Güneş Sistemi Prof. Dr. Serdar Evren Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Güneş Sistemi Nerede? Gökadamız: Samanyolu Güneş Güneş sistemi nasıl oluştu? Güneş Sisteminin Üyeleri Boyut Karşılaştırması Güneş Yer Büyük çoğunluğu hidrojen gazı Yarıçap: 700 000 km Yüzey sıcaklığı: 5800K Güneş’te bir patlama anı MERKÜR Messenger Minimum/Maximum Yüzey Sıcaklığı: -173/427 °C Merkür 31 Mart 2011 Messenger Genç bir krater http://messenger.jhuapl.edu/gallery/sciencePhotos/pics/first_color.coreg.rgb.png İlk Topografik Yüzey Haritası 6 Mayıs 2016 Merkür’ün kuzey kutbunda su buzu 30 Kasım 2012 VENÜS Yüzey Sıcaklığı: 462°C Venüs’ün yüzeyi Magellan 3 Aralık 2012 Venüs atmosferinin sülfürik asit miktarında değişim saptandı 2015 yılında ödül kazanan bu fotoğraf Derin Uzay İklim Gözlemevi DSCOVR uydusu tarafından 1.6 milyon km uzaktan çekildi. Yer ve Ay Mavi Bilye YER Yeryüzü: Okyanus tabanındaki büyük ölçekli tektonik yapılar Kıta Hareketleri 240 milyon yıl önce 60 milyon yıl önce Tekirdağ, Şarköy, 2002 Pangea Ultima (Gelecekteki Dünya) 250 milyon yıl sonra Bölüm 8 AY Ay’ın Arka Yüzü 18 Kasım 2011 South Pole-Aitken Havzası Çap: 2500 km Derinlik: 12 km Lunar Reconnaissance Orbiter Ay üzerinde su ve hidroksil minarelleri bulundu, 24 Eylül 2009 NASA‘nın M3 ("M-küp") aracı Indian Space Research Organization's Chandrayaan-1 uzay aracı üzerindeki Moon Mineralogy Mapper aleti NASA’nın AY üzerinde su arayışı, LCROSS aracı, 9 Ekim 2009 MARS Hubble Uzay Teleskobu 2016 MARS Uzunluk: 3000 km Genişlik: 600 km Derinlik: 8 km Valles Marineris: Büyük Kanyon Güneş sistemindeki en büyük yanardağ: Olympus Dağı 24 km yüksekliğinde 550 km çapında Mars üzerinde komşu yanardağlar – 1 Nisan 2011, Mars Express http://download.esa.int/images/marsexpress/502-20110322-1096-1107-3144-6-co-01-Uranius-CerauniusTholi_H1.jpg Mars üzerinde ilginç bir krater yapı 27 Ağustos 2010 380 km x 140 km, yüzeyden 500 m derinde Mars üzerinde Curiosity Mars üzerinde bir kaya parçasından ayrıntı PHOBOS 2012 Yaklaşık 100 milyon yıl içinde Mars’a çarpacak ESA-Mars Express 11 Kasım 2004 200 km uzaktan çekilmiş bir görüntü http://www.esa.int/SPECIALS/Mars_Express/SEM21TVJD1E_0.html 40 Yapılan hesaplara göre 9 Kasım 2030 tarihinde 14 milyon km ile en yakın konumda olacak (Ay'ın uzaklığı yaklaşık 384000 km). Çapı ise tahminen 40-100 metre arası. Ateş Topu Vesta’nın Mineral Yapısı 10 Aralık 2011, DAWN uzay aracı http://apod.nasa.gov/apod/ap111210.html Antartika üzerinde göktaşı aramak 30 Haziran Dünya Asteroit Günü Kuyrukluyıldızlar 47 Halley Kuyrukluyıldızı 48 Churyumov–Gerasimenko 49 50 Avrupa Uzay Ajansı (ESA), 27 Mayıs 2016, Rosetta 67P/Churyumov–Gerasimenko kuyrukluyıldızının etrafını saran gaz-toz ortam içinde glisin ve fosfor gibi bazı kimyasal bileşikler ve elementler saptadığını duyurdu. Glisin: Protein yapmak için gerekli moleküllerden biri olup en basit amino asit Fosfor : DNA ve hücre zarı yapılanmasında önemli rol oynar. Jüpiter Üzerinde Atmosferik Hareketler Pic du Midi Gözlemevi, Fransa, 11 Aralık 2011 • http://apod.nasa.gov/apod/ap111206.html Jüpiter’e bir kuyrukluyıldız veya asteroid çarpması Hubble Uzay Teleskobu, 24 Temmuz 2009 http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2010/09sep_jovianfireballs/ Io üzerinde yeni bir volkan Europa’nın yüzey altı Europa’nın yüzeyi Satürn En iyi gözlem tarihi 2017 31 Aralık 2003 Yer’e en yakın konumda iken Satürn üzerinde büyük fırtına 24 Aralık 2010 Cassini Satürn’ün kutup bölgesindeki girdap 4 Aralık 2012 http://www.skyandtelescope.com/observing/home/112507364.html Satürn’ün uydusu Rhea’nın halkaları bulundu 7 Mart 2008 – Cassini uzay aracı Titan Kalın ve sisli bir atmosfer katmanı altında kalan, ilginç yüzey özellikleri 26 Ekim 2004 Cassini Xanadu, Kıta büyüklüğünde, Parlak topografik bölünme Kökeni: Volkan, krater veya erozyon Parlak metan bulutları Kırmızı ve yeşil: metan (CH4) gazı (kızılöte) Mavi: genişlemiş üst atmosfer ve sis katmanı (moröte) Titan’ın Metan Denizleri 13 Şubat 2008 Neptün’ün Bulutları Güneş sistemi içindeki en hızlı giden bulutlar: 2000 km/sa Voyager 2, 1989 Jüpiter ile Neptün arası Dış Güneş Sistemi Jüpiter Satürn Uranüs Kuiper Kuşağı Neptün Neptün ile Pluto arası Güneş Sisteminin Yeni Üyeleri Cüce Gezegenler Uluslararası Astronomi Birliği’nin kararı – 2006 • • • • • Güneş etrafında dolanacak kendi çekiminden dolayı yaklaşık küresel yapıda olacak belli bir kütleye sahip olacak, yakın bölgesini yeterince temizleyememiş olacak, herhangi bir cismin uydusu olmayacak CERES, PLUTO, HAUMEA, MAKEMAKE, ERIS Pluto ve 4 uydusu, 2011 Bulunuşu: 18 Şubat 1930 Cüce gezegen kabulü: 24 Ağustos 2006 PLUTO Pluto’nun yüzeyinden…Tartarus Dorsa Pluto’nun yüzeyinden Uzayda Açan İlk Çiçek (Uluslararası Uzay İstasyonu, Ocak 2016) http://www.astrobilgi.org/ http://www.astronomidiyari.com/ https://www.facebook.com/populerastronomi Yönettiğim facebook sayfaları https://www.facebook.com/astrococuk/ Prof. Dr. Serdar Evren Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Bornova-İzmir Tel: 0232 3112322 [email protected]