Question Garanık ile ilgili olduğu söylenen ayetler hakkında

Question
Garanık ile ilgili olduğu söylenen ayetler hakkında bilgi verebilir misiniz? Bazı söylentilere göre
Peygamber (s.a.a.) bu ayetlerde Şeytan'a aldanmış ve putları övmüştür, eğer bu efsanenin bir
gerçeği yoksa nereden kaynaklanmıştır?
Answer:
Garanık efsanesi, Kur'an ve Peygamber'in (s.a.a) mevkisini düşürmek için çalışan düşmanlar
tarafından uydurulan bir efsanedir. Onlar şöyle demişlerdir: Peygamber (s.a.a) Mekke'de enNecm suresini okurken müşriklerin putlarının isimlerinin anıldığı ayete yani:<span
class='Ayyeh'>﴿‫<﴾ ﺃَﻓَﺮَﺃَﻳْﺘُﻢُ ﺍﻟﻠَّﺎﺕَ ﻭَﺍﻟْﻌُﺰَّﻯ ﻭَﻣَﻨَﺎﺓَ ﺍﻟﺜَّﺎﻟِﺜَﺔَ ﺍﻟْﺄُﺧْﺮَﻯ‬/span>"Gördünüz mü o Lat ve
Uzza'yı? Ve diğer üçüncüleri olan Menat'ı?"
ayetine geldiğinde şeytan şu iki cümleyi onun diline döktü:
‫ﻟﮏَ ﺍﻟﻐَﺮﺍﻧﻴﻖُ ﺍﻟﻌُﻠﻲ ﻭَ ﺍِﻥّ ﺷَﻔﺎﻋَﺘَﻬُﻦّ ﻟَﺘُﺮﺗَﺠﻲ‬
yani: "Bu putlar güzel ve yüce kuşlardırlar ki onların şefaati umulur" bu sırada Peygamber
(s.a.a) secdeye kapandı ve onlar da secde ettiler. Bu sırada Cebrail inerek Peygamber'i uyardı
ve bu iki cümleyi ben sana getirmemişim. Bunları şeytan sana salı vermiştir.
Bir çok karineler ve deliller bu rivayetin uydurma olduğunu gösterir. Bu yüzden bütün
Müslüman araştırmacılar ister Ehl-i Sünnet'ten olsun ister Şia'dan bu hadisi şiddetle
reddetmişlerdir.
Detaylı cevaplar:
Uyduruk olan Garanık efsanesi hakkında Ehl-i sünnet kitaplarında ilginç rivayetler İbn-i
Abbas'tan nakledilir. Bu cümleden olmak üzere şöyle nakledilmiştir: Resulullah (s.a.a)
Mekke'de en-Necm Suresini okuyordu. Müşriklere ait putların isimlerinin geçtiği ayete
yani:<span class='Ayyeh'>﴿‫<﴾ﺃَﻓَﺮَﺃَﻳْﺘُﻢُ ﺍﻟﻠَّﺎﺕَ ﻭَﺍﻟْﻌُﺰَّﻯ ﻭَﻣَﻨَﺎﺓَ ﺍﻟﺜَّﺎﻟِﺜَﺔَ ﺍﻟْﺄُﺧْﺮَﻯ‬/span>
[1]"Gördünüz mü o Lat ve Uzza'yı? ve diğer üçüncüleri olan Menat'ı?"
ulaşınca Şeytan şu iki cümleyi de Peygamber'in diline döktü:
‫ﻟﮏَ ﺍﻟﻐَﺮﺍﻧﻴﻖُ ﺍﻟﻌُﻠﻲ ﻭَ ﺍِﻥّ ﺷَﻔﺎﻋَﺘَﻬُﻦّ ﻟَﺘُﺮﺗَﺠﻲ‬
yani: Bu putlar güzel ve yüce kuşlardırlar ki onların şefaati umulur"[2]
Müşrikler bunu duyar duymaz sevindiler ve dediler ki: Muhammed şimdiye kadar bizim
ilahlarımızı överek anmamıştır. (bu ilk defadır). Bu sırada Resulullah (s.a.a) secde etti ve onlar
da secde ettiler. Cebrail Peygamber'e inerek onu "Bu iki cümleyi ben sana getirmedim. bunları
şeytan senin diline dökmüştür." diye uyardı. Bu sırada şu ayetler indi. <span class='Ayyeh'>﴿
ٍّ‫ﻭَﻣَﺎ ﺃَﺭْﺳَﻠْﻨَﺎ ﻣِﻦ ﻗَﺒْﻠِﻚَ ﻣِﻦ ﺭَّﺳُﻮﻝٍ ﻭَﻟَﺎ ﻧَﺒِﻲ‬...﴾</span>
[3]Böylece Peygamber ve müminleri uyardı.
Bazı İslam düşmanları Peygamber ve İslam'a gölge düşürmek doğrultusunda bir tutanak
ellerine geçtiğini düşünerek bu efsaneye önem vermiş ve onu genişçe nakletmişlerdir. Ancak
elde olan birçok karine ve deliller bu rivayetin uydurma olduğunu Peygamber'in ve Kur'an'ın
etkisini azaltmak ve onları itibarsız kılmak için şeytan sıfatlı kimseler tarafında uydurulduğunu
gösterir. Çünkü:
Birincisi: Bu rivayetin ravileri zayıf ve güvenilmeyen kimselerdir. İbn-i Abbas'a dayandığına
dair geçerli bir delil elde yoktur. Muhammed b. İshak'ın dediği üzere bu hadisi zındıklar
uydurmuşlardır. Adi geçen kişi bu konuda bir kitap telif etmiştir.[4]
İkincisi: Necm suresinin inişi ve Peygamber'in bu suredeki secde ayetini okuduğunda secdeye
kapandığını anlatan bir çok hadis çeşitli kitaplarda nakledilmiştir, ancak bu hadislerin
hiçbirinde Garanik olayından söz edilmemiştir. Bu da bu efsanenin sonradan uydurulduğunu
ve ona eklendiğini gösterir.[5]
üçüncüsü: Necm Suresinin başlangıcı açıkça böyle bir olayı reddetmektedir. Çünkü şöyle
buyurmaktadır: O (Peygamber) asla kendi hevesi üzerine bir şey konuşmaz, dediği her şey
vahiyden ibarettir."[6] Bu ayet nasıl böyle bir olayla bağdaşabilir.
Dördüncüsü: Bu surede putların isimlerinden sonra gelen ayetlerin tümü putların kötülemekte
ve onları yermektedir. Açıkça putların puta tapanların kendi evhamlarıyla uydurduğu şeyler
olduğunu ve ellerinden hiçbir işin gelmediğini beyan buyurmaktadır.[7]
Kur'an şöyle buyuruyor: "Bunlar, sizin ve babalarınızın taktığı adlardan başka bir şey değildir.
Allah, onlar hakkında hiçbir delil indirmemiştir. Onlar, sadece zanna ve nefislerinin
hoşlandığına uymaktadırlar. Oysa onlara Rablerinden hidayet gelmiştir."
Bu açık kınama ve yermelere rağmen nasıl bu cümlelerden önce putları öven bir ifadenin yer
alması mümkündür? Oysa ki Allah Teala Kur'an'ı her türlü tahrif ve eksiltme ve artırmadan
koruyacağını belirtmiştir:
"Biz Kur'an'ı indirdik ve biz onu koruyucularız."[8]
Beşincisi: Peygamber'in putlarla mücadelesi, ömrünün sonuna kadar amansızca devam eden
sürekli bir mücadele idi. Peygamber (s.a.a) pratikte açıkça göstermişlerdir ki en zor şartlarda
bile olsa putlara ve puta tapanlara karşı en küçük bir yumuşama göstermemiştir. Buna göre
nasıl bu gibi tabirleri dile getirebilir?
Altıncısı: Hatta Peygamber'e inanmayan ve müslüman olmayan kişiler bile onu büyük bir
düşünür ve iradeli bir lider olduğunu itiraf etmiş ve sağlam bir program sayesinde başarıya
olaştığını söylemekteler. Acaba en önemli şiar ve hedefi tevhit olan ve putçulukla amansızca
mücadele eden ve putlar konusunda en zor şartlarda bile uzlaşma yoluna girmeyen bir
önderin kendi asıl hedefini unutarak putları böyle övmesi nasıl düşünülebilir?
Ayrıca bu gibi uyduruk efsaneler peygamberlerdeki masumluk makamıyla bağdaşmaz ve onun
yanılabileceğini ve şeytanın etkisinde kalabileceğini gösterdiği için batıl olduğu apaçık
ortadadır.
Bu açıklamalardan bu rivayet İslam düşmanlarının İslam'a darbe vurmak için uydurduğu bir
efsane olduğu anlaşılır. Bu yüzden bütün müslüman araştırmacılar ister Ehl-i sünnet'ten olsun
ister Şia'dan bu hadisi şiddetle reddetmiş ve onun uydurma olduğunu belirtmişlerdir.[9]
Bazı müfessirler bu hadis hakkında şöyle bir yoruma yeltenmişlerdir: İslam Peygamber'i
Kur'an'ı ağır ağır okuyordu ve bazen de ayetleri okurken arada susuyordu. Hedefi ayetlerin
kalplerde daha fazla etki bırakması idi. Necm suresini okurken şu ayete ulaştığında<span
class='Ayyeh'>﴿‫<﴾ﺃَﻓَﺮَﺃَﻳْﺘُﻢُ ﺍﻟﻠَّﺎﺕَ ﻭَﺍﻟْﻌُﺰَّﻯ ﻭَﻣَﻨَﺎﺓَ ﺍﻟﺜَّﺎﻟِﺜَﺔَ ﺍﻟْﺄُﺧْﺮَﻯ‬/span>bazı şeytan sıfatlı kimseler
(inatçı müşrikler) fırsattan yararlanarak Tilke el-garanıku'l ula (Bu putlar güzel ve yüce
kuşlardırlar, onların şefaati umulur) cümlesini özel bir şiveyle söylediler. Gayeleri
Peygamber'in sözlerine ve inen ayetlere karşı inatlarını, kinlerini göstermek ve halkı
şaşırmaktı. Ancak sonraki ayetler onarın bu sözüne açıkça cevap vererek putçuluğu şiddetle
kınamıştır.[10]
Buradan anlaşılıyor ki Garanık hikayesini, İslam Peygamberi'nin puta tapanlara karşı bir çeşit
uzlaşma siyaseti olarak görenler ve bundan maksadın onları İslam'a ısındırmak ve İslam'a
çekmek olarak yorumlayanlar büyük bir yanılgıya kapılmışlardır. Bu yorumları gösteriyor ki
bunlar, Peygamber'in (s.a.a) müşriklere ve puta tapanlara karşı tavizsiz tutumunu idrak
etmemişlerdir. Onlar, müşriklerin bu sahada en değerli şeylerini vermeğe hazır olduklarını
ancak onun bu teklifleri reddederek zerrece olsun kendi programından çıkmadığını gösteren
belgeleri görmemiş veya göz ardı etmişlerdir.[11]Refrence:
[1] Necm, 19-20
[2] Garanık garnukun çoğuludur. Bir çeşit beyaz veya siyah su kuşudur. Dİğer manalara da
gelmiştir. (Kamu'sul-luğa)
[3] El-Mizan'da ilgili ayetin tefsirinde bu hadisi Ehl-i Sünnet'in büyük hafızlarından bu
cümleden İbn-i Hacer'den nakledilmiştir.
[4] Tefsir-i Kebir Fahr-i Razı c. 23 s. 50
[5] Ade
[6] Necm, 3, 4.
‫ﻭَﻣَﺎ ﻳَﻨﻄِﻖُ ﻋَﻦِ ﺍﻟْﻬَﻮَﻯ ﺇِﻥْ ﻫُﻮَ ﺇِﻟَّﺎ ﻭَﺣْﻲٌ ﻳُﻮﺣَﻰ‬
[7] Necm 23
‫ﺇِﻥْ ﻫِﻲَ ﺇِﻟَّﺎ ﺃَﺳْﻤَﺎﺀ ﺳَﻤَّﻴْﺘُﻤُﻮﻫَﺎ ﺃَﻧﺘُﻢْ ﻭَﺁﺑَﺎﺅُﻛُﻢ ﻣَّﺎ ﺃَﻧﺰَﻝَ ﺍﻟﻠﻪُ ﺑِﻬَﺎ ﻣِﻦ ﺳُﻠْﻄَﺎﻥٍ ﺇِﻥ ﻳَﺘَّﺒِﻌُﻮﻥَ ﺇِﻟَّﺎ ﺍﻟﻈَّﻦَّ ﻭَﻣَﺎ ﺗَﻬْﻮَﻯ‬
‫ﺍﻟْﺄَﻧﻔُﺲُ ﻭَﻟَﻘَﺪْ ﺟَﺎﺀﻫُﻢ ﻣِّﻦ ﺭَّﺑِّﻬِﻢُ ﺍﻟْﻬُﺪَﻯ‬
[8] Hicr 9
َ‫ﺇِﻧَّﺎ ﻧَﺤْﻦُ ﻧَﺰَّﻟْﻨَﺎ ﺍﻟﺬِّﻛْﺮَ ﻭَﺇِﻧَّﺎ ﻟَﻪُ ﻟَﺤَﺎﻓِﻈُﻮﻥ‬
[9] Mecmeu'l-Beyan,Tefsir- Fahr-i Razı Kurtubi, Tefsir-i Fizalal, Tefsir-i Safi, Ruhu'l-Meani ve
El-Mizan ve diğer tefsirler.
[10] Tefsir-i Kurtubi, c. 7 s. 4474, Tabersi de bunu bir ihtimal olarak Mecmeu'l-Beyan'da bir
ihtimal olarak zikretmiştir.
[11] Tefsir-i Numune, c. 14, s. 142- 145
-----------------------------Kaynak:www. islamquest.net
Sunulan cevaplar zorunlu olarak Ehl-i Beyt (a.s) Kurultayı’nın görüşünü yansıtmamaktadır