bölüm v gider politikası ve uygulamaları
advertisement
2 0 1 4 BÖLÜM V GİDER POLİTİKASI VE UYGULAMALARI 141 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi 142 Gider Politikası ve Uygulamaları BÖLÜM V GİDER POLİTİKASI VE UYGULAMALARI A. GİDER POLİTİKASI 1. Genel Çerçeve 2014-2016 döneminde izlenecek gider politikasının hedef ve öncelikleri, Orta Vadeli Program1 ve Orta Vadeli Mali Planda2 belirlenmiştir. 2014-2016 döneminde, cari açık tedrici olarak düşürülecek, mevcut kaynaklar üretken alanlara yönlendirilecek, ekonominin verimlilik düzeyi yükseltilecek, yurtiçi tasarruflar, büyüme ve istihdam artırılacak, enflasyon düşürülecek ve kamu maliyesinin güçlü duruşu devam ettirilecektir. Maliye politikası, ekonomik istikrarın desteklenmesi, yurtiçi tasarrufların artırılması ve cari açığın kontrol altında tutulmasına yardımcı olacak şekilde uygulanacaktır. Kamu kesimi borçlanma gereğinin makul seviyelerde tutulması suretiyle maliye politikasının sürdürülebilirliği gözetilecek, kamu maliyesi alanında geçmiş dönemde elde edilen kazanımların gelecek dönemde de devam etmesi için azami çaba sarf edilecektir. Faiz dışı harcamalar; israfın önlenmesi, harcama programlarının önceliklendirilmesi ve harcamaların etkinliğinin artırılması suretiyle kontrol altında tutulacak, elde edilecek olan mali alan, büyümeyi destekleyecek kamu altyapı yatırımlarında, teşviklerde ve Ar-Ge desteklerinde kullanılacaktır. Kamu gelirlerinin kalitesinin artırılması yönünde politikalar geliştirilecektir. Özelleştirme uygulamalarına, vergi ve prim yapılandırmalarına veya konjonktürel gelişmelere dayalı olarak elde edilen ve süreklilik arz etmeyen gelirler orta ve uzun vadede harcama seviyesinin yükselmesine neden olacak politikalar için kullanılmayacaktır. Bu çerçevede, 2014-2016 döneminde; Kamu harcama politikasının, çok yıllı bütçeleme yaklaşımı çerçevesinde ve belirlenen politika öncelikleri doğrultusunda yürütülmesi ve kamu idarelerinin kendilerine tahsis edilen ödenekleri ekonomik ve verimli bir şekilde kullanması esastır. Kaynak kullanımında etkinliği artırmak ve hesap verebilirliği güçlendirmek amacıyla, yeni harcama programları uygulamaya geçirilmeden önce pilot uygulamalara 1 2 9/9/2013 tarihli ve 2013/5444 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir. 4/10/2013 tarihli ve 2013/24 Karar No.lu Yüksek Planlama Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir. 143 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi gidilecek ve etki analizi çalışmaları yapılacak, mevcut programlar performans denetimlerine tabi tutulacaktır. Bütçe hazırlık sürecinde, personel harcamaları dışında kalan diğer cari harcamalara yönelik ödeneklerin sıfır tabanlı bütçe ilkesiyle belirlenmesine özen gösterilecektir. Harcama programları yalnızca varlık sebebini oluşturan amaçlara uygun olarak ve belirlenmiş süreler dâhilinde yürütülecektir. Kamu kurum ve kuruluşlarının stratejik planlarının Kalkınma Planında yer alan politikalarla uyumu gözetilecek, stratejik planlarda yer alan önceliklerin bütçe hazırlık ve uygulama sürecine daha etkin yansıtılması sağlanacaktır. Kamu mali yönetimi alanında yapılan reformların uygulamasını güçlendirmek amacıyla kamu hizmetlerini program yaklaşımıyla ele alan bütçe yapısına kademeli olarak geçilecektir. Kamu özel işbirliği kapsamında yapılacak yatırımlar, sözleşmelerden doğacak yükümlülüklerin kamu mali dengeleri üzerindeki etkileri göz önünde bulundurularak planlanacaktır. Kamuda hizmet alımlarına ilişkin mevcut politikaların etkinliği, fayda ve alternatif maliyet analizleri yapılarak değerlendirilecektir. Tarımsal destekleme amacıyla yapılan transferler; etkinlik, verimlilik ve katma değerin artırılması hedefi çerçevesinde belirlenecektir. Kamu Ar-Ge harcamalarının tahsisinde, özel kesim yatırımlarının yüksek dış ticaret açığı verdiğimiz sanayi kollarında üretime yönlendirilmesine öncelik verilecektir. Mahalli idarelerin genel bütçe vergi paylarından kamuya olan borçlarına mahsuben yapılacak olan kesinti düzenli olarak uygulanmaya devam edilecektir. Sağlık hizmetlerinin kalitesinden ödün verilmeksizin, gereksiz ilaç ve hizmet kullanımını önlemek üzere, ilaç ve tedavi harcamaları daha akılcı hale getirilecektir. Sağlık hizmet sunucularının geçmiş davranışlarını dikkate alan denetim modelleri geliştirilecek, risk analizi ve veri madenciliği alanlarında yazılım, donanım ve eğitim altyapısı güçlendirilecektir. Tamamlayıcı sağlık sigortası modelleri geliştirilecektir. Üniversite hastanelerinin yapısal sorunlarının giderilmesine yönelik tedbirler alınacaktır. Sosyal önlenecektir. 144 amaçlı programların etkinliği değerlendirilecek ve mükerrerlikler Gider Politikası ve Uygulamaları Sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesini tehdit eden prim yapılandırmaları ekonomik kriz ve doğal afet gibi istisnai haller dışında uygulanmayacaktır. Sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliği üzerinde olumsuz yansımaları olan uygulamalar gözden geçirilecektir. 2. Kamu Yatırım Politikası Kamu yatırımları; büyümeyi artırma, özel kesim yatırımlarını destekleme, bölgelerin gelişme potansiyellerini harekete geçirme, istihdamı ve ülke refahını artırma amaçlarının gerçekleştirilmesinde etkili bir araç olarak kullanılacaktır. Bu çerçevede; Kamu yatırım ödenekleri özel sektörün üretken faaliyetlerini destekleyecek nitelikteki altyapı yatırımlarına yönlendirilecek, bu kapsamda, demiryolu, liman, lojistik merkezi gibi alanlara özel önem verilecektir. Kamu yatırım projeleri önceliklendirilerek, kısa sürede tamamlanacak projelere yoğunlaşılacak, mevcut sermaye stokundan daha etkin yararlanmak amacıyla idameyenileme, bakım-onarım ve rehabilitasyon harcamalarına ağırlık verilecektir. Kamu ve özel kesim yatırımları birbirlerini tamamlayacak şekilde bütüncül bir bakış açısıyla ele alınarak, kamu yatırımları, özel sektör tarafından gerçekleştirilemeyecek ekonomik ve sosyal altyapı alanlarında yoğunlaştırılacaktır. Kamu yatırımlarında, Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) modeliyle yürütülenler dâhil, eğitim, sağlık, içme suyu ve kanalizasyon, bilim-teknoloji, bilişim, ulaştırma ve sulama sektörlerine öncelik verilecektir. GAP, DAP, KOP ve DOKAP bölgelerinde eylem planları kapsamında; özel sektör yatırımlarını destekleyecek ekonomik ve sosyal altyapı ile beşeri kaynakların geliştirilmesine yönelik projelerin ve eylem planlarındaki diğer projelerin gerçekleştirilmesine devam edilecektir. KÖİ uygulamalarına ilişkin bir strateji belgesi hazırlanmasına, KÖİ mevzuatının çerçeve bir kanun altında toplanmasına, KÖİ politika ve uygulamalarının koordinasyonunun güçlendirilmesine yönelik çalışmalar başlatılacaktır. Kamu yatırım projelerinin planlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi süreci güçlendirilecek, bu kapsamda kamu kurum ve kuruluşlarının kapasiteleri geliştirilecektir. 145 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi 3. Tarım Politikaları Tarım sektöründe gıda güvenliği ve güvenilirliğinin sağlanması ile doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı gözetilerek, örgütlü ve rekabet gücü yüksek bir yapının oluşturulması ve kırsal alanda yaşam standardını yükseltmek temel amaçtır. 2013-2017 Stratejik Plan’da öncelikli alan olarak belirlenen “Tarımsal Üretim ve Arz Güvenliği”, “Gıda Güvenilirliği”, “Bitki Sağlığı, Hayvan Sağlığı ve Refahı”, “Tarımsal Altyapı ve Kırsal Kalkınma” ile “Kurumsal Kapasite” çerçevesinde yürütülecek çalışmalar ile tarımda kalkınmayı gerçekleştirecek, tarımsal geliri artıracak, hayat standardını yükseltecek, kaynakların etkin ve verimli kullanılmasına olanak sağlayacak, stratejik önemini kuvvetlendirecek, ülke ekonomisine kattığı değerini artıracak bir tarım sektörü hedeflenmiştir. Başta biyolojik çeşitlilik olmak üzere doğal kaynakların korunması, geliştirilmesi ve ekonomik anlamda değer kazandırılmasına yönelik çalışmalar yapılarak sürdürülebilir kullanımı sağlanacaktır. Gıda güvenilirliğinin sağlanması, üretici ve tüketici menfaatlerinin korunması, halkın yeterli düzeyde beslenmesi için tarla ve çiftlikten başlayarak gıda ve yem işletmelerinin kapasitelerinin geliştirilmesi, ithal edilen yem ve gıda maddelerinin mevzuatımıza uygunluğunun kontrolü, ihraç edilen gıda maddelerinin alıcı ülke taleplerine uygunluğu doğrultusunda gerekli çalışmalar yapılacaktır. Bitki ve hayvan sağlığı ile gıda güvenilirliği hizmetlerine ilişkin kurumsal kapasite geliştirilecek ve etkin bir risk değerlendirme sistemi oluşturulacaktır. Diğer yandan gıda işletmelerinin modernizasyon faaliyetleri desteklenecektir. Bitkisel üretimde verimliliği ve hasat süresini artırmaya yönelik uygulamalar yaygınlaştırılacak, hasat sonrası kayıpları azaltılacak, sertifikalı yerli tohumluk üretimi ve kullanımı artırılacaktır. Bitki sağlığı bakımından çevre ve insan sağlığına duyarlı entegre mücadele yöntemleri yaygınlaştırılarak biyolojik mücadele teşvik edilecek, kimyasal kullanımının kontrol ve izlenebilirliği sağlanacak, tahmin ve uyarı sistemleri geliştirilecek, risk teşkil edebilecek karantina organizmalarının ülkemize girişi ve yayılışı önlenerek bitki sağlığı önlem ve uygulamalarının etkinliği artırılacaktır. Su ürünleri sektöründe kaynakların korunarak sürdürülebilir ve bilimsel yöntemlerle işletilmesi, sektörün teknik ve kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesi ve çevre dostu 146 Gider Politikası ve Uygulamaları yetiştiricilik sistemlerinin geliştirilmesi sonucunda yetiştiricilik yoluyla elde edilecek üretim ile artan nüfusun protein ihtiyacının karşılanması, yeni istihdam imkanlarının oluşturulması ve artan ihracatın desteklenmesi sağlanacaktır. Hayvancılıkta ülke ihtiyaçlarını karşılamada önceliklerin belirlenmesi, üretimin artırılması ve kalitenin iyileştirilmesi için yeni metot ve teknolojiler ile ekolojilere uygun yetiştirme sistemlerin geliştirilmesi, alternatif yem kaynaklarının ortaya konması, bakım ve besleme şartlarının iyileştirilmesi ve geliştirmesine yönelik araştırmaların yapılması sağlanacaktır. Hayvancılıkta destekler, hayvan varlığının ve hayvansal üretimin kayıt altına alınmasına, hayvansal üretimin iç ve dış talebe uygun şekilde geliştirilerek üretimde sürdürülebilirliğin sağlanmasına, besi hayvancılığı, etçi ırk sığır yetiştiriciliği ile küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin geliştirilmesine, ıslah çalışmalarına, genetik kaynakların korunması ve sürdürülebilir kullanımına, hastalık ve zararlıların kontrolü ile eradikasyonunu sağlayacak etkinlikte mücadeleye ve hayvancılık yapan tarımsal işletmeler gözetilerek kaliteli yem bitkileri üretiminin artırılmasına yönelik oluşturulacaktır. Hayvan refahını gözeterek üretim faktörlerinin optimum kullanımı ve işletmelerin rasyonel gelişmesini temin ederek verimliliğin artırılması sağlanacak, et ve sütün piyasaya arzında sürekliliği sağlayacak destekleme tedbirleri alınacaktır. Ülke ihtiyaçlarına cevap verecek miktarda ve kalitede ürünün istenilen yer ve zamanda pazara sunulabilmesi, diğer ülkelerle rekabette üstünlüğün sağlanarak dış satımın artırılması, ayrıca bu sektörde hizmet verenlerin sosyo-ekonomik koşullarının iyileştirilerek refah düzeylerinin yükseltilmesi, doğal koşullara bağımlılığın azaltılması yanında doğal kaynakların korunması, üretim faktörlerinin etkin kullanılmasını sağlayarak çevreye ve insan sağlığına zarar vermeyen tekniklerin kullanılması, dolayısıyla üretimin artırılması ve kalitenin yükseltilmesine yönelik çalışmalar yapılacaktır. Bitkisel üretimde kümelenme faaliyetlerinin geliştirilmesine yönelik olarak ilk etapta; zeytin ve zeytinyağı olmak üzere bitkisel yağ, üzüm ve üzüm ürününe dayalı tarımsal sanayi, tohumculuk, süs bitkileri ve tıbbi- aromatik bitkiler, tarımsal mekanizasyon gibi farklı bitkisel üretim sektörlerinde kümelenmeler oluşturularak bölgesel kalkınmanın ve rekabetçiliğin artırılması hedeflenmektedir. 147 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi Stratejik tarımsal ürünlerin üretiminin havzalara göre planlanarak yönlendirilmesi, ürün kalitesinin artırılması, üretimin ve üreticinin kayıt altına alınması, maliyetlerin düşürülmesi, üreticilerin gelir seviyelerinin yükseltilmesi, kırsal alanda ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi, ileriye dönük projeksiyonların yapılması, sanayiye kaliteli hammadde temini ve ürünlerin uluslararası rekabet gücünün artırılması hedeflenmektedir. Bu çerçevede: tarımsal destekler, alan ve ürün temelinde farklılaştırılarak üretimde etkinlik, verimlilik ve kaliteyi artırmaya yönelik olarak düzenlenen yapı geliştirilecektir. Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisinde belirlenmiş olan, stratejik amaç ve öncelikler çerçevesinde Kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının oluşturulması ve gelir düzeyinin yükseltilmesi, kırsal alt yapının iyileştirilmesi ve tarım-sanayi entegrasyonunun sağlanması amacıyla ekonomik yatırımlar ve makine ekipman alımları ile modern sulama sistemleri erozyon ve çölleşmeye etkileri de dikkate alınarak desteklenecektir. Tarım politikalarının yürütülmesine ilişkin arazi kullanım sınıflarının belirlenmesi, bunların iklim değişikliği ve Entegre İdare ve Kontrol Sistemi kapsamında Coğrafi Bilgi Sistemlerinin kullanılarak arazi ve toprak kaynaklarının bilimsel esaslara uygun olarak belirlenmesi, sınıflandırılması ve potansiyel yararlanma imkanlarının derecelendirilmesi amacıyla ulusal toprak veri tabanı alt yapısının oluşturulması ve güncellenmesi sağlanacaktır. Avrupa Birliği standartlarında, sürdürülebilirlik ve süreklilik ilkelerini gözeten, ülke, bölge ve yerel düzeyde Arazi Koruma, Kullanım ve Tarımsal Amaçlı Arazi Kullanım Planlarının hazırlanıp uygulamaya konulması, ürün desenlerinin oluşturulması, makro ve mikro düzeylerde tarımsal üretimin planlanması sağlanacaktır. Sorunlu tarım alanlarının ıslah edilmesi yönünde çalışmalar ile tarım ve çevrenin sürdürülebilir etkileşiminin korunması amacıyla toprak ve su kaynaklarında tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan nitrat kirliliğinin önlenmesine yönelik çalışmalar yapılacaktır. İklim değişiminin, toprak-su kaynakları ve doğal afetler üzerindeki etkilerinin belirlenmesi ile ilgili çalışmalara hız verilerek, iklim değişikliğine uyum konusunda toplum bilinçlendirilecektir. Tarım sektörünü tehdit eden risklerin teminat altına alınması için Tarım Sigortası uygulamaları yaygınlaştırılacaktır. Erozyon, toprak ve su kirliliği olan, yoğun tarımsal faaliyetlere maruz kalmış, sulama suyu sıkıntısı bulunan, doğal dengesi bozulmuş alanlarda toprak ve su kalitesinin korunması, yenilenebilir doğal kaynakların sürdürülebilirliği, erozyonun önlenmesi ve tarımın olumsuz etkilerinin azaltılması yönünde gerekli kültürel tedbirlerin alınmasına yönelik çalışmaların 148 Gider Politikası ve Uygulamaları desteklenmesi yanında yeni teknolojilerin kullanımını yaygınlaştırmaya yönelik makine ve ekipman alımı yanında, desteklenmesi amaçlanmaktadır. Tarımsal üretici örgütleri, sektördeki etkinliklerinin artırılması amacıyla yapısal olarak güçlendirilecektir. Üretici örgütlerine yönelik özel kriterler belirlenerek tarımsal piyasalarda rekabet güçlerinin artırılmasını ve pazara erişimlerinin kolaylaştırılmasını hedefleyen işletim programları hazırlayabilme kapasitesi oluşturulacaktır. İç ve dış pazarlarda arz talep dengeleri takip edilerek üretim planlaması ve markalaşma teşvik edilecektir. Ürün fiyatları ile üretici gelirlerinde istikrar sağlanmasına yönelik piyasa düzenleme mekanizmaları geliştirilecek, lisanslı depoculuk girişimlerinin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır. Tarımsal amaçlı kooperatiflerin uygulamak istedikleri projelere teknik ve kredi desteği sağlayarak kırsal alanda üretici ve yetiştiriciler arasında birlikteliği güçlendirmek, bitkisel ve hayvansal üretimde verimliliği ön planda tutarak, rekabet üstünlüğüne haiz pazar değeri olan ürünlerin üretilmesi, işlenmesi ve tarımsal istihdamın artırılmasına güçlendirerek katkı sağlanacaktır. Toprak ve su kaynaklarının etkin kullanılmasına yönelik yöntem ve araçlara öncelik verilecek ve arazi toplulaştırma çalışmaları hızlandırılarak işletme ölçekleri büyütülecektir. Bitkisel ve hayvansal üretimin ve bunlara dayalı sanayinin desteklenmesi, tarım-sanayi entegrasyonunun geliştirilmesi, ürünlerin paketlenmesi, işlenmesi, muhafaza edilmesi ile pazarlama yöntemleri konusunda teknik destek verilmesi, rekabet edilebilirliği artırıcı nitelikte uygun ve kaliteli hammaddenin temini için organize tarım ve hayvancılık bölgelerinin kurulması amacıyla il ve ilçe eksenli kapasite tespiti yapılacak, yeni teknolojileri uygulayabilen, yeterli büyüklükte, alt yapısı sağlanmış, gelir seviyesi yüksek işletmelerin kurulması teşvik edilecektir. Tarım bilgi sistemi, tarımsal politika ve önceliklerinin belirlenmesi ve bu çerçevede tarımsal destek mekanizmalarından gerçek üreticilerin yararlanmasını sağlayacak şekilde kontrol ve izlenmesine imkan veren bir yapıya kavuşturulacak, bilginin üretimden pazarlamaya kadar geçen bütün süreçlerde etkin olarak kullanılması iş sağlığı ve güvenliği politikalarının da uygulanmasını içerecek biçimde sağlanacaktır. 149 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi Ülkemiz tarım sektörünü tanıtmak ve tarımsal ürün ticaret hacminin artırılmasına yönelik olarak tanıtıcı faaliyetler ile ikili düzeyde uluslararası ve bölgesel kuruluşlar ile tarım alanında ilişkiler güçlendirilecektir. “Bilgi ve iletişim teknolojilerinden etkin bir şekilde yararlanarak, çiftçilerin ve tüm sektör paydaşlarının tarımsal konulardaki mesleki ve teknik eğitimi gerçekleştirilerek, tarımsal yeniliklere zamanında ulaşmaları sağlanacaktır. Gençlerin, kadınların ve tüketicilerin bilinçlenmeleri için gereken yayın çalışmalarına öncelik verilecektir. Ülkemizin tarımsal yayım ve danışmanlık sisteminin güçlenmesi ve etkinliğinin artırılması için gereken çalışmalar yapılacaktır. B. KAMU ETKİNLİĞİNİN KAYNAK TAHSİS ARTIRILMASINA VE KULLANIM VE SÜREÇLERİNİN İDARİ KAPASİTENİN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR 1. Bütçe Sisteminin Geliştirilmesi Amacıyla Yapılan Çalışmalar Bütçenin etkin bir yapıya kavuşturulması amacıyla 2004 yılında konsolide bütçe kapsamındaki idarelerde uygulanmaya başlanan analitik bütçe sınıflandırması, kapsam ve uygulama genişlemesi çalışmaları sonucunda 2006 yılından itibaren merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelerde de uygulamaya konulmuş ve böylece tüm kamu idareleri açısından ölçmeye, analize ve konsolidasyona elverişli ortak bir bütçe sınıflandırmasına geçiş süreci tamamlanmıştır. Bu uygulamayla beraber, bugüne kadar farklı hukuki statüleri nedeniyle farklı bütçe uygulamaları olan bu idarelerin bütçelerinin konsolide edilmesi ve bu bütçeler hakkında karşılaştırılabilir veriler elde edilmesi mümkün hale gelmiş, kamu mali yönetiminde saydamlık ve hesap verebilirlik ilkeleri güçlendirilmiş, politikalar ile bütçeler arasında bağlantı kurulması ve karar alıcıların stratejik karar verme imkanları iyileştirilmiştir. Analitik bütçe sınıflandırmasına geçilmesiyle aylık merkezi yönetim bütçe uygulama sonuçları her ayın ikinci haftası içinde Maliye Bakanlığı internet sitesinde açıklanmakta ve ayrıca bütçe gerçekleşmeleri ile ilgili değerlendirme ve açıklamaların yer aldığı “Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu” yayımlanmaktadır. 150 Gider Politikası ve Uygulamaları 5018 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde, genel yönetim kapsamındaki idarelerin, ilk altı aylık bütçe uygulama sonuçları, ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefler ile faaliyetlerini Temmuz ayı içinde kamuoyuna açıklayacakları hükme bağlanmıştır. Söz konusu düzenlemenin amacı, kamu hizmetlerinin yürütülmesinde ve bütçe uygulamalarında saydamlığın ve hesap verebilirliğin artırılması ile kamuoyunun kamu idareleri üzerindeki genel denetim ve gözetim fonksiyonunun gereği şekilde gerçekleştirilmesidir. Bu çerçevede, genel yönetim kapsamında yer alan kamu idareleri “2013 Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Rapor”larını kamuoyu ile paylaşmışlardır. 5018 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinde yer alan “Maliye Bakanlığı ise merkezi yönetim bütçe kanununun ilk altı aylık uygulama sonuçları, finansman durumu, ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefler ile faaliyetleri kapsayan mali durumu Temmuz ayı içinde kamuoyuna açıklar.” hükmü gereğince, Maliye Bakanlığı tarafından “2013 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler Raporu” hazırlanarak yayımlanmıştır. 5018 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde, merkezi yönetim kapsamındaki idareler ile sosyal güvenlik kurumlarının bir mali yıldaki faaliyet sonuçlarının, Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanacak genel faaliyet raporunda gösterileceği, bu raporda mahalli idarelerin mali yapılarına ilişkin genel değerlendirmelere de yer verileceği, söz konusu raporun Maliye Bakanlığınca hazırlanıp bir örneğinin Sayıştaya gönderileceği hükme bağlanmıştır. Söz konusu hüküm gereğince, Maliye Bakanlığı tarafından “2012 Yılı Genel Faaliyet Raporu” hazırlanarak 2013 yılı Haziran ayında yayımlanmıştır. Böylece, kamuoyuna bütçe performansı ve kamu mali yönetimi alanında yürütülen çalışmalar konusunda sağlıklı veri ve bilgiler sunulurken aynı zamanda, kamuoyunun merkezi yönetim bütçe performansı konusunda genel gözetim ve denetim fonksiyonunun etkin bir şekilde gerçekleştirilmesine katkı sağlanmıştır. 2. Performans Esaslı Bütçeleme Çalışmaları Kamu mali yönetimi ve kontrol sistemimizi uluslararası standartlar ve AB uygulamaları çerçevesinde yeniden düzenleyen ve kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanımının sağlanmasını, mali saydamlık ve hesap verebilirliği esas alan 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile performans esaslı bütçelemeye geçilmiştir. Kanunda söz konusu bütçeleme anlayışının temel unsurları stratejik plan, performans programı, faaliyet raporu ile izleme ve değerlendirme olarak öngörülmüş; 151 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi Maliye Bakanlığına performans esaslı bütçelemeye ilişkin esasları belirleme ve uygulama konusunda merkezi uyumlaştırma görevi verilmiştir. Buna göre Bakanlık, kamu kaynaklarının etkin, etkili ve ekonomik kullanımının sağlanması amacıyla performans esaslı bütçelemenin geliştirilmesi, tüm kamu idareleri nezdinde uygulanmasının koordine edilmesi, idarelere eğitim ve rehberlik hizmeti verilmesi görevlerini yürütmektedir. Bakanlık merkezi uyumlaştırma faaliyetleri kapsamında, kamu idarelerine yönelik eğitim ve rehberlik hizmetleri sunmakta ayrıca, performans programları ve faaliyet raporlarının hazırlanması ve uygulanması sürecini izlemekte, değerlendirmekte ve neticede tespit edilen eksiklikleri ve iyileştirmeye yönelik önerilerini idarelerle paylaşmaktadır. Bu kapsamda, 2010 ve 2012 yıllarında sistemin işleyişine ilişkin kapsamlı gözden geçirme faaliyetleri yürütülmüş, yapılan tespit ve değerlendirmeler ile kamu idarelerini yönlendirici hususlar, Bakanlıkça hazırlanan genel yazılarla kamu idarine duyurulmuştur. Ayrıca, idarelerce hazırlanarak Maliye Bakanlığına gönderilen 2012 yılı nihai performans programlarından 102 idareye ait performans programı incelenerek değerlendirilmiş ve hazırlanacak performans programlarına yol göstermesi bakımından yapılan değerlendirmeler ilgili idarelerle paylaşılmıştır. Diğer taraftan, performans esaslı bütçeleme sisteminin elde edilen tecrübeler ışığında gözden geçirilmesi ve etkileştirilmesi amacıyla 2012 yılında yeni bir çalışma başlatılmıştır. Bütçe talep, müzakere, tahsis ve kullanım süreçlerinde dikkatlerin kamu kaynağıyla birlikte vatandaşa sunulan hizmetlerin miktar ve kalitesine odaklayacak bir yapı tasarlamak amacıyla yürütülen çalışmada; bütçe sınıflandırmasının kamu hizmetlerinin çıktı ve sonuçlarını gösteren bir program sınıflandırmasını da içerecek şekilde revize edilmesini, bütçeleme süreçlerinin performans bilgisi temelli bir yapıya dönüştürülmesini sağlayacak yeni bir bütçeleme modelinin geliştirilmesi ve uygulamaya konulması hedeflenmektedir. Bu kapsamda, Bakanlıkça yürütülen çalışmalar neticesinde ortaya konulan yaklaşım, 09-10 Mayıs 2013 ve 16-18 Mayıs 2013 tarihlerinde genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerin strateji geliştirme birim yöneticileriyle, 22-26 Mayıs 2013 tarihlerinde 28. Türkiye Maliye Sempozyumunda akademisyenlerle paylaşılmış, görüş ve değerlendirmeleri alınmıştır. Önümüzdeki dönemde, söz konusu çalışmanın merkezi mali aktörlerin ve diğer kamu idarelerinin görüşleri de dikkate alınarak tamamlanması, merkezi yönetim kapsamındaki idarelerin bazılarında pilot uygulamalarla denenmesi ve sonraki dönemde genel uygulamaya dönüştürülmesi öngörülmektedir. 152 Gider Politikası ve Uygulamaları 3. Mali Yönetim ve Kontrol Sistemi ile İlgili Çalışmalar Mali Hizmetler Uzmanlığı Yönetmeliği gereğince mali hizmetler uzmanlarına uygulamalı mesleki eğitim programı dört grup halinde, 30’ar saat süreli uygulamalı mesleki eğitim verilmiştir, Ayrıca, kamu idareleri tarafından mali yönetim ve kontrol alanında düzenlenen eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerine eğitici desteği sağlanmış ve eğitim materyalleri hazırlanıp sunulmuştur. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü web sayfasında yayımlanan Kamu İç Kontrol Rehberi Taslağı görüş ve öneriler ışığında revize edilmiştir. Kamu idareleri tarafından gönderilen Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planları değerlendirilmiş, sonuçları MYK MUB web sayfasında paylaşılmıştır. Kamu idarelerinin mali hizmetler birimlerindeki 360 adet boş kadro ve pozisyon için mali hizmetler uzman yardımcılığı özel yarışma sınavı gerçekleştirilmiştir. Hâlihazırda, sınavda başarılı olanlar idarelere yerleştirilmektedir. 5018 sayılı Kanunun tüm hükümleri değerlendirilerek gerekli görülen değişiklikleri içeren taslak hazırlanmıştır. Bu konuda değerlendirmeler sürdürülmektedir. Merkezi uyumlaştırma birimi olarak Maliye Bakanlığının gerçekleştirdiği düzenleme ve faaliyetlerin aktarılması, kamu idarelerinin beklentilerinin, iç kontrol standartlarına uyum çalışmalarında karşılaştıkları güçlükler ve geliştirdikleri çözüm önerileri ile iyi uygulama örneklerinin paylaşılması amacıyla strateji geliştirme birimi yöneticilerine yönelik her yıl gerçekleştirilen geleneksel toplantılara 2012 yılında mahalli idareler de dahil edilmiş ve söz konusu toplantılar 2013 yılında da gerçekleştirilmiştir. Avrupa Birliğine aday ve potansiyel aday ülkelere yönelik olarak SIGMA tarafından düzenlenen Kamu İç Mali Kontrol Bölgesel Konferansının üçüncüsü bu sene Bakanlığımız işbirliği ile 3-7 Haziran 2013 tarihleri arasında Ankara’da gerçekleştirilmiştir. Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile mahalli idareler tarafından Maliye Bakanlığına gönderilen kamu iç kontrol standartlarına uyum eylem planları incelenerek sonuçları yayımlanmıştır. Son bir yıllık faaliyetlerimize ilişkin “Mali Yönetim ve Kontrol Merkezi Uyumlaştırma Bülteni” yayımlanmıştır. 153 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi Kamu İç Mali Kontrol sistemine ilişkin düzenlenen uluslararası konferans ve toplantılara katılım sağlanmıştır. AB uygulamaları, uluslararası standartlar, uygulamada karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri çerçevesinde, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve ilgili mevzuat revize çalışmaları yürütülecektir. Kamu idarelerinin iç kontrol sistemine ilişkin düzenleme ve uygulamaları izlenecek ve değerlendirilecektir. Kamu idarelerinin strateji geliştirme birimlerinde istihdam edilmek üzere mali hizmetler uzman yardımcılığı özel yarışma sınavı yapılacaktır. Maliye Bakanlığınca, kamu idarelerine atanmış olan mali hizmetler uzman yardımcılarına yönelik eğitim programı hazırlanacak ve uygulanacak, süresi dolan mali hizmetler uzman yardımcılarının yeterlik sınavı yapılacaktır. Kamu idarelerinin strateji geliştirme birimi yöneticilerine yönelik toplantılar yapılmasına devam edilecektir. Maliye Bakanlığı ve kamu idareleri tarafından mali yönetim ve kontrol alanında düzenlenen eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerine destek sağlanacaktır. 4. İç Denetim Sistemi ile İlgili Çalışmalar 5018 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca yapılacak iç denetçi atamaları için aday belirleme sınavı Eylül ayı içerisinde yapılmış olup başarılı olan adaylar 19/12/2011 tarihi itibarıyla 3 aylık iç denetçi sertifika eğitimine alınmıştır. 23/3/2012 tarihinde eğitim programını tamamlayan 99 iç denetçi adayına sertifikaları 22/5/2012 tarihinde törenle verilmiştir. İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı’nın tanıtımı İç Denetim Koordinasyon Kurulu ve iç denetim birim başkanlarının katılımıyla 12-14 Ocak 2012 tarihleri arasında Afyon’da gerçekleştirilmiştir. Kamu İç Denetçi Sertifikasının Derecelendirilmesine İlişkin Esas ve Usuller 17/2/2012 tarihli ve 28207 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 154 Gider Politikası ve Uygulamaları 24/3/2012-9/4/2012 tarihleri arasında Antalya’da 653 iç denetçinin katılımıyla İletişim Becerileri ve İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı’nın tanıtımı konulu üçer günlük eğitim gerçekleştirilmiştir. 18-22 Haziran 2012 tarihleri arasında Bolu’da “Dış Değerlendirme Uzmanlığı Eğitim Programı” konulu bir çalıştay düzenlenmiştir. İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı kapsamında 6 pilot idarede (Milli Eğitim Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Karayolları Genel Müdürlüğü, Gazi Üniversitesi ve Ankara Büyükşehir Belediyesi) dış değerlendirme faaliyeti yürütülmüştür. “2011 Yılı Kamu İç Denetim Genel Raporu” 6/8/2012 tarihli ve 8 sayılı Kurul Kararıyla yayımlanmıştır. 2012 Yılı İç Denetçi Aday Belirleme Sınavı 20/10/2012 tarihinde gerçekleştirilmiş ve 58 iç denetçi adayı iki grup halinde 24/12/2012 tarihinde eğitim programına alınmıştır. Eğitim programı 13/3/2013 tarihinde tamamlanmıştır. 2012 yılı ikinci yarısında dış kalite değerlendirme çalışmaları 12 idarede tamamlanmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünde yapılan dış kalite değerlendirme çalışmaları Dünya Bankası hibesi kapsamında Deloitte danışmanlığı ile gerçekleştirilmiştir. 5/10/2012 tarihinde bir yazılım firmasıyla 3 yıllığına otomasyon çalışmalarına ilişkin bir sözleşme imzalanmış olup bu kapsamda otomasyon geliştirme çalışmaları devam etmektedir. İç Denetçi Adayları Belirleme, Eğitim ve Sertifika Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 15/1/2013 tarihli ve 28529 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 7/2/2013 tarihli ve 28552 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 155 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi Kamu İç Denetçi Sertifikasının Derecelendirilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılmasına Dair Karar, 28/2/2013 tarihli ve 28573 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Dünya Bankası hibesi kapsamında, pilot idare olan Sosyal Güvenlik Kurumunda Ernst&Young firmasının danışmanlığıyla Bilgi Teknolojileri (BT) Denetimi gerçekleştirilmiştir. 4-6/3/2013 tarihleri arasında Dış Değerlendirme Uzmanlığı eğitim programı düzenlenmiş ve eğitim sonunda 22 iç denetçi dış değerlendirme uzmanı olarak yetkilendirilmiştir. Kamu İç Denetim Genel Tebliği 19/4/2013 tarihli ve 28623 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. İç denetçi kadrolarına sınavsız geçişin şartlarını düzenleyen ve 5018 sayılı Kanuna eklenen Geçici 21 inci madde 18/4/2013 tarihli ve 28622 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış, söz konusu Geçici 21 inci maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usuller ise 24/5/2013 tarihli ve 28656 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. İç denetçi kadrosu tahsisine yönelik Bakanlar Kurulu Kararı 16/5/2013 tarihli ve 28649 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Mahalli idarelere iç denetçi kadrosu ihdasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı 31/5/2013 tarihli ve 28663 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Kamu idarelerinin iç denetçilerine, 6/5/2013 ile 7/6/2013 tarihleri arasında 5 grup halinde eğitim programı düzenlenmiştir. Söz konusu eğitim programına 670 iç denetçi katılmıştır. Dünya Bankası hibesi kapsamında, ikinci pilot idare olan Hazine Müsteşarlığında Ernst&Young firmasının danışmanlığıyla BT Denetimi gerçekleştirilmiştir. Öte yandan 2013 yılı sonuna kadar; Kamu İç Denetim Rehberi güncellenerek yayınlanacak, Dünya Bankası hibesi kapsamında, BT Denetim Rehberi hazırlanarak yayınlanacak, 156 Gider Politikası ve Uygulamaları Geçici kabulü yapılacak olan İçDen yazılımı hayata geçirilerek, 47 büyük idarede kullanılmaya başlanacaktır. Maliye Bakanlığına bağlı İç Denetim Koordinasyon Kurulu, 5018 sayılı Kanunda belirtilen şekilde merkezi uyumlaştırma fonksiyonunu yerine getirebilmesi amacıyla, gerekli idari kapasiteye sahip olacak şekilde yeniden yapılandırılacaktır. AB uygulamaları, uluslararası standartlar ve uygulamada karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri çerçevesinde; 5018 sayılı Kanunun iç denetime ilişkin 63, 64 ve 65 inci maddeleri revize edilecektir. İç Denetim Koordinasyon Kurulunun sorumluluğu altında, kamuda atanabilecek iç denetçi sayısını artırabilmek amacıyla eğitim ve sertifika verme faaliyetlerine devam edilecektir. İç denetim sisteminin idarelerde daha etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla insan kaynakları altyapısının geliştirilmesine yönelik çalışmalara hız verilecektir. Kamu idarelerinin Kamu İç Denetim Standartlarına uyum düzeylerinin artırılmasına yönelik çalışmalara devam edilecektir. İç ve dış denetim arasındaki iletişimin arttırılması amacıyla Sayıştayla işbirliğine devam edilecektir. İç denetim otomasyon projesinin kamu idarelerinde hayata geçirilmesine yönelik çalışmalara devam edilecektir. İdarelerde iç denetim faaliyetlerinin dış değerlendirmesi faaliyetlerine devam edilecektir. 5. Kamu İç Mali Kontrol Sistemi Alanında Eğitim ve Yönlendirme Çalışmaları 2012 yılında 5018 sayılı Kanun kapsamında kamu iç mali kontrol sisteminin oluşturulması, geliştirilmesi ve uyumlaştırılması açısından Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından merkezi uyumlaştırma görevi çerçevesinde sürekli ve sistemli bir şekilde eğitim ve rehberlik hizmeti verilmektedir. Kamu idareleri tarafından 5018 sayılı Kanunun uygulamalarına ilişkin olarak düzenlenen eğitim programlarına eğiticiler görevlendirilmiş 1419 katılımcıya eğitim verilmiştir. 157 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi Mali hizmetler uzmanlarına 26/2/2012-24/3/2012 tarihleri arasında 4 grup halinde “Mali Hizmetler Uzmanları Eğitimi” kapsamında 280 mali hizmetler uzmanına 5 gün/30 saat eğitim verilmiştir. İlk defa 2012 yılında büyükşehir belediyeleri ve nüfusu 50.000’den fazla olan büyükşehir ilçe belediyeleri ile diğer il ve nüfusu 50.000’den fazla olan ilçe ve belde belediyeleri ve il özel idareleri strateji geliştirme/mali hizmetler birim yöneticilerine yönelik olarak üç adet toplantı düzenlenmiş ve bu toplantılara toplam 202 kişi katılmıştır. İç denetçilere 25/3/2012 ile 8/4/2012 tarihleri arasında 4 grup halinde “Kamu İç Denetçileri Eğitim Programı” kapsamında 653 iç denetçiye 3 gün/ 18 saat eğitim verilmiştir. 108 iç denetçi adayına 2 grup halinde 19/11/2011 ile 10/3/2012 tarihleri arasında 56 gün/336 saat eğitim verilmiştir. Mali hizmetler uzman yardımcılarının mesleki eğitimleri 3/9/2012 ile 21/12/2012 tarihleri arasında tamamlanmış ve 252 mali hizmetler uzman yardımcısına 30 gün/180 saat eğitim verilmiştir. Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 5018 sayılı Kanun ile ilgili kamu idarelerinin strateji geliştirme birim yöneticilerine yönelik olarak iki adet toplantı düzenlenmiş ve düzenlenen toplantılara toplam 256 kişi katılmıştır. 2013 yılı birinci altı aylık dönemde kamu idareleri tarafından 5018 sayılı Kanunun uygulamalarına ilişkin olarak düzenlenen eğitim programlarına eğiticiler görevlendirilmiş ve 716 kişiye eğitim verilmiştir. 24/12/2012 ile 13/3/2013 tarihleri arasında 63 iç denetçi adayına 56 gün/336 saat sertifika eğitimi verilmiştir. Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından 5018 sayılı Kanun ile ilgili kamu idarelerinin strateji geliştirme birim yöneticilerine yönelik olarak iki adet toplantı düzenlenmiş ve düzenlenen toplantılara toplam 263 kişi katılmıştır. 24/3/2013 ile 31/3/2013 tarihleri arasında İl Özel İdareleri ve Belediyeler Strateji Geliştirme Birim Yöneticileri Toplantısı düzenlenmiş ve 186 kişi katılmıştır. 158 Gider Politikası ve Uygulamaları İç denetçilere 5/5/2013 ile 8/6/2013 tarihleri arasında 5 grup halinde Kamu İç Denetçileri Eğitim Programı düzenlenmiş ve 662 iç denetçiye 5 gün/30 saat eğitim verilmiştir. 2013 yılı ikinci altı aylık dönemde iç denetçi aday belirleme sınavı sonucunda yeni atanacak iç denetçilerin eğitim programına alınması planlanmaktadır. Kamu idareleri tarafından talep edilen eğitim programlarına eğitici görevlendirilmelerine devam edilecektir. 2014-2016 döneminde iç denetçi, mali hizmetler uzman ve uzman yardımcıları eğitimleri ile Strateji Geliştirme Birim Yöneticileri toplantısına devam edilecek, diğer kamu idareleri tarafından talep edilen eğitim programlarına da destek verilecektir. 6. Devlet Muhasebesi ile İlgili Çalışmalar Kamu kaynaklarının toplanmasında, kamu yararına ve amacına uygun harcanmasında etkinliği, verimliliği ve şeffaflığı sağlamak amacıyla hızlı, etkili ve verimli bir rapor takip ve değerlendirme süreci oluşturma, hesap verme sorumluluğu ve saydamlığın en önemli aracı olan kesin hesabın işlevselliği ve aranırlığını arttırma ile muhasebe standartları konusunda araştırma, inceleme ve uluslararası muhasebe standartlarının ülkemize adapte edilerek uygulamaya başlatma faaliyetleri sürdürülecektir. 2014 yılı sonuna kadar genel devlet sektörüne ilişkin olarak, uluslararası standartlara uygun mali raporlar üretmek suretiyle şeffaflığa ve kamu hesaplarının güvenilirliğine katkıda bulunma faaliyetleri sürdürülecektir. Hizmetten yararlananlara hızlı ve kaliteli hizmet sunacak şekilde kurumsal gelişimi sağlamak amacıyla işleri elektronik ortamda gerçekleştirir hale getirme ve genel yönetim sektörü kapsamındaki kuruluşların muhasebe sisteminin bilişim altyapısını güçlendirme faaliyetleri sürdürülecektir. Kamu idarelerinin mali yönetim ve kontrol sistemlerini uyumlaştırmasına yönelik düzenlemeler ile döner sermayeli işletmelerin bütçe ve muhasebe düzenlemelerini yapma faaliyetleri artarak sürdürülecektir. Kamu maliyesi alanında AB müktesebatına uyumu sağlamak ve uluslararası mali kuruluşlar ile olan ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla muhasebe düzenlemelerini AB 159 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi müktesebatı ile uyumlaştırma ve genel yönetime ilişkin ESA 95 ve GFSM 2001 kriterlerine uygun tabloları üretme ve ilgili uluslararası kuruluşlara sunma çalışmaları sürdürülecektir. Genel yönetim kapsamındaki kurumların mali tablolarının elde edilmesi ve konsolidasyonu süreçleri iyileştirilecek ve hızlandırılacaktır. Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ve Detaylı Hesap Planına göre muhasebe modülü güncellenerek hesap dönüşümleri ile kapatılan ve yeni kurulan muhasebe birimlerinin devir işlemlerinin Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sisteminden (KBS) kontrol edilmesi işlemlerine başlanmıştır. Ayrıca, Genel ve Özel bütçeli idarelerle bağlı ve sayıları 2862’ye ulaşan döner sermayeli işletmelerin kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli şekilde kullanılmasının sağlanması ve mali verilerinin genel yönetim verileri ile konsolide edilebilmesi amacına yönelik olarak Döner Sermaye Mali Yönetim Sisteminin (DMİS) kurulması kapsamında anılan işletmelerin bütçe, muhasebe, harcama, personel, gelir ve taşınır işlemlerin yürütülmesini sağlayan ortak bir web tabanlı uygulama yazılımı ile yöneticilerin sağlıklı, hızlı ve doğru karar vermelerine imkân veren bir yönetim bilgi sistemi 2013 yılı sonuna kadar ülke çapında hayata geçirilmesi hedeflenmektedir. Genel yönetim kapsamındaki kamu kurumlarının mali tablolarının internet ortamında Maliye Bakanlığına aktarılması uygulamasına başlanmıştır. Bu şekilde elektronik ortamda verilerin kontrolü yapılmakta ve konsolide edilerek internet aracılığı ile yayımlanması kolaylaşmaktadır. 5018 sayılı Kanunun 42 nci maddesi gereği, Kesin Hesap Kanun Tasarısı muhasebe kayıtları esas alınarak hazırlanmaktadır. Bu amaçla muhasebe yönetmeliklerinde gerekli hesaplar açılmış ve bu hesaplar KBS’ye entegre edilmiştir. Bu kayıtlara dayanılarak Kesin Hesap cetvellerinin hazırlanmasına yönelik uygulama başarı ile devam etmektedir. 8/6/2005 tarihli ve 25839 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ile 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde değişiklik çalışmaları yapılmıştır. Yapılan çalışmalar ile; 1. Mali raporlama ile mali istatistik kavramlarına netlik kazandırılmış, 160 Gider Politikası ve Uygulamaları 2. Mali saydamlığı arttırmak amacıyla kamu idarelerine mali tablolarını yayımlama yükümlülüğü getirilmiş, 3. Tahsisli kamu taşınmazlarının muhasebe kayıtlarında izlenmesi sağlanmış, 4. Kamu-Özel işbirliği modeli ve türev ürünler gibi kamu yönetiminde yeni ortaya çıkan mali işlemlerin muhasebe kayıtlarına alınması temin edilmiş, 5. Yönetmelik uygulamasında ortaya çıkan bazı sıkıntılar giderilmiş ve 6. Yönetmelik metni mevzuatta yapılan değişikliklere uygun hale getirilmiştir. Harcama birimleri tarafından düzenlenen ödeme emri belgesi ve muhasebe işlem fişlerinin KBS’den referans alınan bilgilerle doğru bir şekilde düzenlenmesi, muhasebe birimindeki ödenek bilgilerinin ve kontrolünün harcama birimi aşamasında uygulanması, düzenlenen belgelerin elektronik ortamda muhasebe birimine aktarılması suretiyle harcama birimleri ile muhasebe birimleri arasında entegrasyonu sağlayan Harcama Yönetim Sistemi (HYS) tüm mali işlemleri kapsayacak şekilde uygulanması hedeflenmektedir. HYS, ödeme emri, e-Yolluk, vergi borcu sorgulama ve aboneliğe bağlı ödemeler uygulamalarını kapsamaktadır. HYS ödeme emri uygulaması, 2012 yılı Nisan ayında genel uygulamaya açılmıştır. Bazı yazılımsal eksikliklerin tamamlanmasını müteakiben HYS, 2013 yılı sonu itibariyle tüm muhasebe birimlerinde tam performans uygulanıyor olacaktır. 2013 yılında, HYS e-Yolluk uygulaması şu an için yurtiçi geçici görev yolluğu işlemlerini kapsamaktadır. İlerleyen aşamalarda yurtdışı geçici görev, yurtiçi sürekli görev, yurtdışı sürekli görev ve 2014 yılında denetim elemanları yolluk işlemleri e-Yolluk uygulaması kapsamına alınması hedeflenmektedir. HYS aboneliğe bağlı ödemeler uygulaması 2012 yılı itibarıyla sabit telefon ve ADSL ödemelerini kapsamakta olup, 2013 yılı sonu itibariyle diğer aboneliğe bağlı ödeme türlerinin de uygulama kapsamına alınmış olup, 2014 yılında izlenmeye devam etmektedir. HYS’nin diğer bir uygulaması olan vergi borcu sorgulama uygulamasının yazılım çalışmaları tamamlanmış olup 2011 yılında ülke genelinde tüm muhasebe birimlerinde uygulamaya geçilmiştir. 161 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi Maliye Bakanlığı, mülga Gümrük Müsteşarlığı ve Türkiye Vakıflar Bankası Genel Müdürlüğü arasında 26/1/2007 tarihinde imzalanan protokol uyarınca gümrük geliri tahsil eden muhasebe birimi veznelerince veya bunlar adına tahsilat yapan mutemetliklerce tahsili veya emaneti gereken gümrük vergileri ile diğer gümrük gelirlerinin nakit para yerine “debit kart” (GÜMKART) adı verilen elektronik para kartları ile tahsil edilerek KBS otomatik olarak muhasebeleştirilmektedir. GÜMKART Uygulaması ile gümrük gelirlerinin tahsilatında elektronik para kartı kullanımına geçilerek hem gümrük noktalarında nakit paranın muhafaza zorluğundan kaynaklanan sıkıntılar asgariye indirilmiş, hem de güvenli ve hızlı tahsilat sağlanmıştır. Ayrıca, mükellef yönüyle, nakit para taşımadan kaynaklanan sorunlar giderilerek gümrük işlemlerinde önemli ölçüde zaman kaybı önlenmiş oldu. Sonuçta, hem devlet hem de vatandaş açısından tahsilat ve ödeme sürecinde güvenli, hızlı, verimli ve etkin bir süreç oluşturulmuştur. Vakıfbank yanında diğer bankalarında GÜMKART uygulaması kapsamında tahsilat yapabilmesi için çalışmalar devam etmekte olup ilerleyen dönemlerde GÜMKART uygulaması diğer bankaların da kullanımına açılacaktır. Gelir İdaresi Başkanlığı e-VDO sistemi ile Muhasebat Genel Müdürlüğü KBS sistemi arasında entegrasyon sağlanması hedeflenmektedir. GİB e-VDO sisteminden elektronik ortamda alınacak tahsilat/tahakkuk/takip/düzeltme bilgilerinin KBS-say2000i’ ye aktarılarak başlatma ve kapatma kayıtlarının otomatik muhasebeleştirilmesi ile KBS-say2000i emanet defterindeki bilgilerin gelir servisince e-VDO aracılığı ile sorgulanarak mahsuben tahsilatın gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Dayanağı, 18/6/2011 tarihli ve 27968 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Ödeme ve Tahsilat İşlemlerinin Elektronik Ortamda Gerçekleştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” Yönetmeliği olan Kamu Elektronik Ödeme Sistemi (KEÖS), genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin yurtiçi ödemelerine ilişkin Maliye Bakanlığına bağlı muhasebe birimlerince düzenlenen gönderme emirlerinin elektronik ortamda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına (TCMB) aktarılması, TCMB tarafından gönderme emirlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi, TCMB tarafından gerçekleştirilen işlemlerin sonuçlarının (banka ekstresi) elektronik ortamda muhasebe birimlerine ulaştırılması, muhasebe birimlerince gönderme emirlerinin elektronik ortamda kapatılması esaslarının uygulandığı, Muhasebat Genel Müdürlüğü, Hazine Müsteşarlığı ve TCMB tarafından birlikte kurgulanmış, Muhasebat Genel Müdürlüğü ve TCMB tarafından yazılımı geliştirilen ve işletilen bir sistemdir. 2012 yılı Haziran ayı 162 Gider Politikası ve Uygulamaları itibarıyla KEÖS genel uygulamaya açılmış olup genel bütçeye dahil muhasebe birimlerinde uygulanmaktadır. 2013 yılı sonuna kadar MİT Muhasebe Biriminin, 2014 yılı sonuna kadar da T.B.M.M Muhasebe Biriminin KEÖS uygulama kapsamına alınması hedeflenmektedir. Milli Emlak Genel Müdürlüğü merkez ve taşra birimlerince yapılacak 2-B arazi satış bedellerinin elektronik ortamda KBS’ye aktarılması ve Muhasebat Genel Müdürlüğü taşra birimlerince yapılacak tahsilâta ilişkin gerekli verilerin de elektronik ortamda geri dönüşünün sağlanması neticesinde taşınmazlara ilişkin işlemlerin otomatik olarak muhasebeleştirilmesi uygulamaya geçirilmiş olup, Milli Emlak Genel Müdürlüğü görev alanına giren diğer faaliyetlere ilişkin yapılacak tahsilat türlerinin uygulama kapsamına alınması hedeflenmektedir. Kamu mali yönetiminde etkinliği ve etkililiği arttırmak, harcama ve muhasebe süreçlerinde e-belge düzenine geçmek ve e-denetim alt yapısı oluşturmak bakımından merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, bütçelerinin hazırlanmasından kesin hesabının çıkarılmasına kadar olan mali işlemlerine ilişkin süreçlerin tamamının yeni geliştirilecek bütünleşik bir bilişim sistemi üzerinden yürütülmesine yönelik çalışmalar yapılması planlanmaktadır. Bu kapsamda, dünyadaki çeşitli iyi uygulama örneklerinin incelenmesi, ülkemiz ihtiyaçları ve uygulamaları göz önünde bulundurularak en uygun teknik ve uygulama çözümünün belirlenmesi ve aksiyona geçilmesi planlanmaktadır. KBS’ye dahil tüm muhasebe birimleri ve bunlarla ilgili tahakkuk dairelerinde, muhasebe ve ödeme işlemleri ile ilgili olarak karşılaştıkları sorunların giderilmesine yönelik olarak uygulama ve yazılım desteği verilmektedir. Genel bütçeli kurumlarda kadrolu memurlar ile kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalışan personelin (yaklaşık 1.797.000 kişi) maaşları sistem üzerinden hesaplanmakta, ödeme emri belgesi otomatik olarak muhasebeleştirilmekte ve maaş bordroları Sayıştayın bilgi işlem merkezine elektronik ortamda aktarılmaktadır. Söz konusu personel maaş bordrolarına internet hattı bulunan bilgisayarlardan e-Bordro ile e-Devlet Uygulaması üzerinden ulaşabilmektedir. Özel Bütçeli İdare kapsamında bulunan üniversiteler ve diğer özel bütçeli idarelerde çalışan personelin maaş ödeme, bordro ve ödeme emri belgesinin oluşturulması ve otomatik 163 2014 Yılı Bütçe Gerekçesi olarak muhasebeleştirilmesi işlemlerinin KBS üzerinden yapılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışma kapsamında özel bütçeli idarelerde çalışan yaklaşık 159.000 memurun maaşlarının sistemden yapılmasına devam edilmektedir. Bu bağlamda, süreç tamamlandığında söz konusu idarelerin tamamında çalışan personelin maaşları KBS üzerinden yapılacak ve maaş bordroları Sayıştaya elektronik ortamda aktarılacaktır. Ayrıca, bu idarelerde çalışan personel e-Bordro Uygulamasından da faydalandırılmaktadır. Maaş banka listelerinin ilgili banka şubelerine elektronik ortamda gönderilmesine yönelik olarak İş Bankası, Halkbank, Ziraat Bankası ve Garanti Bankası ile uygulama başlatılmış ve bu uygulama kapsamına diğer bankaların da dahil edilmesi yönünde çalışmalar devam etmektedir. Genel Bütçeli Kurumlarda uygulanmakta olan ek ders modülünün üniversitelere açılması yönünde çalışmalar tamamlanmış ve akademik personel ek ders uygulaması üniversitelere açılmıştır. Kamu personeline yapılan sosyal hak ve yardım kapsamında yapılan doğum, ölüm, ödül, ikramiye, öğretim yılına hazırlık ödeneği vb. ödemelere ilişkin bilgi girişlerinin KBS üzerinden girilip muhasebe birimine elektronik ortamda gönderilmesine yönelik çalışmalar tamamlanmış ve söz konusu ödemelere ilişkin bordrolar da Sayıştay Bilgi İşlem Merkezine elektronik ortamda gönderilmektedir. Yine, fiili hizmet zamlarının sistem üzerinden hesaplanması ve Sosyal Güvenlik Kurumuna elektronik ortamda aktarılmasına yönelik yazılım çalışması tamamlanmış ve ülke genelinde yaygınlaştırılmıştır. Böylece, genel ve özel bütçeli idarelerde çalışan personelin doğum, ölüm, ödül ve ikramiye ödemelerine ilişkin bilgilerin harcama birimleri tarafından kendi bilgisayar ve internet hattı üzerinden sisteme girilmesi, hesaplanması, bordro ve ödeme emri belgesi oluşturularak, elektronik ortamda muhasebe birimine gönderilmesi imkanı sağlanmaktadır. KBS Bütçe ve Kesin Hesap Raporlarının ilgili harcama birimleri ile strateji birimlerine gösterilmesi yönünde yazılım çalışması tamamlanmış; genel ve özel bütçeli idarelerin merkez harcama birimleri ve strateji birimlerinin kullanımına sunulmuştur. 164
