24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak Hypocrea jecorina’dan Pullulanazın Kısmi Saflaştırılması ve Karakterizasyonu Ayşegül Peksel, Nurdagül Orhan, Nilay Altaş Kıymaz Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, 34220 İstanbul [email protected] Pullulanaz (EC 3.2.1.41), pullulan, amilopektin ve β-limit dekstrindeki α-1,6 glikozidik bağlarını hidrolizleyen bir enzimdir. Pullulanazın en önemli endüstriyel uygulaması, nişastadan glukoz ve maltoz şuruplarının üretimidir [1]. Şeker şuruplarının üretimi için nişasta işleme endüstrisinde diğer amilolitik enzimlerle α ( -amilaz, β-amilaz, glukoamilaz) birlikte kullanılır. Nişastanın enzimatik hidrolizi iki basamakta gerçekleşir. Başlangıç hidrolizi, sıvılaştırma adını alır. Bu aşamada uzun zincirli nişasta molekülü, lineer ya da dallanmış daha kısa ünitelere ayrılır. İkinci aşama sakarifikasyon olarak adlandırılır ve dallanmış üniteler enzimatik olarak parçalanarak yüksek saflıkta glukoz, fruktoz ve maltoz şurubu elde edilir. Pullulanazlar daha etkin ve daha hızlı dönüşüm reaksiyonlarına izin verdiği için tercih edilmektedir [2-3]. Trichoderma reesei’nin anamorfu olan Hypocrea jecorina endüstriyel öneme sahip bir küftür. Bu küf hem doğal ekstrasellüler enzimlerin fermentatif üretiminde hem de heterolog protein üretiminde kullanılır. Endüstride özellikle selülolitik ve hemiselülolitik enzimlerin üretiminde kullanılan bir küftür [4-5]. Bu çalışmada, pullulanaz H. jecorina’dan kısmi olarak saflaştırıldı ve enzimin bazı biyokimyasal özellikleri incelendi. Substrat spesifikliği pullulan, nişasta, amilopektin ve dekstrin kullanılarak tayin edildi. K m ve V max değerleri, substrat olarak dekstrin kullanılarak hesaplandı. Enzim aktivitesi üzerine pH, sıcaklık etkisi ve enzimin termal kararlılığı ölçüldü. Bazı iyon ve bileşiklerin enzim aktivitesine etkileri çalışıldı. Elde edilen sonuçlara göre H. jecorina’dan saflaştırılan pullulanaz, endüstriyel amaçlar için kullanılabilir ve H. jecorina bu enzim için geliştirilebilecek iyi bir indükleyicidir. KAYNAKLAR 1. Kunamneni, A., Singh, S., Enzyme and Microbial Technology, 39,1399-1404, 2006. 2. Zhang, L., Zhu, X., Zheng, S., Sun, H., Biochemical Engineering Journal, 46, 83-87, 2009. 3. Lazaridou, A., Roukas, T., Biliaderis, C.G., Vaikousi, H., Enzyme and Microbial Technology, 31, 122-132, 2002. 4. Gamauf, C., Marchetti, M., Kallio, J., Puranen, T., Vehmaanpera, J., Allmaier, G., Kubicek, C.P., Seiboth, B., FEBS Journal 274, 1691-1700, 2007. 5. Seiboth, B., Hofmann, G., Kubicek, C.P., Molecular Genetics and Genomics, 267, 124-132, 2002.