bahçecilik aralya yetiştiriciliği

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
BAHÇECİLİK
ARALYA YETİŞTİRİCİLİĞİ
622B00062
ANKARA, 2011

Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve
Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak
öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme
materyalidir.

Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir.

PARA İLE SATILMAZ.
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER
AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
1. ARALİA YETİŞTİRİCİLİĞİ............................................................................................... 3
1.1. Tanımı ve Önemi .......................................................................................................... 4
1.2. Çeşitleri ......................................................................................................................... 6
1.3. Üretimi ........................................................................................................................ 11
UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 14
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 16
ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 17
2. YETİŞTİRİLME İSTEKLERİ ........................................................................................... 17
2.1. Sıcaklık ....................................................................................................................... 17
2.2. Orantılı Nem ............................................................................................................... 18
2.3. Işık............................................................................................................................... 18
UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 20
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 22
ÖĞRENME FAALİYETİ–3 .................................................................................................. 23
3. BAKIM ÖNLEMLERİ....................................................................................................... 23
3.1. Saksı Değiştirme ......................................................................................................... 23
3.2. Gübreleme................................................................................................................... 24
3.3. Sulama......................................................................................................................... 24
3.4. Budama ....................................................................................................................... 24
3.5. Hastalık ve Zararlıları ................................................................................................. 24
UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 27
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 29
MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 30
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 31
KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 32
ÖNERİLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 33
i
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD
622B00062
ALAN
Bahçecilik
DAL/MESLEK
İç Mekan Bitkileri
MODÜLÜN ADI
Aralia Yetiştiriciliği
MODÜLÜN TANIMI
Aralia (aralya) yetiştiriciliğinde; fideleri yetiştirme, uygun
ortam şartlarını düzenleme ve kültürel bakım işlemleri
konularının anlatıldığı öğrenme materyalidir.
SÜRE
40/16
ÖN KOŞUL
Ön koşulu yoktur.
YETERLİK
MODÜLÜN AMACI
Genel Amaç:
Gerekli ortam sağlandığında, tekniğine uygun olarak Aralia
(aralya) yetiştiriciliği yapabileceksiniz.
Amaçlar:
1. Tekniğine uygun olarak Aralia fidesi
yetiştirebileceksiniz.
2. Bitkinin optimum gelişimi için uygun ortam şartlarını
düzenleyebileceksiniz.
3. Bitkilerin sağlıklı gelişimi için gerekli kültürel bakım
işlemlerini yapabileceksiniz.
EĞİTİM ÖĞRETİM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
Ortam: Tepegöz, yazı tahtası, internet ortamı, sınıf, açık
ortam, Aralia fidesi, saksı, torf, değişik harç karışımları ve
gübre
Donanım: Televizyon, VCD, DVD, tepegöz, projeksiyon,
bilgisayar
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME
Modülün içinde yer alan her öğrenci faaliyetinden sonra
verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.
Modülün sonunda ise kazandığınız bilgi, beceri ve tavırları
ölçmek amacıyla öğretmen tarafından hazırlanacak ölçme
araçları ile değerlendirileceksiniz.
ii
GİRİŞ
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci;
Saksılı bitkiler ev dekorasyonunun vazgeçilmez elemanlarıdır. Peyzaj düzenlemesinde
dış mekân bitkilerinden faydalanıyorsak ev dekorasyonlarında da iç mekân saksılı
bitkilerinden faydalanırız. Göz alıcı saksılı bitkilerden yoksun bir evin dekorasyonu
tamamlanmamış sayılır. Ev içinde soğuk eşyalar arasına yerleştirilen bir yeşillik ortama bir
anda canlılık ve hareketlilik kazandırır.
Saksılı iç mekân bitkileri genellikle en elverişli koşullarda yetiştirilip evlerimize kadar
gelmektedir. Bitkilerin yeni geldikleri ortamlara ayak uydurmaları ancak bilinçli bir bakım
ve yetiştirme tekniği ile mümkündür. Aksi hâlde yanlış bakım sonucunda evimize geldikleri
andaki güzelliklerini kaybederek bozulurlar.
Saksılı iç mekân süs bitkilerinin iç dekorasyonda kullanımı günümüzde daha yaygın
hâle gelmiştir. Devetabanından beyaz yelkene, sardunyadan Afrika menekşesine kadar
hemen hemen hepsi evlerimizde yetiştirdiğimiz bitkilerdendir.
İşte Aralia da bunlardan biridir. Bu modül ile Aralia (aralya) türlerini, üretimlerini ve
bakım önlemlerini bileceksiniz. Evinize aldığınız Aralia’ya daha bilinçli bakacak ve onun
daha güzel bir şekilde büyümesini sağlayacaksınız.
1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
ÖĞRENMÖĞRENME FAALİYETİ–1
AMAÇ
Tekniğine uygun olarak Aralia (aralya) fidesi yetiştirebileceksiniz.
ARAŞTIRMA

Ekonomik olarak en çok üretimi yapılan Aralia bitkisinin çeşitlerini belirleyiniz.
Ne kadar üretim yapıldığını araştırınız.
1. ARALİA YETİŞTİRİCİLİĞİ
Bilimsel Sınıflandırma:







Âlem
Şube
Sınıf
Takım
Familya
Cins
Türkçe
:Plantae
: Magnoliophyta
: Magnoliopsida
: Apiales
: Araliaceae
: Aralia / Fatsia
Adı: Aralya
Fotoğraf 1.1: Aralia bitkisi
3
1.1. Tanımı ve Önemi
Japonya ve Kore kökenlidir. Genellikle vatanı dışında süs bitkisi olarak
yetiştirilmektedir.
Her dem yeşil bitkilerdir. Doğada 4 – 5 metre kadar gelişebilen bir çalıdır. Kalın ve
etli 40 – 50 santimetrelik dev yapraklardan ve ince dallardan oluşur. Yaprakları uzun
saplıdır. Yaprakları parçalı olup 7 – 9 dilimlidir. Yaprakların kenarları hafif dişli, önce
kahverengi ve hafif tüylü, sonraları parlak yeşil renktedir.
Fotoğraf 1.2: Aralia bitkisinin geniş yapraklı bir çeşidi
Aralia çiçekleri beyaz boncuklu garip görünümlüdür. Yaz sonunda Hedera çiçekleri
gibi açar. Çiçekleri uzun bir sap üzerinde küre şeklinde ve beyaz renktedir ve etkileyici
değildir. Çiçekleri erdişidir. Çiçekler zaman geçtikçe siyah tohum boncuklarına dönüşür.
4
Fotoğraf 1.3: Aralia bitkisinin çiçekleri
Aralia bitkisi dış mekânlarda da kullanılabilir. Ancak bu durumlarda kışları soğuksa
ağaç diplerine, duvar önlerine, kuytu alanlara dikim yapılmalıdır. Ayrıca çam ağacının
altında pek çok bitki çam ibreleri nedeniyle (asitli) gelişemezken Aralia bitkisi için bu sorun
olmamaktadır.
Fotoğraf 1.4: Aralia bitkisinin dış mekanda kullanımı
5
1.2. Çeşitleri
Aralia ailesinde yaklaşık 80 cins vardır. Bunlar da daha çok iç mekân bitkisi olarak
kullanılır. Yaprakları bileşiktir. Ayrı kültürlerin çekici renkte yaprakları vardır. Bunlara
kısaca değinecek olursak:

Aralia cachemirica: Bu tür 180 cm boyunda, otsu büyüyen beyaz çiçekli
bitkilere sahiptir.
Fotoğraf 1.5: Aralia cachemirica

Aralia cordata: 120 – 180 cm boyunda, otsu büyüyen genç bitkileri yenilen
beyaz çiçeklidir.
Fotoğraf 1.6: Aralia cordata
6

Aralia nudicaulis: 90 – 120 cm boyunda yeşilimsi çiçeklidir.
Fotoğraf 1.7: Aralia nudicaulis

Aralia racemosa: Haziranda yeşilimsi çiçek açar.
Fotoğraf 1.8: Aralia racemosa

Aralia chinensis: 600 cm sarkıcı biçimde bir ağaçtır. Yazın geç açan büyük
şemsiye biçiminde beyaz çiçekleri vardır.
7
Fotoğraf 1.9: Aralia chinensis

Aralia elata: Yazın geç açan çiçekleri birleşik salkım şeklindedir. Yaprakları
çift sıralı ve tüylüdür.
Fotoğraf 1.10: Aralia elata

Aralia elegantissima (Dizygotheca elegantissima): Parmak aralya, siyah yeşil yaprakları ile dikkat çekici narin bir salon bitkisidir. Aya biçiminde dar
yapraklıdır. Yaprakların uzun sapları vardır. Yapraklar 10’a bölünmüş
durumdadır. Yaprakların kenarları ince ve testere dişlidir. Yapraklar ilk
çıktığında düz ve parlaktır ve olgunlaştıkça rengi koyulaşır.
8
Fotoğraf 1.11: Aralia elegantissima

Aralia sieboldii: Yaprakları uzun saplıdır. 5-7-9 parçalı ve kenarları hafif dişli
yaprakları vardır. Yapraklar ilk başta kahverengi sonra yeşil olur. Çiçekleri
uzun bir sap üzerinde beyaz renkte ve küre şeklindedir. Saksı bitkisi olarak
kullanılır.
Fotoğraf 1.12: Aralia sieboldii
9

Aralia balfouriana: Yaprakları yuvarlak, üst kısımdakiler böbrek şeklinde,
kenarları hafif dişli ve parçalı, gayri muntazam beyaz lekeli, gövdesi koyu yeşil
ve çizgilidir. Saksı bitkisi olarak kullanılır.
Fotoğraf 1.13: Aralia balfouriana

Fatshedera x lizei (sarmaşık ağacı – sarmaşık aralya): Yaprakları iri, sert, 5
parçalı, parlak yeşil renkli ve sarılıcı formda iç mekan süs bitkileridir. Fatsia
Japonica ve Hedera helix arasında yapılan melezleme sonucu oluşan bir çeşittir.
Fotoğraf 1.14: Fatshedera x lizei
10

Schefflera actinophylla (Brassaia actionphylla): Parlak aralya, çok yıllık
genel olarak iç mekân bitkisi olarak bilinen ancak dış mekânda da pek çok
amaçla kullanılabilen boylu dekoratif bir bitkidir. Her dem yeşil, çok yıllık otsu
karakterdeki bitkinin dip kısımları yaşlandıkça odunsu bir yapı kazanır.
Fotoğraf 1.15: Schefflera actinophylla
Anavatanında 7 metreye kadar uzasa da genel olarak 2- 3 metre kadar boylanabilir.
Orta bir hızla büyür. Çalı formlu ve çok gövdelidir. Serbest dallanır. Bitki kırılmaya karşı
dayanıklıdır. Gövde ve dalların alt kısımlarından geliştirdiği hava kökleri toprağa tutunarak
bitkiyi destekler. Yapraklarıyla etkili olan bu bitki elsi yapıda, kenarları düz ve almaşıklı
düzende sıralanmış yapraklara sahiptir. 7- 9 adet olan yaprakçıkların şekli ise oval ya da ters
ovaldir. Yaprakçık uzunluğu 5 – 10 cm olup genellikle yeşil renktedir. Bitkinin yaprakları ve
özsuyu zehirli olduğundan özellikle çocuklar konusunda dikkatli olunmalıdır.
1.3. Üretimi
Çelik ya da havai daldırma yöntemi ile üretimi yapılırsa da en çok kullanılan yöntem
tohumla üretimdir. Tohumlar anaç bitkiden toplanır toplanmaz atılmalıdır.
11
Fotoğraf 1.16: Aralia tohumu
Tohumlar nisan ayında tohum kasasına atılmalıdır. Tohumların üzerine kapak
atılmalıdır. Tohum atımı yapıldıktan sonra kasalar soğuk bir serada sıcaklık 10 – 13 0C de
muhafaza edilmelidir.
Fotoğraf 1.17: Aralia tohumunun çimlenmesi
Üretimi tohumlardan olabileceği gibi ilkbaharda esas bitkiden kesilen uç
sürgünlerinden yapılmaktadır. Köklendirme sırasında hormon uygulamak iyi sonuç verebilir.
12
Fotoğraf 1.18: Aralia çeliğinin anaç bitkiden alınması ve çeliğin genel görünümü
Köklendirme serasına alınan çeliklerin nemi sürekli sağlanmalıdır. 23 0 C’lik bir
sıcaklık köklenme için idealdir. Köklenmenin iyi olması için çeliklerin üzerine nemi
tutabilecek bir örtü serilmelidir.
13
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
İşlem Basamakları
Öneriler
 Üretim yapacağınız türe karar veriniz.
Piyasada tutulan tür olmasına dikkat
ediniz.
 Anaç bitkiyi temin ediniz.
 Kolay bulunmasına dikkat ediniz.
 Tohumlarının olgunlaştığından emin
olunuz.
 Anaç bitkinin genç, sağlıklı olmasına ve
çeşit özelliği taşımasına özen gösteriniz.
 Tohumlarınızı temizleyiniz.
 Tohumları vakit kaybetmeden ekim
yapacağınız yere getiriniz.
 Tohum kasalarına tohumları atınız.
 Tohumların üzerine kapak atınız.
 Kasanızı serin ve nemli bir serada
tutunuz.
 Fidelerinizin köklerinin
zedelenmemesine dikkat ediniz.
 Çimlenme gerçekleştikten sonra
fidelerinizi şaşırtınız.
 Küçük saksılara aldığınız fideleri gölge
bir yere alınız.
14
UYGULAMALI TEST
Uygulama faaliyetinde kazandığınız bilgi ve beceriler doğrultusunda Aralia
bitkisinden tepe çeliği uygulaması yapınız. Yapmış olduğunuz çalışmayı aşağıdaki ölçütlere
göre değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri
Evet
Hayır
1. Anaç bitkiyi aldınız mı?
2. Çelik alma zamanını doğru tespit edebildiniz mi?
3. Çelik alacağınız noktaları belirlediniz mi?
4. Temiz makas kullandınız mı?
5. Çelikleri 10 – 15 cm uzunluğunda aldınız mı?
6. Çeliğin alt yapraklarını temizlediniz mi?
7. Çeliğinizin çabuk köklenmesi için hormon uyguladınız mı?
8. Çeliğinizi aldıktan sonra hemen köklendirme ortamına diktiniz
mi?
9. Köklendirme ortamına aldığınız çelikleri sislediniz mi?
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayısını belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Hatalı yanıtlar için bilgi konularını tekrar ediniz. Tüm yanıtlar
doğru ise ölçme ve değerlendirmeye geçiniz.
15
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıda verilen değerlendirme sorularını cevaplandırarak faaliyete ilişkin
bilgilerinizi ölçünüz.
1.
Aralia bitkisi……………………….familyasının bir üyesidir.
2.
Aralia bitkisi…………….formunda bir bitkidir.
3.
Aralia bitkisinin ……………..cm’lik dev yaprakları olabilir.
4.
Aralia bitkisinin çiçekleri zaman geçtikçe……………tohumlar hâline dönüşür.
5.
Aralia bitkisi………….topraklarda rahatça yetişmektedir.
6.
Aralia bitkisinin …………………üretilen çeşitleri A. sieboldii ve Scheflera
actinophylla cinsleridir.
7.
Aralia bitkisinin ……………..toplanır toplanmaz vakit kaybetmeden atılmalıdır.
8.
Tohum kasaları …………….0 C’de serada tutulmalıdır.
9.
Aralia bitkisinin çeliklerinin köklenmesini sağlamak için…………0 C’lik sıcaklık
gerekir.
10.
Aralia çeliklerinin
yapılmalıdır.
köklenmesinin
arttırılması
için……………….uygulaması
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı kontrol ediniz. Hatalı yanıtlarınız için konuyu tekrar ediniz. Tamamen
doğru ise bir sonraki faaliyete geçiniz.
16
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
AMAÇ
Bitkilerin optimum gelişimi için uygun ortam şartlarını düzenleyebileceksiniz.
ARAŞTIRMA


Soğuğa dayanıklı iç mekân bitkilerini araştırınız.
Gölgeye dayanıklı iç mekân bitkilerini araştırınız.
2. YETİŞTİRİLME İSTEKLERİ
2.1. Sıcaklık
Yazın normal oda sıcaklığı 18 – 20 0C uygundur. Kışın daha düşük sıcaklık (5–10 0C)
ister. Ancak sıcaklık 4 0C’nin altına inmemelidir. Bitkinin gelişimi sırasındaki ani sıcaklık
düşüşleri yaprak dökülmesine neden olur.
Fotoğraf 2.1: Aralia serası
17
2.2. Orantılı Nem
Nispi nemin yüksek olduğu ortamlardan hoşlanır. Sıcak ve kuru ortamlarda yapraklara
su püskürtülmelidir. Aralia bitkisi % 70 – 75 nemli ortamlardan hoşlanır. Ancak aşırı nem de
bitkiye zarar verir. Yaprakların dökülmesine ve hastalıkların yayılmasına neden olur. Bunun
yanında ortamda nem eksikliği olursa yapraklarda kahverengileşme olur.
Fotoğraf 2.2: Aralia serasında sisleme başlıkları
2.3. Işık
Aralialar yarı gölge ya da gölge bir yer ister. Direkt gün ışığını sevmez. Tam güneşi
sevmez ve bu durumda güneş altında yapraklar sararır. Yapraklar esas koyu yeşil rengi
gölgede alır. Ancak ortamdaki ışık çok yetersiz ise bu durumda da bitki cılız kalır ve sırık
gibi uzar.
18
Fotoğraf 2.3: Aralia bitkisinin gölgelenmesi
19
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
İşlem Basamakları
Öneriler
 Termometre temin ediniz.
Seranızın sıcaklık değerini yazınız.
 Nemölçer temin ediniz
 Seranızın oransal nem değerlerini
yazınız.
 Aralia fidesini yetiştireceğiniz ortama
yerleştiriniz.
 Bitkinin isteğine uygun ortam seçmeye
özen gösteriniz.
 Düzenli olarak sıcaklık ve nem
değerlerini kontrol ediniz.
 Ölçümleri sık sık ve düzenli yapınız.
 Eğer sıcaklık düşük ise ortamın
ısınmasını sağlayınız.
 Ölçümlerinizi bir tablo hâline getiriniz.
 Yüksek sıcaklıkta sıcaklığı düşürünüz.
 Yüksek ve düşük sıcaklık değerlerinden
kaçınınız.
 Ortamı bitkiye uygun hâle getiriniz.
 Seranızı gölgelendiriniz.
 Seranızı havalandırınız.
20
KONTROL LİSTESİ
Uygulama faaliyetinde kazandığınız bilgi ve beceriler doğrultusunda seranızın
ekolojik isteklerini aralya bitkisi için uygun duruma getirecek uygulamalar yapınız. Yapmış
olduğunuz çalışmayı aşağıdaki ölçütlere göre değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri
1.
Termometre ve nemölçer temin ettiniz mi?
2.
Ölçüm aletlerinizi ortama yerleştirdiniz mi?
3.
Sıcaklık ve nem değerlerini kontrol ettiniz mi?
4.
Uygun olmayan sıcaklık değerlerine müdahale ettiniz mi?
5.
Nem oranına göre sisleme yaptınız mı?
6.
Nem oranına göre havalandırma yaptınız mı?
7.
Gereğinde bitkinizi suladınız mı?
8.
Uygun nem değerini sağladınız mı?
9.
Bitkinin uygun ortamda olduğuna karar verdiniz mi?
Evet
Hayır
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayısını belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Hatalı yanıtlar için bilgi konularını tekrar ediniz. Tüm yanıtlar
doğru ise ölçme ve değerlendirmeye geçiniz.
21
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıda verilen değerlendirme sorularını cevaplandırarak faaliyete ilişkin
bilgilerinizi ölçünüz.
1.
Aralia bitkisinin…………….0 C sıcaklıkta gelişimi en iyidir.
2.
Aralia bitkisi ……………0 C nin altındaki sıcaklıkta gelişemez.
3.
Aralia bitkisi…………….ortamlardan hoşlanır.
4.
Sıcak ve kuru ortamlarda Aralia bitkilerinin………………………su püskürtülmelidir.
5.
Aralia bitkisinin yapraklarının koyu yeşil olması için bitkiyi ……………bir yerde
tutmalıyız.
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı kontrol ediniz. Hatalı yanıtlarınız için konuyu tekrar ediniz. Tamamen
doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
22
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
AMAÇ
Bitkilerin sağlıklı gelişimi için gerekli kültürel bakım işlemlerini yapabileceksiniz.
ARAŞTIRMA


Piyasada en çok hangi saksı boyundaki Aralia bitkisi tercih edilmektedir?
Aralia yetiştiriciliğinde hangi harçlar kullanıldığını araştırınız.
3. BAKIM ÖNLEMLERİ
3.1. Saksı Değiştirme
Bitkinin saksı değişimi 2 – 3 yılda bir şubat veya mart ayında yapılmalıdır. Ancak sera
ortamında şartlar uygun olduğundan yılın her döneminde saksı değiştirme yapılabilir.
Fotoğraf 3.1: Saksı değişim zamanı
Saksı harcı olarak normal bahçe toprağı veya topraksız karışım uygundur. Kuvvetli ve
derin topraklardan hoşlanır. Bol gübreli, dişli nehir kumu karışık bahçe toprağı idealdir.
Ancak son yıllarda ticari firmalar, özellikle bahçe toprağını ve hayvan gübresini bulmakta
zorlandıkları için nakliye bakımından da kolaylıkla taşınabilen coco-peat kullanmaktadır.
23
3.2. Gübreleme
Aralia bitkisi için özel bir gübreleme programı uygulamaya gerek yoktur. Kompoze
gübre verilebilir. Genel olarak mart – eylül ayları arasında her iki haftada bir azotlu gübre
kullanılmalıdır. Kış dönemlerinde bu süre uzatılabilir.
3.3. Sulama
Yazın yüksek orantılı nemle birlikte bol miktarda suya gereksinim gösterirler.
Büyüme sırasında (nisan – ağustos aylarında) bolca sulanmalıdır. Sıcak günlerde ara sıra
yapraklarına su püskürtülmelidir. Sonbahar ve kışın dinlenme dönemine girdiğinde bitkiye
fazla su verilmemelidir. Kış aylarında, özellikle ekim-şubat ayları arasındaki dinlenme
dönemi boyunca verilen su azaltılmalıdır.
3.4. Budama
Aralialar çok iyi durumda ise veya bitki büyük olarak kullanılmak isteniyorsa
herhangi bir budamaya gerek yoktur. Ancak iyi gelişmemiş veya seyrek yapraklı bitkiler
budanmalıdır.
Budama, genellikle şubat ayında yapılır. Böylece dalların daha iyi yayılıp gelişmesine
ve düzensiz büyüyen sürgünlerin kesilmesine olanak verir. Ayrıca kuruyan ve çürüyen
yapraklar kesilip uzaklaştırılmalıdır.
3.5. Hastalık ve Zararlıları
Aralia bitkisinde karşılaşılan en önemli hastalıklar, yaprak dökülmesi ve yaprak
lekesidir. Aralia bitkisinin yapraklarında nekroz oluşmadan önce yaprak dökülmeleri
görülebilir. Burada yaprak dökülmesi, kışın saksı toprağının çok nemli tutulması ya da saksı
toprağının çok kuru bırakılmasından kaynaklanabilir. Ayrıca yeterli havalanmaya olanak
vermeyen sıkışmış saksı toprağı da buna neden olabilir.
Aralia bitkisinin üzerinde yaprak lekeleri görülebilir. Bu lekeler daha çok yaşlı
yapraklarda görülür. Lekelerin üzerinde duman renginde bir örtü olabilir. Bu durumda bu
bitkiler ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Ortam havalandırılmalı ve sıcaklık biraz daha
düşürülmelidir. Bitkileri yaprak lekesi oluşumundan kurtarabilmek için fungusitli ilaçlarla
ilaçlanmalıdır. Ayrıca fazla sulamadan da kaçınılmalıdır.
24
Fotoğraf 3.2: Yaprak leke hastalığı
Aralia bitkisinin yapraklarında alternaria yaprak leke hastalığı ile de karşılaşılabilir.
Burada küçük, düzensiz, siyah – kahverengi lekeler ilk önce yaşlı yapraklarda ortaya çıkar.
Bu lekeler zamanla genişler.
Fotoğraf 3.3: Yaprak leke hastalığının ileri evresi
Alternaria fungal etmenli bir hastalıktır. Hastalık etmeni bitki artıkları, tohum ve
yabancı otların üzerinde varlıklarını sürdürürler. Sporlarla yayılırlar. Spor üretimi en fazla
gece ve kapalı havalarda meydana gelir. Sararmış olan yapraklarda da fazla olduğu
bilinmektedir. Sporlar gün boyunca nispi nemin azaldığı zamanlarda en fazla serbest kalırlar.
Sporlar rüzgâr, böcek, çalışma aletleri ve diğer mekanik yollar ile serbest kalırlar ve
rüzgârlarla taşınırlar. Duyarlı bitkilere yerleşen sporlar uygun nem, çiğ ve yağmur suyu
buluncaya kadar üzerinde kalır ve uygun koşulları bulduklarında çimlenir.
Mücadelesinde; konukçu bitkiler uzaklaştırılmalıdır. Hastalıktan ari tohum
kullanılmalıdır. Bitki kalıntıları yetiştirme ortamlarından uzaklaştırılmalıdır. Havalandırma
sağlanmalıdır. Hastalığa uygun olan fungusitlerle ilaçlanmalıdır.
25
Aralia bitkisinde karşılaşılan en önemli zararlılar ise nematod, kırmızı örümcek,
yaprak biti ve unlu bittir.

Kök Ur Nematodları: Toprak altında bitkinin kökleri içinde beslenirler.
Bitkiyi emer ve emme sonucu gelişerek irili ufaklı urlar oluşur. Bitkinin su ve
besin maddesini engeller. Bu sayede bitkide bodurlaşma, sararma ve gelişmede
gerilemeler görülür.
Mücadelesinde, nematodlara karşı kullanılan ilaçlar bitkiye zarar verdiği için bitkinin
ekim ve dikiminden önce saksı harcının plastik örtü altında fümigasyonu yapılmalıdır.

Kırmızı Örümcekler: Akar adı ile tanınırlar. Çıplak gözle zor fark edilirler.
Vücutları oval yumuşak yapılı, üzerlerinde seyrek uzun kıllar bulunur. Akarlar,
bitkilerin yapraklarının özellikle alt kısmında sokup bitki öz suyunu emerler.
Ayrıca emme sırasında salgıladıkları zehirli maddelerden dolayı yapraklarda
beyaz, sarı ve kahverengimsi lekeler oluşur. Bitkinin yapraklarının tümünü
kurutabilir.
Mücadelesinde akarisitler kullanılmalıdır. İlaçlama sırasında özellikle yaprakların alt
kısmının ilaçlanmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca evdeki bitkide kırmızı örümcek varsa
sabunlu su ile bitkiyi silmek problemi ortadan kaldırmaya yardımcı olur.

Yaprak Bitleri: Püseron, ballık adları ile tanınırlar. Vücutları yumuşak bazen
hafif tozlu veya bir mum salgısı ile örtülü olabilirler. Renkleri yeşil, siyah, sarı,
kırmızı, beyaz ve kahverengimsidir. Yaprak bitleri bitkileri sokup bitki öz
suyunu emerek yaşar. Emme sırasında salgıladıkları toksik ve tahriş edici
maddelerle yaprak kıvrılması veya şişkinlik gibi anormal oluşumlara neden
olurlar. Yaprak sararır ve kurur. Virüs hastalıklarını taşıyarak önemli zararlara
yol açarlar.
Aralia bitkisinde de yaprak bitlerine karşı mücadelede insektisit uygulanmalıdır.
Fotoğraf 3.4: Yaprak biti
26
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
İşlem Basamakları
Öneriler
 Saksı değiştirme zamanı gelmiş Aralia
bitkisi alınız.
 Bitkinin saksı değiştirme zamanının
geldiğine emin olunuz.
 Yeni saksınızı bir ya da iki boy büyük
alınız.
 Saksıyı daha büyük boy seçmeyiniz.
 Bitkiyi hafifçe sulayınız.
 Yavaşça saksıdan çıkarınız
 Bitkiye zarar vermeden çıkarmaya dikkat
ediniz.
 Bitkinizi iki parmağınızın arasına alınız.
 Gerekirse kök budaması yapınız.
 Dikim için uygun harç temin ediniz.
 Yeni saksıda drenaj deliklerinin açık
olmasına dikkat ediniz.
 Yeni saksıyı harç ile doldurunuz.
 Saksıya harcı çok doldurmayınız.
 Bitkiyi tam ortasına yerleştiriniz.
 Bitkiyi tam ortaya dikmeye özen
gösteriniz
 Yanlardan harç koyarak bastırınız.
 İyice bastırınız, boşluk bırakmayınız.
 Can suyu veriniz.
 Can suyu vermeyi unutmayınız
 Uygun bir yere koyunuz.
 Sulamasını yapınız.
 Fazla sulamadan kaçınınız
27
UYGULAMALI TEST
Uygulama faaliyetinde kazandığınız bilgi ve beceriler doğrultusunda Aralia bitkisinde
kültürel mücadele uygulaması yapınız. Yapmış olduğunuz çalışmayı aşağıdaki ölçütlere göre
değerlendiriniz.
Değerlendirme Ölçütleri
Evet
Hayır
1. Bitkiler arasında hastalıklı bitki tespit edebildiniz mi?
2. Hastalığı teşhis edebildiniz mi?
3. Hastalıklı bitkiyi ortamdan uzaklaştırdınız mı?
4. Bitki kalıntılarını yetiştirme ortamından uzaklaştırdınız mı?
5. Seranızı havalandırdınız mı?
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayısını belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz.
Hatalı yanıtlar için bilgi konularını tekrar ediniz. Tüm yanıtlar doğru ise ölçme ve
değerlendirmeye geçiniz.
28
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıda verilen değerlendirme sorularını cevaplandırarak faaliyete ilişkin
bilgilerinizi ölçünüz.
1.
Aralia bitkisi ………………..ve……………..topraklardan hoşlanır.
2.
Aralia bitkisinde………………….., iyi gelişmemiş veya seyrek yapraklı olanlarda
uygulanmalıdır.
3.
Aralia bitkisinin
karşılaşılır.
4.
Aralia bitkisinde karşılaşılan en önemli zararlılar …………………, kırmızı örümcek,
yaprak biti ve unlu bittir.
5.
Yaprak biti……………………adı ile de anılmaktadır.
yapraklarında………………………yaprak
leke
hastalığı
ile
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı kontrol ediniz. Hatalı yanıtlarınız için konuyu tekrar ediniz. Tamamen
doğru ise modül değerlendirmeye geçiniz.
29
MODÜL DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
Değerlendirme sorularını cevaplayarak modüle ilişkin bilgilerinizi ölçünüz.
1.
Aralia bitkisinin diğer bir adı ……………..olarak literatürlerde geçmektedir.
2.
Aralia ……………….ve…………….kökenli olarak bilinmektedir.
3.
Aralia’nın………………….uzun bir sap üzerinde küre şeklinde ve beyaz renktedir.
4.
Aralia’nın üretiminde …………….,………………yönteminden yararlanılır.
5.
Aralia…………..0 C’nin altındaki sıcaklılarda zarar görür.
6.
Aralia bitkisi……………… nemli ortamlarda iyi gelişir.
7.
Aralia’nın bulunduğu ortam aşırı……………olursa bitki cılız kalır ve boyuna uzar.
8.
Aralia bitkisi………………..güneş ışığından hoşlanmaz.
9.
Aralia bitkisine……………………gübre uygulanmalıdır.
10.
Kırmızı örümceklerin mücadelesinde…………………….kullanılmalıdır.
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Hatalı yanıtlar için bilgi konularını tekrar ediniz. Tüm yanıtlarınız
doğru ise bir sonraki modüle geçiniz.
30
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ-1’İN CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
Araliaceae
Çalı
40 – 50
Siyah
Asitli
6
7
8
9
10
En çok
Tohumları
10 – 13
23
Hormon
ÖĞRENME FAALİYETİ-2’NİN CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
18–20
4
Gölge
Yapraklarına
Gölge
ÖĞRENME FAALİYETİ-3’ÜN CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
Kuvvetli, derin
Budama
Alternaria
Nematod
Püseron
MODÜL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
Fatsia
Japonya, Kore
Çiçekleri
Tohum, çelik
4
6
7
8
9
10
31
% 70 – 75
Gölge
Direkt
Kompoze
Akarisit
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA

Doç. Dr. KORKUT Aslı B. , Prof. Dr. Hakkı İNAN, Saksılı Süs Bitkileri,
Hasad Yayıncılık, İstanbul, 1995.

ODABAŞ Atilla, Süs ve Sera Bitkileri, Özgür Yayıncılık, İstanbul, 1993.

ORAL Necdet, İç Mekân Süs Bitkileri, Tav Yayıncılık, Yayın Nu: 14, Yalova,
1987.

Prof. Dr. TANRIVERDİ Fuat, Çiçek Üretim Tekniği, Ankara Üniversitesi,
İnkilap Kitapevi, İstanbul, 1993.

www. wikipedia. org.com
32
ÖNERİLEN KAYNAKLAR
ÖNERİLEN KAYNAKLAR

Doç. Dr. KORKUT Aslı B. , Prof. Dr. Hakkı İNAN, Saksılı Süs Bitkileri,
Hasad Yayıncılık, İstanbul, 1995.

ODABAŞ Atilla, Süs ve Sera Bitkileri, Özgür Yayıncılık, İstanbul, 1993.

ORAL Necdet, İç Mekân Süs Bitkileri, Tav Yayıncılık, Yayın Nu: 14, Yalova,
1987.

Prof. Dr. TANRIVERDİ Fuat, Çiçek Üretim Tekniği, Ankara Üniversitesi,
İnkilap Kitapevi, İstanbul, 1993.

www. wikipedia. org.com
33