C. Senatosu B : 84 2.7. 1903 O : 1

C. Senatosu
B : 84 2 . 7 . 1903 O : 1
nu tek i§çiye kadar teşmil edildiğine göre, bu
meden hattâ müracaat ettiği zaman bile «ıürabahsettiği ihtimal şimdiye kadar
olduğundan
caatini bir gün 2 gün geciktirir, belli olmaz bu,
daha
kuvvetle
vâridola-eak
demektir.
derhal yerini doldurur ve onu işe almaz. Onun
tâyinini birkaç ay hiç olmazsa 'geciktirebilir. |
Onun için her halükârda, nihayet iş veren­
Böylo bir 'gecikme tehlikesi, dönüşte girememe
leri de ihtiyacından fazla işçi çalıştırma duru­
tehlikesi olan bir yönetici kanaatimce sendika­
muna sokmamak gerektir. 2 nei, nihayet kim­
seyi bir iş verenin başına işe yaramıyacağım
larda beklenen, aktif faaliyeti yapamaz. Onun
bilebile o iş verene yüklemek Devletin vazifesi
için müsaade buyurursanız, yöneticileri büyük
olmasa gerektir. Bir kimse bir iş yerinden uzun
bir tehdit altında, bulunduran bu
kelimeleri
bir
süre ayrı kalmışsa tekrar o işe döndüğü za­
kaldıralım. Sonra kaç kişi? 'Bunlar korkulacak
man
işe yaramaz hale gelmiş olabilir. Bunun
bir şey değil. Bir işletmede yönetici olarak kaç
içindir ki, Millet Meclisi ve Senato encümenleri
kişi çıkar veya kaç kişi bunlardan geriye dö­
5 yıllık bir süre koymuştur. Sendika yönetici­
ner1? iBir veya 2 kişi en çok, dönebilecek işlet­
sinin, işten ayrıldığı tarihten itibaren 5 yıl geç­
meye. Çünkü yöneticilerin miktarı belli, her iş­
mişse;
eski iş yerlerindeki işine dönme hakkı
letmeden çıkanlar belli. Bütün bunlar birden
düşecektir.
Yani, beş yıl içinde o işindeki tec­
de dönnı iveceği ne göre çok az kimse bir, bile­
rübesi ve el yatkınlığı, beden yatkınlığı büsbü­
mediniz belki 2 olur, bilmem, miktar .söyliyemem
tün
zail olabilir. O takdirde o işçi o iş verene
ama, kanaatimce bu büyük bir rahatsızlık ve­
yük
olabilir düşüncesi; Hükümete, komisyona
recek ve komisyon da. Rayın Bakan da, zanne­
hâkim olmuştur. Ancak, metinde bâzı tashih­
dersem kanaatime katılır, böyle bir sosyal ku­
ler yapılabilir, meselâ, iş veren bunları «boş yer
rumu kurarken buna güç verecek nitelikteki
varsa» almaya mecburdur, demişiz. Bu «yer bo­
kimseleri tehdit altında bulunduracak hükmün.
şatırsa» diye düzeltilebilir'. Yani sendika yöne­
ıSayın Komisyonun ve TTükümetin kaldırmakta
ticisinin yöneticilik ödevi sona erdiği anda, boş
biraz cömert •davranmasını arz ederim.
yer olmıyabilir, ama ilerde yer boşalabilir, bu
Saygılarımla.
şekilde yumuşatabiliriz. «Boş yer varsa» yerine
«Yer boşalabilirse» diyebiliriz. Sonra, 1 nei ben­
BAŞKAN — Buyurun Rayın Bakan.
din 2 nei fıkrasında şöyle bir değişiklik yapa­
OALTŞMA BAKANT BÜLENT ECEVÎT
biliriz. «Bu hakkın kullanılması, teşekküldeki
(Ankara 'Milletvekili) — Efendim, Sayın Ah­
görevin sona ermesinden başlıyarak 3 ay için­
met Yıldız'm kaygılarına katılmakla beraber,
de mümkündür.» denmiş metinde. Bunu «3 ay
biz bu kanunun hazırlarken bütün ilgililerin
içinde müracaat edilirse mümkündür» hale ge­
haklarını, .menfaatlerini bir denge içinde düşün­
tirebiliriz. Bu takdirde 2 nei cümle, «özel nite­
meye m e oburuz. Onları da göz önünde tutmak
likteki mevzuatla toplu iş sözleşmesi hükümleri
lâzımdır.
saklı kalmak şartiyle, işten ayrılma tarihinden
başlıyarak 5 yıl geçmişse, bu hak düşer» cleniŞimdi, mutlaka sendika yöneticilerinin, bin,
veya iki bin işçi çalıştıran büyük fabrikalar­ *yor ki, bu üç aylık müddet yerine, 5 yıllık müd­
det işliyecek demektir. Yani hüküm bu şekilde
dan, gelecekleri faraziyesini ka'bul edersek, Sa­
kaldığı takdirde bir işçi, sendika yöneticisi se­
yın Yıldız yerden "göğe kadar haklı olur. Bin,
çiliyor bu yöneticilikten ayrılıyor, üç ay içinde
iki bin kişilik bir fabrikada daima bir kişiye
bir yer boşatmazsa, eski iş yerine geri dönmesi
yer bulunabilir. Ama pekâlâ bir berberin ya­
hakkı
ortadan kalkıyor. Metin bugünkü şekli­
nında çalışan tek işçi de sendika üyesi olarak
ne göre, fakat 3 ay içinde müracaat edilirse,
ayrılmış olabilir. O, sendika yöneticiliği vasfı­
diye bir tadil yaparsak, eğer meselâ, bir işçi
nı kaybedip de eski işine ıgeri dönmeye başla­
sendikası yöneticisi 2 yıl yöneticilik yapmış, yö­
dığı zaman, bir kişiden fazla çalıştırmaya ıgücü
neticilik ödevi üzerinden kalkıyor. Tekrar eski
yetmiyeeek olan bir berberin, veya her hangi
iş yerine dönmek istiyor. Yöneticilik sıfatı üze­
başka sanatkârın, veya bir başka iş vereni sen
rinden kalktıktan sonra 3 ay zarfında müracaat
ille bir iki işçi daha alacaksın diye zorlamak,
ediyor. Fakat o sırada, boş yer yok; ama işin­
insafa sığmasa gerektir. Kaldı ki, nitekim ye­
den 2 yıl ayrı kalmış, daha 3 yıl beklemek hakkı
ni hazırlanan iş Kanunun tasarısında, îş Kamı-
— 474 —