Ekonomi Bülteni
advertisement
Ekonomi Bülteni 24 Şubat 2014, Sayı: 08 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Ezgi Gülbaş Ali Can Duran 1 24 Şubat 2014 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler Hundreds Japonya ekonomisi hız kaybetmeye devam etti. Japonya’da 4.çeyrek büyüme rakamları beklentilerin altında kaldı. Bir önceki çeyreğe göre yıllıklandırılmış %2.8’lik büyüme bekJaponya Çeyreklik GSYH Büyümesi (Yıllıklandırılmış, %) lentisinin altında %1 oranında büyüme kaydettiği açıklanan 12% GSYH 3.çeyrekte de önceki çeyreğe göre yıllıklandırılmış ola8% rak %1.1 oranında büyümüştü. 3 yıldan daha uzun süredir arka arkaya ilk kez 4 çeyrek büyüme kaydetmeyi başarmasına kar- 4% 1.0% şın Yen’de görülen değer kaybının ihracata beklenen desteği 0% sağlayamadığı görülüyor. Dış talebin zayıf kalması ülke başba-4% kanı Shinzo Abe’nin uygulamaya aldığı ultra gevşek para politikasının ilk etkilerinin azalmaya başladığı bir ortamda Japonya -8% Merkez Bankası (BOJ) üzerinde daha fazla adım atması için -12% baskı oluşturuyor. Bu yıl Nisan ayında vergi oranlarında yapıla- -16% cak artışın öncesinde öne çekilmesi beklenen harcamaların ilk 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 çeyrek büyümesine destek sağlaması bekleniyor. Fakat büyüme momentumunun korunabilmesi için Abe’nin vergi artışına karşı açıkladığı harcama paketine ek olarak ekonomiyi canlandırmak için belirlediği 3 kademeli planının 3.kademesini de hayata geçirmek için daha fazla çaba sarf etmesi gerekiyor. Abe’nin planının 3.adımı büyüme merkezli yapısal reformları içeriyor. Bunlardan biri de maaşların artırılması. Bazı kuruluşlar maaşların artırılması için yapılan görüşmelerde olumlu sinyaller verdiler. Vergi artışlarından sonra da iç talepte belli bir oranın korunabilmesi için bu maaş artışlarının oranı büyük önem arz edecek. Piyasalarda risk algısını bozan gelişmeler. Hafta’ya Çin Merkez Bankası’nın (PBOC) Haziran ayından bu yana ilk defa ters repo ile piyasadan 7.9 milyar $ likidite çekmesi ile gerilemeyle başlayan risk iştahı, Ukrayna ve Tayland’daki gösteriler ve yine Çin’de açıklanan beklentilerin altındaki PMI verisi ile gerilemeye devam etti. Çin’de merkez bankası gölge bankacılık sisteminde oluşan riskin önüne geçmek için borçlanma maliyetlerini kademeli olarak yukarı çektiği bir politika izliyordu. Ocak ayına ait açıklanan veriler Çin bankalarının verdiği kredilerdeki artışın Ocak 2010’dan bu yana görülen en büyük artışa işaret etmesinin ardından PBOC’nin yaptığı hamle sıkı politika duruşunu teyit etti. Ukrayna’da hükümete yönelik yapılan protestoların şiddetlenmesi ve hafta içerisinde çok sayıda sivilin yaşamını yitirmesi ülkede iç savaş riskinin artmasına yönelik endişeler ve gelişmekte olan ülkelerdeki politik risklerin yeniden gündeme gelmesine neden olması risk iştahı üzerinde baskı oluşturan bir diğer faktör oldu. Ayrıca Tayland’da da hükümet karşıtı gösterilerin şiddetlenmesi risk algısındaki gerilemeye destek veren gelişmeler oldu. Çin’de imalat sanayi gerilemeye devam ederken, Euro bölgesinde hız kesti. Şubat ayı öncü imalat PMI verileri beklentilerin altında kaldı. Çin’de Şubat ayı öncü imalat PMI İmalat PMI Endeksi endeksi 49.5 olan Ocak ayı verisi ve Şubat ayı beklentisinin 65 altında 48.3 olarak açıklandı. Son 7 ayın en düşük seviyesine 60 54.7 gerilerken, 50 seviyesinden daha da uzaklaşarak daralmanın 55 53.0 daha da büyük bir oranda gerçekleştiğine işaret etti. Euro Böl50 gesi’nde ise bir önceki aya göre değişim göstermemesi bekle48.5 nen endeks 54’den 53’e geriledi. Bölgenin en büyük ekonomisi 45 Euro Bölgesi 48.3 Almanya’da önceki ay Mayıs 2011’den bu yana en yükse sevi- 40 Almanya yesi olan 56.5’e yükselen PMI endeksinin sınırlı gerileme bekFransa lentisine karşılık 54.7’ye gerilemesi Euro Bölgesi imalat PMI 35 Çin endeksindeki aşağı yönlü hareketin ana nedeni oldu. Bir süre- 30 dir negatif ayrışan Fransa’da da son iki yıldır aralıksız 50 sevi- 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 yesinin altında kalarak daralmayı işaret eden endeks 49.3’den 48.5’e geriledi. Euro Bölgesi ülkeleri farklı dinamikleri nedeniyle birbirinden ayrışsa da 50’nin üzerinde kalan endeks genel toparlanma trendinin ılımlı bir oranda devam ettiğine işaret ediyor. Almanya’da güven endeksi beklenmedik şekilde geriledi. Almanya’da ZEW ekonomik beklentiler anketi Ocak ayında yükseldiği son 6 yılın en yüksek değeri 61.7’ye paralel açıklanma beklentilerinin altında 55.7’ye geriledi. Almanya’da hem IFO hem de ZEW ekonomiye olan güvenin arttığına yönelik olumlu sinyaller veriyordu. ZEW anketinde Şubat ayında yatırımcıların moralinin gerilemesindeki neden ise ABD ekonomisinde görülen toparlanmanın yavaşlayabileceği ve gelişmekte olan ülkelerdeki gelişmelerin orta-vadeli görünüme etki edebileceği beklentileri oldu. Anketin alt kırılımlarına bakıldığında ise mevcut durum endeksi Ocak ayındaki 41.2 seviyesinden 50’ye yükselerek 44 olan beklentileri aşarak mevcut duruma olan güvenin yükseldiğini teyit etti. 2 24 Şubat 2014 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler FED çıkış planını istikrarlı bir şekilde sürdürmeyi planlıyor. FED FOMC toplantı tutanaklarında varlık alım programında yapılan azaltımların öngörülebilir bir çerçevede devam etmesi gerektiği görüşünün hakim olduğu sinyali verildi. Janet Yellen’in de belirttiği gibi ekonomide aşağı yönlü büyük bir sürpriz yaşanmadığı taktirde her toplantıda tahvil alım programının 10’ar milyar $ azaltılacağı anlaşılıyor. FED’in daha önce belirlediği faizleri düşük tutma konusunda kullandığı sözle yönlendirme politikasının yeniden düzenlenmesi gerektiği konusunda da genel bir görüş olduğu anlaşılıyor. Daha önce belirlenen %6.5’luk işsizlik oranı eşiğine beklenenden daha önce erişilecek olması FED’in faiz artırımı konusunda vereceği sinyallerin daha da netleşmesi gerekOcak 2015 toplantısında FED'in Faiz Artırma Olasılığı (%) tiğini ortaya koyuyor. Bazı üyelerin finansal istikrarın FED’in faizleri belirlemesi üzerinde etkili olan faktörler arasında daha 28% açık bir şekilde yer alması gerektiği yönünde görüş bildirdiler. 23% FED en son toplantıda aylık alım miktarını 65 milyar $’a indirme kararını gelişmekte olan ülkelerde yaşanan yüksek volatiliteye 18% karşın almıştı. Bundan sonraki toplantılarda FED’in finansal 11% istikrar tarafındaki riskleri daha açık bir şekilde değerlendirme- 13% ye alıp almayacağı önemli. (Fakat Yellen en son konuşmasında GOÜ’lerde yaşanan gelişmelerin ABD için henüz bir risk 8% oluşturmadığını belirtmişti). FED’in yakın bir zamanda faiz artırması gerektiğini görüşüne sahip komite üyelerinin de olduğu bir ortamda FED’in Mart ayında yapacağı toplantısında sözle yönlendirme politikasında daha net bir sinyal veren bir düzenlemeye gitme olasılığı yükseliyor. Yıl başından bu yana beklentileri karşılamayan ekonomik veriler ABD’de FED’in faiz artırma beklentilerini ileri bir tarihe itiyordu. FOMC toplantı tutanaklarında faiz artışının gerçekleştirilmesi için yapılan görüşmelerin yoğunlaşmaya başlaması ile 2015’in başında (Ocak toplantısı) dahi faiz artışı bekleyenleri oranının (opsiyon fiyatları üzerinden hesaplanan ihtimaller) yeniden yükselmeye başladığı görüldü. ABD’de konut verileri de soğuk hava koşullarından etkilendi. ABD’de açıklanan konut verileri soğuk hava koşullarının etkisi nedeniyle Ocak ayında beklentilerden düşük açıklandı. Yeni konut inşaat rakamları 950 bin adet olan beklentilerin altında 880 bin adet olarak açıklandı. Önceki ayın 999 (Bin Adet) Yeni Konut Başlangıçları bin adet olan verisinin 1048 bin adete revize edilmesinin ardından yaşadığı %16’lık düşüş Şubat 2011’den bu yana görülen 2,300 en sert düşüş oranı oldu. İnşaat başlangıçlarında görülen gerileme bölgesel kırılımlara göre bakıldığında ise hava koşulları 1,800 görece daha iyi olan (ve ağırlığı daha yüksek olan) güney ve batı bölgelerde inşaat başlangıçlarının gerilemiş olması kötü hava koşullarına ek olarak konut sektöründeki toparlanmanın 1,300 hız kaybetmeye başladığına yönelik işaretler oldu. İnşaat ruhMüstakil Konut Başlangıçları 800 satlarında da son 3 aydır görülen gerileme trendi ABD’de ilk Konut Başlangıçları çeyrek büyüme rakamlarının aşağı yönlü revize edilmesine ne300 den oldu. Hava koşullarının imalat sanayi üzerinde de etkili ol2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 ması nedeniyle Goldman Sach ilk çeyrek yıllıklandırılmış büyüme oranını 0.1 puan aşağıya %1.8’e, Barclays ise 0.3 puan aşağıya %1.9’a indirdi. 3 24 Şubat 2014 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Merkez Bankası Faiz Kararı, Şubat 2013 Merkez Bankası (MB) piyasa ve bizim beklentimize paralel olarak faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını %10’da, gecelik borçlanma faizini % 8, borç verme faizini de %12’de (Piyasa yapıcılar% 11.5) sabit tuttu. %15 olan geç likidite penceresi borç verme faizi de değiştirilmedi. MB, munzam karşılık oranlarında ve rezerv opsiyon katsayılarında ise değişikliğe gitmedi. Makroekonomi ile ilgili değerlendirmelerde, MB vergi ayarlamalarına, döviz kuru ve gıda fiyatlarındaki olumsuz seyre bağlı olarak enflasyon göstergelerinin bir süre daha %5 hedefinin üzerinde seyredeceği beklentisini korudu. MB, geçtiğimiz ay yaptığı ara toplantıda olduğu gibi enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar para politikasındaki sıkı duruşunu sürdürüleceğini vurguladı. MB önceki toplantı notlarında olduğu gibi, alınan makro ihtiyati önlemlerin ve sermaye akımlarında gözlemlenen zayıflamanın etkisiyle kredi büyüme hızlarının kademeli yavaşlama eğilimine girdiğini belirtti. Diğer toplantı notlarından farklı olarak yurt içi özel kesim talebinde 2014 yılının ilk çeyreğinde yavaşlanmanın görüldüğüne dikkat çekilirken, ihracatın büyümeye olumlu katkısının 2014 yılında artacağı beklentisi paylaşıldı. Buna ek olarak, MB cari açıkta 2014 yılında belirgin iyileşmenin olacağı değerlendirmesinde bulundu. MB, geçtiğimiz ay gerçekleştirdiği ara toplantıda yaptığı güçlü faiz artışının yeterli olduğunu düşünüyor. Ara toplantı sonrasındaki döneme baktığımızda ağırlıklı ortalama faizi %10 seviyelerinde bulunuyor. Merkez Bankası’nın şu anki durumda gerekli görürse ağırlıklı ortalama maliyetini gecelik fonlama yaparak %12, geç likidite penceresini kullanarak da %15’e kadar çıkarma olanağı bulunuyor. Merkez Bankası’nın piyasada enflasyon beklentilerinde son dönemde yaşanan bozulmaya rağmen (en son beklenti anketinde yılsonu enflasyon beklentisi %7.9’a yükselmiş durumda), gerekli gördüğünde ortalama borçlanma maliyetini artırma imkanı olması nedeniyle gelişmekte olan ülkelere karşı risk algısında belirgin bir değişim olmadığı sürece mevcut faiz oranlarını korumasını bekliyoruz. Bütçe Dengesi, Ocak 2014 2014 yılı Ocak ayı Merkezi Yönetim Bütçe gerçekleşmelerine göre, bütçe dengesi 1.9 milyar TL fazla verdi, geçtiğimiz yılın aynı döneminde bütçe 5.9 milyar TL fazla vermişti. Faiz dışı fazla ise 6.9 milyar TL ile geçen yılın aynı dönemine göre %38 daha aşağıda bulunuyor. Geçtiğimiz yıl Ocak ayında Halkbank’ın ikinci halka arzından dolayı 4.2 milyar TL giriş olmuştu, bundan dolayı bütçe dengesinin geçtiğimiz yılın altında gerçekleşmesi beklenen bir durumdu. Bütçe gelirleri Ocak ayında bir önceki yıla göre %2.8’lik sınırlı artış gösterirken, vergi gelirleri %15’lik artışla 32.7 milyar TL oldu. İthalden alınan KDV gelirlerinde 2013 yılı genelinde olduğu gibi güçlü seyir devam ederken, Ocak ayında ithalden alınan KDV gelirlerinde bir önceki yılın aynı dönemine göre artış oranı %39 oldu. Ocak ayında dahilde alınan katma değer vergisi gelirlerindeki bir önceki yıla göre artış oranı %16 olurken, özel vergisi gelirlerinde vergi ayarlamalarına karşın %1’lik gerileme görüldü. Bütçe harcamaları ise Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %16.4 artarak 36 milyar TL olarak gerçekleşti. Bütçe harcamalarında, personel giderleri, cari transferler ve sermaye giderleri kalemlerindeki artışın güçlü olması faiz dışı harcamaların bir önceki yıla göre %20.5’lik artış göstermesine neden oldu. Faiz harcamaları ise Ocak ayında geçtiğimiz yıla göre %4 gerilemeyle 5.0 milyar TL oldu. Toplam vergi gelirlerindeki artışın faiz dışı giderlerdeki artışı dengelemesi, iç talep koşullarındaki zayıflamanın bütçe dengesinde henüz belirgin bir bozulmaya neden olmadığını gösteriyor. Orta vadeli programda, 2014 yılı için bütçe açığı/GSYH oranının %1.9’a yükselmesi bekleniyor, biz de yılsonu gerçekleşmesinin buna uyumlu olmasını bekliyoruz. 4 24 Şubat 2014 DenizBank Ekonomi Bülteni Haftalık ve Aylık Getiri Finansal Göstergeler Para Piyasaları Geçtiğimiz hafta risk iştahını baskılayan bir çok faktör etkili oldu H. Senedi Piyasaları Kısa vadeli libor faizlerinde gerileme sınırlı oldu Risk algısının bozulduğu haftada GOÜ hisse senedi endeksleri daha olumsuz etkilendi Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5 24 Şubat 2014 DenizBank Ekonomi Bülteni Tahvil Piyasaları Finansal Göstergeler Döviz Piyasaları Gösterge tahvil getirisi GOÜ’lerde yaşanan çıkışa paralel %11’i aştıktan sonra yeniden %10.89’a indi Bu ortamda USD’nin yeniden değer kazandığı görüldü Emtia Piyasaları Emtia Endekslerinde Değişim (%) 8.0 Tarım 3.9 1 Aylık Değ (%) 5 Günlük Değ (%) -2.7 Tem. Maden 0.7 5.4 Değ. Maden 2.3 6.9 Enerji 2.7 6.0 Top. Endeks 2.3 -3 -1 1 3 5 7 Emtia endekslerinde ki yükseliş trendi ise 3.haftaya taşındı Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 6
