Kronik Bronşit

Kronik Bronşit
Kronik Bronşit
KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) Kronik bronşit ve amfizeme bağlı,
genellikle geri dönüşümsüz (irreversibl) hava akımı kısıtlanması (obstrüksiyonu)
ile akciğerlerin yavaş ve zorlu boşalması, ekspiratuar maksimum akımın azalması
ve bu durumun aylar boyunca yapılan gözlemlerle değişmemesi ile karakterize bir
hastalık durumudur
KRONİK BRONŞİT ; birbirini izleyen iki yıl ve her yıl içinde en az üç ay süre ile,
akciğer tüberkülozu, bronşektazi, akciğer absesi gibi başka bir neden olmaksızın,
aşırı mukus artışı sonucu öksürükle birlikte aşırı balgam çıkarma ile karakterize bir
akciğer hastalığıdır . Yapılan kronik bronşit tanımı klinik bir tanımlamadır .
Bu durumdan başlıca sigara sorumlu tutulmaktadır. İçerdiği 4000'den fazla
kimyasal madde nedeniyle sigara akciğerlerde birden çok mekanizma ile hasara
neden olmaktadır. Hava akımı kısıtlanması genellikle ilerleyicidir ve beraberinde
bazen hava yolu aşırı cevaplılığı da bulunabilir. Normal hava akımı ve kronik
balgamlı öksürüğü bulunan hastalar 'Basit Kronik Bronşit' olarak da tanımlanır.
Geleneksel epidemiyolojik çalışmalar yetişkinlerde KOAH gelişmesinde aktif
sigara içiminin %80-90 oranında bir sorumluluğa sahip olduğunu göstermektedir.
Sigaranın yanı sıra, mesleksel maruziyet, genetik faktörler ve kent yaşamı
hastalığın ortaya çıkışında önemli determinantlar olarak belirlenmiştir. Düşük
sosyoekonomik durum da astımda olduğu gibi kronik bronşit gelişiminde etkindir.
Bunlardan başka coğrafi farklılıkların da solunumsal semptomlar ve obstrüktif
akciğer hastalık prevalansında rol oynadığı belirtilmektedir. Orta yaştaki sigara
1/3
Kronik Bronşit
içen erkeklerde kronik bronşit %14, kadınlarda %8 oranında bildirilmiştir, 70 yaşın
üzerinde de bu oranlar %40-45'leri bulmaktadır. Sigaranın etkileri sigara içiminin
yoğunluğu ile doğru orantılı olarak artar. Sigaraya başlama yaşı ve toplam sigara
paket-yılı ön göstergelerdir.
Erkeklerde kronik bronşit oranı daha yüksektir. Ancak kadınlarda da oranın
giderek arttığı bildirilmektedir. 1900'lerin başlarında kadınlarda sigara içimi kabul
edilmeyen bir sosyal olay iken sosyal rollerin değişmeye başlamasıyla kadınlarda
da sigara içme olayı artış göstermiştir. Nitekim gelişmiş ülkelerde yakın
zamanlarda yapılan araştırmalarda kadın ve erkeklerde sigara içme oranları
genelde birbirine yakın bulunmuştur. ABD'de erkeklerde %28, kadınlarda %23,
İngiltere'de erkeklerde %42, kadınlarda %37, İsveç'te erkeklerde %33.1,
kadınlarda %34.4 olarak tespit edilmiştir.
Ülkemizde ise erkek nüfusta sigara içme oranı erkeklerde dünya ortalamasının
üstünde olup, kadınlarda dünya ortalamasıyla hemen hemen aynıdır.
İnsanlarımızın yaklaşık üçte biri 24 yaşından önce sigaraya başlamaktadır. Genel
olarak erkeklerde sigara içme oranı kadınlara göre 2-6 kat fazladır. Şehirlerde
sigara içme oranı kırsal kesimlere göre daha fazladır. Erkeklerde eğitim durumu
sigara içme davranışını etkilememektedir. Halbuki batı ülkelerinde durum
tamamıyle zıttır. Türkiye genelinde yaklaşık sigara içme oranı erkeklerde
%50-60'lar civarında iken kadınlarda %25-30'lar düzeyindedir. İlginç olarak
ülkemizde ev hanımlarında da sigara içme oranı önemli bir yükseklik (%19) göze
çarpmaktadır.
BELİRTİLER
ÖKSÜRÜK: Kronik bronşitli hastalarda sıklıkla sabahları daha da şiddetlenen ve
çoğu zaman balgamlı, kronik bir öksürük bulunur. Öksürük şiddetinin fonksiyonel
bozuklukla ilişkisi yoktur. Gece boyunca alt solunum yollarında biriken
sekresyonlar sabah öksürükle atıldıktan sonra hasta kısmen rahatlar. Hastalığın
ilerlemesiyle öksürük şiddeti artabilir. Ancak hiperkapni ve solunum yetmezliği
dönemlerinde merkezi sinir sistemi fonksiyonlarının bozulması nedeni ile öksürük
2/3
Kronik Bronşit
azalabilir.
BALGAM: Kronik bronşitli hastalarda balgam çıkarma yakınması başlangıçta
sadece sabahları söz konusu iken, zamanla günün diğer saatlerinde de
görülmeye başlar. Akut alevlenmeler dışındaki dönemlerde koyu-yapışkan
karakterli ve az miktardadır. Beyaz ile kahverengi arası değişen renklerde,
köpüklüdür ve nispeten kolay çıkartılır. Hastalığın kronikleşmesiyle günlük miktarı
50-60 ml.'ye çıkar. Bunun yanında içilen sigara miktarı da çıkarılan balgam
miktarını etkiler. Çünkü sigara solunum yollarındaki fırçamsı hücrelerin
fonksiyonunu azaltarak daha fazla balgam birikmesine ve öksürükle daha fazla
balgam atılmasına sebep olur. Akut alevlenmelerde balgam miktarı, rengi ve
içeriği değişebilir. Renginin sarı-yeşile dönmesi, öncelikle bakteriyel enfeksiyonu
düşündürmelidir. Zira akut alevlenmelerin %80 kadarı enfeksiyöz orijinlidir.
NEFES DARLIĞI: KOAH'da Nefes Darlığı ilk önceleri ağır eforla, daha sonraları
hafif eforla ve günlük aktivitelerle ortaya çıkar. 50 yaş üzerinde belirginleşir. Nefes
Darlığı derecesi ile solunum fonksiyon test sonuçları arasında ilişki vardır
HIRILTI: Hırıltı genellikle ilerlemiş hastalık durumunda ve alevlenme
dönemlerinde olur. Nefes Darlığı ile birlikte olması yanlışlıkla astma tanısı
konulmasına neden olabilir. DİĞER: Hastalığın ileri aşamalarında morarma,
iştahsızlık, kilo kaybı da gelişebilir, oksijensizlik nedeni ile uyku kalitesi bozulur.
3/3