5 — OBJEKTİF ÖLÇÜLERİN BULUNMAMASINA İLİŞKİN

- 5 —
OBJEKTİF ÖLÇÜLERİN BULUNMAMASINA İLİŞKİN GEREKÇE
Yasama Dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili Anayasamızın 83 üncü maddesinde belirli
objektif ölçüler belirtilmediği gibi Yasama Dokunulmazlığının kaldırılması hakkında Meclis İçtü­
züğünün 131 ila 134 üncü maddelerinde de belirli objektif ölçülere yer verilmemiştir.
Birçok Anayasa Mahkemesi kararlarında da belirtildiği üzere : Yasama Dokunulmazlığının
kaldırılması konusunda birtakım belirli, objektif ölçülere uygun davranılması ve bu ölçülerin bir hu­
kuk Devletinden beklenen nitelikte bulunması şarttır. Yeterli olmamakla birlikte eski Cumhuriyet
Senatosu İçtüzüğünde belirli objektif ölçüler yer almış ve Anayasa Mahkemesi bu objektif ölçüle­
re uygunluğu gözetmiştir.
SONUÇ
Bir suç isnadı ciddî ise, siyasî ereklere uygun ise yahut üyenin şeref ve haysiyetini koruma yö­
nünden dokunulmazlığın kaldırılması zarurî ise Yasama Dokunulmazlığı kaldırılmalıdır.
Dokunulmazlığın amacı, yasama görevini yürütecek milletvekillerinin çeşitli çevrelerden gele­
bilecek baskı ve kaygılardan korunmuş olarak görevlerini gereği gibi yapmalarını sağlayarak, siya­
sal nitelikli kovuşturmalar bahanesiyle milletvekillerinin Meclise katılmaktan alıkonmasını, çalış­
ma şevkinin kırılmasını bu yolla daTBMM'nin istencinin çarpıtılmasını önlemektir. Yoksa kimile­
rin TBMM'ni yıpratmak için kasıtlı olarak söylediği gibi milletvekiline soruşturmadan kaçma, suç
işleme ayrıcalığı tanınması değildir.
Hangi suç isnadının ciddî olduğu; "Milletvekilli Seçilme Yeterliliği" başlıklı Anayasamızın 76
ncı maddesinde belirtildiği gibi, 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Yasasının "Milletvekili Seçileme­
yecek olanlar" başlıklı 11 inci maddesinde de belirtilmiştir.
Taksirli suçlar hariç, toplam bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır ha­
pis cezasına hüküm giymiş olanlar, affa uğramış olsalar bile; zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsız­
lık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile isti­
mal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçlan, resmî ihale ve alım satımlara fesat ka­
rıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle mahkûm olanlar, TCK'nun (Devletin
Şahsiyetine Karşı Cürümler) başlıklı ikinci kitabının, birinci babından yazılı suçlardan veya bu suç­
ların işlenmesini aleni olarak tahrik etme suçundan mahkûm olanlar, TCK'nun 312 nci maddesinin
ikinci fıkrasında yazılı halkı sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığı gözeterek kin ve düşman­
lığa, açıkça tahrik etme suçlarından mahkûm olanlar ve TCK'nun 536 ncı maddesinin birinci, ikin­
ci ve üçüncü fıkralarında yazılı eylemlerle aynı yasanın 537 nci maddesinin birinci, ikinci, üçüncü,
dördüncü ve beşinci fıkralarında yazılı eylemleri siyasî ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahkûm
olanlar:
Milletvekili seçilemezler.
Anayasamızın 76 ncı maddesine göre affedilmiş olsalar dahi belirtilen suçlardan mahkûm olan­
lar milletvekili seçilemediği halde, anayasadaki düzenleme biçimine göre Yasama Dokunulmazlı­
ğı, bu suçlarla ilgili ciddî iddialar bakımından milletvekilleri hakkında soruşturma yapılmasına ola­
nak bile vermemektedir. Kamu vicdanını rahatsız eden bu duruma son vermek ve milletvekillerini
gereksiz koruma zırhına büründürmemek için Anayasanın 76 ncı maddesinde zaten milletvekilliği­
ne seçilme engeli olarak gösterilen bu gibi suç iddiaları dolayısıyla soruşturma açılması ve yargıla­
ma yapılmasının Yasama Dokunulmazlığı dışına çıkarılması uygun olacaktır. Anayasada böyle bir
değişiklik, asılsız suçlamalarla töhmet altında kalan milletvekillerinin yargı önünde aklanmasına
fırsat verilmesi ve genel olarak milletvekili saygınlığının yükseltilmesi bakımından da yarar sağla-
Türkiye Büyük Millet Meclisi
(S. Sayısı: 472)