Danışma Meclisi B : 26 bu kısa süre içinde çözüm getireceğini iddia

Danışma Meclisi
B : 26
bu kısa süre içinde çözüm getireceğini iddia etmek
oldukça güçtür.
Bu nedenle; kanaatimce Türkiye'nin ekonomik
sorunlarına temelden çözüm getirebilmek için daha
önceki plan uygulamalarındaki aksaklıkları da dik­
kate alarak, yapısal sorunları özenle analiz edip, eko­
nominin yeniden dikkatle reorganize edilmesi gere­
kecektir. Bu da; ancak, teknik düzeyde, yüksek ve
uzun vadeli bir planlama, yaklaşımıyla mümkündür.
Türkiye'nin bu alanda henüz kullanmadığı değerli
bir teknoloji birikimi bulunmaktadır. Türk ekonomi­
sinin sorunlarının çözümü kitaplarda yazmamaktadır.
Her ekonominin kendine has teorisi ve özellikleri
mevcuttur. Çağdaş planc lık bu teoriyi matematik­
sel bir tarzda formüle etmektir. Ancak böylece ba­
şarı şansına sahip olunabilir, varlık içinde yokluk
çekmekten kurtulunabilir.
Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım;
Konuşmamın bu bölümünde de birkaç önemli
konuya temas ederek sözlerimi tamamlamak istiyo­
rum. Bildiğiniz gibi bütçeler memleketimizde 1973
yılından bu yana program bütçe uygulamasına göre
yürütülebilmektedir. Program bütçe sisteminin ama­
cı; kamu sektörünün ekonomik ve sosyal faaliyetle­
rinin hedeflerini, politikalarını önem ve önceliklerini
belirleyen yıllık programlara göre hazırlanmasıdır.
Devlet mekinazmasının bütün ünitelerini plana uy­
gun çalişma programlarına bağlamak, bunları proje­
lere raptedip, Bütçeden ona göre ödenekten harcama
kalemlerine kadar yerinde kullanılmasını takip ede­
bilmektedir. Bizde 8 - 9 yıllık uygulamada tam ba­
şarı sağlandığını söylemek oldukça güçtür, fakat son
1 - 2 yıl içerisinde program bütçe uygulamasının esas
amaca ulaştığını görmekteyiz.
Türkiye'de bütçe sisteminin yine esası 55 yıllık
bir sistemi ihtiva etmektedir. Bu sistem 1050 sayılı
Muhasebei Umumiye Kanununa dayanmaktadır. Bir
arkadaşım burada temas etmişlerdi, ben de değinme­
den geçemiyorum; bu Kanunun birçok defa değişik­
liğe uğraması sözkonusu olmuş ise; tümüyle temelden
bir değişikliği bugüne kadar sağlanamamıştır. Bunun
gerçekten tümüyle bir elden geçirilip değiştirilmesi­
nin yararlı olacağı kanısındayım.
Bütçe sistemimizde kamu harcamalarının yapıl­
masındaki evrak trafiği gerçekten zaman israfına se­
bep olmaktadır. Tahakkuk verile emrine bağlama,
ita amirinin imzası, ödeme şekilleri vesaire. Bu tip
formaliteleri asgariye indirecek düzenlemelerin yapıl­
ması, işlem ve zaman tasarrufuna sebep olacaktır.
Bilindiği gibi Anayasamızın, 73 üncü maddesinde ön-
27 . 11 . 1982
O: İ
görüldüğü gibi, «Herkes kamu giderlerini karşıla­
mak üzere mali gücüne göre vergi ödemekle yü­
kümlüdür.» deniliyor. Gerçekten verebilenden almak
gerekir. Kamu görevlisi ve işçinin yükü belirli oran­
larda azaltılarak giderilmelidir. Bu konuda herhalde
değerli hükümetimizin çalışmalar yapacağını ümit
etmekteyiz.
Memleketimizde vergi idaresi ve vergi denetimi
maalesef bunu temin etmekten uzaktır. Vergiyi doğu­
ran olayların idarece tespit ve tayinindeki düzensiz­
likler çoktur. Bu ülkede vergi sisteminin başarısı sa­
dece vergiyi veren namuslu vatandaştan değil, ver­
meyenlerden de alabilmektir. Bu da; iyi bir kayıt ve
arşiv sistemiyle kontrol mekanizmalarının işlerliğiyle
ancak mümkündür. Belge ve kayıt sisteminin uygu­
lamaya konulması; millî ve tek tip bir muhasebe sis­
temine dayanmasıyla olur. Böylece gerçekçi bir büt­
çe tahmini seviyesine ulaşmak ancak mümkün ola­
bilir.
Yıllık bütçelerde ödemeler belli vazife ve fonk­
siyonlar için. o yıla mahsus olarak verilir. Bazı dai­
reler yıl sonunda tahsisat yanmasın diye gereksiz har­
camalar yapmaktadırlar. Bu harcamaları engelleyici
tedbirler getirilmelidir. Kamu kesiminin aşırı mas­
rafları mümkün olduğu ölçüde asgariye indirilmeli­
dir. Bu arada özellikle araba konusu üzerinde fazla
titizlikle durulacağına emin olmaktayım.
24 Ocak Kararlarının Yurtta sağlanan huzur or­
tamı sayesinde başarılı meyveler verdiği bir gerçek­
tir. İhracatın artırılmasında bu arada önemli bir
gelişme olmuştur. Ancak, birçok kişinin kabul ede­
ceği gibi ihracat ile ilgili mevzuat vatandaşın kolay­
ca anlayıp uygulayacağı sadelikte değildir. Bunun
basitleştirilmesi yararlı olacaktır veya mümkünse kü­
çük bir kitap haline getirilmesinde fayda görmekte­
yim.
BAŞKAN
Sayın Tuğ konuşmanızı tamam­
lıyorsunuz değil mi?..
AYDİN TUĞ — Teşekkür ederim, bitiriyorum.
Ekonomik planlamada önemli olan plancı ve yöne­
ticilerin görevlerini daha doğru yapabilmeleridir.
Doğru kararların alınmasında yararlı olan verilerin
geliştirilmesi ve uluslararası standartlara ulaşması
gerekmektedir. Istatistiki verilerin sağlıklı hale ge­
tirilmesi kanımca şarttır.
Çalışma barışını kurmak, toplu sözleşmelerin so­
nuçlarını süratlendirmek, işçilerimizin ve çalışanları­
mızın her türlü güvencesini sağlamak, toplumsal ya­
şam tarzımızın en önemli sorunudur. Memur, emek­
li, dul ve şehit aileleri bugün en büyük ekonomik
537 —
#