24.12.2007 MOLEKÜLER EVRĐM Doç. Dr. Hilâl Özdağ Moleküler Tekniklerin Avantajları • Moleküler Veriler: – Genetik niteliktedir ve bütün organizmalarda araştırılabilir. – Geniş veri seti oluştururlar. – Aynı karakteristikler kullanılmak suretiyle bütün organizmalar kıyaslanabilir. – Nicelendirilebilir özelliktedir. – Evrim süreci ile ilgili bilgi sağlar. 1 24.12.2007 Moleküler Tekniklerin Avantajları Protein Varyasyonu 2 24.12.2007 DNA Dizilim Varyasyonu DNA Dizilim Varyasyonu 3 24.12.2007 Moleküler Değişim Hızı • • • • • • • • Nükleotid değişim hızını hesaplayabilmek için farklı organizmalar arasındaki homolog dizilimlere bakılır. Bu iki homolog dizilim arasında farklılık gösteren nükleotid sayısı belirlenir. Mesela fosil kayıtlarına göre birbirlerinden 15 milyon yıl önce ayrılan fare ve sıçanın büyüme hormon geninin dizilimleri karşılaştırılırsa… Birbirlerinden ayrıldıklarından beri değişen nükleotid sayısı belirlenir. Aynı nokta birden fazla kez mutasyon uğramış olduğu için nükleotid değişim sayısı iki dizilim arasındaki nükleotid farklılık sayısından fazladır. Bu nedenle gerçekleşmiş olan gerçek değişim sayısını ortaya çıkarmak için özel matematik modeller geliştirilmiştir. Nükleotid değişim hızını bulmak için her bir nükleotid noktası için nükleotid değişim sayısı bu iki organizmayı birbirinden ayıran evrimsel zamana bölünür. Fare ve sıçan büyüme hormonu geni için ortalama nükleotid değişim hızı 8x10-9 Moleküler Değişim Hızı 4 24.12.2007 Moleküler Değişim Hızı Moleküler Değişim Hızı 5 24.12.2007 Moleküler Değişim Hızı Moleküler Filogeni Sitokrom C 6 24.12.2007 Moleküler Filogeni Sitokrom C Moleküler Filogeni Sitokrom C 7 24.12.2007 HAYAT AĞACI Primatların Evrimi 8