Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Hiperbarik Bupivakain ve Hiperbarik Levobupivakain ile Yapılan Spinal Anestezinin Düzeltilmiş QT Aralığına Etkileri: Randomize Kontrollü Bir Çalışma The Effects Of Spinal Anesthesia with Hyperbaric Bupivacaine and Hyperbaric Levobupivacaine on Corrected QT Interval: A Randomized Controlled Trial *İclal ÖZDEMİR KOL, *Kenan KAYGUSUZ, *Sinan GÜRSOY, *Cevdet DÜGER, *Caner MİMAROĞLU ÖZET Bu çalışmada hiperbarik bupivakain ve hiperbarik levobupivakain kullanılarak yapılan spinal anestezinin düzeltilmiş QT (QTc) aralığı üzerine olan etkilerini değerlendirilmesi amaçlandı. Bu randomize çift kör çalışmaya elektif transuretral cerrahi nedeniyle spinal anestezi uygulanan Amerikan Anestezi Derneği (ASA) fiziksel sınıflaması I-II grubundaki hastalar dahil edildi. Hastalar rasgele iki gruba ayrıldı: bupivakain grubu (n=30) ve levobupivakain grubu (n=30). QTc aralığı, kalp hızı, ve arteriyel basınç değerleri spinal anesteziden 15 dakika önce, ve spinal anestezi sonrası 3., 5., 10., 15., 20., 30., ve 60. dakikalarda kaydedildi. Ayrıca sensoryal blok başlama zamanı (dk), maksimal sensoryal blok yüksekliği, iki segment gerileme zamanı (dk) ve Bromage skorları kaydedildi. Bupivakain ve levobupivakain grubunda bazal QTc aralığı değerleri arasında anlamlı fark yoktu (414.4 ± 11.7 ve 417.8 ± 11.8 msn) (p > 0.05). Bupivakain ve levobupivakain gruplarında bazal değerlerler ile karşılaştırıldığında blokaj sonrası 3. dakikadan itibaren QTc aralığında istatistiksel anlamlı bir uzama gözlendi,ayrıca 440 milisaniye üzerinde QTc uzaması bupivakain grubunda 20 (%76.9) hastada ve levobupivakain grubunda 10 (%37) hastada görüldü (p < 0.05). QTc değerleri 15, 20, ve 30. ölçüm dakikalarında bupivakain grubunda levobupivakain grubundan anlamlı olarak daha yüksekti (p < 0.05). Her iki grupta da 3. dakikadan itibaren kalp hızı ve ortalama arter basınçları bazal değerlerle kıyaslandığında anlamlı düşüşler gözlendi. Bu düşüşler tüm çalışma süresince devam etti. Duyusal blok oturma zamanı, duyusal blok tepe noktası ve Bromage skorları yönünden gruplar arası farklılık anlamlı bulunmadı (p > 0.05). Fakat, iki segment gerileme zamanı bupivakain grubunda levobupivakain grubuna göre anlamlı olarak daha kısaydı (56.4 ± 6.9 ve 65.5 ± 8.5 dk) (p < 0.05). Hiperbarik levobupivakainle karşılaştırdığımızda, hiperbarik bupivakainin kullanıldığı spinal anestezi sonrası QTc aralığını daha fazla uzatır. Anahtar kelimeler: QT aralığı, QTc aralığı, spinal anestezi, hiperbarik levobupivakain, hiperbarik bupivakain, aritmi. ABSTRACT In this study, we aimed to assess the influence of spinal anesthesia with hyperbaric bupivacaine and hyperbaric levobupivacaine on the corrected QT (QTc) interval. Sixty patients were randomized into two groups: bupivacaine group (n = 30) and levobupivacaine group (n = 30). Patients with American Society of Anesthesiology (ASA) physical status I-II, who underwent spinal anesthesia for elective transurethral surgery, were enrolled in this randomized, double-blind clinical study. Values of the QTc interval, heart rate, and arterial blood pressure were measured 15 minutes before spinal anesthesia and after 3rd, 5th, 10th, 15th, 20th, 30th, and 60th minutes. Additionally, onset time of sensorial block (min), maximal sensory block height, regression to two segments (min), and Bromage scores were recorded. There was no significant difference in the baseline QTc values between the bupivacaine and levobupivacaine groups (414.4 ± 11.7 vs. 417.8 ± 11.8 msec); (p > 0.05). From the third minute onwards, statistically significant lengthening of the QTc interval compared with initial values was observed after blockade bupivacaine and levobupivacaine groups, and QTc prolongation over 440 milliseconds was observed from 20 patients (76.9%) bupivacaine and 10 patients (37%) in and levobupivacaine groups, respectively (p < 0.05). QTc values were significantly higher in the bupivacaine group compared with the levobupivacaine group, during 15th, 20th, and 30th minutes of measurement (p < 0.05). From the third minute onwards, significant decreases of the heart rate and mean arterial blood pressure were observed as compared with baseline in both of the groups. These decreases persisted for the entire study duration. Intergroup differences were not significant with regard to the onset time of sensory blockade, maximal sensory block height, or Bromage scores (p > 0.05). However, the time of regression to two segments was significant in the study groups (56.4 ± 6.9 vs. 65.5 ± 8.5 min) (p < 0.05). Hyperbaric bupivacaine causes more prolongation of QTc interval after spinal anesthesia compared with hyperbaric levobupivacaine. Keywords: QT interval, QTc interval, spinal anesthesia, hyperbaric levobupivacaine, hyperbaric bupivacaine, arrhythmia C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 30 (2-3-4): 47 - 52, 2008 * Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon A D. SİVAS 47 Hiperbarik Bupivakain Ve Hiperbarik Levobupivakain İle Yapılan Spinal Anestezinin Düzeltilmiş QT Aralığına Etkileri: Randomize Kontrollü Bir Çalışma sonra 30-60 yaşları arasında Amerikan Anestezi GİRİŞ ventriküler Derneği (ASA) fiziksel sınıflaması I-II grubuna giren ventriküler spinal anestezi altında transüretral cerrahi geçiren repolarizasyon başlangıcına kadar olan zamanı 60 hastaya uygulandı. Preoperatif QT ve QTc aralığı gösterir. QT aralığı 440 milisaniye üzerinde olunca 440 milisaniyenin altında olan hastalar çalışmaya uzun QT sendromu tanısı konur (1). Uzun bir QT dahil aralığı ventriküler taşidisritmiler (VT) gibi ciddi hipersensitivitesi olan, spinal anestezi kontrendike kardiyak ritim problemlerine sebep olabilir. VT olan, antiaritmik ve QT aralığını uzattığı bilinen ilaç kendiliğinden nöbetler alan, kalp hastalığı veya dolaşım yetmezliği öyküsü oluşturarak sinus ritmine dönebilir ya da malign olan, preoperatif elektrokardiyogramda tespit edilen disritmi, ventriküler fibrilasyon ve ani ölüme (Torsade bir iletim bozukluğu veya aritmisi olan ve preoperatif de pointes) varan sonuçlar oluşturabilir (2). QT aralığı elektrolit bozukluğu olan hastalar çalışma dışında bradikardi ile uzar, kalp hızı artışıyla kısalır ve bu bırakıldı. Elektrokardiyogramdaki depolarizasyon QT aralığı başlangıcından senkop veya psödo edildi. Amid Hastalar yüzden genellikle kalp hızına göre QT düzeltilir rasgele lokal iki anesteziklere gruba ayrıldı: (QTc). Ölçülen QT aralığı kalp hızı değişikliklerine bupivakain grubu (n=30) ve levobupivakain grubu göre Bazzet (3). (n=30). Hiperbarik levobupivakain solüsyonu %0.75 Bupivakain, dextrobupivakain ve levobupivakainin levobupivakainden 2 ml ve %20 dekstrozdan 1 ml rasemik kullanılarak formülü kullanılarak bir karışımıdır. düzeltilir Çoğu çalışma yapıldı. Hastaların hiçbirine dekstrobupivakainin levobupivakainden daha büyük premedikasyon uygulanmadı. Periferik damar yolu bir kardiyotoksisitesi olduğunu göstermiştir (4, 5). açılması sonrası, tüm hastalara spinal anestezi Levobupivakainin rasemik bupivakaine eşdeğer etkin öncesi 7 ml/kg Ringer laktat solusyonu 20 dk' dan potensi olduğu gösterilmiştir (6). Spinal anestezi, fazla sürede verildi. Aseptik koşullar sağlanarak sempatik blokaja bağlı olarak aritmi ve kardiyak hastalar sol lateral dekübitis pozisyonunda iken L 3- arreste yol açabilecek hipotansiyon yapabilir (7). 4 veya L 4-5 intratekal aralığından 25 G Quincke Bilindiği gibi lokal anesteziklerin kalp üzerine direkt iğne kullanılarak orta hattan girildi. Subaraknoid etkileri vardır (8). Lokal anesteziklerin kalp üzerine aralığın tespitinden (serebrospinal sıvı gelmesiyle) primer sonra 3 ml %0.5 hiperbarik bupivakain veya 3 ml elektrofizyolojik membranlardaki hızlı etkisi sodyum kardiyak %0.5 kanallarının hiperbarik levobupivakain solüsyonu kullanılabilirliğinin azalması sonucu ventriküler kaslar uygulandı. Her iki grupta da intratekal enjeksiyon ve Purkinje liflerindeki hızlı iletim yapan dokularda süresi 30 sn idi. İlaç enjeksiyonundan hemen sonra depolarizasyon hızında düşüştür (8). hasta supin pozisyona getirildi. Duyusal blok Literatür taramamıza göre levobupivakainle pinprick testiyle test edildi; motor blok modifiye yapılan intratekal anestezinin QTc aralığı üzerine Bromage skalası (0=paralizi yok, diz-kalça-bilek etkisini gösteren randomize kontrollü bir çalışma fleksiyonu var, 1=diz oynatabilir, kalça hareketi yok, bulunamadı. Bu yüzden, bu çalışmada hiperbarik 2=bilek fleksiyonu var, diz fleksiyonu yok, 3=alt bupivakain ve hiperbarik levobupivakainle yapılan ekstremitede spinal anestezinin düzeltilmiş QT (QTc) aralığına kaydedildi. Duyusal blok oturma zamanı (dk), etkilerinin araştırılması amaçlandı. duyusal blok tepe noktası, iki segment gerileme zamanı GEREÇ VE YÖNTEM (dk) tam hareketsizlik) ve Bromage skorları kullanılarak kaydedildi. Duyusal blok oturma süresi intratekal uygulama ile Bu prospektif randomize, çift kör çalışma etik kurul ilacın ulaşacağı en üst noktaya ulaşması arasındaki onayı ve hastaların da yazılı izni alındıktan süre olarak tanımlandı. Hastalara intraoperatif 48 ÖZDEMİR KOL ve Ark. olarak 10 mL kg-1 h-1 Ringer laktat solüsyonu verildi. BULGULAR Çalışmadaki 12 Çalışma süresince 60 hasta çalışmaya uygun derivasyonlu bir elektrokardiyogramla (cardioline ar- görüldü. Hiperbarik bupivakain grubunda 4 hasta elektrokardiyogram kayıtları 1200-view, Italy) alındı. EKG analizini yapan iki (n=26) ve hiperbarik levobupivakain grubunda 3 araştırmacı hasta grupları yönünden kördü. 12 hasta (n=27) EKG kayıtlarındaki hata yüzünden veri derivasyonlu supin analizinden çıkarıldı. Demografik veriler ve cerrahi pozisyondayken spinal anesteziden 15 dk önce ve süreleri yönünden gruplar arası fark yoktu (p > 0.05) spinal anestezi sonrası 3, 5, 10, 15, 20, 30 ve 60. (Tablo 1). dakikalarda alındı. QT aralığı otomatik olarak ölçüldü Tablo 1. Çalışma gruplarının demografik verileri ve ve operasyon süreleri (ortalama ± standart sapma) her EKG sonuç kayıtları manuel hasta olarak doğrulandı (9). Düzeltilmiş QT (QTc) Bazzett formülüyle (QTc = QT geçtiği zaman QT aralığı uzamış sayıldı. Aynı Yaş (yıl) Bupivakain Grubu (n = 26) 45.0 ± 10.9 zamanlarda kalp hızı (KH) ve arteriyel kan basıncı Boy (cm) 169.5 ± 5.7 171.6 ± 5.0 değerleri de kaydedildi. Spinal anestezi sonrası Ağırlık (kg) 79.8 ± 10.6 76.9 ± 11.1 ortalama arter basıncında %25 den fazla bir düşme Operasyon süresi (dk) 52.9 ± 14.3 53.1 ± 18.9 -½ RR ) hesaplandı (3). QTc değerleri 440 milisaniyeyi hipotansiyon olarak kabul edildi. Hipotansiyon 5 mg iv Levobupivakain Grubu (n = 27) 46.6 ± 11.2 efedrin ile tedavi edildi. Kalp hızının dakikada 50 atımın altına düşmesi bradikardi olarak kabul edildi ve 0.5 mg atropinle tedavi edildi. SpO2 de %93 altında ölçülen değerler hipoksi olarak kabul edilerek yüz maskesinden oksijen verilerek tedavi edildi. Cerrahi işlem yeterli blokaj oluşması sonrası (T10 ve altındaki dermatomlarda pinprick testine reaksiyon olmaması, Bromage skalasıyla motor bloğun belirlenmesi) başladı. Çalışma boyunca bulantı, kusma, hipoksi, bradikardi veya hipotansiyon durumları kaydedildi. İstatistiksel analizler SPSS programı Grafik 1. Çalışma gruplarının QTc değerleri. p < 0.05; bupivakain grubunda, bazal değer ile 3., 5., 10., 15., 20., 30. ve 60. dakikalardaki değerler karşılaştırıldığında. b p < 0.05 levobupivakain grubunda, bazal değer ile 3., 5., 10., 15., 20., 30. ve 60. dakikalardaki değerler karşılaştırıldığında. c p < 0.05; levobupivakain grubu ile kaşılaştırıldığında. Tüm hastalara yeterli cerrahi anestezi (version 14, Chicago, IL, USA) kullanılarak yapıldı. a Veriler ortalama ± standart sapma, ortanca (min-max) veya yaklaşık yüzde olarak verildi. Demografik ve hemodinamik parametreler ve duyusal blok oturma zamanı, duyusal blok tepe noktası ve iki segment gerileme zamanının karşılaştırılmasında t test kullanıldı. Bromage skorlarının karşılaştırılmasında sağlandı. Duyusal blok oturma süresi (9.5 ± 1.1 ve Man Whitney U testi kullanıldı. Gruplarda QTc nin 9.0 ± 1.3 dk), blok tepe noktası (T- 6.9 ± 0.9 ve T- 440 milisaniye üzerinde olma durumu χ2 testi ile 6.5 ± 0.9) ve Bromage skorları [3 (1-3) ve 3 (1-3)] karşılaştırıldı. Gruplardaki tekrarlı ölçümler ANOVA kullanılarak kıyaslandı. Tüm yönünden gruplar arası fark yoktu (p > 0.05). Fakat post-hoc iki segment gerileme zamanı bupivakain grubunda karşılaştırmaları Bonferroni testiyle yapıldı. P < 0.05 anlamlı olarak kabul edildi. 49 Hiperbarik Bupivakain Ve Hiperbarik Levobupivakain İle Yapılan Spinal Anestezinin Düzeltilmiş QT Aralığına Etkileri: Randomize Kontrollü Bir Çalışma b değerler karşılaştırıldığında. p < 0.05; levobupivakain grubunda, bazal değer ile 3., 5., 10., 15., 20., 30., ve 60. dakikalardaki değerler karşılaştırıldığında. levobupivakain grubundan daha kısaydı (56.4 ± 6.9 ve 65.5 ± 8.5 dk) (p < 0.05) (Tablo 2). Tablo 2. Çalışma gruplarının spinal blok karakteristikleri (ortalama ± standart sapma) Sensoryal blok başlama zamanı (dk) Maksimal sensoryal blok yüksekliği İki segment gerileme zamanı (dk) a Bupivakain grubu Levobupivakain grubu (n = 26) (n = 27) 9.5 ± 1.1 9.0 ± 1.3 Bupivakain ve levobupivakain grubunda QTc intervali bazal değerleri arasında anlamlı fark yoktu (414.4 ± 11.7 ve 417.8 ± 11.8 msn) (p > 0.05). Her iki grupta da bazal değerler ile kıyaslandığında blokaj sonrası 3.dk ve sonrasında QTc aralığında Th 6.9 ± 0.9 istatistiksel anlamlı uzama görüldü (p < 0.05). QTc Th 6.5 ± 0.9 intervalinde 56.4 ± 6.9a 440 milisaniye üzerinde uzama bupivakain grubunda 20 (%76.9) hastada ve 65.5 ± 8.5 levobupivakain grubunda 10 (%37) hastada gözlendi (p < 0.05). Bupivakain grubunda QTc p < 0.05; levobupivakain grubu ile karşılaştırıldığında değerleri 15., 20., ve 30. ölçüm dakikalarında levobupivakain grubuna göre anlamlı olarak daha uzundu (437.8 ± 14.2 ve 430.6 ± 10.1; 437.9 ± 11.5 ve 431.9 ± 9.9; 439.2 ± 15.3 ve 427.9 ± 14.5; sırasıyla) (p < 0.05) (Grafik 1). Her iki grupta da bazal değerlerle karşılaştırıldığında kalp hızı (KH) ve ortalama arter basıncı (OAB) değerlerinde 3.dakikadan itibaren anlamlı düşmeler gösterdi (p < 0.05). KH ve OAB'daki bu düşüşler tüm çalışma süresince devam etti. Gruplar arasında OAB ve KH değerleri yönünden anlamlı bir fark görülmedi (p > 0.05) (Grafik 2,3). Hiçbir hastada perioperatif Grafik 2. Çalışma gruplarının kalp hızı değerleri P < 0.05; bupivakain grubunda, bazal değer ile 3., 5., 10., 15., 20., 30. ve 60. dakikalardaki değerler karşılaştırıldığında. b p < 0.05; levobupivakain grubunda, bazal değer ile 3., 5., 10., 15., 20., 30., ve 60. dakikalardaki değerler karşılaştırıldığında. a bulantı, kusma, hipoksi, bradikardi ve hipotansiyon görülmedi. TARTIŞMA Bu çalışmanın sonuçlarına göre levobupivakainin QTc intervali üzerine etkisi bupivakainden belirgin ölçüde az bulundu. Kan basıncı ve kalp hızı üzerine ise bupivakain ve levobupivakainin etkisi benzer bulundu. Hangi anestezik ajanların QTc aralığını uzattığı bilinirse yan etkilerin önüne geçilebilir. Uzun QT aralığının belirlenmesi ventriküler fibrilasyon ve ani ölüme (Torsade de pointes) varan sonuçların önlenmesini sağlayabilir (10). Anestezik ajanların QTc aralığı üzerine etkisini gösteren az sayıda Grafik 3. Çalışma gruplarının ortalama arter basınç a değerleri p < 0.05; bupivakain grubunda, bazal değer ile 3., 5., 10., 15., 20., 30., ve 60. dakikalardaki çalışma vardır (8,11). Ancak lokal anesteziklerin kalp üzerine direk etkili olduğu bilinmektedir (8). 50 ÖZDEMİR KOL ve Ark. Bardsley ve ark. (11) 14 sağlıklı gönüllü erkek hasta sayısı bupivakain grubunda levobupivakain üzerinde yaptıkları çalışmada rasemik bupivakain ve grubundan fazla idi (%76.9 ve %37). Bununla levobupivakainin intravenöz uygulaması birlikte, hiçbir hastanın QTc değeri disritmiler için kardiyovasküler etkilerini karşılaştırmışlar sonrası ve eşik değer olan 600 milisaniye (17) üzerinde değildi levobupivakainin kardiyovasküler etkilerinin anlamlı ve hiçbir hastada aritmi görülmedi. olarak daha az olduğunu göstermişlerdir. Çoğu araştırmacı uzamış hastalarda ve rasemik bupivakaini hemodinami yönünden polimorfik ventriküler taşikardi epizodlarını önlemesi karşılaştırmışlardır. Bulgularımıza benzer olarak ve kalp hızı ve ortalama arter basınçlarında hafif sempatik QT sendromlu Glaser ve ark. (6) intratekal levobupivakain stimülasyonu azaltması nedeniyle rejyonel anestezi uygulamalarını teşvik etmektedir düşmeler (1,12). Egawa ve ark. (13) mepivakainle yapılan sağ hemodinami veya sol stellat gangliyon blokajının QTc aralığı bulmamışlardır. Çalışmamızda kalp hızı ve arteryel üzerine olan etkilerini araştırmışlardır. Sağ stellat basınç değerleri hem levobupivakain hem de gangliyon blokajının QTc aralığında artışı indüklediği bupivakainde düşmekle beraber subaraknoid bloğun ve sol stellat gangliyon blokajının ise QTc aralığında sık bir etkisi olan tedavi gerektirecek hipotansiyon düşmeyi indüklediğini bulmuşlardır. Sağ ve sol stellat ve bradikardi atakları görülmedi. T-5 veya daha ganglion blokajının QTc aralığını farklı etkilemesinin üstünde sempatik blokaj olan hastalarda bradikardi nedeni ve hipotansiyon yönünden belirgin risk olduğu sempatik liflerin sağ ve sol yandaki dağılımının farklı olması ile açıklanmıştır. Bupivakain, yönünden gruplar fakat arası fark bilinmektedir (18). Çalışmamızda aynı zamanda spinal anestezi seviyesi yükseldikçe QTc aralığının kardiyak aritmilere sebep olabilen bir lokal anestezik arttığını ve OAB ve KH nın düştüğünü görüldü. olmakla birlikte spinal anestezide sık kullanılan bir Hastalarımızdaki en üst duyusal blok seviyesi T-5 ajandır hiperbarik idi. Bulgularımıza benzer olarak, Glaser ve ark. (6) bupivakainle yapılan spinal anestezinin QTc aralığına levobupivakain ve rasemik bupivakaini, duyusal blok olan etkilerini araştırmışlardır. Bizim sonuçlarımıza oturma süresi ve duyusal blok süresi yönünden benzer olarak kardiyovasküler bozukluk olmayan eşdeğer hastalarda spinal anestezinin sempatik stimülasyonu zamanda iki segment gerileme zamanı yönünden de azaltma etkisine rağmen, belirgin QTc uzaması her yaptığını bulmuşlardır. Biz hiperbarik bupivakain ve çalışmamızda hiperbarik spinal levobupivakain grubunda bupivakain grubundan anestezinin normal QTc aralıklı olan hastalarda QTc daha uzun bulundu (56.4 ± 6.9 ve 65.5 ± 8.5 dk). Bu aralığına farkın Owczuk uzaması göstermişlerdir, üzere (14). QT olduğunu ve ark. levobupivakainle olan anestezinin QTc etkilerini aralığını olmak (15) yapılan değerlendirdik. uzatıcı Spinal etkisi hem bulmuşlardır. Glaser iki ilacı sebebi eşdeğer iki ve ark.(6) bulmuşlardır. segment çalışmamızda gerileme hiperbarik aynı Bizim zamanı lokal anesteziklerin kullanılmış olmasına bağlı olabilir. bupivakain hem de levobupivakain ile görüldü. Sen Sonuç olarak, normal QTc aralığı olan ve ark. (16) QTc aralığı uzun olan ağır preeklampsili hastalarda hiperbarik levobupivakainle kadınlarda spinal anestezinin QTc aralığına olan kıyaslandığında hiperbarik bupivakainle yapılan etkilerini tersine, spinal anestezi sonrası Qtc intervalinin daha fazla onların sonuçlarına göre sezaryende uygulanan uzadığını gözlemledik. Uzun QT veya aritmisi olan spinal anestezi sempatik blokaj sonucu uzun QTc hastalarda levobupivakainin daha tercih edilebilir bir aralığını kısaltmıştır. Çalışmamızda intraoperatif QTc ajan olduğunu söylebilmek için gelecekte lokal değerleri levobupivakain anesteziklerin spinal blok özelliklerini araştıran daha grubundan daha yüksek bulundu. Ek olarak, çalışma fazla hasta sayısı içeren çalışmalara gereksinim boyunca 440 milisaniyeyi geçen QTc aralığı olan olduğu kanaatindeyiz araştırmışlardır. bupivakain Çalışmamızın grubunda 51 Hiperbarik Bupivakain Ve Hiperbarik Levobupivakain İle Yapılan Spinal Anestezinin Düzeltilmiş QT Aralığına Etkileri: Randomize Kontrollü Bir Çalışma KAYNAKLAR 1. rac-bupivacaine Booker PD, Whyte SD, Ladusans EJ. Long QT Pharmacol 1998; 46: 245-9. 2003;90:349-66. 12. Morissette P, Hreiche R, Turgeon J. Drug- congenital pointes. Can J Cardiol 2005;21:857-64. Bazette HC. An analysis of the time-relations of Vanhoutte F, Vereecke J, Verbeke 13. of bupivacaine on 14. A comparison cardiotoxic of effects 15. of Schindler 16. I. Owczuk R, Sawicka W, Wujtewicz MA, Sen S, Ozmert G, Turan H, Caliskan E, Onbasili A, Kaya D. The effects of spinal anesthesia on QT interval in preeclamptic for spinal anesthesia. Anesth Analg. 2002; 94: patients. Anesth Analg 2006; 103: 1250-5. 194-8. 17. Al-Refai A, Gunka V, Douglas J. Spinal Khan IA. Clinical and therapeutic aspects of congenital and acquired long QT syndrome. anesthesia for Cesarean section in a parturient Am J Med 2002; 112:58-66. with long QT syndrome. Can J Anaesth 2004; Liu SS, McDonald SB. Current issues in 51: 993-6. spinal anesthesia. Anesthesiology 2001; 94: Berde CB, Strichartz GR. Local anesthetics. In: 888-906 Miller RD, ed. Anesthesia. 4th ed. Philadelphia, PA: Churchill Livingstone; 2000: 512. 9. Malik M, Batchvarov VN. Measurement, interpretation and clinical potential of QT dispersion. J Am Coll Cardiol 2000; 36: 1749YAZIŞMA ADRESİ: 66. Dr. İclal ÖZDEMİR KOL 10. Kenny RA, Sutton R. The prolonged QT interval a of 548-52. Levobupivacaine versus racemic bupivacaine 8. that interval. Reg Anesth Pain Med 2005; 30: Glaser C, Marhofer P, Zimpfer G, Heinz MT, S, with of spinal anesthesia on corrected QT Analg 2000; 90: 1308-14. Kapral compared Kawecka A, Lasek J, Wujtewicz M. Influence ropivacaine in anesthetized swine. Anesth 7. QT bupivacaine. Anesth Analg 1989; 69: 563-9. the racemic bupivacaine, levobupivacaine, and C, and Scott DB, Lee A, Fagan D, Bowler GM, ropivacaine Morrison SG, Dominguez JJ, Frascarolo P, Sitzwohl interval Bloomfield P, Lundh R. Acute toxicity of electrocardiographic 6. QT Anesth Pain Med 2001; 26: 539-44. 103: 1275-81. S. of using computerized measurements. Reg the pig papillary muscle. Br J Pharmacol 1991; Reiz syndrome. dispersion following stellate ganglion block electrophysiological properties of the guinea- 5. QT Egawa H, Okuda Y, Kitajima T, Minami J. Assessment N, Carmeliet E. Stereoselective effects of the enantiomers long Anesthesiology 2005; 102: 204-10. electrocardiograms. Heart 1920; 7: 353-70. 4. Kies SJ, Pabelick CM, Hurley HA, White RD, Ackerman MJ. Anesthesia for patients with induced long QT syndrome and torsade de 3. intravenous administration to healthy volunteers. Br J Clin syndrome and anesthesia. Br J Anaesth 2. following frequently unrecognized Cumhuriyet Üniversitesi Tıp abnormality. FakültesiAnesteziyolojive Reanimasyon AD 58140 Postgrad Med J 1985; 61: 379-86. SİVAS.Tel: 2580188 Fax: 2581305 11. Bardsley H, Gristwood R, Baker H, Watson N, E-mail: [email protected] Nimmo W. A comparison of the cardiovascular effects of levobupivacaine and 52 53