Sağlık reformunun işçi sağlığı ve iş güvenliği üzerine etkileri

İşyeri Hekimliği Sempozyumu , 24-25 Mayıs 2013, Bursa
SAĞLIKTA REFORMUN
İŞÇİ SAĞLIĞINA
ETKİLERİ
Dr. Nilay Etiler
Kocaeli Üniversitesi
Türkiye…
• 1930 – Umumi Hıfzısıhha Kanunu
• 1936 – İş Kanunu
• 1971 – İş Kanunu
• 2003 – İş Kanunu
Savaş
sonrası
kalkınma
Sosyal devlet
etkisi
Neoliberal dönem
Neoliberal dönem…..
• İstihdamda değişim
• Alt işverenlerden hizmet satın alma. 50den az
sayıda işçi çalıştıran işyerlerinin sayısının artışı.
• Atipik çalışma biçimleri : esnek çalışma, kısmı
zamanlı çalışma, kiralık işçi vb  2003 İş
Kanunu legalleştirdi
• İSİG hizmetlerinin ve eğitimlerinin kendisinin
özelleştirilmesi
Terminolojideki değişim
• 1930 yılında çıkan UHK’da ‘işçiler hıfzısıhhası’
• 1939 İş Kanunu’nda “işçilerin sağlığının
korunması ve iş emniyeti”
• 1969 yılından sonra mevzuatta --- “İşçi sağlığı ve
iş güvenliği” ibaresi
• İş sağlığı ve güvenliği – 2003 İş Kanunu
“occupational health and safety”
Hizmet sunumundaki değişim
Hizmet sunumundaki
değişim
İşçi sağlığı ve güvenliği
hizmetleri
Teknik
boyut:
İş güvenliği
Tıbbi boyut
İşe giriş
muayeneleri
Periyodik
muayeneler
Morbiditehastalık
profili
• “dezentegrasyon”
• 2003 İş Kanunu
• 2012 İSG Kanunu:
▫ “…. bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak
sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak….”
SSK Hastanelerinin devri
• 2004….
• SSK hastaneleri  Sağlık Bakanlığı
Direkt / indirekt sistem
Finanse eden
Hizmet sunan
Denetim
Sağlık harcamaları
İSİG hizmetlerinin
maliyeti
İşverenlerin dilemması
Küresel pazarda yer
bulma
İşyeri büyüklüğü
İşyeri sayısı
İşçi sayısı
İşçi (%)
1-9 işçi
1.224.740
3.271.100
10-49 işçi
50-249 işçi
250 +
183.415
24.428
3296
3.586.499
2.409.411
1763929
%30
%33
SGK İstatistik Yıllığı, 2011
%22
%16
Ortak sağlık ve
güvenlik birimleri
• İSİG hizmetlerinin satın alınması
• Ve neoliberalizm kamusal hizmetlerden kar
edilebileceğini keşfetti!
▫ Eğitim
 İşyeri hekimleri
 İş güvenliği uzmanları
Bir taşla iki kuş!
Hekimler …
• Rekabet ortamı
• Mesleki özerkliğin
kaybı
• İş güvenliği denetimleri…
Kazan-kazan oyunu
???
• Kaybeden
Teşekkür ederim…