Ö. Senatosu B : 89 9.7. 1963 O : 1

Ö. Senatosu
B : 89
9 . 7 . 1963 O : 1
suretiyle akitlerin serbestisini temin edeceğiz
diye uğraştığımız devirler çoktan geçti. «Hu­
kukçu değilim» diye Encümenden istifa eden
arkadaşımın bu hususlara biraz dikkat etmesi
lâzımgelir.
BAŞKAN — Buyurun Sayın Ünaldı.
MEHMET ÜNALDI (Adana) — Evvelâ
muhterem arkadaşıma cevap vereyim. Hukuk­
çu değilim ama bu mevzuları az - çok bilirim,
az - çok okumuşumdur. Tahsilimde de ondan not
aldığıma dair kayıt mevcuttur.
Muhterem 'arkadaşlar, arkadaşım her hakle
mevzuu anlamadı. Toplu sözleşme taraflar ara­
sında yapılır İki akit taraf yapar. A'kiıt taraf­
tan birisi sendikadır veya federasyondur, diğe­
ri de işveren veya işveren «sendikası veya fede­
rasyonudur. Şiımcli, işçi tarafından sözleşmeyi
imza etmiş olan akit taraf sendika, infisah etti
veya feshedildi. Bu takdirde işveren, o akdin
hükümlerine riayet etmezse, o zaman çare ola­
rak işçilerin teker teker hizmet akti dolayısiyle,
işverenin aleyhine dâva açması gerekir. Biz
bu suretle işçilerin teker teker başlarını belâya
sokmuş oluruz. Halbuki yapılan, iş toplu bir
iştir, (toplu bir mukaveledir. İki taraf vardır
ortada. Tarafın birisi ortaklan kalkmıştır. Bir
taraf da anlaşmaya riayet etmemiştir. Etmedi­
ği takdirde grev yapaea'k olan müessese orta­
dan. kalkmıştır, demek isterim ben. Grev ya­
pacak müessese ortadan ikalkınca nasıl o işve­
reni grev yolundan aklin esaslarına riayete
mecbur tutacağız? Bu hususu lütfen söyler mi­
siniz ?
Biz de diyoruz ki, toplu sözleşmenin 'muay­
yen bir müddet için devamında fayda vardı i",
ama uzun zaman olmasın, 15 gün âzami Ibir ay
olursa 'buna rıza gösterebiliriz. Fakat bunun
'dışında uzun süreli devamını istersek, işvere­
nin akdin şartlarına riayet etmediği takdirde
onu yola getirecek 'akit taraf karşısında yok­
tur. Grev ilân edecek (taraf yoktur. Boş kalı­
yor burası demek istiyorum.
Mâruzâtımı anlatabildinıse ne mutlu.
Sonra burada bir faaliyetten alıkonma var­
dır. Fesih veya infisahtan gayrı faaliyetten alıkonma mevzuu vardır. Bu da süreli veya süresiz
olabilir. Süreli olduğuna göre vaziyet sarihtir,
anlaşılıyor. Fakat süresiz alıkonduğu takdirde,
o zaman feshi veya infisahın aynı hükümlere
mâruz kalmış olacaklardır ki, bu takdirde bu
yönü süresiz alıkonma mevzuunda da toplu söz­
leşmenin devamında bir fayda yoktur. Onun için
bu meselenin halli mevzuunda bir takrir sunu­
yorum. Bu takririme iltifat buyurmanızı hasse­
leri arz ve istirham ediyorum, hürmetlerimle.
BAŞKAN —• Buyurun Sayın Ağırnaslı.
NÎYAZÎ AĞIRNASLI (Ankara) — Ben bir
sual soracaktım, şimdilik vazgeçtim.
BAŞKAN — Buyurun Sayın Aydmer.
HİDAYET AYDINER ((hımlmr'başkanmca
S. Ü.) — İTnaklı arkadaşımızın noktai nazarı
bizi yanlış bir mecraya, götürecek. (.) da şu :
diyor ki. bu akdi yapan federasyon, konfede­
rasyon feshedilmiştir. Öyle ise akit de ortadan
kalksın efendim, akitlerin serbestisi kaidesi,
taraflar için yaptıkları .akitlerj^kanun hükmün­
de kılar. Vâzıı kanun bir hüküm koydu. Ondan
sonra vâzıı kanun öldü veya bilmem ne oldu diye,
tarafları ilzam eden akit ortadan kalkar mı, kalk­
maz mı? Federasyon gitmiş, infisah etmiş, fe­
derasyon infisah etsin zaten bizim federasyanun
akdettiği Toplu iş Sözleşmesi muayyen bir iş­
vereni ilza.m ediyordu, yani falan fabrikatörü
ilzam ediyordu. Aralarındaki vecibeler devam
etler. Arkadaşım ben hukukçu değilim diye ko­
misyondan istifa eder, hem de hukukun en va­
zıh noktalarına temas eder. (Alkışlar.) Doğru
değildir efendim. Bir işçi sendikası akdini
feshetmiş, konfederasyon bozulmuş, yahut işçi
sendikası bozulmuş. Ama asıl akitleri ilzamı
eden işçi grupuyla bu akitleri fiilen mülzem
olan fabrikatör, işveren sağdır, taraflarda müte(kabil vecibe devanı eder. O .mukavele taraflar
hakkında hususi bir kanun demektir. Yani
akitlerin serbestisi, esası, taraflar hakkında
mukaveleyi kanun hükmüne koyar, hatta 'akit­
lerin serbestisi kaidesi o kadar mühimdir ki,
taraflar kanunun menettiği hususlar müstesna.
mukaveleyi evvalâ kendi yapar, mukavelenin
•»akıt kaldığı ahvalde vazı'ı kanun (müdahale
eder. Medeniyetin umumi terakkisi işte bu ne­
ticeyi doğurmuştur. Bizim, Mecelle zamanında
şunun 4 neü .maddesine bir fıkra ilâve etmek
GEÇİCİ KOMİSYON SÖZCÜSÜ ÂMİL
ARTUS (Cumhurbaşkanınca S. Ü.) — Efendim,
Sayın Mehmet Ünaldı arkadaşımın bütün endişe­
si bu taraflardan birini teşkil eden işçi sendika­
sının feshi veya infisahı halinde grev yapılamaz.
Yani toplu iş sözleşmesine, işveren aykırı hareket
ederse grev silâhı kullanamaz. O halde bu sözJLJ.
—