036-040_ULKE 5.indd
advertisement
ÜLKE Küresel yatırımların cazibe merkezi D ünyanın 5’inci büyük ekonomisine sahip olan Fransa, Avrupa’daki borç krizinden olumsuz etkilenen ülkelerden biri. Dolayısıyla Fransız ekonomisi, gelişmiş ülkelerin 1990’lı yıllardan bu yana kaydettiği büyüme oranlarının altında bir büyüme oranıyla karşı karşıya. 1990-2000 yılları arasında yüzde 2’lik bir büyüme ortalaması tutturan Fransa’nın büyüme hızı 2000 yılından sonra yüzde 2’nin altına düştü. Ekonomik gücünü tarımsal kaynaklar, geniş sanayi altyapısı ve kalifiye iş gücünden alan Fransa’da, yeni iş yaratımı son yıllarda hizmet sektöründe yoğunlaşıyor. Ekonominin önemli göstergelerinden sanayi üretiminde, 2012 yılının Şubat ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,3’lük düşüş gerçekleşirken, Mart ayında yüzde 1,2’lik düşüş gerçekleşti. Perakende satışlarda ise Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,8 artış yaşanırken, Mart ayındaki artış oranı yüzde 2,7 oldu. Fransa’nın kamu borcu, 2012’nin ikinci çeyreğinde ilk çeyreğe göre 43,2 milyar euro arttı. Fransa Ulusal İstatistik Enstitüsü (INSEE), ikinci çeyrek sonu itibarıyla toplam kamu borcunun 1 trilyon 832 milyar euroya ulaştığını açıkladı. INSEE verilerine göre, söz konusu dönemde kamu borcunun gayri safi yurt içi hasılaya (GSYH) oranı yüzde 91’e ulaştı. INSEE verilerine göre, ekonomik büyüme hızı yılın ikinci çeyreğinde ilk çeyreğe göre yüzde sıfırda kaldı. Aynı dönemde satın alma gücü yüzde 0,2 36 3 6 EKONOMİK EEKKO ONO ON NO N OM MİİİKK FORUM MİK FOR FO F OR O RU UM M l Ek Ekim EEki kim ki im 22012 011122 0012 artış gösterdi. Bütçe açığının GSYH’ye oranı yüzde 4,5 olan Fransa’da hükümet, euro kriterleri uyarınca bunu yüzde 3’ün altına çekmeye çalışıyor. SANAYİ Ekonomik açıdan Avrupa’nın güçlü ülkelerinden biri olan Fransa’da, imalat sanayisi beş ana bölgede yoğunlaşmış durumda. Paris ve çevresi çok çeşitli sanayi dallarının çekim bölgesi olurken Lyon çevresi ve Saint-Etienne’de kimya endüstrisi, tarihsel olarak kömür ve tekstile dayalı Nord-Pas-de-Calais bölgesinde alüminyum, çelik ve motorlu taşıtlar, Toulouse ve çevresinde uzay ve havacılık endüstrisi toplanmış bulunuyor. Hazırlayan: Gülder DEMİR | Editör [email protected] Yatırımcılara verdiği proje bazlı destek ve teşviklerle cazibe merkezi olan Fransa, modanın başkenti kimliğiyle de tekstilcilerin uğrak yeri. Uzmanlar, uluslararası yatırımcı çekmede dünyanın 4’üncü ülkesi olan Fransa’ya ortaklık yoluyla adım atılmasını tavsiye ediyor. Fransa’nın GSYH’sının yaklaşık yüzde 7’sini oluşturan otomotiv sektörü, 280 b bin kişiye istihdam sağlıyor. 2006 yılında 3,6 milyon milyo aracın üretildiği Fransa, Avrupa’nın 2’nci, dünyanın ise 4’üncü dünya büyük otomotiv üreticisidir. Yerli üretim büyük ölçüde PSA Peugeot-Citroën ve Renault-Nissan R tarafından gerçekleştiriliyor. Otomo Otomotiv üretiminin yaklaşık yüzde 70’ini ihraç eden, Fran Fransa’nın en fazla ihracat yaptığı ülkeler İspanya, İng İngiltere ve İtalya olarak sıralanıyor. Sanayi sektörünün dış ticaret iiçindeki yerine bakılacak olursa, 2011 yılında, sana sanayi ürünleri ihracatı 2010 senesine oranla ortalama yüzde 7,6 ortala oranında artış gösterdi. Buna karşılık ithalatta ortalama yüzde 9,6 oranında artış art yaşandı. Dış ticaret açığı 22010’da 32 mileuro, 2011’de ise yar eu 42,2 milyar euro olarak gerçekleşti. Fransa, sanayi ürünleri ihracatını yüzde 61 oranında Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelere yapıyor. AB’nin Fransa’nın ithalatındaki payı ise yüzde 62. Fransa havacılık sektörü, 36,8 milyar euroluk yıllık cirosuyla 250 bin kişiye istihdam sağlıyor. Sektör, en önemli ihraç kalemini oluşturuyor ve Fransa’nın ihracatının yüzde 11’lik bölümünü kapsıyor. ENERJİ 1970’lerde yaşanan petrol krizlerinden bu yana, Fransa enerji bağımlılığını azaltmaya yönelik politikalar uyguluyor. Petrol bağımlılığını başka enerji kaynakları bularak azaltmak, enerji ithalatını Norveç gibi daha istikrarlı ülkelerden yapmak ve yerel enerji üretimini artırmak şeklinde özetlenebilecek uygulamalar sayesinde, Fransa bugün daha çok elektrik ve gaz tüketiyor. Ayrıca nükleer enerji, Fransa’da enerji üretiminde Ekim 2012 k EKONOMİK FORUM 37 ÜLKE önemli bir rol oynuyor. Fransa, elektrik üretimiGenel Ekonomik nin yüzde 78,3’ünü nükleer enerjiden sağlıyor. Göstergeler 59 adet nükleer ünitesi bulunan Fransa’nın 35.000 $ Kişi Başına Milli Gelir elektrik üretiminde dönüştürülebilir enerji ve GSMH Artış Oranı % 1.4 rüzgâr enerjisinin payı yüzde 10, klasik termik İhracat 595,8 milyar$ santrallerin (kömür ve petrol) üretimdeki payı İthalat 714,6 milyar $ ise yüzde 12. Enflasyon 0,30% Fransa, enerji firmalarının özelleştirilmesiİşsizlik Oranı (%) 10 (2012 Şubat) ne şiddetle karşı çıkıyor ve enerji firmalarının Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU) devlet elinde tutulmasını teşvik ediyor. Sektörde Total, EDF, GDF-Suez başlıca önemli firmalar arasında yer alıyor. TARIM VE HAYVANCILIK Fransa, elverişli coğrafi konumu ve iklimsel özellikleri sayesinde, kişi başına yaklaşık ½ hektarlık geniş ve verimli tarım alanlarına sahip. Tarımın GSMH içindeki payı yüzde 2.2, istihdamdaki payı ise yüzde 3.5. Tarımsal faaliyetlerde, yüzde 25’i kadın olmak üzere daimi olarak 770 bin kişi istihdam ediliyor. 1970 yılında tarım sektöründe faal olan nüfus 2,8 milyon iken bu rakam günümüzde 1 milyona düşmüş durumda. Şarap üretiminde dünyada ilk sırada yer alan Fransa, sektörde son 30 yılın en büyük krizini yaşıyor. Fransız şarap üreticileri, dünya çapında yeni şarap üretmeye başlayan ülkelerin hızla artan rekabetine ek olarak, piyasadaki aşırı arzın fiyatları düşürmesi nedeniyle kârlılıklarının azalması riskiyle de karşı karşıya bulunuyor. Aynı zamanda bir hayvancılık ülkesi olan Fransa, büyükbaş hayvancılıkta AB içindeki üretimin yüzde 25’ini gerçekleştiriyor. Sektörün dış ticaret içindeki payına bakıldığında ise 2011 yılında tarıma dayalı gıda ürünleri ihracatının dış ticaretin motoru konumunda olduğu ve 11,5 milyar euro tutarında rekor düzeyde ticaret fazlası verildiği görülüyor. Fransa’da arazilere yönelik olarak 2020 yılına kadar hedefleri belirleyen program (Objectif Terres 2020) çerçevesinde, yeni bir tarımsal üretim modelinin yaygınlaştırılması hedefleniyor. Program çerçevesinde, 2012 yılına kadar biyolojik tarım yapılan alanların yüzde 6 oranında artırılması öngörülüyor. YABANCI YATIRIM Fransa, altyapısı, ulaşım imkânları, iç pazarın büyüklüğü, sanayi dokusu, ekonomik istikrar, iş gücü kalitesi ve iş ortamı gibi kriterler dikkate alındığında yatırımlar için cazip bir ülke konumunda. 2011 senesi, kriz dönemi olmasına rağmen, uluslararası sermaye yatırımları açısından başarılı bir yıl 38 EKONOMİK FORUM l Ekim 2012 ÜLKE Fransa’nın Dış Ticareti (Milyar ◊) YILLAR HACİM İTHALAT DENGE HACİM 2008 142,6 485 -72,4 897,6 2009 340,8 399,6 -58,8 740,4 2010 386,9 453,5 -66,6 840,4 2011 417,9 503,6 -85,75 921,5 Kaynak: Economist Intelligence Unit (EIU) oldu. Uluslararası firmalar Fransa’da, 698 adet proje gerçekleştirirken, bu projeler kapsamında, 28 bin kişiye istihdam olanağı sağlandı ya da mevcut iş alanları muhafaza edildi. Fransa Yatırım Ajansı’nın (AFII) belirlemelerine göre Fransa, 2011 yılında en fazla doğrudan yabancı sermaye alan ülkeler sıralamasında 10’ncu ülke olarak Almanya ve İspanya’nın önünde yer alıyor. AB’ye yönelen doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının yüzde 10’u Fransa’ya geliyor. AFII raporunda, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) verilerine atıfla, Fransa’ya gelen yabancı sermaye yatırımlarının bir önceki yıla oranla yüzde 18 oranında arttığı ifade ediliyor. İstihdam yaratan projeler çerçevesinde değerlendirildiğinde, Fransa, 2011’de, AB’de İngiltere’nin ardından en fazla yatırım alan ikinci ülke konumunda. Fransa, özellikle, tarıma dayalı sanayi ürünleri, otomobil, ekipman ve kimya sektöründe yatırım projelerine ev sahipliği yapıyor. Proje bazında bakıldığında, Fransa’da en fazla yatırımı ABD, Almanya, İtalya, İsviçre ve Belçika gerçekleştiriyor. En fazla yatırım yapılan sektörler sırasıyla, makine ve ekipman, işlenmiş tarım ürünleri, kimya, enerji ve yeniden dönüşümle otomobil üretim sektörleri. Otomotiv, havacılık, gemi üretimi ve raylı ulaştırma sistemleri, makine ve ekipman ile kimya en çok istihdam sağlanan sektörler olarak sırılanıyor. Hizmet sektörlerinde ise, yatırımlar aracılığıyla en fazla istihdam, ulaştırma ve depolama, danışmanlık hizmetleri, bilişim teknolojine dayalı hizmetler, ticaret ve dağıtım ile turizm, otelcilik ve restoran hizmetleri alanlarında sağlanıyor. TÜRKİYE-FRANSA TİCARİ İLİŞKİLERİ Türkiye-Fransa ticari ilişkileri 2011 yılında istikrarlı bir seyir izledi. Türkiye, 2011 yılında, Fransa’nın ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında AB ülkeleriyle birlikte değerlendirildiğinde 6’ncı sırada yer alıyor. Fransa’nın ithalatında ise AB ülkelerinin tek ülke sayılEkim 2012 k EKONOMİK FORUM 39 ÜLKE Fransa-Türkiye Dış Ticareti (Bin ◊) YILLAR HACİM İTHALAT 2008 5.699.700 5.338.025 DENGE 361.675 11.037.725 HACİM 2009 4.845.894 5.078.188 -232.294 9.924.082 2010 6.264.512 5.402.990 861.522 11.667.502 2011 6.698.840 5.873.945 824.895 12.572.785 Kaynak: T.C. Paris Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği ması halinde, Türkiye 8’inci sırada bulunuyor. Benzer şekilde, Türkiye Ekonomi Bakanlığı kaynaklı verilere göre de Fransa, Türkiye’nin ihracatta 5’inci, ithalatta ise 6’ncı partneri olarak yer alıyor. Türkiye’nin Fransa’yla 2011 yılında ticaret hacmi, bir önceki yıla göre yüzde 7 oranında artarak 12,573 milyar euro, Fransa’nın Türkiye’ye yaptığı ihracat yüzde 6 oranında artarak 6,699 milyar euro olarak gerçekleşti. Bu oran, Fransa’nın genel ihracat artış oranının (yüzde 8) altında. Fransa’nın, Türkiye’den yaptığı toplam ithalat 2011’de 5,874 milyar euro olarak gerçekleşti. Bu rakam, bir önceki yılın ithalat rakamı (5,403 milyar euro) ile karşılaştırıldığında, Fransa’nın Türkiye’den yaptığı ithalat artış oranının yüzde 8 olarak gerçekleştiği ve yüzde 40 EKONOMİK FORUM l Ekim 2012 11’lik genel ithalat artış oranının altında kaldığı görülüyor. İki ülke arasındaki ticaret açığı ise 2010 yılında, 861.5 milyon euro iken, 2011’de yaklaşık yüzde 4’lük bir gerilemeyle 824.9 milyon euroya düşmüş durumda. Fransa’nın Türkiye’ye ihracatında başlıca kalemleri otomobil ve otomobil yan sanayi ürünleri, uçak ve uçak motorları, demir-çelik ürünleri ve eczacılık ürünleri oluşturuyor. Fransa’nın ihracatında, otomobil ve otomobil aksamının payı yüzde 33. Bir diğer önemli kalem olan uçak ve havacılık sektörü ise Fransa’nın Türkiye’ye ihracatından yüzde 11 oranında pay alıyor. Özellikle havacılık ve uzay, nükleer sanayi, bina ve bayındırlık işleri, plastik, kozmetik sanayi, lüks eşya, moda ve tarımsal ürünler önde geliyor. Fransa, Türkiye’den ağırlıklı olarak otomobil ve tamamlayıcı içerikte yan sanayi ürünleri satın alıyor. İç giyim, deri ürünleri hariç olmak üzere dış giyim, beyaz eşya ise diğer önemli ithal kalemlerini oluşturuyor. Fransa’nın Türkiye’den yaptığı ithalatta, otomobiller ve yan sanayi ürünlerinin payı yüzde 39. İç giyim, örme mamuller ve tekstil ürünleri ise yaklaşık olarak yüzde 19’luk bir oranı ifade ediyor.
