Hücrede Madde Geçişi MADDE ALIŞ

Hücrede Madde Geçişi
MADDE ALIŞ-VERİŞLERİ
OSMOZ
Osmoz:
İki çözelti arasında seçici-geçirgen zar bulunduğunda;
su molekülleri az yoğun çözeltiden,
çok yoğun çözeltiye doğru geçiş yapar.
Bu olaya osmoz denir.
ATP harcanmaz.
NOT:
Suyun yarı geçirgen bir zardan difüzyonuna osmoz denir.
Su çok olduğu yerden az olduğu yere doğru geçiş yapar.
Osmoz:
Osmotik basınç:
suda çözünen maddelerin oluşturduğu emme basıncıdır.
Yoğunluk artınca osmotik basınç artar.
Turgor basıncı:
su moleküllerinin hücre çeperine yaptığı itme basıncıdır.
Yoğunluk artınca turgor basıncı azalır.
Emme kuvveti = Osmotik basınç - Turgor basıncı
su alır. (Emme kuvveti > 0)
su verir. (E K< 0)
osmotik denge halindedir. (E K = 0)
Hücre hipotonik ortamda osmoz ile su alır.
Bitki hücresi turgor durumuna geçer.
Hücre izotonik ortamda osmotik denge halindedir.
Hücre hipertonik ortamda osmoz ile su kaybeder.
Hücrenin su kaybederek büzülmesine plazmoliz denir.
Plazmoliz olan bir hücre, az yoğun bir çözeltiye koyulduğunda;
hücre kaybettiği suyu geri alarak eski haline geri döner.
Bu olaya deplazmoliz denir.
Hücrenin bulunduğu ortamlara göre durumu:
Not:
Bir bitki hücresi saf suya bırakıldığında turgor duruma geçer.
Bir hayvan hücresi saf suya bırakıldığında aşırı su alır ve patlar.
Bu olaya hemoliz denir.
Kontraktil koful taşıyan bir hücre (paramesyum, amip...)
saf suya bırakıldığında; kontraktil koful hücre içine giren
fazla suyu ATP harcayarak dışarı atar.
epidermis hücresi
Plazmoliz sonrası epidermis hücresi
1. Hipotonik Çözelti: Hipo az demektir.
Dolayısıyla bu çözeltinin yoğunluğu
hücre içi yoğunluktan azdır.
Hücre su alarak şişer (Turgor).
2. İzotonik Çözelti: İzo eşit demektir.
Dolayısıyla bu çözeltinin yoğunluğu
hücre içi yoğunluğa eşittir.
Çözeltinin madde yoğunluğu
hücrenin madde yoğunluğuna eşittir.
Hücre ile arasında madde alışverişi olmaz.
3.Hipertonik Çözelti: Hiper çok demektir.
Dolayısıyla bu çözeltinin yoğunluğu
hücre içi yoğunluktan fazladır.
Hücre su vererek büzülür (Plazmoliz).
SORU 1-)
Difüzyon olayından faydalanılarak
böbrek yetmezliği olan hastaların
vücutlarındaki atık maddelerin atılmasını
sağlayan cihazın adı nedir?
A) Glikoliz
B) Hemoliz
D) Ozmoliz
C) Analiz
E) Diyaliz
SORU 2-)
Hayvan hücresinin fazla su alarak patlaması
olayına ne denir?
A) Pinositoz
B) Fagositoz
D) Diyaliz
C) Hemoliz
E) Fosfoliz
SORU 3-)
Bitki hücrelerine su girmesi sonucu kofulun büyüyüp
hücre duvarına doğru stoplazmayı itmesi sonucunda
oluşan su basıncına ne denir?
A)Archimed
B)Pascal
D) Turgor
C)Granül
E) Riboz
SORU 4-)
Bir çözelti içindeki çözünmüş madde derişimi hücre içindeki
derişimden az ise bu çözeltilere…………….. çözelti denir?
A) Hipotonik
D) Turgor
B) Plazma
E) Hipertonik
C) İzotonik
SORU 5-)
Hücrenin hipertonik çözelti içinde su kaybederek
büzülmesi olayına ……………………. denir?
A) Plazmoliz
B) Deplazmoliz
D) Hemoliz
C) Diyaliz
E) Fosfoliz
SORU 6-)
Kolaylaştırılmış difüzyon olayında
hücre içine madde alımında, hücre zarındaki
hangi molekül madde taşınmasına yardımcı olur?
A) Kolesterol
D) Vitamin
B) Glikolipit
E) Mineral
C) Protein
SORU 7-)
Difüzyon olayında difüzyon hızını
aşağıdakilerden hangisi etkilemez?
A) Sıcaklık
B) Ortamın pH’sı
C) Molekül büyüklüğü
D) Ortam derişimi farkı
E ) Maddenin halleri
SORU 8-)
Aşağıdakilerden hangisi
pasif taşımanın özelliklerinden biri değildir?
A)Enerji harcanmadan gerçekleşir
B)Taşıma derişimin fazla olduğu ortamdan
az olduğu ortama doğrudur.
C)Hem canlı hem de cansız hücrelerde görülür.
D)Sadece canlı hücreler de görülür.
E)Ortam sıcaklığının ve taşınacak maddenin derişim
farkının yüksek olması pasif taşımayı hızlandırır.
SORU 9-)
Aşağıdakilerden hangisi hücre zarının
özelliklerden biri değildir?
A) Canlıdır
B) Seçici geçirgendir
C) Esnektir
D) Hücreye madde giriş çıkışını kontrol eder
E) Tam geçirgendir
__SON__
Mustafa AYAR
Biyoloji öğretmeni
Uzm. Öğret.