Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2016 Cilt:34-5 TÜRK İNŞAAT SEKTÖRÜNDE YÜKLENİCİ FİRMALARIN TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ UYGULAMALARINA BAKIŞ AÇILARI Contractıng Fırms’ Perspectıves In Relatıon To Supply Chaın Management Applıcatıons In Turkısh Constructıon Industry Prof. Dr. Emel Laptalı ORAL İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Ebrahim SALAMI İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı ÖZET İnşaat sektörü her ülkenin ekonomik gelişmesinde önemli bir potansiyele sahip, hammadde, makine, finans, teknoloji ve insan kaynağını kullanılan karmaşık ve önemli bir sanayidir. Tedarik zinciri yönetimi, bir ürünün gelişmesinde tasarım ve üretim sürecine dahil olan kuruluşların bir ağ içerisinde malzeme ve bilgi kaynaklarının daha verimli ve etkin şekilde yönetilmesi ile ilgilenir. Son zamanlarda tedarik zinciri yönetimi yenilikçi bir yönetim stratejisi olarak inşaat projelerinin verimliliğini ve etkinliğini artırmak için yapım ve proje yönetiminde temel bir unsur haline gelmiştir. Bu çalışmada Türk inşaat sektöründe yüklenici firmaların tedarik zinciri yönetimi uygulanmasında, kritik başarı faktörleri araştırılmıştır. Araştırmaya göre anket yöntemi ile veri toplanmış, hipotez testleri ve faktör analizleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlarla, sektörde tedarik zinciri yaklaşımın başarısında taraflar arasında karşılıklı güven ve taahhüt gibi faktörlerin gerekliliğini söylenebilir. Anahtar Kelimeler: İnşaat Sektörü, Tedarik Zinciri Yönetimi, Tedarikçi ve Alt yüklenici Seçimi, Yapım ve Proje Yönetimi. ABSTRACT Construction industry has an important role in the economic development of each country. Construction sector including; materials, machinery, technology and human resources, is a complex and an important industry. Supply Chain Management deals with the management of materials and information resources across a network of organizations that are involved in the design and production process. Recently, supply chain management as an innovative management approach has become an important element in the construction and project management to improving the efficiency and productivity of construction projects. This research focuses on exploration the critical success factors to application of supply chain management by Turkish construction contractors companies. A questionnaire form in order to collect data was formed. Statıstical analyses were performed. With obtained results can be said, some important factor such as mutual trust and commitment between the parties are necessity for success supply chain approach in Turkish construction sector. Key words: Construction Sector, Supply Chain Management, Supplier Selection, Construction and Project Management. *Aynı başlıklı Doktora tezinden üretilmiştir. - 54 - Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2016 Cilt:34-5 Giriş Günümüzde işletmelerin yoğun rekabet koşullarında başarılı olabilmeleri için tedarik, tasarım, üretim, pazarlama ve lojistik vb. faaliyetlerini etkin bir şekilde yönetmeleri ürün fiyatlarını, maliyetlerini ve verimliliklerini daha iyi kontrol etmeleri gerekmektedir. Tedarik zinciri yönetimi yaklaşımı, müşteri istek ve ihtiyaçlarının belirlenmesinden başlayarak, kaynakların temini, mal ve hizmetlerin üretimi ve nihai müşterilere ulaştırılması sürecine kadar, tedarikçiler, üreticiler, dağıtıcılar ve müşteriler arasında malzeme, ürün, bilgi ve finansal akışların etkin bir şekilde yönetmesini sağlar. Bu yaklaşım, zincir içerisinde bulunan işletmelerin verimliliklerinin ve karlılıklarının artırmasında ve faaliyetlerin güvenli bir şekilde sürdürmesinde önemli derecede etkilidir. Lummus ve Vokurka(1999), tedarik zincirinin entegrasyonunu sağlayabilen işletmelerde; daha az stok yatırımı yapıldığını, nakit akış zamanın azaldığını, malzeme alım maliyetinin düştüğünü, daha düşük lojistik maliyetlerine yol açtığını ve müşterinin taleplerine uyabilme yeteneğine sahip olduklarını belirtmişlerdir. Tedarik zinciri yönetimi, inşaat sektöründe maliyet ve zaman aşımlarını ortadan kaldırabilir ve ayrıca inşaat sürecindeki performansı artırır (Egan, 1998; Briscoe ve diğerleri, 2001). Türkiye de inşaat faaliyetlerinin büyük hacimlerde gerçekleştiği bir ülke olduğu için inşaat yüklenici firmaları tarafından tedarik zinciri yönetimi uygulanmasının projelerin performansı dolaysı ile sektör çalışanlarına ve ülke ekonomisine önemli etkisi olabileceği düşünülmektedir. İnşaat sektöründe, tasarım, inşa ve tedarik tarafları farklı inşaat projeleri üzerinde sürekli değişen ortaklıklar şeklinde çalışırlar (O'Brien ve diğ.,1995). Geleneksel yapım ortamında, çeşitli ikili anlaşmalar, örneğin; yüklenici- mimar veya yüklenici-tedarikçiler, arasında yapılır. Mimar, müşteri (işveren) isteğine bağlı tasarım üretir ve yüklenici, tedarikçi ve taşeronların desteği ile tasarımı gerçekleştirir. Bu geçici ortaklıklar sadece projenin tamamlanmasına kadar sürer. İnşa sürecinin yürütülmesi aşamasında her bir firma kendine özgü sözleşmeye göre kaynaklar ayırır (Winch,1989). İnşaat tedarik zinciri yönetimini etkileyecek temel başarı faktörleri; tedarikçilerin sayısının azaltılması, tedarikçiler ile uzun süreli iyi ilişkiler, üst yönetimin desteği ve kalite anlayışı (Vrijhof & Koskela, 2000). Tedarikçilerle iletişimin ve malzemenin sahaya dağıtımının zamanında ve en az maliyetle elde edilmesi için tedarikçi sayısının en aza indirilmesi gereklidir (Oral ve Kürt, 2000). Birden fazla tedarikçi sistemi, tek bir tedarikçi sisteminden daha pahalıdır. Örneğin, belirli bir madde için, çok sayıda tedarikçi yönetmek, işgücü, sipariş ve işleme maliyetleri de dâhil olmak üzere doğrudan maliyetleri artırır. Aynı zamanda çoklu kaynak, tedarikçiler arasında kalitede artan değişkenler nedeniyle genel kalite düzeyini düşürür (Kekre ve diğ., 1995). Şirketler az sayıdaki tedarikçileri ile uzun vadeli sözleşmeler yaparak büyük iş hacimlerinde faydalar elde edebilirler. İyi geliştirilmiş uzun vadeli bir ilişki sayesinde, bir tedarikçi iyi yönetilen bir tedarik zincirinin bir parçası haline gelir ve tüm tedarik zincirinin rekabet gücü üzerinde kalıcı bir etkiye sahip olur (Choi ve - 55 - Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2016 Cilt:34-5 diğ., 1996). Seçilen tedarikçilerle uzun süreli anlaşmaların yapılması, uygun fiyat ve kalite düzeyini sürdürdüğü gibi, malzemenin kalite ve miktarları ile ilgili yüklenici tarafından yapılan kontrolü en aza indirmektedir. Lambert ve arkadaşları (1998) tedarik zinciri yönetimi uygulama sürecinde, firmaların üst düzey yönetim, tedarik zinciri ağ yapısı, iş süreçleri ve yönetim bileşenlerini odaklanma gerekliliğini vurgulamışlardır. Tedarik zinciri yönetimi uygulaması için, kavram, teknoloji, faaliyetler ve kuruluşların çeşitlilikleri üzerinde tam bir anlayış gerekliliğini belirtmiştir. Çalışanların teknolojinin kavramını anlamamaları veya onu destekleyen ve bir anlayış sergilemeleri halinde, bu çalışmaları o teknoloji için yetiştirmek imkânsız bir hale gelir (Bushnell, 1999). İnşaat tedarik zinciri yönetiminin, proje ortaklığı ve toplam kalite yönetimi ile birlikte benimsendiğinde, müşterilerin sorunlarının ele alınmasında etkili olacağını vurgulamışlardır. Wong ve Fung (1999)’ a göre, tedarik zinciri yönetimi, bir yüklenicinin, toplam kalite hedeflerinin önemli bir parçası olmalıdır Wong ve Kanji, 1998). Dela ve arkadaşlarının (1994) tedarik zinciri yönetimi ile ilgili yaptıkları bir araştırmaya göre, başarılı bir tedarik zinciri oluşturmada; Taraflar arasında uzun dönemli sözleşmeler, Taraflar arasında birbirlerinin iş faaliyetleri ve planları hakkında daha fazla bilgi edinmek için isteklilik ve karşılıklı bilgi alışverişi, Müşterilerin ürün geliştirme ve tasarım süreçlerinde tedarikçi katılımı, Tedarikçinin teknolojik eğilimleri izleyerek sürekli iyileştirme yönündeki çabalarının sürekliliği, Tedarikçi tabanının azaltılması, Müşteri tarafından tedarikçinin sürekli gelişimi, Ortaklar arasında güven gelişimi, gibi faktörler bu zincirin başarılı olabilmesinde kritik bir role sahiptirler. Etkin bir tedarik zinciri yönetimi, işletmenin üretim ve pazarlamaya ilişkin faaliyetlerini olumlu yönde etkilemesi ile daha fazla müşteri memnuniyeti, daha etkin ve verimli bir işletme oluşmasını sağlarken, daha düşük maliyetler ve daha yüksek kar ile birlikte istikrarlı gelişmeye neden olur. Lummus ve Vokurka (1999), tedarik zincirinin entegrasyonunu sağlayabilen işletmelerde; daha az stok yatırımı yapıldığını, nakit akış zamanın azaldığını, malzeme alım maliyetinin düştüğünü, daha düşük lojistik maliyetlerine yol açtığını ve müşterinin taleplerine uyabilme yeteneğine sahip olduklarını belirtmişlerdir. MATERYAL VE METOT Materyal İnşaat sektöründe, yüklenici firmaların tedarik zinciri yönetimi yaklaşımının uygulamasının engelleri ve faydaları ve tedarikçi ilişkilerinin belirlenmesi bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. - 56 - Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2016 Cilt:34-5 Araştırmada kavramsal içeriğin oluşturulmasında, kütüphane ve internetten sağlanan veriler kaynak oluşturmaktadır. İnşaat ana yüklenici firmalar için hazırlanıp, Türkiye genelinde katılımcılara uygulanması sonucunda elde edilen veriler ise araştırmanın materyallerini oluşturmaktadır. Metot Çalışma, inşaat sektöründe yüklenici firmaların tedarik zinciri yönetimini uygulamaları ve tedarikçi ilişkilerine yönelik bir çalışmadır. Çalışmada verilerin objektif olarak toplanıp, istatistik analiz teknikleri ile hesaplamalar yapılabilmesi için anket yöntemi uygulanmıştır. Hazırlanan anketler katılımcılarla yüz yüze görüşme yöntemi ve e- posta aracılığı ile uygulanmıştır. İnşaat ana yüklenici firmalarından anket yoluyla toplanan veriler, istatistik yöntemler kullanarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde, SPSS 18 paket programından yararlanmıştır. Araştırma doğrultusunda, inşaat yüklenici firmaların sektörde tedarik zinciri ilişkilerinde başarılı olabilmesindeki faktörleri ile ilgili sorulara faktör analizi uygulanmıştır. Faktör analizi, değişkenler arasındaki karşılıklı ilişkileri inceleyerek, değişkenlerin daha anlamlı ve özet bir şekilde sunulmasını sağlar. Değişken grupları arasındaki ilişkilerin altında yatan birlikteliğin ortak örüntülerinin hangi faktörler içinde tanımlanacağı ilişkileri basit anlamda ortaya koyar. Diğer bir deyişle, analiz veri grubunda yer alan değişkenler arasındaki ilişkilerin altında yatan ortak özellikleri kurmaya çalışır (Bayram, 2004). BULGULAR VE TARTIŞMA Bulgular İnşaat sektöründe başarılı bir tedarik zinciri, bir projenin başarısıyla sonuçlandırılır. Sektörde tedarik zinciri yönetimi geliştirilmesinde ve ilişkilerin başarılı olabilmesinde taraflar arasında karşılıklı güven, üst yönetim desteği karşılıklı çıkarların gözetilmesi, insan gücü geliştirme, kesintisiz bilgi akışı ve sık toplantılar gibi faktörler en önemli etkenlerdir (Akintoye, 2000). Güvene dayalı bir işbirliği tedarik zincirinin tüm faaliyetleri için bir temeldir (Rivera ve diğ., 2007). Bu araştırmada literatür bulgularına dayanarak inşaat sektöründe tedarik zinciri yönetimi uygulamalarında ve tedarik zinciri ilişkilerinin başarılı olabilmesinde önemli olan faktörler araştırılmıştır. Tablo 1‘de tedarik zincirinin başarısında etkili olan faktörlerin aritmetik ortalama ve modları verilmiştir. verilerin dağılımı incelendiğinde, yüklenici firmalara göre tedarik zinciri ilişkilerinin başarılı olabilmesindeki önemli faktörlerden, “karşılıklı güven” en önemli etken olarak belirtmişlerdir. Buradan, tedarik zinciri ilişkilerinin başarılı olabilmesinde karşılıklı güvenin, hemen hemen tüm yüklenici firmalar için en önemli unsur olduğu anlaşılmaktadır. - 57 - Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2016 Cilt:34-5 Mod Tedarik Zinciri İlişkilerin başarılı faktörleri Ortalama Tablo 1. İnşaat sektöründe tedarik zinciri ilişkilerin başarılı olabilmesinde önemli faktörlerin dağılımı 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Karşılıklı güven Sorumluluk duygusu Taahhüt Amaç ve hedeflerin şeffaflığı Ortak iş planlaması Kesintisiz bilgi akışı Uzun vadeli bir bakış açısı ve gerçekçi bir vizyon Tedarikçi seçimine ve türüne dikkat edilmesi Üst yönetim desteği Karşılıklı çıkarların gözetilmesi Firmalar arasında işbirlikçi kültürünün olması İnsan gücü geliştirme Arz /talep arasında daha yakın bağlantılar Tedarikçilerle daha sık toplantılar Sektörde bu konuda başarılı örneklerin olması 4,82 4,69 4,58 4,5 4,32 4,282 4,28 4,25 3,87 4,26 4,01 3,89 3,82 3,78 3,69 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 4 4 4 4 16 17 Esneklik İhale sürecinin basitleştirilmesi 3,66 3,53 4 4 Tedarik zinciri karmaşıklığı arttıkça, zincir içerisindeki tüm üyelerin gereksinimlerinin dengelenmesi güçleşmektedir. Böylece, üyeler arasında karşılıklı güvenin sağlanmasında izleme ve ölçme faaliyetleri kritik başarı unsurları olmaktadır (Tan, 2001). Elde edilen verilerin dağılımı da bu duruma destekleyici şekildedir. Karşılıklı güvenden sonra, tedarik zinciri üyeleri arasında sorumluluk duygusu ve taahhüdün olması sırayla 4,69 ve 4,58 aritmetik ortalamalara sahip olarak diğer iki yüksek değere sahip olan en önemli faktörlerdir. Tedarik zincirinde karşılıklı güven ve taahhüdün oluştuğu ilişkilerde, daha fazla işbirliği yapılmakta, daha az çatışma yaşanmakta, belirsizlik altında daha doğru kararlar alınmakta, ortaklığı sona erdirme eğilimi azalmakta ve yenilik için istekli olunmaktadır (Swink, 2006). İnşaat sektöründe tedarik zinciri ilişkilerinin başarılı olabilmesinde önemli olan faktörlere ait 17 adet değişken üzerinde faktör analizi uygulanmıştır. Faktör analizinin uygulanacağı örneklemin yeterliliğini belirlemek için Kaiser- Meyer- Olkin (KMO) ve Bartlett's Küresellik testleri yapılmıştır. KMO test değeri 0.795 ve Bartlett's Küresellik Test sonucu χ2 =461,688’ çıkmıştır. Bu değerler veri grubunun faktör analizine uygun olduğunu göstermiştir. - 58 - Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2016 Cilt:34-5 Çizelge 2’de verilen açıklanan toplam varyans değerine bakıldığında, analizde öz değeri birden büyük beş faktörün türetildiği görülmektedir. İnşaat sektöründe tedarik zinciri ilişkilerinin başarılı olabilmesinde önemli olan faktörlerin kümülatif varyans değeri 59.078 olarak hesaplanmıştır. Faktör analizinde, faktörün geçerli olarak kabul edebilmesi için öz değerin bir ve birden büyük olması kriteri aranmasıyla, faktör yapılarına ilişkin öz değerlerin 4.795, 1.485, 1.339, 1.280 ve 1.144 olması bu kriteri sağlamıştır. Kümülatif % Varyansın % Öz Değer 28,205 36,940 44,817 52,347 59,078 64,946 70,260 74,847 79,024 82,747 86,018 89,036 91,764 94,157 96,466 98,368 100,00 Kümülatif % 28,205 8,735 7,877 7,531 6,731 5,868 5,314 4,587 4,177 3,723 3,271 3,018 2,729 2,393 2,309 1,902 1,632 Varyansın % Kümülatif % 4,795 1,485 1,339 1,280 1,144 ,998 i ,903 m ,780 e ,710 n s ,633 i ,556 o ,513 n ,464 0 ,407 ,393 ,323 ,277 Öz Değer Varyansın % 1 2 3 4 5 d 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Öz Değer Bileşen Tablo 2. İnşaat sektöründe tedarik zinciri ilişkilerinin başarılı olabilmesinde önemli olan faktörleri ile ilgili açıklanan toplam varyans tablosu Döndürülmüş Kare sel Öz Değerler Çıkarım Karesel Yüklerin (Eigen Öz değerleri) Yüklerin Hesabı Hesabı 4,795 28,205 28,205 2,856 16,798 16,798 1,485 8,735 36,940 2,338 13,753 30,551 1,339 7,877 44,817 2,010 11,823 42,374 1,280 7,531 52,347 1,609 9,467 51,841 1,144 6,731 59,078 1,230 7,238 59,078 0 - 59 - Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2016 Cilt:34-5 Tablo 3’ de elde edilen döndürülmüş faktör yükleri görülmektedir. Buna göre, birinci faktörün bileşen yükleri 0,790 ile 0.572 arasında değişmektedir. İnşaat sektöründe tedarik zinciri ilişkilerinin başarılı olabilmesinde önemli olan faktörlerden; “ihale sürecinin basitleştirilmesi”, “uzun vadeli bir bakış açısı ve gerçekçi bir vizyon”, “esneklik” ve “amaç ve hedeflerin şeffaflığı” olmak üzere toplam dört değişken bu faktöre yüklenmiştir. Faktöre yüklenen değişkenlerin içerikleri değerlendirildiğinde, bu faktör “stratejik hedefler ve esneklik” şeklinde isimlendirilmiştir. “Taahhüt”, “daha sık toplantılar” ve “karşılıklı çıkarların gözetilmesi” sırasıyla 0.773, 0.706 ve 0.510 faktör yükleri ile ikinci faktöre yüklenmişlerdir. Faktör “ortak amaca taahhüt” şeklinde isimlendirilmiştir. Üçüncü faktör yükleri 0.775, 0.714 ve 0.708 olarak belirlenmiştir. “Firmalar arasında işbirlikçi kültürünün olması”, tedarikçi seçimine ve türüne dikkat edilmesi”, “sektörde bu konuda başarılı örneklerin olması” bu faktöre yüklenmiştir. Bu faktör “işbirliği için uygun zincir üyeleri oluşturma” şeklinde isimlendirilmiştir. Dördüncü faktör yükleri ise 0.871 ve 0.517 olarak belirlenmiştir. “Karşılıklı güven” ve “sorumluluk duygusu” bu faktöre yüklenmiştir. Bu faktör “güven ve sorumluluk” şeklinde isimlendirilmiştir. Son olarak beşinci faktör yükleri 0.758 ve 0.574 olarak belirlenmiştir. “Üst yönetim desteği” ve “insan gücü geliştirme” bu faktöre yüklenmiş olup ve “üst yönetim desteği ve gelişmiş insan gücü” şeklinde isimlendirilmiştir. Çizelge 3. İnşaat sektöründe tedarik zinciri ilişkilerinin başarılı olabilmesinde önemli olan faktörleri engelleri ile ilgili çıkarım döndürülmüş faktör yükleri Faktör Bileşen 1 2 3 4 5 14.İhale sürecinin basitleşmesi ,790 5.Uzun vadeli bakış açısı ,706 3.Aamaç ve hedef şeffaflığı ,640 8.Esneklik ,572 6.Taahhüt ,773 10.Daha sık toplantılar ,706 12. Karşılıklı çıkarların gözetilmesi ,510 16. Firmalar arasında işbirliği kültürü ,775 15. Tedarikçi seçimine ve türüne dikkat ,714 17. Sektörde başarılı örnekler ,708 1. Karşılıklı Güven ,871 4. Sorumluluk duygusu ,617 1. İnsan gücü geliştirme ,758 2. Üst yönetim desteği ,584 Faktör analizinden elde edilen sonuçlara göre inşaat sektöründe tedarik zinciri ilişkilerin başarılı olabilmesinde faktörlerin derecelendirilmesi çizelge 4.77’ deki gibidir. Çizelgedeki değerlere göre tedarik zinciri ilişkilerin başarısında güven - 60 - Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2016 Cilt:34-5 ve sorumluluk faktörü 1. Sırada yer alırken, üst yönetim desteği ve gelişmiş insan gücü 2. Sırada, ortak amaca taahhüt 3. Sırada, Stratejik hedefler ve esneklik faktörü 4. Sırada ve işbirliği için uygun zincir üyeleri oluşturma faktörü son sıradadır. Sonuç ve Öneriler İnşaat tedarik zincirinde taraflar arasında koordinasyonu geliştirmek için ana yüklenici ve tedarikçi ilişkileri kritik öneme sahiptirler. Tedarikçiler ile karşılıklı ilişkiler daha yüksek verimlilik düzeyine, daha yüksek kara ve güvenilir bir ortama yol açar. Bu araştırmanın sonuçlarına göre, inşaat sektöründe tedarik zinciri ilişkilerinin başarısı için, taraflar arasında “güven” en önemli faktördür. Güvene dayalı bir işbirliği tedarik zincirinin tüm faaliyetleri için bir temeldir (Akintoye, 2000; Rivera ve diğ., 2007). Bu ilişkilerin başarısında ayrıca, “sorumluluk duygusu”, “taahhüt”, “üst yönetim desteği”, “karşılıklı çıkarların gözetilmesi”, “insan gücü geliştirme”, “kesintisiz bilgi akışı”, sık toplantılar” gibi bileşenler de önemlidir. Bu araştırmada inşaat sektöründe tedarik zinciri ilişkilerinin başarılı olabilmesinde; güven ve sorumluluk, üst yönetim desteği ve gelişmiş insan gücü, ortak amaca taahhüt, stratejik hedefler, esneklik ve işbirliği için uygun zincir üyeleri oluşturma, şeklinde faktörleri olarak elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlarla, Türk inşaat sektöründe tedarik zinciri yönetimi yaklaşımının uygulanması ve ilişkilerin iyileştirilmesi için; proje tarafları arasındaki risk ve kazançların eşit bir şekilde paylaşılması, bilgi paylaşımının etkin bir hale getirilmesi, kazan-kazan düşüncesinin benimsenmeli, tedarik zinciri stratejilerinin tüm firma stratejisi ile bir bütünlük halinde olması ve firmalarda üst yönetimin tedarik zinciri yönetimi uygulamalarına destek vermesinin sağlanması gibi öneriler sunulabilir. KAYNAKLAR LUMMUS, R. VOKURKA, R,J., 1999. Defining Supply Chain Management: A Historical Perspective And Practical Guidelines. Industrial Management & Data Systems 99/1 [1999] 11–17 EGAN, J., 1998. Rethinking construction: the report of the Construction Task Force. London, Department of the Environment, Transport and the Regions. G. BRİSCOE, A. R. J. DAİNTY, and S. MİLLETT, “Construction supply chain partnerships: skills, knowledge and attitudinal requirements,” European Journal of Purchasing and Supply Management, vol. 7, no. 4, pp. 243–255, 2001. O'BRİEN, M.J., FİSCHER, M.A., JUCKER, J.V., 1995. An Economic View on Project Co- Ordination. Construction Management And Economics 13 (5), 393}400. - 61 - Ç.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2016 Cilt:34-5 VRIJHOEF, R., and KOSKELA, L., 2000, The four roles of supply chain management in construction, European Journal of Purchasing & Supply Management, 6, 169-178. KEKRE, S., MURTHİ, B.P.S. and SRİNİVASAN, K.(1995). “Operating Decisions, Supplier Availability and Quality: An Empirical Study”. Journal of Operations Management 12, Pp. 387-396 AKİNTOYE, A, MCINTOSH, G and FİTZGERALD, F., 2000. A Survey of Supply Chain Collaboration And Management In The UK Construction Industry. European Journal of Purchasing & Supply Management 6 (2000) 159}168 CHOI, T, Y and HARTLY, J, L., 1996. “An Exploration Of Supplier Selection Practices Across The Supply Chain”. Journal of Operations Management 14, P. 333-343 WONG, A. and FUNG, P., 1999. TQM in the Construction Industry in Hong Kong: A Supply Chain Management Perspective. Total Quality Management 10 (2), 199–208. DALE, B.G., LASCELLES, D.M., and LLOYD, A., 1994. Supply Chain Management and Development. Managing Quality. Prentice-Hall, London, pp. 292–315. TAN, K. C.A., 2001. ''Framework of Supply Chain Management Literature'' European Journal of Purchasing & Supply Management, vol. 7, No. 1, s.39-48 BAYRAM, N., 2004. Sosyal Bilimlerde SPSS İle Veri Analizi. 1. Baskı, 4 Nokta Matbaacılık, Bursa - 62 -