Proje Hazırlama

Proje Hazırlama
Prof. Dr. Hasan Efeoğlu
Mühendislik Fakültesi
E&E Müh. Bölümü
JE
PRO
Kısa
Orta
ve
Uzun
vadede planlanaması olan
Bilimsel / Endüstriyel manada
AR-GE (Araştırma-Geliştirme ) faaliyetleri
birer proje çerçevesinde gelişir,
hayat bulur ve
sonuçlanır.
2
Proje Kavramı......
„ Bir sonucu hedefleyen, orijinalliği, özgünlüğü olan ve sınırlı bir
süre içinde gerçekleştirilen girişimler PROJE kapsamında
değerlendirilir.
Başka bir ifade ile
„ Bilim insanı için Toplumun Öncelikleri ve/veya Kişisel Düşünceler
doğrultusunda yapılan planlama ve organizasyonlar birer
PROJEdir.
PROJE
„ Tanımlanmış bir sürede başlar ve biter
Başlangıç-Bitiş sürecinde sürekliliği olan bir projenin:
Tanımlanmış hedef ve amacı,
Özgün bir ürünü veya hizmeti,
„ Sınırlı finans kaynağı, vardır
Süreç içinde Planlaması-Uygulaması-Kontrol’ü bulunur.
„
„
3
Ne Çeşit Proje?
Projeler hedefleri itibari ile çeşitlilik gösterir.
¾ Kamuya yönelik projeler genellikle büyük bütçelidir ve
profesyonel yönetim gerektirir.
¾ Askeri projeler günün gerçeklerini esas alan olabileceği gibi
olası gelişmeleri kapsayan senaryo sonucuna da odaklanabilir.
Askeri projeler kısa vadede ülke savunmasına ve caydırıcılığa yönelik
iken uzun vadede topluma açınımı ile kendi geleceğini finans etme
özelliğine sahiptir.
Fen bilimlerindeki Bilimsel projeler ise yukarıdaki iki maddeye
de temel teşkil etmek üzere Temel Bilimler ve Mühendislik
alanında gruplandırılabilir.
4
Proje Kriterleri
Bilimsel bir Ar-Ge proje önerisi bazı kriterleri sağlamalıdır, bunlar:
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
ÖZGÜN DEĞER
YAYGIN ETKİ
YAPILABİLİRLİK
BÜTÇE VE GEREKÇESİ
SÜRE
EKİPMAN ve ORTAM
YÖNTEMİ
5
Projenin
Özgün Değeri
olmalı
¾ Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça
ortaya konulmuş olmalı,
¾ Literatür taramasıyla desteklenmeli,
¾ Hipotezler araştırma konusunu incelemek için iyi düşünülmüş
ve alternatifler göz önüne alınmış olmalı,
¾ Yeni bir fikir, teknoloji, bilimsel yöntem veya
kavramsal/kuramsal çerçeve geliştirilmesine yönelik olmalı,
¾ Öneri mevcut bilim ve teknolojideki ve/veya kullanılmakta
olan deneysel yöntemlerdeki eksiklik ve hataları doğru olarak
ortaya koymalı,
¾ Bilgi ve teknoloji transferi ile yerel, ulusal veya uluslararası
bir soruna çözüm getirilmesine yönelik olmalı,
Patent alma potansiyeli var ise projenin özgünlüğü güçlenir.
6
Projenin
Yaygın Etkisi
olmalı
„ Proje konusu, ülke öncelikleri arasında olmalı,
„ Farklı bilimsel ve teknolojik alanlarda kullanılabilme özelliğine sahip
olmalı,
„ Toplumun sorunlarına çözüm üretebilecek nitelikte olmalı,
„ Uluslararası alanda öncü konuma katkı sağlayabilecek nitelikte olmalı,
„ Ülkenin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlama potansiyeli var
olmalı,
„ Yurtdışı bağımlılığı gideren yeni bir ürün veya model geliştirme
potansiyeli olmalı,
„ Ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücüne, bilim insanı
yetiştirilmesi ve yeni yetenekler kazanılmasına katkı sağlama
potansiyeli olmalı,
Sonuçların “ticarileştirilme” potansiyeli yüksek olmalı
Proje disiplinler arası ve grup çalışmalarını da içermelidir.
7
Proje ve
Yapılabilirlik
„ Proje yürütücüsü bilimsel birikime sahip olmalı,
„ Tüm ekip üyelerinin görevleri/rolleri ve
gereklilikleri/gerekçeleri açıkça ortaya konmalı ve
planlanlanmalı,
„ Ekipte araştırmacılarla birlikte sonuçları kullanacak
uygulayıcıların olması,
katma değer çıktısının olası olacağını da gösterir.
„ Proje yürütücüsünün ve katılımcı araştırmacıların önceden proje
deneğimi ve bilimsel geçmişi, projenin yapılabilirliği için artıdır.
8
Projenin
Bütçesi ve Gerekçesinin Uygunluğu
„ Kaynak sağlayıcının önceden belirlenmiş kriterleri, bütçe açısından
göz önüne alınmalıdır.
„ Genel olarak proje kaynaklarının uygulamadaki misyonu, destek
miktarları üzerinde belirleyicidir.
„ Ortaya konan bütçe gerekçesi gerekçeleri ile iyi açıklanmalı.
Proje öneri ve hedef çerçevesi ile uyuşmayan
Talep listesi
Proje için ciddi olumsuzluktur.
9
Proje
Süresinin Uygunluğu
Çerçevesi çizilen projenin
¾
¾
hayata geçmesi,
sonuca ulaşması,
ve
¾
değerlendirmelerin yapılması
için zaman planlamasının iyi yapılması gerekir.
10
Ekipman / Ortam Yönünden
¾ Projenin yürütüleceği birimin altyapı-ortam-kaynaklar yeterli
olmalı.
¾ Proje kapsamında istenilen ekipman ek ekipman olabileceği
gibi mevcut altyapı ve proje ile uyumlu olmalıdır.
¾ İstenilen ekipman uzun süreli ve birden fazla projede
kullanıma uygun olmalısı ise arzu edilir.
¾ Proje destek sağlayıcısının haricinde kurum/kurumların
ayni/nakdi katkısının olması veya sağlanması proje destek
şansını artırır.
11
Yöntem Yönünden
¾ Yaklaşımın tasarımı ve seçilen yöntemler sonuca ulaşmak için uygun
olmalıdır.
¾ Yöntemler belirgin ve doğru olarak açıklanmış olmalıdır,
¾ Seçilen yöntemler hipotezleri test etmek için gerekli değişkenleri
içermelidir,
¾ Hipotez ile ilgili ön çalışmalar yapılmış ve ön sonuçlar alınmış
olmalıdır,
Seçilen yöntemlerle ilerleme kaydedilememesi durumu için
B planı düşünülmüş olmalıdır.
12
Projede Başarı
¾ Bilimsel projelerde başarının ölçütü mutlak sayılar ile ifade
edilemez.
¾ Her projenin başarılı olması beklenmez ise de bu durum kolayca
tolere edilmez.
13
Başarısızlıklardaki Nedenler
Büyük Projeler İçin:
¾
¾
¾
¾
Proje yönetim metodolijisinin uygulanmayışı,
Global rekabet ortamı,
Kültürel farklılıklar,
Risk yönetiminin yapılmaması yada eksikliği.
Küçük Boyutlu projelerde ise:
¾
¾
¾
¾
Yetersiz veya eksik proje yönetimi,
Kötü tanımlanan hedefler ve ihtiyaçlar,
Yetersiz ve eksik planlama,
Zamanında değişiklik yapılmaması veya eksikliği.
14
Büyük Bütçeli Projelerde Yönetim
¾ Proje Yönetimi proje sürecini sistematize eden çalışmaların
bütünüdür.
¾ Bilgi, beceri ve araçları proje çalışmalarında kullanarak
paydaşların beklentilerini karşılamak yönetimin
sorumluluğundadır.
¾ Proje yönetiminin misyonu;
tanımlanan proje çıktısını
¾
¾
¾
Optimum sürede
Optimum maliyet ve
Hedeflenen kalitede
ortaya koymaktır.
15
Proje Bileşenleri
Zaman
Maliyet
Takvim
Kaynaklar
Kapsam
Hedeflenen Sonuçlar
Kalite
Performans, Ürünün Kabul Görüşü
16
Proje Hazırlamada Çerçevemiz
¾ Problemin farkına varılması,
¾ Problemi açık ve net şekilde tanımlaması,
¾ Nedenlerin analiz edilmesi,
Tespit
Tanımlama
Ön Analiz
¾ En olası nedenlerin seçilmesi,
¾ Mümkün çözüm önerilerini ortaya koyması,
Çözüm
¾ Çözüm önerileri ile ilgili değerlendirme yapması,
¾ En iyi olduğu düşünülen çözümün belirlemesi,
¾ Eylemin planlanması.
Sentez
Planlama
17
Proje ve Başarısı
Başarılı bir proje;
Kapsamı belirlenen niteliklerde, zamanında ve öngörülen
maliyet sınırları içinde tamamlanan projedir.
18
Bir Projenin Başarılı Olması
Proje sürecinin uygulanmasına,
Gerekli beceri ile proje yönetim felsefesin sahip Proje Liderine,
organizasyon kültürüne sahip katılımcı ve paylaşımcı proje
paydaşlarına,
doğrudan bağlıdır.
19
Üniversitede Proje Kaynakları
BAP Bilimsel Araştırma Projeleri:
¾ Üniversite kaynaklarından Üniversite Yönetimince
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ UYGULAMA
YÖNERGESİ
http://www.atauni.edu.tr/userfiles/BAP_YONERGE(1).doc
çerçevesinde organize edilmektedir.
20
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projesi
Nasıl Bir Proje? Sorusu
Yönergede
Madde 3’de Tanımlanmıştır.
b)Tamamlandığında sonuçları ile alanında bilime ve evrensel veya
ulusal ölçülerde katkı yapması, ülkenin teknolojik, ekonomik,
sosyal ve kültürel kalkınmasına katkı sağlaması beklenen
bilimsel içerikli, yükseköğretim kurumu içi ve/veya dışı, ulusal
ve/veya uluslararası kurum ya da kuruluşların katılımlarıyla da
yapılabilecek projelerdir.
21
Araştırma Projelerinin Seçiminde Dikkate
Alınan İlkeler
Madde 4 – Araştırma projeleri, Üniversitemizin uzman elemanı
bulunan her dalı ile ilgili olarak, Beş Yıllık Kalkınma Planı
hedeflerine, Üniversite yönetim kurulunun belirlediği
üniversite bilim politikasına veya ülke bilim politikasına
uygun konulara öncelik verilerek değerlendirilir ve seçilir.
Araştırma projelerinin evrensel ve ulusal bilime, ülkenin
teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkı
sağlaması esastır.
Araştırma projelerinin seçimi ve desteklenmesinde; temel bilim
içerikli, sonuçları uygulamaya dönük, kaynakları ve faaliyetleri
bakımından çok katılımlı, çok merkezli, kurumlar arası,
uluslararası ve disiplinler arası nitelikteki projelere öncelik
verilebilir. Lisans üstü tez araştırmaları da araştırma
projeleri kapsamında desteklenebilir.
22
Üniversiteler İçin
Bir Başka Kamu Kaynağı TÜBİTAK
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=337
DESTEKLER
¾ SANAYİ Ar-Ge PROJE DESTEKLERİ
¾ AKADEMİK Ar-Ge DESTEKLERİ
¾ KAMU KURUMLARI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME
PROJELERİNİ DESTEKLEME PROGRAMI
¾ BİLİM VE TOPLUM PROJE DESTEKLERİ
¾ v.b.
23
AKADEMİK Ar-Ge DESTEKLERİ
Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEP)
¾ 1001- Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerinin Destekkleme
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
Programı
1002- Hızlı Destek Programı
1007- Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini
Destekleme Programı
1008- Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Programı
1010- Evrensel Araştırmacı (EVRENA) Programı
1011- Uluslararası Bilimsel Araştırma Projeleine Katılma programı
1301- Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformları Kurma
Girişimi Projeleri (İŞBAP) Destekleme Programı
3501- Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı
(Kariyer Programı)
24
ARDEB HAKKINDA
Misyon ve Tanımlama
Araştırma Destek Programları Başkanlığı Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Projeleri Destekleme Programı ile evrensel
gelişmeler ve ülke öncelikleri doğrultusunda, bilgi ve
teknolojinin üretilerek, sonuçların hizmet ve/veya ürüne
dönüştürülmesi yoluyla topluma kazandırılması için Ar-Ge
faaliyetlerini yürüten bilim insanlarımızı desteklemektedir.
Ayrıca Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projeleri
Destekleme Programı dahilinde kamu kurumlarımızın Ar-Ge ile
giderilebilecek ihtiyaçlarını karşılamak ve sorunlarına çözüm
üretmek amacıyla bilim ve teknoloji alanlarında Ar-Ge
projelerini desteklemektedir.
25
BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK
ARAŞTIRMA PROJELERİNİ
DESTEKLEME PROGRAMI
Çevre, Atmosfer, Yer ve Deniz Bilimleri Araştırma Grubu Elektrik, Elektronik ve Enformatik Araştırma Grubu Mühendislik Araştırma Grubu Savunma ve Güvenlik Teknolojileri Araştırma Grubu Sağlık Bilimleri Araştırma Grubu Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Grubu Temel Bilimler Araştırma Grubu Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik Araştırma Grubu Sözleşme Yönetimi Müdürlüğü -
(1001)
ÇAYDAG
EEEAG
MAG
SAVTAG
SBAG
SOBAG
TBAG
TOVAG
SYM
26
Son Söz
¾ Sizler;
¾ Akademik bir çalışma yapmayı planlıyorsunuz
¾ Çalışmanızın kapsamı Lisans Üstü Eğitim olarak
¾
¾
¾
¾
¾
değerlendirilmektedir.
Her bir Lisans Üstü Eğitim, Proje Odaklıdır
Doğal olarak bu projelerde katılımcı olarak bulunacaksınız.
Her bir projenin de mutlaka bir lideri olacaktır.
Dahil olduğunuz projenin başarılı olması katılımcı olarak sizin
de başarınız olacak
Başarılı bir proje Özgeçmiş (CV) için artı referans olacaktır.
Proje Başarısında Katılımcılarının Profesyonelce
Davranış Sergilemesi Önemlidir.
27
Son Söz
„ Kimlerin proje fikri olur?
Sürekli Öğrenen
ve bu süreci,
İhtiyacından da Fazla Öğrenen
olarak değerlendiren
Kişiler
Ancak proje üreten olur.
28
Kaynaklar
¾ TÜBİTAK Proje değerlendirme kriterleri
¾ TÜSSİDE-TÜBİTAK “Proje Yönetimi Çalıştayı” notları
¾ http://www.atauni.edu.tr/userfiles/BAP_YONERGE(1).doc
¾ http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=1&sid=337
29