XIX. Ulusal Kimya Kongresi, Kuşadası, 2005 BKP55 KAZEİN KİNAZ 2 ENZİMİNİN MALDI-MS İLE İNCELENMESİ Ömür Çelikbıçak, Bekir Salih Hacettepe Üniversitesi, Kimya Bölümü, 06532 Beytepe/Ankara Kazein kinaz 2 enzimi bütün canlı varlıkların temel yapı taşı olan ökaryotik hücrelerin, çoğalması, büyümesi ve metabolizmanın düzenlenmesi gibi hayati fonksiyonları yerine getirmede rol alan, aktif yapısı α ve β alt birimleri adı verilen protein yapılarının ααββ veya αα’ββ şeklinde bir araya gelmesiyle oluşmuş bir protein kinazdır. Kazein kinaz 2 enziminin hücre içerisinde çok önemli fonksiyonları olduğu bilinen 160’a yakın substratı vardır. Bu substratlar içinde en önemlilerinden biri olan onkoproteinler (özellikle tümör baskılayıcı p53 proteini) ile olan etkileşimleri hayati önem taşımaktadır. Kazein kinaz 2 enzimini önemli yapan diğer bir özellik ise keşfedildiği 1960’lı yıllardan bugüne kadar yapılan çalışmalarla ispatlanan yakın kanser ilişkisidir. Bu çalışmalarda kanserli dokularda enzimin aktifliğinin yüksek oranda arttığı belirtilmektedir. Enziminin bu özel durumunun netleştirilmesi, kanserin etkili biçimde tedavi edilmesinde, bu enzime bağlı sebeplerinin ortaya çıkarılmasında, uygun ve etkili ilaçların keşfinde anahtar rol oynayacaktır. Fakat günümüze kadar olan araştırmalar bu anlamda yeterli değildir. Bundan dolayı, bu çalışmada, son yıllarda yüksek molekül ağırlıklarına sahip maddelerin, özellikle proteinler, peptitler ve DNA zincirleri gibi biyomoleküllerin ve bunların kovalent olmayan komplekslerinin, yumuşak iyonlaşma özelliği sayesinde parçalanmadan incelenmesinde büyük bir çığır açan, Matriks-Yardımlı Lazer Desorpsiyon/İyonlaşmalı Kütle Spektrometresi (Matrix-assisted Laser Desorption/IonizationMass Spectrometry, MALDI-MS) tekniği kullanılarak kazein kinaz 2 enzimine karşı yeni bir bakış açısı geliştirilmeye çalışılmıştır. Öncelikle enzimin ve oluşacak ürünlerin en iyi şekilde gözlenebilmesi için MALDI-MS çalışmalarının en önemli bölümünü oluşturan matriks seçimi deneyleri yapılmıştır. Bu amaçla kazein kinaz 2 enziminin α alt biriminin MALDI-MS analizi değişik MALDI matriksleri kullanılarak yapılmış ve en iyi matriks sinapinik asit olarak bulunmuştur. Matrikslerle birlikte MALDI-MS analizleri hem pozitif hem de negatif iyon modlarında gerçekleştirilmiştir. Buradan elde edilen sonuçların örneğin yapısına veya deneysel şartlara bağlı olarak değiştiği gözlenmiştir. Ayrıca çalışmada farklı MALDI örnek hazırlama yöntemleri test edilmiştir. Özellikle analit-matriks oranlarının ve çözücü türlerinin deneysel sonuçlar üzerine etkisi incelenmiştir. 482