Haftalık Bülten - Sorularla İslamiyet

advertisement
Haftalık Bülten
18 Kasım 2011
www.sorularlaislamiyet.com
1
İçindekiler
Allah´ın işi gücü yok mu neden insanlarla uğraşşsın diyen ateiste nasıl cevap vermeliyiz? ..... 3
Kuranı Kerim'de ilk müslüman'ın Hz. İsa olduğu ve Şeytanın secde etmeden önce kâfir
olduğu ifade edilmiş midir?............................................................................................................ 4
Allahın şefkatinden fazla şefkat ileri sürülmez. Öyleyse Afrikadaki çocuklara şefkat etmeyip
bir damla yağmur indirmeyen Allah'ın şefkatinden fazla şefkat edip yardım edeyim. Allah
onları bu duruma sokup yardım etmiyor ben neden yardım edeyim? ....................................... 5
Yolculuğa Perşembe günü mü çıkmak sünnettir, yoksa Cuma günü mü çıkmak sünnettir? .... 6
"İffet ve namusunu gerektiği gibi koruyan Meryem’i de an. Biz ona ruhumuzdan üfledik..."
(Enbiya 21/91) ayetinde neden biz üfledik yazıyor? .................................................................... 7
Kur'an-ı Kerim'de öncelikli olarak insanlara hitap edilmesinin nedeni nedir? Cinlerden
Peygamber gelmiş midir? Kur'an-ı Kerim'de genellikle insanlara hitap edilmesinin hikmeti
nedir? ............................................................................................................................................... 8
Ahirette sürekli Allah´ın huzurunda bulunup sonsuza kadar cemalini seyretme şerefinde
bulunacak zatlar olacak mıdır? .................................................................................................... 10
Kuran'da 6 günden kasıt 6 devre ise neden Kuranda 6 devre değil de 6 gün yazıyor?............ 11
"Sizin dostunuz yalnız ve yalnız Allah, O’nun Rasulü ve namaz kılan, rükû etmiş haldeyken
zekât veren mü’minlerdir." (Maide, 55) Ayeti Hz. Ali hakkında mı nazil olmuştur? ................. 12
"Bizi yedirip içiren Allah'a hamd olsun" diye dua edenin günahlarının affedileceğini bildiren
hadisler var mıdır? ........................................................................................................................ 14
İnternet sunucu hizmeti veren kimselerin, haram yayınlar yapan internet sitelerine sunucu
hizmeti vermesi caiz midir? .......................................................................................................... 15
Kartacenni kimdir? Hakkında bilgi verir misiniz? ....................................................................... 16
Kıyamet suresinde kıyametten bahsederken birden sözü Peygamberimiz (a.s.m)'e getiriliyor
ve sana ayetler vahyolununca dilini kıpırdatma deniyor. Buradaki ilişkiyi kuramadım. Bu
sureyi tam bir bütün olarak nasıl anlamak gerekir? ................................................................... 18
Cansız varlıkların ve hayvanların ahiret hayatları var mıdır? Bu konu ile ilgili ayetleri
paylaşabilir misiniz? Kuran-ı Kerim ve Risale-i Nur ışığında cansızların, bitkilerin ve
hayvanların ahiret hayatları hakkında bilgi verir misiniz? ........................................................ 20
2
Allah´ın işi gücü yok mu neden insanlarla uğraşşsın diyen
ateiste nasıl cevap vermeliyiz?
Evvela bunu söyleyen ateist ise zaten Allah’a inanmıyordur. Böyle bir sözü söylemesi
düşünülemez. Eğer deist ise, peygambere inanmıyordur. Allah’ın vahiy gönderdiğine
inanmayan bir kimsenin öncelikle Hz. Muhammed(a.s.m)’in hayatına, mucizelerine
bakmalıdır. Gerçekten bir adam gerçeklerin müşterisi ise, alacağı malın sağlam olup
olmadığını tetkik etmekle yükümlüdür. İslam’ın gerçeklerine talip olan kimsenin de böyle bir
araştırma yapması kaçınılmazdır. Bugün binlerce gayr-ı müslim kökenli insan İslam’ı
araştırmak suretiyle imana gelmiş ve İslam’ın hak bir din olduğunu can-u gönülden kabul
etmiştir.
İkincisi, kâinatta en önemli varlık hayattır. Hayatın en üst mertebesinde oturan ise şuurlu bir
varlık olan insanlar ve cinlerdir. Allah insanları yeryüzü halifesi olarak yaratmış ve evrendeki
diğer varlıkların hal diliyle Allah’a yaptıkları ibadeti kavlî (sözlü), fiilî, fikrî, aklî, kalbî ve
davranış biçimiyle de ortaya koymasını istemiştir. Kendisine bu kadar önem verilen bir varlık
olarak insanların hayvan gibi başıboş bırakılması, herhangi bir görevi olmayan avare bir
zavallı konumunda tutulması ve böylece çok değersiz bir yere yerleştirilmesi, ne aklen, ne
vicdanen, ne dinen ve ne de insanlık camiasında kabul görmüş değerler bakımından mümkün
değildir. Güneşin, ayın, yıldızların, denizlerin, yeryüzünün kendisinin hizmetine sunulduğu
insanoğluna verilen bu değeri, onu sorumsuz bir konuma sokarak bir paçavra değersizliğine
indirgemek izah edilecek bir şey değildir. Her şeyi hikmetle yapan, her şeyi bir gaye için
yaratan, her şeyi bir görevle görevlendiren Allah’ın varlıkların en mükemmeli ve en şereflisi
olarak takdim ettiği insanoğlunu sorumsuz, işsiz/görevsiz, başıboş bırakması, ne o sonsuz
hikmetine, ne o gayeli sanatkârlığına, ne o abes iş yapmaktan münezzeh olan ilim ve
kudretine yakışır.
Evrenin mevcut harika nizam ve intizamının zembereği ilahî adaletin yansıması olan denge
faktörüdür. Her şeye hakkını vermek manasında olan denge sistemi evrenin her tarafında
kendini göstermektedir. Bütün canlı-cansız varlıklar için söz konusu edilen bu adalet
ölçüsünün, bu dengelerin -etimolijk anlamıyla “göz bebeği” manasına gelen İnsan gibi
evrenin göz bebeği bir varlık için bu adalet ölçüsünün olmaması mümkün değildir. O halde,
zalim ile mazlumu, suçlu ile masumu, hırsız ile mal sahibini, itaat eden ile isyan eden, iman
eden ile inkâr edenler için bir hesap gününün olmaması gözle görülen bu sonsuz ilahî adaletle
asla bağdaşmaz.
Aşağıdaki ayetler bu konuda bize önemli dersler vermektedir:
“Elbette Biz göğü, yeri ve aralarında olan varlıkları oyun ve eğlence olsun diye
yaratmadık”(Enbiya, 21/16).
“ Sizi sadece boş yere yarattığımızı ve sizin hakikaten huzurumuza geri
getirilmeyeceğinizi mi sandınız?” (Muminun, 23/115)
“Ben cinleri ve insanları sırf Beni tanıyıp yalnız Bana ibadet etsinler diye
yarattım.”(Zariyat, 51/56)
3
Kuranı Kerim'de ilk müslüman'ın Hz. İsa olduğu ve Şeytanın
secde etmeden önce kâfir olduğu ifade edilmiş midir?
Soru:
1) Bakara suresinde Hz. İsa´nın müslüman olduğu belirtilmekte başka bir sure de ise Hz.
Muhammed´in ilk müslüman olduğunu ifade eden ayet mevcuttur. Bu durumu açıklar
mısınız?
2) Bakara Suresinde Şeytana secde et denilince secde etmediği belirtilmekte ve "zaten o
kafirlerdendi" diye anlatılmaktadır. Secde emrinden önce sanki şeytanın kafir olduğu
söylenmektedir ancak bizim bilgimize göre itaatsizlikten sonra olduğudur? Hangisi doğrudur?
Cevabımız:
Sorularınızda yer verdiğiniz ayetlerin numaralarnı da söylerseniz çok daha uygun olur.
1. Bakara suresinde Hz. İsa’yı “müslüman” olarak vasıflandıran bir ayete rastlayamadık. Bu
sorunun doğru şekli şöyle olmalıdır: Hz. İbrahim “Ben müslümanların ilkiyim/ilk
müslümanım”(Enam, 6/163) demiştir. Buna mukabil Hz. Muhammed(a.s.m) de “Ben ilk
müslüman olmakla emrolundum”(Zümer, 39/12) demiştir. Bu iki ifade arasında zahiren bir
çelişki vardır. Buna cevap olarak deriz ki; İslam kavramı, Allah’a teslimiyeti ifade etmektedir.
Bu açıdan İslam Hz. Adem’de beri bütün semavî dinlerin ortak unvanıdır. Buna göre her
peygamber elbette kendi devrinde ilk müslümandır. Çünkü her peygamberin kendi döneminde
herkesten önce Allah’a iman etmesi ve onunu emirlerine teslim olması sosyolojik olarak da
kronolojik bir zorunluluktur. Buna göre, Hz. İbrahim kendi döneminin ilk müslümanıdır; Hz.
Musa kendi devrinin ilk müslümanıdır ve Hz. Muhammed de kendi döneminin ilk
müslümanıdır.
2. Şeytanın Hz. Adem’e secde etmesiyle ilgili ayetin meali şöyledir:
“Bir vakit meleklere: “Âdem‘e secde edin!” dedik. İblis dışındaki bütün melekler secde
ettiler. İblis bunu yapmadı, kibrine yediremedi ve kâfirlerden oldu”(Bakara, 2/34).
Ayette yer alan “KANE” fiili yerine göre “idi”, yerine göre de “oldu” olarak tercüme edilmek
zorundadır. Hatta bazen geniş zaman kipindeki fiilin manasını ifade eder. Özellikle Allah için
kullanıldığı zaman... Mesela, “Kanellahu alimen hakimen” ifadesi, “Allah alim ve
hakimdir/herşeyi hikmetle yapar ve herşeyi hakkıyla bilir”; “ve Kanellahu bi külli şeyin
alimen” ayeti ise "Allah herşeyi bilmektedir” şeklinde tercüme edilir.
Demek ki, ayette şeytanın secde meselesinden önce kâfir olduğunu gösteren bir ifade söz
konusu değildir.
4
Allahın şefkatinden fazla şefkat ileri sürülmez. Öyleyse
Afrikadaki çocuklara şefkat etmeyip bir damla yağmur
indirmeyen Allah'ın şefkatinden fazla şefkat edip yardım
edeyim. Allah onları bu duruma sokup yardım etmiyor ben
neden yardım edeyim?
Biz iman ediyoruz ki, Allah sonsuz adalet sahibidir ve asla kullarına zulmetmez. Afrika ve
benzeri yerlerdeki açlık gibi sıkıntıların sebepleri pek çoktur. Bunların başında yabancı ve
yerli zalimlerin sömürüsü gelir. Sonra insanların iç savaşları ve benzeri haksızlıklar var. Bire
yerde insanlar umumî bir şeklide Allah’a karşı isyan ederse, onlara musibetler de umumunu
kapsayacak şekilde gelir. Yaş-kuru beraber yanar. Bu husus kaderin bir cilvesidir ve imtihanın
bir sırrıdır. “Bir de öyle bir fitneden sakının ki o, içinizden yalnız zulmedenlere
dokunmakla kalmaz, hepinize şamil olur. Biliniz ki Allah’ın cezalandırması
şiddetlidir”(Enfal, 8/25) mealindeki ayette bu hususa işaret edilmiştir. Evet, “İnsanların
zulmettiği yerde kader adalet eder..”
Allah’ın şefkatinden fazla şefkati ileri sürmeme” kaidesini bu gibi konularda kullanmak onu
amacına aykırı bir mecraya sevk etmek manasına gelir. Evvela her şeyde imtihan vardır,
mazlum da zalim de, fakir de zengin de imtihandadır. Allah’ın fakiri fakir yapması ona şefkat
etmediği anlamına gelmez. Keza, bir katilin zalimane bir şekilde bir adamı öldürmesine engel
olmaması, maktul olan kimseye şefkat etmediği anlamına gelmez. Eğer Allah herkesi zengin
yapsaydı, kim zekatla, sadakayla, yardım etmekle imtihan olacaktı..! Kim fakirliğe sabır
göstermekle imtihan olacaktı..!
Fakir sabırla mükellef olduğu gibi, zengin de şükürle mükelleftir. Mükemmel bir şükür ise,
ancak fakire yardım etmekle tahakkuk eder.
Asr-ı saadetteki inkârcılar da, sorudaki düşünceye paralel bir demagoji yapmışlardı.
Kur’an’ın ilgili tasviri şöyledir: “Onlara ne zaman: “Allah’ın size lütfettiğinden, siz de
muhtaçlar için harcayın” denilse, kâfirler müminlere şöyle derler: “Size kalsa Allah’ın
dilediği takdirde bol bol rızıklandıracağı kimseyi doyurmak bizim mi işimiz? Siz, böyle
ne sapık düşünürsünüz!”(Yasin, 36/47).
5
Yolculuğa Perşembe günü mü çıkmak sünnettir, yoksa Cuma
günü mü çıkmak sünnettir?
Şayet mümkünse yolculuğa Perşembe gününden başlamalıdır. Buhârî’de Kâ’b b. Mâlik’ten,
“Allah Resûlü yolculuğa çıkmak isterse, çoğu kez Perşembe günü çıkardı.” buyrulur.
Böyle yapmanın faziletli olduğunu âlimlerimiz bildirmişlerdir.
Gerçi Vedâ Haccı’na Cumartesi günü çıkmışlardır Zât-ı âlîleri (Aleyhisselâm). Yani
başka gün de olabilir.
Ama mümkünse, her işinde binlerce hikmet olan Allah Resulü’nün çoğu kez tercih ettiği güne
dikkat kesilmek herhalde çok daha güzeldir, daha sevaplıdır. Tabii ki mümkünse… (Bayram
Kusursuz, Adab-ı Sefer)
6
"İffet ve namusunu gerektiği gibi koruyan Meryem’i de an.
Biz ona ruhumuzdan üfledik..." (Enbiya 21/91) ayetinde
neden biz üfledik yazıyor?
Evvela şunu belirtelim ki, Kur’an’da Hz. Adem (as) için de söz konusu edilen “Ruhumuzdan
üfledik/üfledim” mealindeki ayetlerde yer alan “ruhu muz”dan maksat Allah’ın bir parçası
olan ruhu değildir. Çünkü parçaları olan bir varlık olma Allah’ın vasıflarına terstir.
Ünlü tefsir âlimi Kadı Beyzavî’nin de ifade ettiği gibi, Kur’an’da -meal olarak-yer alan
“ruhumuz”dan maksat bizim yarattığımız, bizim mahlûkumuz olan ruh demektir. Ruhun
Allah’a izafe edilmesi ona şeref kazandırmak içindir. Nitekim “Evim, bahçem, kalemim”
ifadesinden de bunların “benim” parçam değil, bana ait mülküm olduğunu anlıyoruz.
Biz kelimesi Kur’an’ın birçok ayetinde yer almaktadır. Örneğin, “Kur an’ı kesinlikle biz
indirdik; elbette onu yine biz koruyacağız”(Hicr, 15/9) mealindeki ayette de “biz”
ifadesine yer verilmiştir. Bu ifade, Allah’ın azametini, büyüklüğünü göstermeye yöneliktir.
Ayrıca Allah’ın bin bir isim ve sıfatlarına da işaret eder.
7
Kur'an-ı Kerim'de öncelikli olarak insanlara hitap edilmesinin
nedeni nedir? Cinlerden Peygamber gelmiş midir? Kur'an-ı
Kerim'de genellikle insanlara hitap edilmesinin hikmeti
nedir?
Soru: Kur'an-ı Kerim'de Bakara suresinden itibaren ilk başta insanlara yönelik emir ve
yasaklar yani daha çok insanoğlu diye bahsedilmektedir. İlerleyen bölümlerde cinlerede
hitab edilmektedir. Merak ettiğim sorular;
1) Her zaman bütün peygamberler hem insanlara hem de cinlere mi gelmiştir.
2) Cinlerden peygamber olmuş mudur?
3) Kuran genellikle insanoğlu diye hitapta bulunmaktadır. Bunun bir nedeni var mıdır?
Cevabımız:
1) Kur’an’ın ifadelerinden anlaşıldığına göre, insanlık camiasında vahiy hitapları insanlardan
olan peygamberler vasıtasıyla gelmiştir. Cinlerden olan bazı temsilciler de o vahiylerle gelen
mesajları kendi kabileleri olan cin toplumuna ulaştırmışlardır.
“De ki: Bana vahyolunduğuna göre bir cin cemaati Kur’ân’ı dinledikten sonra şöyle
dediler: “Biz gerçekten doğru yolu gösteren harikulade bir Kur’ân dinledik. Bundan
böyle Rabbimize asla bir şerik tanımayacağız. Rabbimizin şanı çok yücedir, O ne eş, ne
de çocuk edinmiştir. Meğer içimizden birtakım cahiller, Allah hakkında gerçek olmayan
sözler söylüyormuş! Biz de saf saf, insanları ve cinleri, Allah hakkında yalan söylemez
sanmışız! Meğer bir kısım insanlar cinlerden bazılarına sığınıp, böylece onları daha da
azgın hale getirmişler! Onlar da, sizin zannettiğiniz gibi, Allah’ın ölen hiçbir kimseyi
diriltmeyeceğini zannetmişler.”(Cin, 72/1-7) mealindeki ayetlerde bu hakikatin altı
çizilmiştir.
2) Alimlerin büyük çoğunluğuna göre, Hz. Adem’den sonra peygamberlik yalnız insanlardan
olan elçilere verilmiştir. Cinlerden peygamber olmamıştır. Ancak Hz. Adem'den önce
cinlerden Peygamber geldiği görüşü benimsenmiştir.
Bu konuda açık bir nas / ayet veya hadis olmamakla birlikte, İslâm’ın genel prensiplerine
göre, Hz. Âdem (as)’den önce cinlere peygamber gönderilmesi, cinlerin de insanlarla birlikte
imtihana tâbi tutulmuş olmasının bir gereği olarak görülmektedir.
Örneğin, “Cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.”(Zariyat, 51/56)
mealindeki ayette, cinlerin de insanlar gibi imtihana tabi tutulduğunu göstermektedir.
“'Cehennemi cinlerden ve insanlardan bir kısmıyla dolduracağım.' hükmü
kesinleşmiştir.”(Secde,32/13) ayeti, cinlerin de cezaya çarpılacağını göstermektedir.
Yine, “Ey cin ve insanlar topluluğu! İçinizden size âyetlerimi anlatan ve bu gününüzle
karşılaşacağınızı bildirerek sizi uyaran peygamberler gelmedi mi?”(Enam, 6/130)
mealindeki ayette cinlerin de gelen elçilerden sorulacağını göstermektedir.
8
Hz. Adem (as)’den sonra, cin elçileri insan olan elçilerin elçileridir. Alimlerin büyük
çoğunluğunu görüşü budur. Buna göre, Hz. Âdem (as)’den önce doğrudan cinlerden elçilerin
olması gerekmektedir. Çünkü "Biz bir peygamber göndermedikçe kimseye azap edecek
değiliz."(İsra, 17/15) mealindeki ayette açıkça ifade edildiği gibi, elçiler olmadan sorumluluk
olmaz.
3) Kur’an’da “insanoğlu!” ifadesinin pek çok hikmeti olabilir. Bunlardan bazıları şunlar
olabilir:
Birincisi: İnsanların cennete namzet olduklarını, onların evladı bulundukları babaları Hz.
Âdem’in aslî vatanı cennet olduğunu hatırlatmak ve onları oraya teşvik etmek...
İkincisi: İnsanların babası Hz. Âdem’in şeytana aldanarak Allah’ın emir ve yasaklarından
birini çiğnediği için cennet hayatını kaybettiğini hatırlatıp insanların şeytanın tuzağına
düşmemek için dikkatli olmaları hususunda uyarmak...
Üçüncüsü: Hz. Âdem gibi Allah’ın o tertemiz kulu bile şeytana aldanmışsa, insanların haydi
haydi aldanacağını, ancak babaları gibi kendilerine de tevbe kapısının her zaman açık
olduğunu hatırlatıp tevbe istiğfar etmeye sevk etmek...
Dördüncüsü: İnsanların ilk babalarının Hz. Âdem olduğuna vurgu yaparak “Maymundan
geldiğini” söyleyenlerin bu hezeyanlarının kale alınmaması gerektiğine işaret etmek...
Beşincisi: Bütün insanların aynı anne-babadan geldiğini hatırlatıp ırkçılık yapanların, ırk
üstünlüğü cehaletine saplananların yanlışlarına dikkat çekmek... Vs.
9
Ahirette sürekli Allah´ın huzurunda bulunup sonsuza kadar
cemalini seyretme şerefinde bulunacak zatlar olacak mıdır?
Ayet ve sahih hadis kaynaklarında cennette kimlerin en çok Allah’ın cemalini seyredeceği
hususunda açık bir ifadeye rastlayamadık.
İslam âlimlerinin -bazı emarelere dayanarak-bildirdiğine göre, cennette en sık Allah’ın
cemalini müşahede edenler (dünyadaki zaman hesabıyla) günde sabah-akşam olmak üzere iki
defa bu mazhariyete hak kazanan kimselerdir. Nitekim İmam Gazalî’nin bildirdiğine göre,
vefatından sonra Süfyan Sevrî hazretlerini rüyada görmüşler, durumunu sorduklarında “Allah
beni affetti” demiştir. Sonra Abdullah b. Mübarek’in durumunu sormuşlar, “Onun durumu
çok yüksektir, günde iki defa Rabbin huzuruna çıkıyor/cemaliyle müşerref oluyor” diye
cevap vermiştir(bk. İhya, 4/493).
10
Kuran'da 6 günden kasıt 6 devre ise neden Kuranda 6 devre
değil de 6 gün yazıyor?
Araf Suresi, Ayet 54- "Şüphesiz Rabbiniz Allah, gökleri ve yeri altı günde yarattı, sonra
Arş üzerine hükümran oldu. O, geceyi durmadan onu kovalayan gündüze bürüyüp
örter; güneş, ay ve yıldızlar emrine âmâdedir. İyi biliniz ki yaratma ve emir O'nundur.
Âlemlerin Rabbi olan Allah ne yücedir."
Kur'ân'ın birçok yerlerinde olduğu gibi "yevm"in vakit mânâsına geldiği ve dil bakımından
bilindiğinden burada da "altı gün"ün, "altı vakit" mânâsıyla tefsir edilmesi lazım geleceği bir
çok tefsirci tarafından hatırlatılmıştır. Bunun ölçüsünün ise bilinen güne eşit veya ondan kısa
veya uzun olması mümkündür.
Nitekim "Kim o gün, savaşmak için bir tarafa çekilme, ya da başka bir birliğe katılmak
dışında arkasını döner (kaçar)sa" (Enfâl, 8/16) âyet-i kerimesinde "yevm" (gün) böyledir.
"Sizin saydığınız (yıllar) dan bin yıl kadar süren bir günde" (Secde, 32/5) âyetinde, bizim
saydığımız günlerle bin sene; diğer "Miktarı elli bin yıl süren bir günde" (Meâric, 70/4)
âyetinde ise, elli bin sene miktarı ile açıklanmıştır ki, bunlar da "ahiret günleri" adıyla bilinir.
Ve İbnü Abbas, Kâ'b, Mücâhid, Dahhâk gibi büyük tefsirciler de buna uygun tefsir
etmişlerdir. Buna göre, "altı günde" demek, miktarı binlerce seneye varan "altı zamanda"
demektir.
Fakat açıklamadan kastedilen, bunların uzama miktarı değil, bu miktarın ezele, istivâ
(hâkimiyet)nın mutlak ve ebedîliğine göre altı gün denecek kadar sınırlı zamanlardan
ibaret bulunduğunu anlatmak olduğundan "altı gün" buyurulmuştur.
(bk. Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kuran Dili, İlgili ayetin tefsiri)
İlave bilgi için tıklayınız:
Yerler ve göklerin altı günde yaratılışının hikmeti nedir?
11
"Sizin dostunuz yalnız ve yalnız Allah, O’nun Rasulü ve
namaz kılan, rükû etmiş haldeyken zekât veren
mü’minlerdir." (Maide, 55) Ayeti Hz. Ali hakkında mı nazil
olmuştur?
Maide Suresi 55-56. Ayetler: - "Sizin dostunuz yalnız ve yalnız Allah, O’nun Rasulü ve
namaz kılan, rüku etmiş haldeyken zekat veren mü’minlerdir."
- "Her kim ki Allah’ı, Rasulü’nü ve mü’minleri dost edinirse muhakkak ki galip gelecek
olanlar Allah’ın taraftarlarıdır."
İlgili Ayetlerin Nüzul Sebebi:
Bu ayet-i kerimelerin Ubade İbnu’s-Samit, Abdullah İbn Selam ve Hz. Ali haklarında nazil
olduğuna dair üç ayrı rivayet vardır.
1. Atıyye ibn Sa'd'den rivayet ediliyor: el-Hâris ibnu'l-Hazrec oğullarından Ubâde ibnu'sSâmit Rasûl-i Ekrem (sa)'e gelip:
"Ey Allah'ın elçisi, benim yahudilerden birçok dostum var. Onların dar zamanımda bana
yardım edeceklerinden de eminim. Ama ben, o yahudi dostlarımın dostluğunu terkedip Allah
ve Rasûlü'ün dostluğuna dönüyorum. Ben Allah'a ve Rasûlü'ne dostluk besliyorum", dedi.
Orada bulunan Abdullah ibn Übeyy: "Ben, zamanın ilerde başımıza getirebileceği
felâketlerden korkan bir adamım. Onun için daha önceki dostlarımın dostluğundan ayrılacak
değilim." dedi.
Resûl-i Ekrem (sa), Abdullah ibn Übeyy'e: "Ey Ebu'l-Hubâb, yahudilerin dostluğunu Ubâde
ibnu's-Sâmit'inkine tercih ediyorsan buyur yap!" buyurdu.
Abdullah İbn Übeyy: "Evet öyle yaptım." dedi de bunun üzerine Allah Teâlâ:
"Kalblerinde bir hastalık olanların, bize bir felâket gelmesinden korkuyoruz, diyerek onlara
koştuklarını görürsen..."e kadar olmak üzere "Ey iman edenler, yahudi ve hristiyanları dost
edinmeyin..." âyetlerini indirdi. (Taberî, age. VI, 177-178; Vahidî, Esbâbu'n-Nüzûl, s. 136.)
Ubade İbnu’s-Samit hakkında rivayet edilen hadise İbn İshak tarafından bu ayet-i kerimelerin
(Maide, 55-56) nüzul sebebi olarak kaydedilmektedir. Oradakinden farklı olarak bu rivayette
Ubade İbnu’s-Samit’in, dostluklarından teberri ettiği yahudilerin Kaynuka oğulları yahudileri
olduğu ayrıntısına da yer verilmektedir. (Taberi, Câmiu'l-Beyân, VI, 186.)
2. Cabir ibn Abdullah ve İbn Abbas’tan, bu ayet-i kerimenin Abdullah İbn Selam ve
arkadaşları hakkında nazil olduğu da rivayet edilmiştir.
Buna göre Abdullah İbn Selam bir gün yanında, kavminden iman eden bazı kimselerle birlikte
Hz. Peygamber’e gelmişler ve: “Ey Allah’ın elçisi, bizim evlerimiz Medine’ye uzak. Ne
bizimle oturan var ne konuşan. Kavmimiz Kurayza ve Nadir oğulları bizim Allah’a ve
Rasulüne iman ettiğimizi, onu tasdik ettiğimizi görünce bizi dışladılar; bizimle birlikte
12
oturmamaya, bizden kız alıp vermemeye ve bizimle konuşmamaya karar verdiler. Çevremizde
oturup konuşabileceğimiz, muaşerette bulunabileceğimiz kimse olmaması bize çok zor
geliyor.” dediler.
Hz. Peygamber (s.a.): "Sizin dostunuz ancak Allah'tır, Rasûlü'dür ve iman etmiş olanlardır."
âyetini tilâvet buyurdu. (Vahidî, Esbâbu'n-Nüzûl, s. 137.)
Bunun üzerine Abdullah ibn Selâm: "Dost olarak Allah, Rasûlü ve mü'minlerden elbette
razıyız." Demiştir. (Kurtubî, el-Camiu li Ahkami’l-Kur’an, VI, 143.)
3. Suddî'den âyet-i kerimedeki "rükû etmiş haldeyken zekât veren mü'minlerdir." kısmı ile
örtüştüğü için âyetin, Hz. Ali hakkında nazil olduğu; Rükû halindeyken yanına gelip de
sadaka isteyen bir fakire, parmağmdaki yüzüğü almasını işaret ettiği ve rükû halinde bile
tasaddukta bulunduğu rivayet edilmekteyse de (Taberî, Câmiu'l-Beyân, VI,186.) bu, bu vasıf
bütün mü'minlerin vasfı olmakla birlikte Hz. Ali'nin de evleviyyetle âyet-i kerimenin
hükmüne dahil olduğu şeklinde anlaşılmalıdır.
Hz. Ali'nin, rükûda iken tasaddukta bulunduğu anlatılan rivayet Râzî'de, bu âyetin nüzul
sebebi olduğu tasrih edilmeksizin geniş olarak anlatılıyor:
Ebu Zerr'den rivayet ediliyor ki o şöyle anlatmış: Bir gün Allah'ın Rasûlü (s.a.) ile birlikte
öğle namazı kıldık. Mescide bir dilenci geldi ve oradakilerden sadaka istedi, fakat kimse
sadaka vermedi.
Dilenci ellerini göğe kaldırdı ve: "Ey Allahım, ben şehadet ederim ki Rasûlullah (s.a.)'ın
mescidinde sadaka istedim ama kimse bana bir sadaka vermedi." dedi.
Hz. Ali o sırada rükûda idi. O dilenciye sağ elinin küçük parmağmdaki yüzüğü işaret etti.
Dilenci de gelip onun parmağındaki yüzüğü aldı.
Hz. Ali'nin işaretini ve dilencinin yüzüğünü alıp gidişini Rasûl-i Ekrem (s.a.) de gördü ve:
"Ey Allahım, kardeşim Musa senden istedi ve: "Rabbim göğsüme inşirah ver, işimde bana bir
ortak ver. Kardeşim Harun'la beni kuvvetlendir..." dedi de onun hakkında vahiy indirildi
"Senin pazunu kardeşinle kuvvetlendireceğiz ve ikinize hükümranlık vereceğiz." buyruldu. Ey
Allahım, ben de senin peygamberin, safiyyin Muhammedim. Benim sadrıma da inşirah ver,
işimi kolaylaştır, Ailemden bana bir vezir ver, Ali'yi; onunla benim sırtımı güçlendir." diye
dua etti.
Ebu Zerr der ki: Allah'a yemin olsun, Allah'ın Rasûlü (s.a.) daha duasını bitirmemişti ki Cibrîl
geldi ve: Ey Muhammed oku:
"Sizin dostunuz yalnız ve yalnız Allah, O'nun Rasûlü ve namaz kılan, rükû etmiş haldeyken
zekât veren mü'minlerdir..." dedi. (Râzî, Mefâtîhu'i-Ğayb, Tahran tarihsiz, XI, 26.)
Hz. Ali de diğer bütün mü'minler gibi tasaddukta bulunmayı severdi ve bu âyet-i kerimenin
hükmüne evleviyyetle dahildir. Ebu Zerr'den gelen bu rivayet sebebi hususileştirmekle
birlikte âyetin, umumu üzere bütün mü'minler hakkında genel olduğu da gözden uzak tutulmamalıdır. (bk. Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 1/319-320.)
13
"Bizi yedirip içiren Allah'a hamd olsun" diye dua edenin
günahlarının affedileceğini bildiren hadisler var mıdır?
Konuyla ilgili rivayetler şöyledir:
(1850)- Ebû Saîd (radıyallâhu anh) anlatıyor: "Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) bir
şey yeyip içti mi şu duayı okurdu: "Bize yedirip içiren ve bizi Müslümanlardan kılan
Allah'a hamdolsun." [Tirmizî, Daavât 75, (3453); Ebû Dâvud, Et'ıme 53, (3850); İbnu
Mâce, Et'ıme 16, (3283).]
(1820)- Hz. Enes (radıyallâhu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) yatağına
girdiği zaman şu duayı okurdu: "Bize yedirip içiren, ihtiyaçlarımız görüp bizi barındıran
Allah'a hamdolsun. İhtiyacını görecek, barınak verecek kimsesi olmayan niceleri var!"
[Müslim, Zikr 64, (2715); Tirmizî, Daavât 16, (3393); Ebû Dâvud, Edeb 107, (5053).]
(1851)- Muâz İbnu Enes (radıyallâhu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)
buyurdular ki: "Kim bir şey yer ve: "Bana bu yiyeceği yediren ve tarafımdan hiçbir güç ve
kuvvet olmadan bunu bana rızık kılan Allah'a hamdolsun" derse geçmiş günahları
affolunur" dedi." [Ebû Dâvud, Libâs 1, (4023); Tirmizî, Da'avât 75, (3454); İbnu Mâce,
Et'ime 16, (3285).]
Ebû Dâvud'un rivayetinde şu ziyâde var: "Kim bir elbise giyer ve: "Bunu bana giydirip,
tarafımdan bir güç ve kuvvet olmaksızın beni bununla rızıklandıran Allah'a
hamdolsun" derse geçmiş ve gelecek günahları affedilir."
(1852)- Muâz İbnu Enes (radıyallâhu anh) der ki: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)
buyurdular ki: "Muhakkak ki Allah, kulun bir şey yiyip hamdetmesinden veya bir şey
içip hamdetmesinden râzı olur." [Müslim, Zikr 89, (2734); Tirmizî, Et'ime 18, (1817).]
Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)'in hurma yiyip soğuk su içtiği zaman,
"Bize yedirip içiren ve mü'min kılan Allah'a hamdolsun" diye dua ederdi. Demek ki su ve
hurma nimetine sahip olmasak bile sıhhatimizi, imanımızı en büyük nimet bilip hamdetmemiz
gerekecektir.
(bk. Prof. Dr. İbrahim Canan, Kütüb-ü Sitte Tercüme ve Şerhi)
14
İnternet sunucu hizmeti veren kimselerin, haram yayınlar
yapan internet sitelerine sunucu hizmeti vermesi caiz midir?
Her insan, kendi yaptığından sorumludur; ister hayırlı bir iş işlesin, isterse şer yolunu tutsun.
İnsanın önünde, biri Allah'ın rızasına ve dolayısıyla cennete, diğeri ise Allah'a isyan içeren şer
işlerin yapıldığı iki yol vardır. İnsana, tercihi sonucu yaptıklarının hesabını Allah soracaktır.
Bununla beraber İslâm dini, geçimin helâl ve meşru yollardan elde edilmesini emreder.
Dinimizde haram kılınan şeylerin yapılması haram ve günah olduğu gibi, böyle şeylerin
yapılmasına yardımcı ve aracı olunması ve bunlara rıza gösterilmesi de günahtır.
Bu itibarla, içki, kumar, müstehcenlik, porno gibi dinin haram kıldığı alanlarda yayın
yapacağı ve toplumu ifsat edeceği bilinen kişi ya da firmaya internet sunucusunun
kiraya verilmesi ve bu yolla gelir elde edilmesi caiz değildir.
(Diyanet İşleri Başkanlığı)
15
Kartacenni kimdir? Hakkında bilgi verir misiniz?
Asıl ismi Ebü'l-Hasen Henîüddîn Hâzim b. Muhammed b. Hasen b. Muhammed el-Kartâcennî
(ö. 684/1285)
Endülüslü edip, münekkit, belagat nazariyatçısı ve şairdir.
608'de (1211-12) Endülüs'ün Kartâcenne (Carthagene) şehrinde doğdu. Soyu Evs kabilesine
dayandığından Evsî ve Ensârî nisbeleriyle de anılır. Babası Kartâcenne kadısı idi. Kartâcennî
babasından Arap dili ve edebiyatı, fıkıh ve hadis dersleri aldı. Mürsiye'ye (Murcia) giderek
Tursûnî ve Arûzî gibi âlimlerin derslerine devam etti. Mâliki fıkhı, nahiv, hadis, ahbâr, edebiyat ve şiir alanlarındaki bilgisini geliştirdi. Tahsilini tamamlamak için gittiği Gırnata
(Granada) ve İşbiliye'de (Sevilla) çeşitli âlimlerden icazet aldı.
Arap dili ve hadis âlimi Ebû Ali eş-Şelevbîn akli ilimlerdeki üstün yeteneğini farkederek onu
felsefe, mantık, hitabet ve şiire yönlendirdi. İbn Rüşd, Fârâbî ve İbn Sina'nın Aristo'nun
mantık, şiir, edebî tenkit ve hitabete dair eserleri üzerine yazdıkları şerh, tefsir ve telhislerini
inceleyerek bu alanlarda derinleşti. 632'de (1234) babası vefat etti. Ertesi yıl Emeviler'in
başşehri Kurtuba'nın (Cordoba) Kastilya-Leon Kralı III. Fernando tarafından işgalini takip
eden siyasî çalkantılar üzerine kardeşi Ebû Ali ile birlikte Fas'a göç etti. Muvahhidler'in
Merakeş emîri Abdülvâhid er-Reşîd'e sığınarak onun için methiyeler kaleme aldı.
Hükümdarın sarayında düzenlenen ilmî ve edebî meclislere katıldı. Kendisi gibi Endülüs'ten
Mağrib'e göç etmek zorunda kalan seçkin ve kültürlü kişilerle ilişkilerini sürdürdü.
Kartâcennî, Merakeş'te baş gösteren siyasî karışıklıklar yüzünden Bicâye'ye (Bougie),
ardından Tunus'a gitti (639/ 1241). Burada Hafsî Emiri I. Ebû Zekeriyyâ Yahya'nın sarayına
girdi ve onun için uzun bir kaside yazarak kendisine takdim etti(Dîvânü Hâzim, s. 64-67).
Ölümüne kadar Tunus'ta yaşayan Kartâcennî, 24 Ramazan 684'te (23 Kasım 1285) vefat etti.
Aristo'nun şiir, belagat, edebî tenkit ve hitabete dair görüşlerini İbn Sînâ ve Fârâbî'nin
yorumlarından istifadeyle Arap edebiyatına yansıtan, bu konularda özgün görüşler ortaya
koyan Kartâcennî bu alanlardaki düşüncelerini Minhâcü'l-büleğa' adlı eserinde toplamıştır.
Şiirlerinde, kendisinin ve ailesinin mâruz kaldığı sürgün ve hicretlerin etkisiyle derin bir
gurbet hissi, Endülüs'e tekrar dönme özlemi yankılanır. Methiyelerinin girizgâhında yer alan
nesîblerinde ayrılık acılarını, müstakil gazellerinde ise ümit ve hayallerini dile getirmiştir.
Methiyeleri tasvir, gazel ve söz sanatlarındaki ustalığını kanıtlar. Söz sanatlarını yoğun olarak
kullanması, fıkıh, hadis, felsefe, mantık ve astronomi gibi ilim dallarındaki birikimini
şiirlerine yansıtması, eski Arap şiiri, Kur'an ve Arap emsalinden zengin iktibas ve tazminlere
yer vermesi Kartâcennî'nin şiirlerinin belirgin özellikleridir.
Bazı önemli eserleri:
1. Minhâcü'l-büleğa ve sirâcü'l-üdebâ': Arap şiiri, belagat ve edebî tenkide dair Aristo'nun
Poetika ve Rhetorica adlı eserlerinin etkisiyle yazılmış orijinal bir kitaptır. Eserin zamanımıza
ulaşmayan birinci kısmında lafız, ikinci kısmında mâna, üçüncü kısmında nazım ve dördüncü
kısmında üslûp meseleleri incelenmiştir. Felsefî yorumlar ve mantıkî çözümlemelerle örülmüş
olan kitabın dili felsefe ve mantık terimleri sebebiyle zor anlaşılır niteliktedir. Şiirde istidlal
16
türlerinin ele alındığı ikinci kısmın üçüncü alt başlığı Abdurrahman Bedevî tarafından İlâ
Tâhâ Hüseyin fi 'idi mîlâdihi's-sebîn (Kahire 1962) adlı eserin içinde yayımlanmıştır. Kitabın
birinci kısmı dışındaki bölümlerini Muhammed Habîb İbnü'l-Hoca neşretmiştir.
2. el-Maksûre(el-Maksûretü'l-elfiyye): Recez vezninde kaleme alınmış 1006 beyitlik
hacmiyle maksûre türü kasidelerin en uzunu ve en iyisi kabul edilen eser İbn Düreyd'in elMaksûre'sine nazîre olarak nazmedilmiştir. Hafsî Hükümdarı I. Müstansır'ı kutlama ve övme
amacıyla yazılan kaside müslümanların Endülüs'te hezimet sebepleri, şairin kendi hayatından
önemli kesitler, çok sayıda özel isim ile medih, mev'iza, hikemiyat, tasvir, gazel, fahr gibi
çeşitli temaları içermekte olup edebiyat, tarih ve coğrafya alanlarında önemli bir belge
niteliğindedir. Eser Şerif el-Gırnâtî öğrencisi Ebü'l-Hasan et-Tîcânî, Ceiâleddin el-Mahallî ve
Muhammed Emîn el-Muhibbî tarafından şerh edilmiştir.
3. el-Kasidetü'n-nahviyye: 219 beyitlik bu manzume şairin divanı içinde yayımlanmıştır.
4. Dîvân: Escurial Library'de kayıtlı iki nüshada mevcut şiirlerle birlikte çeşitli kaynaklarda
yer alan şiirlerinin derlenmesiyle meydana getirilmiştir.
( Geniş bilgi için bkz. Diyanet İslam Ansiklopedisi. Kartacenni Mad.)
17
Kıyamet suresinde kıyametten bahsederken birden sözü
Peygamberimiz (a.s.m)'e getiriliyor ve sana ayetler
vahyolununca dilini kıpırdatma deniyor. Buradaki ilişkiyi
kuramadım. Bu sureyi tam bir bütün olarak nasıl anlamak
gerekir?
Bu surede üç adet aceleden söz edilmektedir.
Birincisi: Kıyametin çok yakında acele edip geleceği... “Fakat insan suç işleyip durmak
için önündeki kıyameti inkâr etmek ister de, “Ne zamanmış o kıyamet günü?” diye alay
eder. Gözler kamaşıp karardığı, Ayın ışığının büsbütün gittiği, Güneş ile ay yan yana
getirildiği zaman.. İşte o gün insan der: “Var mı kaçacak mekân?”(Kıyamet, 75/5-10)
mealindeki ayetlerde, alayvari bir şekilde kıyametin acele gelmesini isteyenlere verilen
cevapta, çok yakında acele dip geleleceğine işaret edilmiştir.
İkincisi: “Ben ve kıyamet (şahadet ve orta parmaklarını göstererek) şu iki paramağım
gibiyiz”( Müslim, Cuma 43) Yani benden sonra başka peygamber gelmez ve gelen artık
kıyamettir, diye buyuran Efendimiz de -kıyamete kadar devam eden ve kıyametle atbaşı
giden- ilahî vahyi aldığında okumada acele etmemesi, vahyin bitmesini beklemesi hususunda
uyarılmıştır. Bu iki acelecilik arasında şöyle ince bir münasebet vardır ki; Allah’ın ilmi
kıyametin geliş vaktini de, Kur’an vahyinin geliş ve bitiş vaktini de kuşatmıştır. Her ikisi de
Levh-i mahfuzda kayıtlıdır, asla unutulmazlar ve kaybolmazlar.
Üçüncüsü; Kıyametin güya acele gelmesini isteyenlerin aslında âcil lezzetlerin yeri olan
dünyadan hiç ayrılmak istemediklerini vurgulamak için “peygamberin Kur’an’ı acele
okunması” bir mukaddime, bir ara cümlesi hükmündedir. Yani, inkârcıların ve gafil
insanların dünyanın âcil huzuzatını çok sevdikleri, bu yüzden ahiret hayatını gözardı ettikleri
ve orası için gereken azıkları terk ettikleri hususuna dikkat çekmek ve onların kıyameti ecele
beklediklerine dair söylemlerinde samimi olmadıkları, bu tür görünürdeki isteklerinin koca bir
yalandan ibaret olduğuna vurgu yapmak için, Kur’an’ın acele ile okunmaması vurgusu bu
giriş bölümü gibi kullanılmıştır.
Şimdi de Razî’nin bu konudaki mütalaasını arz etmek fayda vardır. Ona göre, bu ayetlerin
burada bu şekilde zikredilmelerinin bir kaç ihtimali vardır:
a. Hz. Peygamber Kıyamet suresinin başlangıç ayetlerini okurken acele okumuş ve bu
sebeple vahyin iniş anında “acele etmemesini” emreden ayetler nazil olmuş olabilir.
b. Bu ayetlerde “acele etmenin” kötülüğüne dikkat çekilmiştir. Beşinci ayette “Fakat insan
suç işleyip durmak için önündeki kıyameti inkâr etmek ister..” ifadesiyle âcil olan dünya
hayatının lezzetlerine meftun oldukları işaret edilmiş, daha sonra da 20. ayette “hayır siz âcil
olan dünya hayatının lezzetlerini istiyorsunuz” mealindeki ifadeyle bu husus açıkça
belirtilmiştir. Bu iki pasajların arasına ise, Hz. Peygamberin Kur’an vahyini ezeberlemek için
acele etmemesine vurgu yapılarak, dini bir emrin yerine getirilmesi de olsa acelenin uygun
olmayacağına dikkat çekilmiştir.
18
c. Hz. Cebrail “Türlü türlü mazeretler öne sürse de, Artık insan, kendisi hakkında şahit
olur/kendi içinde sakladıklarını çok iyi bilir” mealindeki ayeti okuyunca, Hz. Peygamber
böyle bir mahzurla karşılaşmamak için acele edip Hz. Cebrail’le birlikte okumaya başlamış ve
-Allah’ın inayeti olmadan Kur’an’ı hıfz etmenin mümkün olmadığı gerçeğine vurgu
yapılarak-uyarılmıştır.
d. Hz. Peygamber bu surede gelen ayetleri acele okuyarak inkârcıların yanlışlarını açıktan ilan
etmek istemiş ve böyle bir aceleye gerek olmadığı hususuna işaret edilmiştir.
e. Tekrar ederek Kur’an’ı ezberlemeye çalışmak az da olsa sebeplere yapışmak manasına
geldiği için, “Allah’ın izni olmadan vahyi ezberlemen ve ezberinde tutman mümkün
değildir” diye bir hakikat dersi verilmiştir(bk.Razi, İlgili ayetin tefsiri)
19
Cansız varlıkların ve hayvanların ahiret hayatları var mıdır?
Bu konu ile ilgili ayetleri paylaşabilir misiniz? Kuran-ı Kerim
ve Risale-i Nur ışığında cansızların, bitkilerin ve hayvanların
ahiret hayatları hakkında bilgi verir misiniz?
Kur’an’da cansız ve hayvanların ahiretteki durumuyla ilgili açık bir ifadeye rastlayamadık.
Hayvanlar, nefisleri olmakla beraber akılları olmadığı için imtihana tabi tutulmamışlardır.
Çünkü, imtihanın temel şartı, -kötü ve iyilik gibi-zıt kutupların çarpışması esnasında özgür
iradenin devreye girerek bir tarafı tercih etmekten ibarettir. Bu zıt kutupların aktörleri ise,
nefis ve akıldır. Hayvanlarda akıl, meleklerde ise nefis olmadığı için imtihan dışı
bırakılmışlardır. Melekler şuurlu olduğu için cennete gidip cennet ehline hizmet edecek ve
yine şuurlarıyla Allah’a tespih etmeye devam edeceklerdir. Meleklerin bir kısmı cennette
olduğu gibi, zebaniler gibi bir kısmı da –yapıları itibariyle hiçbir sıkıntı duymadan-cehennem
hapsinin gardiyanlığını yapacaklardır.
Hayvanların şuuru olmadığından cennette yapacakları bir görevleri yoktur. Cehenneme
gitmeleri halinde –yapıları itibariyle- sıkıntı çekmeleri kaçınılmaz olduğundan oraya gitmeleri
de ilahî rahmete uygun düşmez. Bir tek çaresi kalır ki, o da yaratıldıkları toprağa tekrar dönüş
yapmalarıdır.
Bununla beraber, hayvanların da ruhları yok olmayacak, her bir türün ruhları belli bir hayvan
bedeninde saklanarak cennete yerleştirilecektir.
Rivayetlere göre, Hz. Salih’in devesi, Hz. Süleyman’ın hüdhüdü ve karıncası, Ashab-ı Kehfin
köpeği gibi bazı hayvanlar cennete gireceklerdir.
Bir hadiste şöyle buyurulmuştur: “Kurbanlarınızı sağlam, güçlü olanlardan seçin, çünkü
onlar sırat köprüsünde sizin bineklerinizdir"(Kenzu’l-ummal, h. No: 12177). Bu
rivayetten kurban olarak kesilen hayvanların da ruh ve bedenleriyle köprüden geçip cennete
gideceklerini anlamak mümkündür.
Bediüzzaman’ın aşağıdaki açıklamaları da bu konuya ışık tutmaktadır. “Hayvanların ruhları
bâki kalacağını ve hüdhüd-ü Süleymanî (a.s.) ve Neml'i ve Nâka-i Salih (a.s.) ve kelb-i
Ashâb-ı Kehf gibi bazı efrad-ı mahsusa hem ruhu, hem cesediyle bâki âleme gideceği ve
herbir nev'in, ara sıra istimâl için cesedi bulunacağı, rivâyet-i sahihadan anlaşılmakla
beraber; hem hikmet ve hakikat, hem rahmet ve rubûbiyet öyle iktiza eder”, Yani; Hz.
Süleyman’ın Hüdhüdü ve karıncası, Hz. Salih’in devesi, Ashab-ı Kehf’in köpeği gibi bir
kısım hayvanlar, ruh ve cesetleriyle birlikte bâkî âleme-cennete gidecektir. Bu konuda
hadis rivayetleri vardır. Bununla beraber, hikmet ve hakikat, rahmet ve rububiyet de
bunun böyle olmasını ister(bk. Şualar/3.Şua).
Çünkü;
1. Ebedî olan Allah’ın sadık dostu, ebedî olacaktır. Bâkî olan Allah’ın şuurlu aynası bâkî
olacaktır(a.g.y). “İyi bilesiniz ki, Allah’ın velilerine/dostlarına korku yoktur, onlar
üzüntüye de uğramazlar”(Yunus, 10/62) mealindeki ayette samimi dostluğun kazanımlarına
işaret edilmiştir.
20
2. Bu hayvanların da Allah’a karşı gösterdikleri samimi dostlukları söz konusudur. Örneğin;
Hüdhüd, güneşe tapanlardan şikâyetçi oluyor; göklerde ve yerde gizli olan her şeyi bilen
Allah’a tapmayı bırakıp da hiçbir şey bilmeyen şuursuz güneşe tapanları adeta ahmaklık ve
akılsızlıkla suçluyor(bk. Neml, 27/24-25).
3. Keza, Hz. Süleyman’ın karıncası, onun askerlerinin ayakları altında-kazara-ezilmemeleri
için, dikkatli bir komutan edasıyla, arkadaşlarının derhal yuvalarının içine, sığınaklara
girmeleri talimatını veriyor(bk. Neml, 27/18). Maiyetindeki raiyelerine samimî hizmet eden
bir kraliçenin, askerlerinin-boş yere- burnu kanamasına izin vermeyen bir komutanın tavrını
gösteren söz konusu karıncanın, -yaratandan ötürü yaratılanı sevme yarışında- Allah’a karşı
samimi dostluk payesini kazandığını göstermektedir.
4. Ashab-ı Kehfin köpeğinin gösterdiği fedakârlık zaten dillerde destandır. İnkârcı zenginlerin
sofrasını bırakıp, sırf Allah için aç-susuz kalan, ama yüce Allah’a iman eden mağara
arkadaşlarının arkadaşlığını tercih etmesi(Kehf, 18/13-18), onun samimi dostluğunun
belgesidir.
5. Hz. Salih’in devesi, zaten baştan başa bir mucize eseridir. Onun peygamberliğinin
belgesidir.
Ayrıca, bütün canlılar camiasında adaletin hükümran olması için, akıl, gönül veya his/duygu
bazında bir şefkat, bir duyarlılık verilmiştir. Akıl ve gönül şuurundan mahrum olan canlılara
da -gayrı şuurî olsa bile- bir hiss-i şefkat, bir istidat verilmiştir. Kediler, tavuklar gibi
aslanların da yavrularına karşı gösterdiği tavırlar bu hiss-i şefkati açıkça göstermektedir.
Fıtratlarında var olan şefkat hislerine aykırı bir davranış olduğu zaman, bu husus bir zulüm
olarak o hayvanların defterlerine geçer ve kıyamet günü “boynuzsuz koyunun boynuzlu
koyundan hakkı alındığı zaman” bu hayvannlar arasında da hak ve adalet çerçevesinde bir
ihkak-ı hak söz konusudur. Kaldı ki Allah’ın koyduğu bu fıtrî kanunlara riayet etmeyenler
dünyada da cezasını çekeceklerdir. Bediüzzaman hazretlerinin ifade ettiği gibi;
“Mâsum bir insana veya hayvanlara gelen felâketlerde, musibetlerde, beşer
fehminin/aklının anlayamadığı bazı esbab ve hikmetler vardır. Yalnız, meşiet-i
İlâhiyenin düsturlarını hâvi şeriat-ı fıtriye ahkâmı, aklın vücuduna tâbi değildir ki, aklı
olmayan bir şeye tatbik edilmesin. O şeriatın hikmetleri kalb, his, istidada bakar.
Bunlardan husule gelen fiillere, o şeriatın hükümleri tatbikle tecziye edilir. Meselâ, bir
çocuk, eline aldığı bir kuş veya bir sineği öldürse, şeriat-ı fıtriyenin ahkâmından olan
hiss-i şefkate muhalefet etmiş olur. İşte bu muhalefetten dolayı düşüp başı kırılırsa
müstahak olur. Çünkü, bu musibet o muhalefete cezadır. Veya dişi bir kaplan, öz
evlâtlarına olan şiddet-i şefkat ve himâyeyi nazara almayarak, zavallı ceylânın
yavrucuğunu parçalayarak yavrularına rızık yapar. Sonra, bir avcı tarafından
öldürülür. İşte, hiss-i şefkat ve himâyeye muhalefet ettiğinden, ceylâna yaptığı aynı
musibete mâruz kalır”(Mesnevi-i Nuriye/Katre/-son-Nokta).
21
Download