ENAD Yayın Etiği ENAD, COPE [Committee On Publication Ethics]
advertisement
Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – ENAD Yayın Etiği ENAD, COPE [Committee On Publication Ethics]’un yayın etiği ilkelerini benimsemektedir. Çalışmalarınızı göndermeden önce yayın etiği ilkelerini okuyunuz. Yayın Etiği ve Malpraktis Bildirgesi 1 Dergi Yayımı için Etik Kılavuzlar Bir makalenin hakemli bir dergide yayımlanması, tutarlı ve saygın bir bilgi ağının geliştirilmesi için temel bir gerekliliktir ve dergimiz Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi de – ENAD bu yaklaşımı benimser. Bu, aynı zamanda yazarların eserlerinin ve onları destekleyen kurumların kalitesini de doğrudan yansıtır. Hakem tarafından değerlendirilen makaleler bilimsel yöntemi kullanmayı destekler ve somutlaştırır. Bu nedenle yazar, dergi editörü, hakem ve yayıncı dahil olmak üzere yayım sürecine katılan tüm taraflar için beklenen etik davranış standartları üzerinde uzlaşmak önemlidir. ENAD’ın Yayımcısı ve Editörler Kurulu yayım sürecinin tüm aşamalarında yayım sorumluluğu görevini ciddiyetle üstlenmektedir. Bütün politikalarımızdaki ve etik kılavuzlarımızdaki sorumluluklarımızın bilincindeyiz. Yayımcı ve Editörler Kurulu ayrıca bilimsel iletişimi geliştiren, meslek etiğini destekleyen ve akademik yayıncılık alanında sürekli ve sürdürülebilir büyümeyi teşvik eden standartların ve politikaların oluşturulmasına katkıda bulunmaya gayret gösterir. Reklamların, baskı sayısının ve diğer ticari kazançların editöryal kararlar üzerinde hiçbir baskısının ve etkisinin olmaması kararlılığındayız. Yayımcılık eyleminde bulunan tüm tarafları [yazar(lar), editör(ler), hakemler, toplum ve yayıncı] kapsayan beklenen etik davranışlar standartlarını kabul etmek gerekliliktir. ENAD’ın bu etik beyanı COPE [The Committee on Publication Ethics Code of Conduct] etik kodlarına dayanmaktadır. COPE etik kodları için www.publicationethics.org Yazarların Görevleri Raporlama standartları Özgün araştırma makalelerinin yazarları, gerçekleştirilen çalışmanın doğru ve ayrıntılı bir açıklaması ile önemini belirten nesnel bir tartışma sunmalıdır. Temeli oluşturan veriler makalede doğru olarak yansıtılmalıdır. Makale, başkalarının çalışmayı anlamasına olanak vermek için yeterli ayrıntı ve referansları içermelidir. Hileli ya da bilinçli yanlış ifadeler, etik olmayan davranışları oluşturur ve kabul edilemez. Derleme ve uzman görüşlerini içeren makaleler de doğru ve nesnel olmalıdır ve editöryal görüş çalışmaları açıkça belli olacak biçimde tanımlanmalıdır. Veri erişimi ve saklama Yazarlardan, editöryal inceleme için, makale ile ilişkili ham veriler istenebilir ve yazarlar eğer mümkünse, bu tür verileri kamu erişimine açmaya ve her durumda yayımlandıktan sonra bu tür verileri makul bir süre saklamak için hazırlıklı olmalıdır. 1 Bir yayın etiği ve etik dışı uygulamalar bildirgesi olan bu kılavuz, Yayın Etiği Kaynak Kiti ve Elsevier’in önerileri ve politikaları, COPE tarafından belirlenmiş Dergi Editörleri için En İyi Uygulama Kılavuzları temel alınarak hazırlanmıştır. Özgünlük ve intihal Yazarlar, tamamen özgün eserler yazdıklarından ve başkalarının eserlerini ve/veya sözcüklerini kullanmışlarsa, bunlara uygun biçimde atıfta bulunduklarından ve alıntı yaptıklarından emin olmalıdır. İntihalin, başkasının yazısını kendi yazısı gibi göstermekten, başkasının yazısının önemli kısımlarını - atıf yapmaksızın - kopyalamaktan veya kendi sözcükleriyle ifade etmekten, başkaları tarafından yapılan araştırmanın sonuçları üzerinde hak iddia etmeye kadar değişen birçok biçimi vardır. Tüm biçimleriyle intihal, etik dışı yayıncılık davranışı oluşturur ve kabul edilemez. Birden çok, fazla sayıda veya eşzamanlı yapılan yayın Bir yazar, genel olarak birden fazla dergide veya önde gelen yayın organında özünde aynı araştırmayı anlatan makaleler yayınlamamalıdır. Birden fazla dergiye aynı yazının eşzamanlı olarak gönderilmesi etik dışı yayıncılık davranışı oluşturur ve kabul edilemez. Genel olarak bir yazar, başka bir dergide daha önce yayımlanan bir makaleyi değerlendirilmesi için göndermemelidir. Bazı makale türlerinin (klinik kılavuzlar, çeviriler gibi) birden fazla dergide yayımlanması belirli koşullar sağlandığında bazen makul görülebilir. Yazarların ve söz konusu dergilerin editörlerinin, birinci belgenin aynı veri ve yorumunu yansıtması şart olan ikinci yayın üzerinde uzlaşması gerekir. İkinci yayımda birinci çalışmaya atıfta bulunulmalıdır. Alıntı yapılan kaynakların bildirilmesi Başkalarının çalışmalarının kullanıldığının her zaman uygun bir biçimde bildirilmesi gerekir. Yazarlar, bildirilen eserin doğasının belirlenmesinde etkili olan yayınlara atıf yapmalıdır. Kişisel görüşme, yazışma ya da üçüncü şahıslarla müzakerelerde olduğu gibi özel olarak elde edilen bilgiler kaynağın açık, yazılı izni olmadan kullanılmamalı veya bildirilmemelidir. Hakemlik yazıları veya başvuru onayları gibi gizlilik taşıyan hizmetler sırasında elde edilen bilgiler, bu hizmetlerle ilişkili olan çalışmanın yazarının açık yazılı izni olmadan kullanılmamalıdır. Makale yazarlığı Yazarlık, bildirilen çalışmanın fikir, tasarım, uygulama ya da yorumlanmasına önemli bir katkı yapmış olanlar ile sınırlı olmalıdır. Önemli katkıda bulunan herkes, ortak yazarlar olarak sıralanmalıdır. Araştırma projesinin belirli somut yönlerine katılan başka kişiler olduğunda, bunlara teşekkür edilmeli veya katkı yapanlar olarak sıralanmalıdır. Yazışmadan sorumlu yazar, yazının tüm uygun ortak yazarları içerdiğini, uygunsuz ortak yazarlar bulunmadığını ve tüm ortak yazarların yazının son halini onayladığını ve yayımlanması için sunulmasını kabul ettikleri garantisini vermelidir. Tehlikeler ve insan katılımcılar Çalışma, kendi kullanımından kaynaklanan herhangi bir olağandışı tehlike taşıyan kimyasalları, prosedürleri veya ekipmanları içeriyorsa, yazar bunları makalesinde açıkça belirtmelidir. Çalışma, insan katılımcıları içeriyorsa yazar, yazının tüm işlemlerin ilgili kanun ve kurumsal kılavuzlara uygun olarak yapıldığını belirten bir açıklama içerdiğinden ve uygun kurumsal kurul veya kurulların bunları onayladığından emin olmalıdır. Yazarlar, yazının içine insan katılımcılar üzerinde yapılan süreçler için bilgilendirilmiş onam alındığını belirten bir açıklama eklemelidir. İnsan deneklerin gizlilik hakları her zaman dikkatle gözetilmelidir. Çıkar çatışmaları ve açıklanması Tüm yazarlar, yazılarının sonuçlarını veya yorumunu etkileyebilecek biçimde yorumlanabilecek herhangi bir mali ya da diğer somut çıkar çatışmalarını yazılarında açıklamalıdır. Projenin tüm mali destek kaynaklarının açıklanması gerekir. Açıklanması gereken potansiyel çıkar çatışmaları örnekleri arasında istihdam, danışmanlıklar, hisse senedi sahipliği, hizmet karşılığı ödenen ücretler, ücretli uzman tanıklığı, patent başvuruları/kayıtları ve hibe veya diğer fon kaynakları yer alır. Potansiyel çıkar çatışmalarının mümkün olan en erken aşamada açıklanması gerekir. Yayınlanan eserlerde temel hatalar Bir yazar, kendine ait yayınlanan çalışmada önemli bir hata veya yanlışlık fark ettiğinde, derhal dergi editörü veya yayıncıyı haberdar etmek ve yazıyı geri çekmek veya düzeltmek için editör ile işbirliği yapmak yükümlülüğündedir. Editör veya yayıncı yayınlanan bir çalışmanın önemli bir hata içerdiğini üçüncü bir şahıstan öğrendiği taktirde, yazıyı derhal geri çekmek ya da düzeltmek veya editöre orijinal yazının doğruluğunu kanıtlamak yazarın yükümlülüğündedir. Editörler Kurulunun Görevleri Yayımlama kararları Hakemli bir dergi olan ENAD’ın editörü, dergiye gönderilen makalelerin hangisinin yayımlanacağı kararını vermekten sorumludur. Söz konusu çalışmanın doğruluğu ve araştırmacılar ve okuyucular için önemi her zaman bu tür kararlara öncülük etmelidir. Editör, derginin editörler kurulu politikaları tarafından yönlendirilebilir ve iftira, telif hakkı ihlali ve intihal durumu olduğunda yürürlükteki yasal gereklilikler editörü bağlayıcıdır. Tarafsızlık Bir editör yazarların ırkını, cinsiyetini, cinsel yönelimini, dini inancını, etnik kökenini, uyruğunu ya da siyasi felsefelerini dikkate almadan, makaleleri düşünsel içerikleri açısından değerlendirmelidir. Gizlilik Editör ve editöryal kadrodaki herhangi bir üye, değerlendirme için gönderilen bir makale hakkında metnin içeriğini bilmeleri doğal olarak uygun görülen yazışmadan sorumlu yazar, hakemler, potansiyel hakemler, diğer editöryal danışmanlar ve yayıncı dışında kimseye herhangi bir bilgi ifşa etmemelidir. Çıkar çatışmaları ve açıklanması Gönderilen bir yazıda açıklanan yayınlanmamış materyaller, yazarın açık yazılı izni olmaksızın bir editörün kendi araştırmasında kullanılmamalıdır. Hakem değerlendirmesi kanalıyla elde edilen ayrıcalıklı bilgiler veya fikirler gizli tutulmalı ve kişisel çıkarlar için kullanılmamalıdır. Editörler yazarların, şirketlerin ya da (muhtemelen) yazı ile ilişkili kurumların herhangi biri ile rekabet, ortaklık ya da diğer ilişkiler veya bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarının bulunduğu yazılarda kendini geri çekmelidir (yani kendi yerine gözden geçirme ve değerlendirmeyi eş-editörün, yardımcı editörlerin veya editörler kurulunun diğer üyelerinin yapmasını istemelidir). Editörler tüm katılımcılardan konuyla ilgili çakışan/çatışan) çıkarları açıklamalarını ve eğer çakışan/çatışan) çıkarlar yayımdan sonra ortaya çıkmışsa düzeltme yayınlamalarını istemelidir. Gerekirse, kaygı beyanı ya da geri çekme yayımlanması gibi diğer uygun eylemler uygulanmalıdır. Araştırmaya katılım ve ortak araştırma Gönderilen makale ya da yayımlanan bir yazı ile ilgili etik şikayetler sunulmuşsa, editör, yayıncı (veya dernek) ile birlikte makul hassas önlemleri almalıdır. Bu tür önlemler, genellikle makale veya yazının yazarı ile iletişime geçmek ve ilgili şikâyet veya iddialara gereken ilgiyi göstermek biçiminde olacaktır, ancak ayrıca ilgili kurumlar ve araştırma kuruluşlarıyla daha fazla iletişimi ve şikâyet konusu doğrulandıysa düzeltme, geri çekme, kaygı beyanı ya da diğer bir notun yayınını da içerebilir. Bildirilen her etik olmayan yayıncılık davranışı eylemi, yayımdan yıllar sonra keşfedilse bile incelenmelidir. Hakemlerin Görevleri Editöryal kararlara katkı Hakem değerlendirmesi, editöryal kararları vermekte editöre yardımcı olur ve ayrıca editöryal iletişim yoluyla makalenin geliştirilmesinde yazara da yardımcı olabilir. Hakem değerlendirmesi örgün bilimsel iletişimin önemli bir bileşenidir ve bilimsel yöntemin tam merkezinde yer alır. Çabukluk Bir makalede bildirilen araştırmayı yorumlamada kendini nitelik olarak yetersiz hisseden veya değerlendirmenin hızlı yapılmasının imkânsız olacağını anlayan bir hakem, editörü haberdar etmeli ve değerlendirme sürecinden affını istemelidir. Gizlilik Değerlendirmeye alınan her makale gizli belge sayılmalıdır. Editör yetkilendirilenlerin dışında başkalarına gösterilmemeli veya tartışılmamalıdır. tarafından Nesnellik standartları Değerlendirmeler nesnel olarak yürütülmelidir. Yazarın kişisel eleştirisini yapmak uygun değildir. Hakemler görüşlerini, destekleyici kanıtlarla açık bir biçiminde ifade etmelidir. Alıntı yapılan kaynakların bildirilmesi Değerlendiriciler, yazarlar tarafından atıfta bulunulmayan yayımlanmış ilişkili eserleri belirtmelidir. Bir gözlem, türetim veya argümanın daha önce bildirildiğini gösteren herhangi bir bildirim, ilişkili atıfla birlikte verilmelidir. Bir hakem de, değerlendirilen makale ile kişisel bilgi sahibi olduğu yayımlanmış başka bir yazı arasında önemli benzerlik ya da çakışma varlığında editörün dikkatini çekmelidir. Çıkar çatışmaları ve açıklanması Gönderilen bir makalede açıklanan yayınlanmamış materyaller, yazarın açık yazılı izni olmaksızın bir hakemin kendi araştırmasında kullanılmamalıdır. Hakem değerlendirmesi kanalıyla elde edilen ayrıcalıklı bilgiler veya fikirler gizli tutulmalı ve kişisel çıkarlar için kullanılmamalıdır. Hakemler yazarların, şirketlerin ya da yazı ile ilişkili kurumların herhangi biri ile rekabet, ortaklık ya da diğer ilişkiler veya bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmalarının bulunduğu yazıları değerlendirmemelidir.
