40 MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu 2012`nin İlk

01-15 Temmuz 2012 SAYI: 40
MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu
2012’nin İlk Çeyreğinde İhracat Büyümenin İtici Gücü Oldu
2
012 yılının ilk çeyreğinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) bir önceki yılın aynı dönemine göre % 3,2 artış
göstermiştir. Takvim etkilerinden arındırılmış GSYH ise % 2,4 artış göstermiştir. (Şekil 1)
% 3,2’lik 2012 ilk çeyrek büyümesine harcama kalemlerinin yaptığı yüzde puan katkılar ile bakıldığında;
i) Yerleşik ve Yerleşik Olmayan Hanehalklarının Yurtiçi Tüketimi 0,18 yüzde puan, ii) Devletin Nihai Tüketim
Harcamaları 0,53 yüzde puan, iii) Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu 0,42 yüzde puan, iv) Mal ve Hizmet
İhracatı 3,28 yüzde puan, v) Mal ve Hizmet İthalatı -1,42 yüzde puan, vi) Net ihracat 1,86 yüzde puan katkı
yapmıştır. Dolayısıyla, ihracat % 3,2’lik 2012 ilk çeyrek büyümesinin 1,86 yüzde puanını tek başına oluşturarak, dönem büyümesinde sürükleyici faktör olmuştur.
% 3,2’lik 2012 ilk çeyrek büyümesine iktisadi faaliyet kollarının yaptığı yüzde puan katkılar ile bakıldığında;
i) Ulaştırma, depolama ve haberleşme 0,71 yüzde puan, ii) İmalat Sanayi 0,69 yüzde puan, iii) Mali aracı
kuruluşların faaliyetleri 0,58 yüzde puan, iv) Gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri 0,33 yüzde puan, v)
Tarım, avcılık ve ormancılık 0,19 yüzde puan katkı yapmıştır. Burada, yüksek ihracat rakamları ile paralel
olarak imalat sanayinin ve ulaştırma sektörünün büyümeye önemli katkıları ortaya çıkmaktadır.
1
Enflasyon Yine Tek Haneli
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)
2
012 yılı Haziran ayında 2003 Temel Yıllı
Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki
aya göre % -0,90 düşüş, bir önceki yılın aynı
ayına göre % 8,87 artış (Şekil 2) gerçekleşmiştir. TÜFE 2003 = 100 endeksi 2012 Haziran’da
204,7 değerini almıştır.
Bir önceki yılın aynı ayına göre ölçülen enflasyon oranında, 2012 Mayıs ayında % 8,28 ile
başlayan tek haneli seviyeler Haziran ayında
da % 8,68 ile devam etmiştir. Bir önceki aya
göre değişimler incelendiğinde, 2012 Mayıs’taki %-0,21’lik düşüş ile başlayan süreç
Haziran ayında da % -0,9 ile devam etmiştir.
Dolayısıyla, görülmektedir ki, 2012 yılının
ikinci çeyreğinde enflasyon oranında yılın ilk
çeyreğine göre düşüş seyri başlamıştır.
Enflasyonun ölçüldüğü ürünlerden oluşan sepet içerisinde en fazla fiyat düşüşü gösteren ürünlere bakıldığında mevsimsel bolluk nedeniyle sebze ürünlerinde ciddi fiyat düşüşleri gözlenmiştir. Bunun yanı sıra bir
ayda en çok fiyatı düşen ürünler arasında, tüpgaz % -4,57, benzin % -2,67, telefon görüşme ücreti (sabit
hattan GSM) % -2,65 oranında düşüş göstermiştir.
Enflasyon, 2012’nin ikinci çeyreğinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nın öngörüleri doğrultusunda seyrine devam etmektedir. Enflasyondaki bu olumlu seyir, küresel enerji ve emtia fiyatlarında
beklenmedik bir yukarı yönlü hareket olmadığı sürece, özellikle, son aylardaki enerji fiyatlarının olumlu
seyrinin devam etmesi halinde, geçen yılın imkân verdiği baz etkisini de içinde barındırarak, 2012 Eylül ayı
ve sonrasında daha iyi bir noktaya taşınabilir. Bu varsayımlar altında, yılsonu enflasyonu için MÜSİAD’ın
tahmini olan % 7,5 düzeyleri de rahatlıkla yakalanabilir durumdadır.
Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE)
2
012 yılı Haziran ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya göre % -1,49 düşüş,
bir önceki yılın aynı ayına göre % 6,44 artış (Şekil 2) gerçekleşmiştir. ÜFE 2003 = 100 endeksi 2012
Haziran’da 203,7 değerini almıştır.
2012 Haziran ayında ÜFE’de aylık olarak en fazla düşüşün geçtiği kalemler, LPG % -20,54, dizel yakıtı (motorin) % -10,86, fuel-oil no.6 % -9,60, ham petrol % -9,47, kurşunsuz benzin % -7,68, inşaat demiri % -3,34,
alüminyum alaşımlı plakalar, tabakalar ve şeritler % -3,13, olarak gerçekleşmiştir.
ÜFE, 2012 Haziran’da % 6,44 ile 2010 Ocak ayındaki % 6,2’lik düzeyinden bu yana en düşük oranda artış
göstermiştir. Dolayısıyla Haziran 2012 ÜFE verisi, 2012’nin de en düşük oranına tekabül etmektedir. Şöyle
ki, bir önceki yılın aynı ayına göre yapılan yıllık ölçümde ÜFE 2012’nin ilk 5 ayında % 7,65 ile % 11,13 arasında bir bantta hareket etmişti. ÜFE, küresel enerji ve emtia fiyatlarının olumlu seyri ve bir önceki yılın
Nisan ayından başlayan baz etkisi avantajının da yardımı ile bu düzeyi yakalamıştır. Bilindiği üzere, maliyet
enflasyonunu besleyen ÜFE’nin düşük geldiği her ay enflasyonun hedeflenen düzeye yaklaşmasına yardımcı olacaktır.
2
2
Mayıs Ayı Sanayi Üretimi 2012’nin Zirvesinde
2
012 yılı Mayıs ayında 2005 = 100 temel yıllı sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı
ayına göre % 5,9 artmıştır. Sanayi üretim endeksi
Mayıs ayında 134,7 değerini almıştır.
2005 = 100 temel yıllı Sanayi Üretim Endeksi’nin
3 ana alt endeksi incelendiğinde, 2012 yılı Mayıs
ayında bir önceki yılın aynı ayına göre; imalat sanayi sektörü endeksi % 5,8 artışla 134,3 seviyesine gelmiştir. Madencilik ve taşocakçılığı sektörü
endeksi % 4,2 artışla 131,9 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü
endeksi % 7,3 artışla 139,2 değerine ulaşmıştır.
(Şekil 3)
2012 Mayıs ayı ile birlikte Sanayi Üretim Endeksi 30 aydır kesintisiz bir şekilde artmaktadır. Endeks 2005
yılından bu yana en yüksek Mayıs ayı düzeyini bu yıl yakalamıştır. Sanayi Üretim Endeksi’nin 2012 Mayıs
ayındaki artışı, yılın aynı ayındaki yüksek ihracat rakamları ile paralellik göstermektedir. İşsizlik oranlarının da güçlü sanayi üretimi ve ihracat vasıtasıyla Mayıs ayında % 8’ler düzeyinde görülmesi muhtemeldir. 2012 ikinci çeyrek büyüme rakamlarında, Mayıs ayındaki sanayi üretim endeksi ve ihracat rakamları
önemli rol oynayacaktır. Bu minvalde, 2012 ikinci çeyrek büyümesinin % 5 düzeyine yaklaşarak, Türkiye’de
yılın ilk 6 ayı için ortalama % 4’lük bir ekonomik büyümenin yakalanması sürpriz olmayacaktır.
İhracatta Yeni Ticaret Yolları
2
012 yılı Mayıs ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre ihracat % 20,3 artış ile 13.168 milyar
dolar, ithalat % 3,1 artışla 21.752 milyar dolar
olarak gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına
göre Mayıs 2012’de, dış ticaret açığı 10.164 milyar dolardan, 8.584 milyar dolara inmiştir.
İhracatın ithalatı karşılama oranı, bir önceki yılın aynı ayında % 51,8 iken 2012 Mayıs ayında
%60,5’e yükselmiştir. 2012 Nisan’da % 65 düzeyinde olan bu oran, 2012’nin ilk 5 ayında ise %63
düzeyindedir.
2011 Mayıs ayında % 46,8 olan Avrupa Birliği’nin
(AB) ihracattaki payı, 2012 Mayıs ayında %36,2’ye gerilemiştir. AB’ye yapılan ihracat, 2011 yılının aynı
ayına göre % 6,9 azalarak 4.763 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
2012 Mayıs ayı dış ticaret istatistikleri ile ilgili öne çıkan hususlara bakıldığında, i) Cari işlemler açığı
üzerindeki baskının da 2012 Mayıs’ta da azalma sürecinde olduğu görülmektedir, ii) 2012 Mayıs’ta ihracatın ithalatı karşılama oranının % 60 sınırının üzerinde seyrine devam etmesi önemli bir göstergedir,
iii) Türkiye’nin ticaret yollarının değişimi trendi devam etmektedir. Şöyle ki, 2011 Mayıs’ta % 46,8 olan
Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı, 2012 Mayıs ayında % 36,2’ye gerilemiştir, iv) İran’a yapılan yüklü
miktardaki altın satışı, 2012 Mayıs cari işlemler açığını olumlu yönde etkilediği gibi, İran’ı yılın aynı ayında
Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülke durumuna getirmiştir, v) İhracat fasıllarında da kıymetli taşlar ve
metallerin ilk sırada olması İran’a yapılan altın ihracatı sonucu gerçekleşmiştir.
3
Cari Açık Daralmaya Devam Ediyor
C
ari işlemler hesabı 2012 Mayıs ayında geçen
yılın aynı ayına göre %25,6 oranında azalışla 5
milyar 828 milyon dolar açık vermiştir. Aynı ayda,
ihracat 13,8 milyar $, ithalat 20,9 milyar $ olmuştur. (Tablo 1) Bu noktada, 2012 Mayıs için piyasa
beklentisi 6,1 milyar $ iken cari açık beklentilerden
iyi çıkmıştır. 2011 Haziran – 2012 Mayıs olarak 12
aylık döneme bakıldığında cari işlemler açığı 66,9
milyar $’a gerilemiştir.
Tablo 1. Cari İşlemler Hesabı ve Alt Kalemleri
2012 Mayıs’ta cari işlemler açığını kapatıcı yönde
2011 Mayıs – 2012 Mayıs (Milyon $)
altın ihracatı ve turizm gelirleri de rol oynamıştır.
Kaynak: TCMB
2012 Nisan’da 1,2 milyar $ olarak gerçekleşen yüksek altın ihracatı, 2012 Mayıs’ta da 1,4 milyar $ ile
devam etmiştir. Turizm gelirleri 2012 Nisan’da 1,3 milyar $ iken, 2012 Mayıs’ta 1,84 milyar $’a çıkmıştır.
Net turizm gelirleri de 947 milyon $’dan 1,46 milyar $ ’a çıkmıştır.
Türkiye’de ödemeler dengesi bilançosunda cari işlemler açığından doğan döviz açığını kapatan finans hesapları, 2012 Mayıs’ta 8,69 milyar $ fazla vermiştir. 2012 Nisan’da 6,2 milyar $ fazla veren finans hesapları,
Mayıs ayındaki bu ciddi artışı, önemli ölçüde Türkiye’ye yapılan doğrudan yabancı yatırımların 1,4 milyar $
ile bir önceki aya göre 990 milyon $ artmış olması desteklemiştir.
OECD’nin Türkiye 2012 Ekonomi Raporu Açıklandı
E
konomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), 2012 Türkiye raporunda, Türkiye ekonomisinin 2012’de
% 3,3, 2013 yılında ise % 4,6 büyüyeceği tahmininde bulundu. Bu paralelde raporda, Türkiye’de işsizlik oranının ise 2012’de % 9,5, gelecek yıl ise % 9,1 oranında olması öngörülüyor. OECD’nin 2012 yılında
enflasyon tahmini ise % 9,2, 2013 yılı için % 7,2 olarak açıklandı.
OECD 2012 Türkiye raporunda, üretim ve emek piyasası reformlarını hızlandırarak enflasyon üzerindeki
baskının azalması gerektiği, 2011’de yükselen cari açığa kamu kesiminin harcamalar ve kredi genişlemesi üzerinden müdahale ettiği vurgulandı. Çalışmada, Türkiye’nin cari açığının GSYH’ye oranı 2012 yılında
% 8,9, 2013 yılında ise % 8,4 olarak tahmin edildi.
4
4