PARmed-X FİZİKSEL AKTİVİTEYE HAZIR OLMA ANKETİ TIBBİ MUAYENE PARmed-X fiziksel aktiviteye özgü özel kontrol listesi içeren ve PAR-Q'daki sorulardan herhangi bir soruya EVET cevabı veren kişinin doktoru tarafından doldurulacak Fiziksel Aktiviteye Hazır Olma Anketi'dir (PAR-Q). Buna ek olarak bu form kişinin fiziksel aktiviteye hazır olduğunu onaylayabilir yada tıbbi denetim altında yapılacak bir egzersiz programına sevk niteliği de taşıyabilir. Düzenli egzersiz eğlenceli ve sağlıklıdır, günümüzde giderek daha fazla kişi daha aktif olmaya başlamıştır. Daha aktif olmak çoğunluk için güvenlidir. PAR-Q’nun kendisi çoğu kişi için uygun taramayı sağlar. Ancak bunun yanısıra, bazı bireylerde PAR-Q’ya verilmiş bir veya daha fazla pozitif cevap, tıbbi değerlendirme ve spesifik egzersiz reçetesi gerekebilen durumlara işaret edebilir. Hekim tarafından katılımcının değerlendirilmesini takiben, egzersiz uzmanına danışarak kişinin fiziksel aktivitesine dair planın geliştirilmesi gerekir. Buna yardım olarak, aşağıdaki talimatlar sağlanmıştır: Sayfa 1: • A, B, C ve bölümleri hekimin muayenesinden önce katılımcı tarafından doldurulması gerekir Bölümün sonundaki kısım muaye ni yapan Sayfa 2 ve 3: • Hastalıkları içeren k ontrol listesi, özel değerlendirme ve yönetim gerektirmektedir. Sayfa 4: • Fiziksel Aktiviteye Hazır Olma Onay/Sevk Formu - hekimin, kişinin fiziksel aktiviteye katılımını onaylayan yada tıbbi denetim altında hekim tarafından doldurulmalıdır. yapılacak egzersiz programına sevkini sağlayan (mümkün ise yırtılabilen ve kişiye verilebilen) bölüm. A Bu bölüm katılımcı tarafından doldurulmalı PAR-Q: KİŞİSEL BİLGİLER: Lütfen EVET olarak cevapladığınız PAR-Q sorularını işaretleyiniz! ĠSĠM ADRES TELEFON CĠNSĠYET DOĞUM TARĠHĠ □ □ S. 1 Kalp rahatsızlığı □ □ □ S. 3 Istirahat halinde göğüs ağrısı □ S. 6 Tansiyon veya kalp ilaçları □ S. 7 Diğer nedenler: S. 2 Aktivite sırasında göğüs ağrısı S. 4 Denge kaybı, baş dönmesi S. 5 Kemik veya eklem problemleri MEDIKAL No. B C KARDIYOVASKÜLER HASTALIKLAR İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ: □ Haftanın çoğu günlerinde 30 dakikadan az orta şiddette fiziksel aktivite. □ Halen sigara içicisi ise (haftada 1 veya daha fazla tüketim varsa). □ Tekrarlayan ölçümlerde hekimin tespit ettiği yüksek kan basıncı. □ Hekimin tespit ettiği yüksek kolesterol düzeyi. □ Bel çevresinde aşırı yağ birikimi. FİZİKSEL AKTİVİTE HEDEFLERİ Ne tür fiziksel aktiviteye katılmayı düşünüyorsunuz? □ Ailede kalp hastalığı öyküsü. ____________________________________ Lütfen not edin: Bu risk faktörlerinin çoğu değiştirilebilir. Lütfen hekiminize danışın. ____________________________________ _ BU BÖLÜM MUAYENE EDEN HEKİM TARAFINDAN DOLDURULMALI Fizik Muayene: Boy: Fiziksel Aktiviteye hazır olma durumu: Kilo: Kan basıncı i) _____ /_____ Şimdiki sağlık durumunu göz önünde bulundurarak, ÖNERİM: status, I recommend: Kan basıncı ii) ____ /______ Fiziksel aktiviteyi kısıtlayan durumlar: □ Kardiovasküler □ Respiratuar □ Kas-iskelet sistemi □ Abdominal □ Diğer Gerekli Testler: □ EKG □ Kan □ Egzersiz Testi □ Röntgen □ Ġdrar Tetkiki □ Diğer Ek Bilgi: □ □ □ Ektir Ġletilecektir Ġstek üzerine hazırdır □ Fiziksel aktiviteye başlanmaması, □ Ġleri bir tarihe kadar sadece tıbbi gözetim altında egzersiz programına katılabilir, □ Progresif fiziksel aktivite: □ _________________________sakınarak, □ ___________________________dahil ederek. □ □ Diğer 1 PARmed-X FİZİKSEL AKTİVİTEYE HAZIR OLMA ANKETİ TIBBİ MUAYENE Aşağıda verilen kontrol listesi, PAR-Q anketinin bir yada birden fazla sorusunu EVET yanıtlayan ve 69 yaşının üzerinde olanların sağlık durumlarıyla ilgili alınacak tedbir seviyesini ve/veya özel verilecek tavsiyeleri kapsam aktadır. Sağlık durumları bir sistem içinde gruplandırılmıştır. Üç ayrı tedbir kategorisi verilmiştir. Tavsiye adı altında yapılan yorumlar geneldir, detaylı ve alternatifli yorumlar her kişi için özel klinik değerlendirme ger ektirir. Kesin Kontrendikasyonlar Mevcut sağlık durumunun tedavisi yapılana kadar, stabil ve/veya akut safhayı geçene kadar kalıcı kısıtlama yada geçici kısıtlama. Özel Reçete Gerektiren Durumlar Rölatif Kontrendikasyonlar Çok değişken. Egzersiz testi ve/veya programı risk teşkil edebilir. Aktivite kısıtlanmasına gidilebilir. Sağlık durumu kontrolünün maksimize edilmesi tercih edilir. TAVSİYE Kişiye özel reçetelendirilmiş tavsiye genellikle uygundur: • kısıtlamalara yönelmek; ve/veya • özel egzersiz reçetelendirmek. Egzersiz programının direkt yada indirekt Egzersiz programı için medikal takip ve medikal takibi tercih edilir. gözlem ihtiyacı gerekebilir. Kardiyovasküler □ aort anevrizması (dissekan) □ aort stenozu (orta) □ aort stenozu (şiddetli) □ subaortik stenoz (şiddetli) □ aort (veya pulmoner) stenoz - hafif • fonksiyonel kapasite, sınırlamalar anjina pektoris ve koroner yetmezlik ve önlemleri belirlemek için klinik egzersiz belirtileri (örneğin post-akut infarkt) testine ihtiyaç duyulur. □ konjestif kalp yetmezliği □ belirgin kardiyak büyüme □ supraventriküler ritm bozuklukları □ siyanotik kalp hastalığı □ kreşendo angina ventriküler ektopik aktivite □ iletim bozuklukları (tekrarlayan veya sık sık olan) • tam AV blok • tıbbi gözetim altındaki ilk iyileştirme • sol BBB=sol dal bloğu • Wolff-Parkinson - White sendromu programını bireysel ihtiyaçları dikkate alarak tasarla (dolaylı veya direkt). □ ritim bozuklukları - kontrol altında miyokard infarktüsü (akut) □ miyokardit (aktif veya yakında olmuş) □ pulmoner veya sistemik emboli—akut □ ventriküler anevrizma □ trombofilebit □ □ ventriküler taşikardi ve diğer tehlikeli ritim bozuklukları(örneğin multifokal □ ventriküler aktivite ) hipertansiyon—tedavisiz veya ciddi kontrolsüz (sistemik veya pulmoner) □ Enfeksiyonlar □ shuntlar (intermittan veya fikse) □ □ □ akut enfeksiyöz hastalıklar (etiyolojiye bakmadan) Metabolik Gebelik □ • bireysel tolerans ve test performansı temel alınarak belli bir seviye için egzersiz kademeli olarak ilerle. (kontrolsüz veya yüksek oranda) □ sabit hızlı kalp pilleri hipertrofik kardiyomiyopati kompanse konjestif kalp yetmezliği □ intermittan kladikasyon toleransa göre kademeli artan egzersiz □ hipertansiyon: sistolik 160-180; diyastolik 105+ kademeli artan egzersiz; ilaç tedavisiyle ilgilenmek (serum elektrolitleri; egzersiz sonrası senkop, vb) subakut / kronik / rekürren hastalıklar □ kronik enfeksiyonlar (malarya ve diğerleri) □ HIV □ kontrolsüz metabolik hastalıklar (diyabetes mellitus, tirotoksikoz,mixödem) □ komplike gebelik (örneğin toksemi, hemoraji, servikal yetmezlik gibi) rahatsızlığa göre değişken □ renal, hepatik ve diğer metabolik yetmezlik duruma göre değişken □ obezite □ tek böbrek diyet düzenlenmesi ve başlangıçta kademeli ilerleyecek hafif egzersiz (yürümek, yüzmek, bisiklet gibi) □ ileri gebelik (3. trimesterin son "gebelik için PARmed-X" e bakın zamanları) References: Arraix, G.A., Wigle, D.T., Mao, Y. (1992). Risk Assessment of Physical Activity and Physical Fitness in the Canada Health Survey Follow- Up Study. J. Clin. Epidemiol. 45:4 419-428. PAR-Q ve PARmed-X British Columbia Sağlık Bakanlığı tarafından geliştirilmiştir. Mottola, M., Wolfe, L.A. (1994). Active Living and Pregnancy, In: A. Quinney, L. Gauvin, T. Wall (eds.), Toward Active Living: Proceedings of the International Conference on Physical Activity, Fitness and Health. Champaign, IL: Human Kinetics. tarafından revize edilmiştir (2002). PAR-Q Validation Report, British Columbia Ministry of Health, 1978. Dr. N. Gledhill başkanlığı altında Kanada Egzersiz Fizyolojisi Birliği Uzman Kurulu Form değişikliğine izin yoktur. PARmed-X formunu eksiksiz basılma şartıyla fotokopi çekebilirsiniz. Thomas, S., Reading, J., Shephard, R.J. (1992). Revision of the Physical Activity Readiness Questionnaire (PAR-Q). Can. J. Spt. Sci. 17: 4 338-345. 2 Özel Reçete Gerektiren Durumlar □ □ Kas-iskelet özel rahatlama ve solunum egzersizleri. kronik pulmoner hastalıklar Akciğer □ obstrüktif akciğer hastalığı □ astım egzersizin indüklediği bronkospazm egzersiz sırasında hiperventilasyondan kaçın; aşırı soğuk şartlardan kaçın; uygun ısınmayı sağla; uygun ilaç tedavisi kullan. aşırı fleksiyon, ekstansiyon ve aşırı rotasyon gibi ağrıyı başlatan veya şiddetlendiren zorlayıcı egzersizlerden kaçın veya azalt; postür düzelt, uygun sırt egzersizler yaptır. □ □ tedavi, istirahat, atelleme ve hafif hareket, kademeli artan aktif egzersiz terapisi. artrit—akut (infektif, romatoid, gut) artrit—subakut yukarıdaki durumlar) □ ortopedik □ herni □ osteoporoz veya düşük kemik dansitesi □ Kan dayanıklılık egzersizleri sırasında nefes kontrolünün sağlanması; kirli havadan kaçın. □ bel rahatsızlıkları (patolojik, fonksiyonel) □ artrit—kronik (osteoartrit ve MSS Tavsiye □ □ □ İlaçlar hareketin ve kuvvetin muhafazası; eklem travmasını minimize etmek için darbe içermeyen egzersizler. (örneğin bisiklete binmek, havuz aktiviteleri vs.) büyük ölçüde değişken ve bireyselleşmiş. germe ve izometrikleri azalt; gövde kaslarını güçlendir. ilaçla tam kontrol altına alınamamış konvulsif hastalıklar yeni olmuş beyin sarsıntısı anemi—şiddetli ( <10 gr/dl) şınav, barfiks, vertikal atlama ve gövdenin ileriye doğru fleksiyonu gibi fraktür için yüksek riskli egzersizlerden kaçın; düşük darbeli aktiviteler ve direnç egzersizlerini ekle. riskli ortamlarda ve/veya tek başına egzersizden kaçınmalı veya azaltmalı. (örneğin yüzmek , dağa tırmanmak vs.) bilinç kaybının süresi, retrograd amnezi, ısrarcı başağrıları ve diğer beyin hasarının objektif bulgularına bağlı olarak iki beyin sarsıntısı öyküsü varsa tam muayene; eğer 3 beyin sarsıntısı varsa temas içeren spora ara vermek için yeniden gözden geçir. kontrol öncelikli; toleransa gore egzersiz elektrolit bozuklukları antianjinal antiaritmik antihipertansifler antikonvülzanlar beta-blokerler dijital preparatları diüretikler ganglion blokerleri NOT: Neden olan rahatsızlığı göz önünde bulundur. Senkop, elektrolit dengesizliği, bradikardi, ritim bozuklukları, bozulmuş koordinasyon ve reaksiyon zamanı, sıcak intoleransı gibi olası durumlar. Istirahat ve egzersiz EKG’si ve egzersiz test perfomansını etkileyebilir. diğer Diğer □ egzersiz sonrası senkop orta şiddette program □ sıcak intoleransı soğuma safhasını hafif aktivitelerle uzun tut; aşırı sıcakta egzersizden kaçın □ geçici minör hastalık düzelene kadar ertele □ kanser Eğer olası metastazlar varsa bacak ergometresi ile test et, darbe içermeyen egzersizleri seç; son aldığı tedavi (radyasyon, kemoterapi) ve rahatsızlığa bağlı öngörülenden daha düşük şiddet belirle (kalp atım rezervinin % 40-65’i ); hemoglobin ve lenfosit sayısını izle; serbest ağırlıklardan ziyade makinaları kullanarak kasları güçlendiren dinamik egzersizleri tercih et. *Gereken özen için özel yayınlara bakınız Egzersiz uzmanı için not… Doldurulmuş Fiziksek Aktivite Hazır Olma/Onay formunun katılımcı dosyasında saklanması önemlidir. 3 PARmed-X FİZİKSEL AKTİVİTEYE HAZIR OLMA ANKETİ TIBBİ MUAYENE PARmed-X Fiziksel Aktiviteye Hazır Olma / Onay Formu Şimdiki sağlık durumunu göz önünde bulundurarak, ÖNERİM □ Fiziksel aktivitenin yapılmaması □ İleri bir tarihe kadar sadece tıbbi gözetim altında egzersiz programına katılması □ Progresif fiziksel aktivite: □ □ ______________________________________ sakınarak, □ ______________________________________dahil ederek. CSEP-Sertifikalı Egzersiz Fizyoloğu™ denetimi altında □ Kısıtlanmamış fiziksel aktivite — yavaş başlayın ve kademeli artırın. ilerleyin Ek Bilgi: □ Ektir □ İletilecektir □ İstek üzerine hazırdır Dr. Tarih: Hekim/resmi klinik mührü: NOT: Bu fiziksel aktiviteye hazır olma anketinin, imzalandığı tarihten itibaren geçerlilik süresi en fazla 6 aydır ve kişinin sağlık durumu kötüleştiği taktirde geçersiz kılınır. 4