BÖLGESEL VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİ METAVERİ Kapsam Sektörel Kapsam 2003-2008 yılları için Avrupa Topluluğu’nda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması NACE REV.1.1’ e göre; C D E F G H I J K M N O Madencilik ve taşocakçılığı İmalat Elektrik, Gaz ve Su İnşaat Toptan ve perakende ticaret Otel, lokanta ve kahvehane Ulaştırma, depolama ve haberleşme Mali aracı kuruluşların faaliyetleri Gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri Eğitim Sağlık işleri ve sosyal hizmetler Diğer sosyal, Toplumsal ve Kişisel hizmet faaliyetleri 2009 ve sonrası için Avrupa Topluluğu’nda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması NACE Rev.2’ ye göre; B C D E F G H I J L M N P Q R S Madencilik ve taş ocakçılığı İmalat Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri İnşaat Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı Ulaştırma ve depolama Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri Bilgi ve iletişim Gayrimenkul faaliyetleri Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler İdari ve destek hizmet faaliyetleri Eğitim İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor Diğer hizmet faaliyetleri kısımları kapsanmaktadır. 1 Aşağıda belirtilen kısımlar, “Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri” nde kapsam dışı olduğu için bölgesel verimlilik istatistiklerinde de kapsam dışıdır. (2003-2008) Yılları için NACE Rev.1.1’ e göre - A Tarım, avcılık ve ormancılık - B Balıkçılık - L Kamu yönetimi ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik - P Ev içi personel çalıştıran hane halkları ve hane halkları tarafından kendi kullanımlarına yönelik olarak ayrım yapılmamış üretim faaliyetleri - Q Uluslararası örgütler ve temsilcilikleri 2009 ve sonrası için NACE Rev2’ ye göre - A Tarım, ormancılık ve balıkçılık - K Finans ve sigorta faaliyetleri - O Kamu yönetimi ve savunma, zorunlu sosyal güvenlik - T Hane halklarının işverenler olarak faaliyetleri; hane halkları tarafından kendi kullanımlarına yönelik olarak ayrım yapılmamış mal ve hizmet üretim faaliyetleri - U Uluslararası örgütler ve temsilcilikleri Bölgesel Kapsam “Bölgesel Verimlilik İstatistikleri” ekonomik faaliyet kısımlarına göre IBBS 2 düzeyinde 26 bölge için hesaplanmaktadır. TR TR10 TR21 TR22 TR31 TR32 TR33 TR41 TR42 TR51 TR52 TR61 TR62 TR63 TR71 Türkiye İstanbul Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Balıkesir, Çanakkale İzmir Aydın, Denizli, Muğla Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak Bursa, Eskişehir, Bilecik Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova Ankara Konya, Karaman Antalya, Isparta, Burdur Adana, Mersin Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 2 TR72 TR81 TR82 TR83 TR90 TRA1 TRA2 TRB1 TRB2 TRC1 TRC2 TRC3 Kayseri, Sivas, Yozgat Zonguldak, Karabük, Bartın Kastamonu, Çankırı, Sinop Samsun, Tokat, Çorum, Amasya Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane Erzurum, Erzincan, Bayburt Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli Van, Muş, Bitlis, Hakkari Gaziantep, Adıyaman, Kilis Şanlıurfa, Diyarbakır Mardin, Batman, Şırnak, Siirt Zaman Kapsamı Bölgesel istatistikler 2003-2008 yılları için Avrupa Topluluğu’nda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması NACE Rev.1.1’e göre hesaplanmış olup 2009 yılı ve sonrası için Avrupa Topluluğu’nda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması NACE Rev.2’e göre hesaplanmaktadır. Coğrafi Kapsam Coğrafi kapsam olarak Türkiye genelini kapsamaktadır. Veri Derleme Yöntemi Bölgesel istatistiklerin hesaplanmasında, TÜİK tarafından yayımlanan “Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri” verileri kullanılmaktadır. İstatistiklerin Hesaplanmasında Kullanılan Çıktı ve Girdi Değişkenleri Çıktı Değişkeni Ciro: 2003- 2008 yılları için çıktı değişkeni olarak TÜİK tarafından hesaplanan “Ciro” verilerinin deflate edilmiş (2003 yılı sabit fiyatlarına indirgenmiş) değerleri kullanılmaktadır. Nace Rev.1.1’ deki C, D ve E kısımlarına ait veriler, TÜİK tarafından yayımlanan ÜFE kullanılarak deflate edilmiştir. Bu işlemde kullanılan yıllık ÜFE değerleri, aylık ÜFE değerlerinin ortalaması alınarak elde edilmiştir. 2009 ve sonrası için çıktı değişkeni olarak TÜİK tarafından hesaplanan “Ciro” verilerinin deflate edilmiş (2005 yılı sabit fiyatlarına indirgenmiş) değerleri kullanılmaktadır. Nace Rev.2’ deki B, C, D ve E kısımlarına ait veriler, TÜİK tarafından yayımlanan Yİ-ÜFE kullanılarak deflate edilmiştir. Bu işlemde kullanılan yıllık Yİ-ÜFE değerleri, aylık Yİ-ÜFE değerlerinin ortalaması alınarak elde edilmiştir. 3 2003-2008 yılları için Nace Rev.1.1’deki sanayi (C, D, E) dışındaki kısımlar ile 2009 ve sonrası için Nace Rev.2’deki sanayi (B, C, D, E) dışındaki kısımlara ait Ciro verilerinin deflate edilmesinde “Cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla - İktisadi faaliyet kollarına göre temel fiyatlarla” ve “Sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla - İktisadi faaliyet kollarına ve 1998 temel fiyatlarına göre” verileri kullanılarak hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) zımni deflatörü kullanılmıştır. Girdi değişkenleri: Çalışanlar Sayısı: Çalışan kişi değişkeni olarak TÜİK tarafından hesaplanan “çalışanlar sayısı” kullanılmaktadır. Emek maliyeti: Emek maliyeti değişkeni olarak “Ücretli Çalışanlara Ödenen Maaş ve Ücretler” ve “İş Sahibi ve Ortaklar ile Ücretsiz Çalışan Aile Fertlerinin Maaş ve Ücretleri” toplamı kullanılmaktadır. Ücretli çalışanlara ödenen maaş ve ücretler TÜİK’in hesapladığı değişkenler arasında yer almaktadır. İş sahibi ve ortaklar ile ücretsiz çalışan aile fertlerinin maaş ve ücretleri ise ücretli bir çalışanın aldığı yıllık ortalama ücret dikkate alınarak tahmin edilmektedir. Yatırım Değeri: Yatırım değeri değişkeni olarak TÜİK tarafından hesaplanan “Maddi mallara ilişkin brüt yatırım değeri” verisi kullanılmaktadır. Hesaplama ile İlgili Bilgiler İstatistiklerin hesaplanmasında aşağıdaki formüller kullanılmaktadır. Çizelge1. Bölgesel İstatistiklerin Hesaplanmasında Kullanılan Formüller İstatistikler Formüller 𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 = 𝑇𝑇𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐿𝐿𝑗𝑗𝑡𝑡 Çalışan kişi başına ciro Çalışan kişi başına ciro endeksi (2003=100) Önceki yıla göre çalışan endeksindeki değişim (%) kişi başına ciro 𝑗𝑗 (𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐿𝐿𝐿𝐿2003 ) × 100 ((𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 − 𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗−1 )/𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗−1 ) × 100 𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 = 𝑇𝑇𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 Emek maliyeti başına ciro Emek maliyeti başına ciro endeksi (2003=100) Önceki yıla göre emek maliyeti başına ciro endeksindeki değişim (%) 4 𝑗𝑗 (𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿2003 ) × 100 ((𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 − 𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗−1 )/𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗−1 ) × 100 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 = 𝑇𝑇𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 Birim yatırım başına ciro 𝑗𝑗 (𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐼𝐼𝐼𝐼2003 ) × 100 Birim yatırım başına ciro endeksi (2003=100) Önceki yıla göre birim yatırım başına ciro endeksindeki değişim (%) (2003-2008) ((𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 − 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗−1 )/𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗−1 ) × 100 𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 = 𝑇𝑇𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐿𝐿𝑗𝑗𝑡𝑡 Çalışan kişi başına ciro 𝑗𝑗 (𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐿𝐿𝐿𝐿2009 ) × 100 Çalışan kişi başına ciro endeksi (2009=100) Önceki yıla göre çalışan endeksindeki değişim (%) kişi başına ciro ((𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 − 𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗−1 )/𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗−1 ) × 100 𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 = 𝑇𝑇𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 Emek maliyeti başına ciro 𝑗𝑗 (𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿2009 ) × 100 Emek maliyeti başına ciro endeksi (2009=100) Önceki yıla göre emek maliyeti başına ciro endeksindeki değişim (%) ((𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 − 𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗−1 )/𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗−1 ) × 100 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 = 𝑇𝑇𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 Birim yatırım başına ciro Birim yatırım başına ciro endeksi (2009=100) Önceki yıla göre birim yatırım başına ciro endeksindeki değişim (%) 𝑗𝑗 (𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 /𝐼𝐼𝐼𝐼2009 ) × 100 ((𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 − 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗−1 )/𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗−1 ) × 100 (2009 ve sonrası) 𝑇𝑇𝑡𝑡𝑗𝑗 : j sektöründe t yılında “ciro” 𝐿𝐿𝑗𝑗𝑡𝑡 : j sektöründe t yılında “çalışanlar sayısı” 𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 : j sektöründe t yılında “çalışan kişi başına ciro” 𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 : j sektöründe t yılında “emek maliyeti” 𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 : j sektöründe t yılında “yatırım değeri” 𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝑡𝑡𝑗𝑗 : j sektöründe t yılında “emek maliyeti başına ciro” 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑡𝑡𝑗𝑗 : j sektöründe t yılında “birim yatırım başına ciro” 5 Revizyon nedenleri ve yöntemi TÜİK'ten temin edilen verilerde güncelleme yapılması halinde, temel yılın güncellenmesi, istatistik yöntem, kavram, tanım ve sınıflama revizyonları yapılmaktadır. Veri kaynağı Bölgesel verimlilik istatistiklerinin hesaplanmasında kullanılan girdi ve çıktı değişkenlerine ilişkin veriler, TÜİK tarafından “Yıllık İş İstatistikleri Girişim Soru Kâğıdı” kullanılarak toplanmaktadır. Periyodu Bölgesel verimlilik istatistikleri yıllık dönemler itibariyle hesaplanmaktadır. Yayımlanma Zamanı Bölgesel verimlilik istatistikleri, her yıl Eylül ayının ilk iş gününde yayımlanmaktadır. 6