlar sistematik hatalardır. Line drops
radyometrik hatalara örnek olarak verilebilir.
Güneş geliş açısından veya topoğrafyadan kaynaklanan gölge etkisi
Atmosferik şartlardan kaynaklanan hatalar: Sis ve bulut örnek olarak
verilebilir. Hedefin önünde yer alarak, yeryüzüne ait veriye sağlıklı bir
şekilde ulaşmayı engellemektedirler.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
65
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Ön İşleme: Düzeltmeler – Radyometrik Düzeltme
Görüntü işlemeden
gerekmektedir.
önce
bu
hata
ve
etkilerin
giderilmesi
(1) Algılayıcı kaynaklı radyometrik hata (SPOT 4)
(2)Bulut etkisi (SPOT 4)
(3) Sis etkisi (SPOT 4)
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
66
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Ön İşleme: Düzeltmeler – Geometrik Düzeltme
Geometrik düzeltme, ham görüntüdeki geometrik
bozulma etkilerinin giderilmesi, ve görüntünün yer kontrol
noktaları kullanılarak tanımlı bir coğrafi koordinat
sistemine oturtulması işlemidir.
Düzeltilecek görüntüdeki nokta koordinatları yer kontrol
noktalarının koordinatları ile tanımlanırken (enlem,
boylam gibi) yapılan işleme rektifikasyon, bu işlem iki
görüntünün aynı noktalarını eşleştirme ya da bir
görüntüyü diğerine göre düzeltme şeklinde yapılıyor ise
geometrik kayıt denilmektedir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
67
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Ön İşleme: Düzeltmeler – Geometrik Düzeltme
Geometrik düzeltme, ham görüntüdeki geometrik
bozulma etkilerinin giderilmesi, ve görüntünün yer kontrol
noktaları kullanılarak tanımlı bir coğrafi koordinat
sistemine oturtulması işlemidir.
Düzeltilecek görüntüdeki nokta koordinatları yer kontrol
noktalarının koordinatları ile tanımlanırken (enlem,
boylam gibi) yapılan işleme rektifikasyon, bu işlem iki
görüntünün aynı noktalarını eşleştirme ya da bir
görüntüyü diğerine göre düzeltme şeklinde yapılıyor ise
geometrik kayıt denilmektedir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
68
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Ön İşleme: Düzeltmeler – Geometrik Düzeltme
Aşağıda İstanbul görüntüsünün geometrik düzeltmesi yapılmadan
önceki ve sonraki görüntüleri görülmektedir.
(1) 1998 Kilyos-Karaburun, orjinal Landsat görüntüsü
(2) Geometrik olarak düzeltilmiş Landsat görüntüsü
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
69
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Görüntü İşleme - Geometrik Zenginleştirme
Görüntüler pek çok histogram işlemleri ve filtreleme
metodları ile zenginleştirilebilir.
Histogram:
Histogram
bir
görüntüdeki
yansıma
değerlerinin grafik gösterimidir. Grafikte, yansıma
değerleri (genellikle 0-255) x-ekseni üzerinde ve bu
değerlerin görüntüde tekrar etme sıklığı ise y-ekseninde
görülmektedir.
Bir görüntünün belli dağılıma sahip yansıma değerleri
üzerinde işlemler yapılarak görüntüde istenen özellikler
daha belirgin hale getirilebilir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
70
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Görüntü İşleme - Geometrik Zenginleştirme
Aşağıda Bursa'ya ait 1987 Landsat TM görüntüsü yer
almaktadır. Ham görüntünün histogramı (1) ile
gösterilmiştir. Lineer kontrast artırımı metodu uygulanmış
yeni görüntüde (2) pek çok ayrıntı daha belirgin hale
gelmiştir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
71
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Görüntü İşleme – Görüntü Dönüşümleri
Görüntü dönüşümleri, genellikle iki veya daha fazla
görüntüden yararlanılarak ilgilenilen özelliklerin daha
fazla ortaya çıktığı yeni bir görüntünün oluşturulması
işlemidir. Temel görüntü dönüşümleri görüntüye
uygulanan basit aritmetik işlemlerdir.
Örneğin, görüntü çıkarma işlemi genellikle farklı tarihlerde
alınmış olan görüntülerin arasındaki farklılıkları bulmak
için yapılan bir uygulamadır. Görüntü bölme veya
orantılama işlemleri de sıkça kullanılan dönüşümlerdir.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
72
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Görüntü İşleme – Sınıflandırma
Sık kullanılan sınıflandırma prosedürleri kullanılan yönteme göre iki
ana kısıma ayrılabilir: Kontrollü Sınıflandırma ve Kontrolsüz
Sınıflandırma
Kontrolsüz Sınıflandırma: Öncelikle spektral kümeler belirlenir. Bu
tamamen yansıma değerlerine dayalı sayısal bir işlem olarak yapılır.
Daha sonra bu kümeler sınıf oluşturmak üzere kullanılır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
73
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Görüntü İşleme – Sınıflandırma
Kontrollü
Sınıflandırma:
Kontrollü
Sınıflandırma
işleminde, analist görüntüde bilgi sahibi olduğu homojen
örnek alanları tanımlar ve bu alanlar bilgisayar
sınıflandırma algoritmasında eğitim alanları olarak temel
alınarak sınıflandırma işlemi yapılır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
74
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Görüntü İşleme – Sınıflandırma
Aşağıdaki şekilde Bursa, Uludağ Bölgesi'nin kontollü
sınıflandırma yöntemi ile sınıflandırılmış görüntüsü yer
almaktadır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
75
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Görüntü İşleme – Sınıflandırma
Piksel-Tabanlı Sınıflandırma (a)
 Nesne-Tabanlı Sınıflandırma (b)

a
b
Safranbolu – Ikonos Görüntüsü
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
76
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri Entegrasyonu
Veri entegrasyonu farklı kaynaklardan elde edilen
bilgilerin daha iyi ve daha çok bilgi elde etmek üzere
birleştirilmesidir. Bu kapsamda çok-zamanlı, çokçözünürlüklü,
çok-algılayıcılı veri kombinasyonları
kullanılabilir.
Bir uzaktan algılama veri setinin sınıflandırılmış harita
formatında olan sonuçları, başka bir veri kaynağı olan
Coğrafi Bilgi Sistemlerini (CBS) güncelleştirmede
kullanılabilir. Farklı veri setlerini ve kaynaklarını bir arada
kullanmak çok daha iyi sonuçlara ulaşmak için iyi bir
yaklaşımdır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
77
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
Veri Entegrasyonu
Veri entegrasyonuna SYM (Sayısal Yükseklik Modeli) ve SAM
(Sayısal Arazi Modeli) örnek verilebilir. SYM ve SAM, yükseklik
verisinin üzerine uzaktan algılama görüntüsünün giydirilmesi ile elde
edilen 3 boyutlu perspektif görüntülerdir. Aşağıda Haliç Bölgesi,
İstanbul için oluşturulmuş bir SYM görüntüsü görülmektedir. SYM
görüntülerinden yararlanılarak oluşturulan modeller ve simülasyonlar
pek çok alanda kullanılmaktadır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
78
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
UA – CBS Entegrasyonu
CBS, konumsal veri ve ilişkili bilgilerin toplandığı, depolandığı,
görselleştirildiği, yönetildiği, analiz edildiği ve sorgulandığı, veri,
bilgisayar donanım ve yazılımından oluşan bir sistemdir.
Yeryüzünü modellemek üzere kullanılan bu sistemde belirli veri
grupları (örn. yollar, binalar) farklı katmanlarda tutulur. Bu
katmanlarda tutulan her grafik gösterim gerçek dünyada o objenin
konum, koordinat ve şekil özelliklerini taşır ve veri tabanında da
temsil ettiği nesneye ait bilgiler ile ilişkili olarak saklanır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
79
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
UA – CBS Entegrasyonu
Bir CBS farklı çalışmalar için sadece gerekli katman ve veri
tablolarının kullanılmasına uygundur. Aynı zamanda hızlı sonuçlara
ve daha gerçekçi yaklaşımlara ulaşılmasını sağlayan bir teknolojidir.
CBS bir çeşit modelleme olarak düşünülebilir. Geometrik veri ve
veritabanında tutulan bilgi ilişkilidir. Bu sayede hem grafik hem de
yazılı bilginin sorgulanması sağlanır. Sonuçlar geometrik, metin,
grafik veya istatistik bilgi gibi farklı formatlarda alınabilir. CBS'nin en
temel kazançları organizasyon ve kaynakların yönetilmesinde
sağlanan hız, hassasiyet ve başarıdır.
CBS genellikle devletle ilişkili, şehir bölge planlama, altyapı
planlaması, kaynak yönetimi, çevre, mühendislik, pazarlama, ulaşım
gibi uygulamalar ve daha çok belediyecilik ile ilgili çalışmalarda
kullanılır.
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
80
UZAKTAN ALGILAMANIN BİLEŞENLERİ –
UA – CBS Entegrasyonu
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
81
DERSİN BAŞARI KRİTERLERİ

Derse Devam: %70

Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %80)
Yıliçi Başarı Notu: Vize (%80) + [(Ödev + Quiz] (%20)


Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı
Notu %60
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
82
UZAKTAN ALGILAMA DERSİNİN İÇERİĞİ

Hatırlatmalar, Giriş, Tanım ve Kavramlar,
(Ödev: Uzaktan Algılama Teknolojisinin tarihçesi, Türkiye’deki
Uzaktan Algılama uygulamaları - Ulaşılabilecek ders yardımcı
kaynaklarının araştırılması)






Temel Esaslar,
Sayısal Görüntü ve Özellikleri,
Algılama Sistemleri ve Özellikleri
(Optik ve Optik Olmayan Sistemler),
Görüntü Verisinin Düzeltilmesi ve Geliştirilmesi,
Uydu Görüntülerinin Sağladığı Bilgi İçeriği Kavramı,
Uydu Görüntülerinin Sınıflandırılması ve İlgili Uygulamalar
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
83
GELECEK HAFTA: Temel Esaslar
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
84
DERSİN KAYNAKLARI











Uzaktan Algılama Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ, Bülent Ecevit Üniversitesi Müh. Fak.
Jeodezi ve Fot. Müh. Bölümü, Fotogrametri ABD Sunuları 2012
Uzaktan Algılamaya Giriş ve Cisimlerin Spektral Yansıtma Özellikleri Ders Notları, Doç. Dr. Semih EKERCİN,
Aksaray Üniversitesi, Harita Müh. Bölümü, 2011
Uzaktan Algılama Ders Notları, İTÜ İnşaat Fak. Geomatik Müh. Böl. Uzaktan Algılama ABD Sunuları
Uydu Görüntülerinden Kentsel Ayrıntıların Nesne-Tabanlı Sınıflandırma Yöntemiyle Belirlenmesi ve CBS
Ortamında Bütünleştirilmesi, Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ, Danışman: Prof. Dr. Zübeyde ALKIŞ,
Doktora Tezi, YTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeodezi ve Fotogrametri Müh. ABD, Uzaktan Algılama ve CBS
Programı, Ekim 2009
Yüksek Çözünürlüklü Uydu Görüntülerinden Kentsel Ayrıntıların Nesne-Tabanlı Sınıflandırma Tekniğiyle
Otomatik Olarak Belirlenmesi ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Ortamında Bütünleştirilmesine Yönelik Araştırma,
Yrd. Doç. Dr. Serkan KARAKIŞ, Yüksek Lisans Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 2005
Principles of Remote Sensing, S. C. Liew, Centre for Remote Imaging, Sensing and Processing
National University of Singapore, 2008
Remote Sensing for a Changing Europe, edited by Derya MAKTAV, İTÜ-İstanbul, Proceedings of the 28th
Symposium of the European Association of Remote Sensing Laboratories, Istanbul, Turkey, 2–5 June 2008
Remote Sensing and Image Interpretation, Lillesannd, T. M., John, Sixth Edition, Willey & Sons, Inc., 2008
Remote Sensing Image Analysis: Including The Spatial Domain, Steven M. De Jong and Freek D. Van der
Meer, Volume 5, Springer, 2006
Remote Sensing of Impervious Surfaces, Weng, Q., (2008), CRC Press, Taylor & Francis Group,6000 Broken
Sound Parkway NW, Suite 300, Boca Raton, FL 33487-2742.
Object-Based Image Analysis Spatial Concepts for Knowledge-Driven Remote Sensing Applications, Thomas
Blaschke · Stefan Lang · Geoffrey J. Hay, 2008 Springer-Verlag Berlin Heidelberg
Uzaktan Algılama Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
85