GİRİŞ

GİRİŞ
Ülkelerde meydana gelen önemli siyasi gelişmeler, icatlar ve buluşlar,
faiz oranlarındaki değişim, ekonomi politikaları, finansal gelişmeler, iklim
değişiklikleri gibi birçok olay ve olgu ekonomik aktivitelerde dalgalanmalara neden olmaktadır. Ekonomik dalgalanmalar iktisadi değişkenlerde birbirlerini takip eden genişleme ve daralma süreçleri olarak tanımlanabilmektedir. Dolayısıyla ekonomik dalgalanmalar ülkeleri ve küresel anlamda
dünyayı etkileyen makro ve mikro temelde insanlığın hayatını derinden
etkileyen gelişmelere yol açmaktadır. Ekonomik aktivitelerde küresel çapta
genişlemeye neden olacak bir dalgalanma beraberinde uluslararası mal,
sermaye ve faktör piyasalarında hareketliliklere neden olarak küresel çapta
istihdamın artmasına, işsizliğin azalmasına, uzmanlaşmaya, etkinliğe ve
daha ötesinde yaşam kalitesinin artmasına neden olmaktadır. Ters ve daraltıcı küresel bir ekonomik dalgalanma ise tam tersi mekanizmaları işletecektir. Diğer bir ifadeyle daraltıcı bir dalga istihdamın azalmasına, işsizliğin
artmasına ve dolayısıyla küresel hoşnutsuzluğun derinleşmesine yol açacaktır.
Ekonomik değişkenlerde zamana bağlı ve uzun dönemli dalgalanmalar
meydana geldiği gibi anlık şokların etkisinden kaynaklanan kısa dönemli
dalgalanmalar da meydana gelebilir. İktisat alanında uzun dönemli dalgalanmalar konjonktür teorileri başlığı altından incelenirken, kısa dönemli
ekonomik dalgalanmalar ekonomik krizler başlığı altında analiz edilmektedir. Bazen kısa dönemli şoklar ve krizler uzun dönemli dalgalanmalara neden olmakta ve nesilleri etkileyecek önemli sonuçlar doğurabilmektedir.
Belki de kısa dönemli şoklar uzun dönemli bir dalgalanmanın başlamasına
neden olabilir. Bundan dolayı kısa ve uzun dönemli dalgalanmalar süresine
bakılmaksızın ilgili bilim dallarınca önemsenmektedir.
Geniş bir etkiye sahip olmasından kaynaklanıyor olsa gerek ekonomik
dalgalanmalar, birçok bilim adamı, sosyolog, iktisatçı ve araştırmacı tarafından devamlı ilgi odağı olmuştur. Bu kitabın yazarı da konunun cazibesine kapılarak ekonomik dalgalanmaları dünya genelinde ve Türkiye ekonomisi özelinde araştırmaya tabi tutmuştur. Kitap dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde okuyucuları fazla ayrıntıya boğmadan ekonomik
dalgalanmalar ve dalgalanmaların unsurları tanıtılmış ve konjonktür dalga-
1
2
Konjonktür Dalgalanmaları
lanmalarını açıklamaya yönelik iktisat literatüründe yer bulan önemli teoremler kısaca açıklanmıştır. İkinci bölümde ise modern iktisadi yaşamın
şekillenmeye başladığı Merkantilist Dönem’den günümüze değin yerkürenin tecrübe ettiği ekonomik krizler, kronolojik sırayla tanıtılarak, krizlerin
sebepleri ve etkileri tartışılmıştır. Özellikle 2008 Küresel Finansal Krizi’nin
ve günümüzde hâla etkileri süren AB Krizi’nin oluşum süreci ve ülkeler
üzerindeki etkileri incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu dönemden günümüze değin geçirilen iktisadi evreler ve
krizler tetkik edilmiştir. Özellikle 2008 Küresel Finansal Krizi’n Türkiye
ekonomisindeki etkileri iller ve piyasalar bazında analize tabi tutulmuştur.
Kitabın dördüncü bölümü ise tamamen ampirik analizlere ayrılmıştır. Türkiye ekonomisi için seçilmiş önemli değişkenlerdeki konjonktür dalgalanmaları Hodrick Prescott yöntemiyle hesaplanmış ve seçilmiş değişkenlerdeki konjonktür görsel olarak incelenmiştir. Türkiye ekonomik büyümesindeki konjonktür dalgalanması konjonktür teorileri ışığında En Küçük Kareler
(EKK) yöntemiyle analiz edilmiştir. Son olarak yine Türkiye için seçilmiş
iktisadi değişkenlerde rejim değişimleri Markov Switching (MS) modelleri
vasıtasıyla incelenmiştir. Konjonktür fazlarının süreleri, resesyona giriş ve
resesyondan çıkış süreleri, rejimler arası geçiş olasılıkları hesaplanmıştır.
Kitabın lisans ve lisansüstü öğrenim gören öğrenciler ve alana ilgi duyan okuyucular için faydalı olacağı düşünülmektedir.