Telekomünikasyon Sektörüne “Stratejik” Bir Bakış Emin Sadık AYDIN DPT 21 Aralık 2006 inet-tr ’06 Konferansı TOBB-ETÜ - Ankara Gündem • • • • • Dünyada Durum Türkiye Nerede “Stratejik” Bakış Eylemler Sonuç / Değerlendirme 2 Dünyada Durum • Sektör Büyüklüğü – GSMH’ya oran • Genişbant – Yaygınlık • Yerel Ağın Ayrıştırılması (LLU) – DSL fiyatları ve rekabet ilişkisi • Düzenleme Karnesi 3 Dünyada Durum - I Dünya Telekomünikasyon Sektörü Gelirleri 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Hizmetler Harcama (B USD) Yıllık Büyüme (%) 1,042.70 1,130.30 1,208.50 1,284.40 1,352.30 1,412.40 1,442.60 10,6 8,4 6,9 6,3 5,3 4,4 2,1 Harcama (B USD) 247.90 280.00 297.00 317.50 330.40 338.40 339.90 Yıllık Büyüme (%) - 1.1 12,9 6,1 6,9 4,1 2,4 0,4 Ekipman Toplam Harcama (B USD) Yıllık Büyüme (%) 1,290.60 1,410.30 1,505.50 1,601.90 1,682.70 1,750.80 1,782.50 8,2 9,3 6,8 6,4 5.0 4.0 1,8 Kaynak: Gartner, Global Telecommunications Market Take, 2005 4 Kaynak: OECD, IDC, 2004 6 Donanım Irlanda Yazılım Türkiye 7 Meksika Italya Norveç % İspanya Yunanistan Avusturya Fransa Almanya Japonya Danimarka Polonya Belçika Portekiz Kanada OECD 28 Hollanda Slovakya İngiltere Finlandiya ABD İsveç İsviçre Avustralya Macaristan Kore Yeni Zelanda 8 Çek Cumhuriyeti Dünyada Durum - II BİT Sektörünün GSYİH İçindeki Oranı Telekomünikasyon Diğer BİT hizmetleri 5 4 3 2 1 0 5 Kaynak: Source: OECD, OECD 2006 D N e enm th a er rk la n Ic d s ela n Sw Ko d i tz r e a er la F i nd nl N o and r Sw w a y ed Un C a en i te d nad Ki ng a d U n Be o m i te l giu d St m at Lu J a e s x e pa m n bo Au u r g s F r tr ia a Au nce s G tr ali er a m an Sp y ai n It a N e Po l y r C z w Z tu g a e c ea l h l an Re d pu Ir ebli c H u lan d ng a Po r y la Sl ov T u nd ak rk R e ey pu M b lic ex G ic o re ec e Dünyada Durum - III OECD Ülkeleri Genişbant Abone Oranı, Haziran 2006 OECD Ülkeleri Genişbant AbonebyOranı, Haziran OECD Broadband subscribers per 100 inhabitants, technology, June 2006 2006 30 DSL Cable Other 25 20 OECD average 15 10 5 0 Kaynak: OECD, 2006 6 Dünyada Durum - IV AB Ülkelerinde DSL Fiyatları ve Rekabet Düzeyi OECD Ülkeleri Genişbant Abone Oranı, Haziran 2006 Kaynak: OECD, 2006 Kaynak: EU Information Society Benchmarking Report, 2005 7 Dünyada Durum - V ECTA Düzenleme Karnesi Puanı OECD Ülkeleri Genişbant Abone Oranı, Haziran 2006 İngiltere 379 317 İrlanda 309 Danimarka 291 İtalya 276 İsveç 270 Hollanda İspanya 257 Fransa 255 214 Belçika 203 Almanya 155 ~170 Türkiye Kaynak: OECD, 2006 0 100 200 Kaynak: ECTA (2004) ve BTS Çalışma Dökümanı (2005) 300 400 8 Dünyada Durum - VI • Alternatif Altyapı Seçenekleri: Mobil / Kablosuz Genişbant – 3G: 350 milyon abone (Eylül 2006) – WiMAX/WiFi/WiBro: Taşra/Metropol Projeleri • • • • • FMC (Sabit-Mobil Yakınsaması): BT Fusion VoIP: Skype Triple-play: Fastweb NGN ... 9 Türkiye Nerede - I BİT Alt Sektörleri Büyüklüğünün GSYİH’ya Oranları 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Türkiye Donanım OECD 28 Yazılım Diğer BİT hizmetleri Telekom Kaynak: OECD Information Technology Outlook, 2004 10 Kaynak: OECD Communications Outlook, 2005 0,00% 11 Türkiye Meksika Polonya Macaristan Portekiz İspanya Danimarka Yunanistan Slovakya İtalya İzlanda Belçika Japonya İsveç İrlanda Kore Norveç Finlandiya Kanada Almanya Avusturya İsviçre Fransa İngiltere Hollanda ABD Lüksemburg Türkiye Nerede - II Genişbant Erişim Maliyetlerinin Kişi Başı Gelire Oranı 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% Kaynak: GSMA, 2004 Türkiye Uganda Brezilya Zambiya Arjantin Tunus Kolombiya Romanya Senegal Rusya Mısır Meksika G. Afrika Hindistan İran Çin Türkiye Nerede - III Mobil İletişimde Vergi Oranı 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 12 Türkiye Nerede - IV • Elektronik Haberleşme Kanunu • AB Düzenleyici Çerçevesine Uyum – 1998 > 2002 > 2006 • Evrensel Hizmet Fonu ve Uygulamaları – Hazır kaynak (?) – Deniz taşımacılığı • Kamu işletmeciliği – Türksat, TMSF • Kablo altyapısının sahipliği • Üçüncü nesil lisansları 13 Bilgi Toplumu Stratejisi • 2006-2010 dönemini kapsıyor • Temmuz 2006’da yürürlüğe girdi (YPK Kararı) • Çıktılar: – – – – Strateji Eylem Planı Ölçümleme Dökümanı İletişim Stratejisi • Bileşenler: – – – – – – – Sosyal Dönüşüm BİT’in İş Dünyasına Nüfuzu Vatandaş Odaklı Hizmet Dönüşümü Kamu Yönetiminde Modernizasyon Küresel Rekabetçi Bilgi Teknolojileri Sektörü Rekabetçi, Yaygın ve Ucuz İletişim Altyapı ve Hizmetleri Ar-Ge ve Yenilikçiliğin Geliştirilmesi 14 Strateji ve Telekom Sektörü - I 15 Strateji ve Telekom Sektörü - II Telekom Sektörü ve Bilgi Toplumunun Temel İletişim İhtiyaçları 16 Strateji ve Telekom Sektörü-III • Stratejik Yön: – “Toplumun tüm kesimine yüksek kalitede ve uygun maliyetli genişbant erişim sunmak” • 2010 Yılı Hedefleri: – Temel hedef, telekomünikasyon sektöründe etkin rekabetin sağlanması için gerekli düzenlemelerin tamamlanması ve genişbant erişim ağının yaygınlaştırılmasıdır. – Sektörün rekabet düzeyi AB’nin ilk beş ülkesi arasına girecek şekilde geliştirilecektir. – Nüfusun %95’i genişbant altyapısına erişebilir olacaktır. – Genişbant erişimin son kullanıcılara maliyeti OECD ortalamalarına çekilecektir. 17 Strateji ve Telekom Sektörü-IV Temel Gösterge Sektörün rekabetçiliğinin AB ülkeleri arasındaki yeri Genişbant erişim altyapıları tarafından kapsanan nüfusun toplam nüfusa oranı (%) Genişbant erişimin son kullanıcıya maliyetinin kişi başı gelire oranı (%) Mevcut Durum 10+ Hedef ~ 75 95 5,4 2 1-5 18 Eylemler - I • Telekomünikasyon Sektöründe Rekabetçi Ortamın Oluşturulması – 102: Hizmetlerde Rekabetin Tesisi – 103: Altyapıda Rekabetin Tesisi – 104: Yerleşik İşletmecinin Toptan ve Perakende Hizmetlerinin Ayrılması İle İlgili Fizibilite Çalışması 19 Eylemler - II • İletişim Hizmetlerinde Vergi Düzenlemesi – 105: Veri ve İnternet Hizmetlerinde Vergi İndirimi 20 Eylemler - III • İletişim Altyapılarının Yaygınlaştırılması ve Geliştirilmesi – 106:Ortak Yeni Nesil Telekomünikasyon Altyapılarının Teşviki – 107: Toplulaştırılmış Kamu Genişbant Alımı – 108: Frekans Tahsisi 21 Sonuç / Değerlendirme - I • Elektronik Haberleşme Sektöründe Politika Oluşturma : UBAK (TK) – Kurumlar arası YETENEK ASİMETRİSİ giderilmeli – DTI-OFCOM, NTIA-FCC, vd. • Düzenlemede “Etkinlik” – Arabağlantı anlaşmaları • Kamunun sektördeki rolü netleşmeli – Politika: UBAK – Düzenleme: TK, RK – İşletmeci: Türksat (?) 22 Sonuç / Değerlendirme - II • Erişimin yaygınlaştırılması – Altyapının erişime açılması – Alternatif altyapılar • Düzenleme Fonksiyonu – TK – RK – (RTÜK) • Evrensel Hizmet Uygulamaları – Hangi hizmetlerde ve nasıl? 23 www.bilgitoplumu.gov.tr [email protected]