Slayt 1 - Akademik Personel Bilgi Bankası

SOSYAL GELİŞME KAVRAMI VE
SOSYAL GELİŞME ENDEKSİ ÜZERİNE
BİR DEĞERLENDİRME
Araş.Gör. Mustafa Mert Alabaş
Kocaeli Üniversitesi İİBF
İktisat Bölümü
11 Haziran 2015
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
AMAÇ
-Bu çalışmanın amacı sosyal gelişme kavramını açıklayarak, Harvard Üniversitesi
İşletme Profesörü Michael Porter önderliğinde hazırlanan Sosyal Gelişme
Endeksi‟ni Dünya ülkeleri ve Türkiye açısından değerlendirmektir.
YÖNTEM
-Çalışmada karşılaştırılmalı tablolar analizi yapılarak 2013-2014 yılları sosyal
gelişme endeksi sonuçlarındaki değişim incelenmiştir.
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
İÇERİK
1.Sosyal Gelişme Kavramı
2.Sosyal Gelişmenin Unsurları
2.1.İktisadi Büyüme
2.2.Orta Sınıflaşma
2.3.Sosyal Bütünleşme
3.Sosyal Gelişme Endeksi
3.1.Sosyal Gelişme Endeksi‟nin Ülkeler Bazında Değerlendirilmesi
3.2.Sosyal Gelişme Endeksi‟nde Türkiye
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişme Kavramı
Sosyal gelişme, bilgide, akılda ve yaşam tarzında kalitenin yükselmesidir.Bazı
görüşlere göre ise; sosyal gelişme, modernleşme olarak da anlaşılabilmektedir.
Sosyal gelişme, bir toplumda iktisadi göstergelere göre olumlu bir farklılaşmayı
kapsadığı gibi; iktisadi büyüme ile birlikte nüfusun sosyal ve kültürel seviyesinde
ve zihniyetindeki olumlu bir değişikliği de ifade eder. Böylece sosyal gelişme hem
iktisadi gelişmeyi, hem de iktisadi büyümeyi kapsadığı gibi bunlardan daha geniş
alan ve konuları da içine almaktadır.
Örneğin
Bir ülkenin tarım ağırlıklı bir yapıdan sanayi veya hizmetler sektörünün ağırlıkta
olduğu bir yapıya geçmesi ekonomik gelişmedir.
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişme Kavramı
Nüfusun eğitim seviyesi, bilgi birikimi, insan gücü kaynaklarının farklı mesleklerde
farklı nitelik ve sayıda artışı,daha kaliteli ulaştırma ve sağlık imkânlarından
faydalanma, 0-1 yaş bebek ölümlerinde azalma, herkes için eğitim ve sağlık
hizmetlerinin sağlanması, alt yapının yeterli olması, konut ve barınma şartlarının
iyileştirilmesi, modern ulaştırma ve haberleşme ağından faydalanma, teknoloji
üretebilmek, sınai ve ticari faaliyetlere uygun bir zihniyet değişikliği de nüfusun
sosyal ve kültürel seviyesindeki bir iyileşmedir.
Bir ülkede fert başına düşen milli gelir ve iktisadi büyüme oranı hangi seviyeye
ulaşırsa ulaşsın; bir başka ifadeyle iktisadi göstergeler ne kadar yeterli olursa olsun;
eğer o ülkede sosyal gelişme sağlanamamışsa; bu ülke sosyal bakımdan gelişmiştir
diyemeyiz.
Toplumdaki vatandaşların ve sosyal sınıfların değer yargılarında ve tutumların da
pozitif anlamda gelişmeler olmalıdır. Bir başka ifadeyle sosyal gelişmede toplumun
ekonomik gelişme ve büyümenin yanı sıra, sosyal ve kültürel seviyesinin de nitelikli
olarak yükselmesi gerekir.
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişmenin Unsurları
İktisadi Büyüme
--Ülke ekonomileri de büyüyen, genişleyen bir varlık gibidir. Bir ülkedeki sermaye
stoku, nüfus miktarı, işgücü, doğal kaynaklar bazen birbiri ile uyumlu bazen de
uyumsuz bir biçimde büyürler.
--Ana amaç, üretimi sağlayan bu faktörlerin ahenk içinde gelişmeleri, birbirini
frenlemeden kişi başına milli geliri en yüksek düzeye çıkaracak bir sirkülasyon
sağlamalarıdır.
--Büyüme ve gelişmeyi sağlayan dinamik güçlerin belirlenmesi, izlenmesi ve
denetim altına alınması sosyal gelişme açısından da hayati önem taşır.
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişmenin Unsurları
Orta Sınıflaşma
Toplumlar gelir gruplarına göre alt, orta ve üst olmak
üzere üç tabakadan oluşmaktadırlar. Tabakalar içinde
aynı özellikleri sergileyen bireyler yer alacağı gibi,
birbirinin tersi davranışlar sergileyen ve tamamen farklı
özellikler gösteren gruplar da yer almaktadır.
Toplumların kalkınma düzeyine göre, sınıf faktörünün
ortaya çıkması farklı biçimlerdedir. Azgelişmiş
toplumlarda sınıf bilinci yeterince gelişmemekle
birlikte, gelişmiş toplumlarda orta sınıf diğer sınıflara
oranla daha kalabalıktır.
Orta sınıfın güçlenmesi sosyal
göstergesi olarak kabul edilebilir.
Relative Strength
Neutral
gelişmenin
bir
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişmenin Unsurları
Sosyal Bütünleşme
Toplumun ahenkli işleyen bir bütün olarak kalabilmesi, toplumsal düzenin korunması ve
çözülmenin engellenmesi, sosyo-ekonomik gelişmenin sağlanması onun bütünlük halinin
korunmasıyla mümkündür. Dolayısıyla toplumdaki değişme ve farklılaşma kadar bütünleşme
de bir o kadar önemlidir.
Sosyal bütünleşme, dar anlamdaki “biz” duygusunun toplum seviyesindeki “biz” duygusuna
taşınmasıdır. Bir başka tanımla, sosyal bütünleşme, toplumdaki sosyal grupların kendi birliği
hakkındaki varlık şuurunun toplumdaki bütünleşmeyi bozmayacak düzeyde olmasıdır.
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişme Endeksi
Simon Kuznets
- 4 Ocak 1934-Millî Gelir;1929-1932 raporu
-GSYİH;yardımcı bir araç, refahımızın
ölçüsü değil.Bütün kararları almada da bir
rehber olmamalı.
- GSYİH eksiktir.
„‟GSMH‟da çocuklarımızın sağlığı, eğitimlerinin kalitesi veya oyunlarından aldıkları
keyfi yer almıyor. Şiirlerimizin güzelliğini, evliliklerimizin gücünü, kamusal
tartışmalarımızın zekasını veya kamu görevlilerimizin dürüstlüklerini de içermiyor.‟‟
Robert Kennedy
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişme Endeksi
-Toplumun refahının bir ölçüsü
-Dünyaya tamamen yeni bir bakış açısı
Michael Porter
-Daha fazla birey merkezli bir gelişmişlik ölçütünü baz alarak
dünyada kalkınma ile ilgili tartışmaya yön vermek ve politika
yapıcıların vatandaşlarının hayat kalitesini ilgilendiren kararları daha
bilgili ve sağlıklı bir şekilde almalarına katkı vermeyi
hedeflemektedir.
Refahın Temelleri
Temel İnsani
İhtiyaçlar
Relative Strength
Fırsatlar
Neutral
GSYİH
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
SOSYAL GELIŞME ENDEKSI MODELI
Sosyal Gelişme Endeksi
Temel İnsani İhtiyaçlar
Refahın Temelleri
Fırsatlar
Beslenme ve Temel Tıbbi Tedavi
Temel Bilgiye Erişim
Kişisel Haklar
Su ve Temizlik
İletişim ve Haberleşmeye
Erişim
Kişisel Özgürlükler ve Seçim
Hakkı
Barınma
Sağlık
Tolerans ve Katılım
Kişisel Güvenlik
Ekosistemin Sürdürülebilirliği
Yüksek Öğretime Erişim
Ülke vatandaşlarının
hayatta kalabilmesi için
gerekli temel ihtiyaçlar
sağlanabiliyor mu?
Relative Strength
Ülke vatandaşları yaşamını
iyileştirebilmek için gerekli
olan dinamiklere
ulaşabiliyor mu?
Neutral
Ülke vatandaşları
herhangi bir engel
olmadan hedeflerini,
hayallerini ve tutkularını
gerçekleştirebilecekleri
imkânlara sahip mi?
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişme Endeksi
Temel İnsani İhtiyaçlar
Beslenme ve Temel Tıbbi Tedavi
 Yetersiz Beslenme
 Gıda Eksikliği
 Doğumda Ölüm Oranı
 Ölü Doğum Oranı
 Çocuk Ölüm Oranı
 Bulaşıcı Hastalık Sebepli Ölümler
Temel Bilgiye Erişim
 Yetişkin Okuma Oranı
 İlkokul Katılım Oranı
 Alt Ortaöğretim Katılım Oranı
 Üst Ortaöğretim Katılım Oranı
 Ortaöğretime Katılımda Cinsiyet Oranı
Su ve Temizlik
 İçme Suyuna Erişim
 Temiz Suya Ulaşımda Kırsal-Kentsel Farklar
 Sanitasyon İmkanlarına Erişim
Barınma
 Düşük Maliyetli Konut
 Elektrik Erişimi
 Elektrik Arzı Kalitesi
 Kapalı Alan Hava Kirliliği Sebepli Ölümler
Kişisel Güvenlik
 Cinayet Oranı
 Şiddet Suçları Düzeyi
 Algılanan Suç Oranı
 Politik Terör
 Trafik Kazası Ölümleri
Relative Strength
Refahın Temelleri
İletişim ve Haberleşmeye Erişim
 Mobil Telefon Aboneliği
 İnternet Kullanıcıları
 Basın Özgürlüğü Endeksi
Sağlık
 Beklenen Yaşam Süresi
 Bulaşıcı Olmayan Hastalık Ölümleri
 Obezite Oranı
 Dış Mekan Hava Kirliliğinden Dolaylı
Ölüm
 İntihar Oranı
Ekosistemin Sürdürülebilirliği
 Sera Gazı Emisyonları
 Yüzde Olarak Kaynaklardan Su
Çekimi
 Biyo Çeşitlilik ve Habitat
Neutral
Relative Weakness
12
Fırsatlar
Kişisel Haklar
 Siyasi Haklar
 İfade Özgürlüğü
 Gösteri Hakkı
 Hareket Özgürlüğü
 Kişisel Mülkiyet Hakkı
Kişisel Özgürlükler ve Seçim Hakkı
 Bireysel Seçimlerde Özgürlük
 İbadet Özgürlüğü
 Çocuk Evlilikleri
 Doğum Kontrol Talebinin Karşılanması
 Yolsuzluk
Tolerans ve Katılım
 Göçmenlere Karşı Hoşgörü
 Eşcinsellere Karşı Hoşgörü
 Azınlıklara Yönelik Ayrımcılık
 Dini Hoşgörü
 Toplumsal Güvenlik Ağları
Yüksek Öğretime Erişim
 Toplumun Ortalama Yükseköğretim
Süresi
 Bayanların Ortalama Okul Süresi
 Eğitimde Fırsat Eşitsizliği
 Uluslar arası Sıralamaya Giren
Üniversite
12
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişme Endeksi’nin Ülkeler Bazında
Değerlendirilmesi
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
2013 (50 ÜLKE)
İSVEÇ
Temel İnsani
İhtiyaçlar
63,61
5
Refahın
Temelleri
61,73
3
Sosyal Gelişme
Endeksi
64,81
1
Fırsatlar
69,09
2
GSYİH
4
En İyi Olduğu Başlıklar
İletişim ve Haberleşmeye Erişim
Relative Strength
Neutral
Kişisel Güvenlik
Kişisel Özgürlükler ve Seçim Hakkı
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
2013
İNGİLTERE
Temel İnsani
İhtiyaçlar
62,76
6
Refahın
Temelleri
62,57
2
Sosyal Gelişme
Endeksi
63,41
2
Fırsatlar
64,91
5
GSYİH
8
En İyi Olduğu Başlıklar
Sağlık
Su ve Temizlik
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
Kişisel Haklar
15
www.socialprogressimperative.org
2013
İSVIÇRE
Temel İnsani
İhtiyaçlar
63,83
4
Refahın
Temelleri
62,58
1
Sosyal Gelişme
Endeksi
63,28
3
Fırsatlar
63,43
7
GSYİH
1
En İyi Olduğu Başlıklar
Kişisel Güvenlik
Relative Strength
İletişim ve Haberleşmeye Erişim
Neutral
Relative Weakness
Kişisel Haklar
16
www.socialprogressimperative.org
2013
UGANDA
Temel İnsani
İhtiyaçlar
30,63
46
Refahın
Temelleri
30,63
46
Sosyal Gelişme
Endeksi
35,91
48
Fırsatlar
40,72
46
GSYİH
47
En İyi Olduğu Başlıklar
Kişisel Güvenlik
Relative Strength
Ekosistemin Sürdürülebilirliği
Neutral
Relative Weakness
Tolerans ve Katılım
17
www.socialprogressimperative.org
2013
NİJERYA
Temel İnsani
İhtiyaçlar
27,96
49
Refahın
Temelleri
37,04
48
Sosyal Gelişme
Endeksi
33,39
49
Fırsatlar
35,19
48
GSYİH
42
En İyi Olduğu Başlıklar
Barınma
Ekosistemin Sürdürülebilirliği
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
Tolerans ve Katılım
18
www.socialprogressimperative.org
2013
ETIYOPYA
Temel İnsani
İhtiyaçlar
26,69
50
Refahın
Temelleri
34,66
50
Sosyal Gelişme
Endeksi
32,13
50
Fırsatlar
35,04
50
GSYİH
49
En İyi Olduğu Başlıklar
Kişisel Güvenlik
Relative Strength
Ekosistemin Sürdürülebilirliği
Neutral
Relative Weakness
Tolerans ve Katılım
19
www.socialprogressimperative.org
2014 (132 ÜLKE)
SOSYAL GELİŞME ENDEKSİ
Hangi ülke daha başarılı ? Nasıl ölçerim ?
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
20
www.socialprogressimperative.org
2014
YENİ ZELANDA
GSYİH
25
En İyi Olduğu
Başlıklar
Su ve
Temizlik
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
Temel Bilgiye
Erişim
Kişisel Haklar
21
www.socialprogressimperative.org
2014
İSVİÇRE
GSYİH
4
En İyi Olduğu
Başlıklar
Su ve Temizlik
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
Beslenme ve
Temel Tıbbi
Tedavi
İletişim ve
Haberleşmeye
Erişim
22
www.socialprogressimperative.org
2014
İZLANDA
GSYİH
13
En İyi Olduğu
Başlıklar
Su ve Temizlik
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
Beslenme ve
Temel Tıbbi
Tedavi
İletişim ve
Haberleşmeye
Erişim
23
www.socialprogressimperative.org
2014
BURUNDI
GSYİH
131
En İyi Olduğu
Başlıklar
Temel Bilgiye
Erişim
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
Sağlık
Su ve
Temizlik
24
www.socialprogressimperative.org
2014
ORTA AFRIKA C.
GSYİH
123
En İyi Olduğu
Başlıklar
Ekosistemin
Sürdürülebilirliği
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
Sağlık
Kişisel
Özgürlükler ve
Seçim
25
www.socialprogressimperative.org
2014
ÇAD
GSYİH
109
En İyi Olduğu
Başlıklar
Ekosistemin
Sürdürülebilirliği
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
Sağlık
Beslenme ve
Temel Tıbbi
Tedavi
26
www.socialprogressimperative.org
Sosyal Gelişme Endeks’inde Türkiye
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
27
www.socialprogressimperative.org
2013- 2014
TÜRKİYE
Temel İnsani İhtiyaçlar
2013
Puan
Sıralama
2014
Puan
Sıralama
Beslenme ve Temel Tıbbi Tedavi
57.96
18
94.45
55
Su ve Temizlik
59.74
16
95.90
33
Barınma
64.50
6
79.86
29
Kişisel Güvenlik
48.98
25
58,18
75
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
28
www.socialprogressimperative.org
2013- 2014
TÜRKİYE
Refahın Temelleri
2013
2014
Puan
Sıralama
Puan
Sıralama
Temel Bilgiye Erişim
53,16
25
91.49
66
İletişim ve Haberleşme
45,28
27
57,61
79
Sağlık
55,55
19
67,82
105
Ekosistemin
Sürdürülebilirliği
52,19
24
40,52
102
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
29
www.socialprogressimperative.org
2013- 2014
TÜRKİYE
Fırsatlar
2013
2014
Puan
Sıralama
Puan
Sıralama
Kişisel Haklar
41,65
35
56,02
67
Kişisel Özgürlükler ve Seçim
Hakkı
55,33
18
64,60
75
Tolerans ve Katılım
33,66
44
32,41
119
Yüksek Öğretime Erişim
40,35
40
36,62
79
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
30
www.socialprogressimperative.org
2013- 2014
TÜRKİYE
Sosyal Gelişme Endeksi
Temel İnsani
İhtiyaçlar
Refahın
Temelleri
Fırsatlar
2013
57,80
14
51,54
21
42,75
33
2014
82,10
43
64,36
82
47,41
77
50,69
2013
2014
20
Relative Strength
64,62
Neutral
64
Relative Weakness
www.socialprogressimperative.org
Sonuç
Relative Strength
Neutral
Relative Weakness
32
www.socialprogressimperative.org