DÜNYANIN İŞLEYİŞİ Ünite - İDV Özel Bilkent Okulları

İDV ÖZEL BİLKENT İLKOKULU
4. SINIFLAR “YAŞAMIMIZDAKİ MADDE” ÜNİTESİ BÜLTENİ
Tema: DÜNYANIN İŞLEYİŞİ
Ana
Fikir:
Madde
ile
Ünite: Yaşamımızdaki Madde
ilgili Sorgulama Hatları:
bilimsel ilkeleri anlamak günlük
1. Günlük yaşamda madde
hayatımızı kolaylaştırır.
2. Maddenin halleri ve maddeyi ölçmek
3. Maddenin özellikleri
Tarih: 9 Aralık2013 - 24 Ocak 2014
Öğrencilerimiz, üçüncü sorgulama ünitemiz olan “Yaşamımızdaki
Madde”
ünitemize
kaynakları
inceleyerek
Ön
Yükleme
Çalışmasıyla
başladılar. Kaynaklarda ilgilerini çeken, onları şaşırtan, heyecanlandıran,
meraklandıran bilgilerle ilgili notlar aldılar.
Ön Bilgi Yoklaması Olarak, “Tebeşir (Kalem) Sohbetleri” yöntemi ile
bu konuda neler bildiklerini ve neler öğrenmek istediklerini yazdılar ve
“Galeri Yürüyüşü” ile paylaştılar.
“Madde Nedir? Ne Değildir?” Ön yükleme çalışmasını “T tablosu”
yöntemi ile örneklendirdiler.
Maddeleri birbirinden farklı kılan nitel özelliklerini, sekiz ayrı
istasyonda
deneyerek
öğrendiler.
Uygulama,
iletişim
ve
işbirliği
becerilerini sergileyen öğrenciler; 8. İstasyondaki “Maddeleri başka hangi
özelliklere göre sınıflandırabiliriz?” sorusunu yaratıcılıklarını kullanarak
yanıtladılar.
19 Aralık Perşembe günü öğrencilerimiz okulumuzun Çok Amaçlı
Salonunda
Anadolu Cam ve Çevko Vakfı tarafından hazırlanan cam
ambalajlar,
cam
atıkların
azaltılması
gibi
çevreyi
koruma
ve
bilinçlendirme konularını içeren Sayın Meltem Güler’in sunumunda camın
özellikleri, cam kullanımının önemi ve camın neden çöp olmadığı
konularında detaylı bilgi edinme fırsatı buldular. Günlük yaşamlarında
karşılaştıkları farklı uygulamalarla ilgili bilgilerin yanı sıra konuyla ilgili
sorularının
da
yanıtını
alarak
“Yaşamımızdaki
Madde”
üniteleriyle
ilişkilendirdiler.
Sınıfa getirilen kaynakları okuyup, inceleyerek bilgi yelpazelerini
genişletmeye devam ettiler. Merak ettiklerini ve öğrenmek istediklerini
belirleyip not aldılar.
Sorgulama portfolyolarında iki hafta süresince biriktirdikleri madde
örneklerini arkadaşlarıyla büyük bir merakla inceleyerek bilgi paylaşımına
devam ettiler. Getirdikleri maddelerle basit deneyler yaparak maddelerin
birbirleri ile etkileşimlerini gözlemlediler.
Kütüphane saatinde kütüphane öğretmenimiz Sayın Evrim Metin
İnal’la “Kaynak Gösterme ve Akademik Dürüstlük” hakkındaki bilgilerini
pekiştirme ve yeni bilgiler edinme olanağı buldular. Önce bilgi ihtiyacının
tamamlanması için nelere ihtiyaç duyduklarını ve bilgiye hangi kaynakları
kullanarak erişebilecekleriyle ilgili bilgilerini pekiştirdiler.
buldukları
bilgileri
nasıl
kaydedeceklerini
ve
Daha sonra
bilgileri
nasıl
bütünleştirecekleriyle ilgili bilgi aldılar. Kitap, dergi, ansiklopedi, web
sayfası, internet kaynağı kaynakçalarının ve kaynak kişinin kaynakça
gösterimindeki ilkeleri uygulamalar yaparak öğrendiler. Ders sonunda
dönüşümlü düşünerek yaptıkları yanlışların ve öğrendiklerini yaşamlarında
uygulamanın akademik dürüstlük açısından öneminin farkına vardılar.
Teknoloji Tasarım Atölyesinde, öğretmenimiz Özge İlbeyi Toplu
tarafından
maddenin halleriyle ilgili olarak kili incelediler. Kilin
suyla
karışmış halinin yumuşak ve şekillendirilebilir olduğunu gözlemlediler.
Şekillendirilip kurutulan nesnenin seramik fırınında nasıl bir uygulamaya
tutulduğunu öğrendiler. Bir pişirim işleminin (Bisküvi pişirimi) yaklaşık 8
saatte gerçekleştiğini ve pişme süresince fırının sıcaklığının 950 dereceye
kadar çıktığını gözlemlediklerinde hayretlerini gizleyemediler.
pişirim
için
nesnenin
nasıl
renklendirildiğini,
bu
işleme
İkinci
“Sırlama”
dendiğini ve
ikinci pişirimin (Sır pişirimi) de yaklaşık 8-10 saat
sürdüğünü öğrendiklerinde şaşkınlıkları bir kat daha arttı.
Isının
maddeler
üzerindeki
etkisini
kanıtlamak
için
suyla
karıştırılıp şekillendirilmiş killi maddelerden birini sınıflarında sıcak bir
ortamda bıraktılar. Yaşken ve kuruduğunda maddedeki hal ve renk
değişimini gözlemleyip nedenlerini tartıştılar.
İkinci sorgulama hattı olan “Maddenin Halleri” ile ilgili çalışmalara
başladılar. Bu kapsamda dört farklı gruba ayrılarak maddenin katı, sıvı,
gaz ve plazma hallerini araştırdılar. Öğrendikleri bilgileri nasıl organize
edip sunabileceklerini tartıştılar. İyi bir takım çalışması için; grup içinde
iş bölümü yaparak konularıyla ilgili sunumlar, görseller hazırladılar,
deneyler tasarlayarak çalışmalarını tamamladılar. Edindikleri bilgileri sınıf
ortamında
tartıştılar.
sunarak
paylaştılar.
Tüm
grupların
sonuçlarını
birlikte
Öğrendiklerini
çalışmaları;
keyifli,
kayıt
farklı,
altına
aldılar.
bilgilendirici
ve
Öğrencilerimiz
akılda
kalıcı
yapılan
olarak
değerlendirdiler.
Öğrencilerimiz, evde hazırladıkları ve uyguladıkları farklı deneyleri
de sınıf ortamında arkadaşları ile paylaştılar. Deney durumları ile ilgili
sorgulama başlattılar. Konuyu yaparak ve
yaşayarak öğrenme fırsatı
buldular. Merak ettiklerini ve öğrenmek istediklerini belirleyip not aldılar.
Sorgulama portfolyolarında süreç içinde
örneklerinin
nitel
ve
nicel
özelliklerini
biriktirdikleri madde
hazırladıkları
kitapçıklarına
yazmaya devam ettiler. Zaman zaman kitapçıklarını birbirleriyle paylaşıp
bu çalışma ile ilgili kaznımlarını değerlendirerek “Dönüşümlü düşünen”
öğrenen profilini geliştirdiler.
Türkçe dersinde “Madde” şarkısını dinleyip etkinlik kağıdında
şarkının
sözleriyle
ilgili
boşlukları
doldurarak
dinleme
becerilerini
geliştirirken şarkıyla ilgili anlama etkinliklerini de yaparak dinlediğini
anlama yetilerini de geliştirdiler.
Maddelerin özellikleri ve kaynakların bilinçli tüketimi konusunu
destekleme amaçlı “Ülkemizde Maden Kömürünün Bulunuşu ” konulu
metin incelemesi yapıldı. Sınıfa getirilen maden kömürünün ne olduğunu
bulduktan sonra, kömürü incelediler. Maden kömürünün nitel özelliklerini
sıraladıktan sonra, nicel özelliklerde hangi kütle birimiyle ölçüldüğünü ve
hangi araçlarla nakledildiğini paylaşarak bilgilerini pekiştirdiler.
Metni sessiz ve sesli okuduktan sonra özetlediler
sorularını
yanıtladılar.
değerlendirdiler.
Çalışmalarını
akran
ve anlama
değerlendirmesi
ile
“Maddelerin kütlelerini nasıl ölçeriz?” sorusunu
çeşitli maddelerin
kütlelerini terazi, eşit kollu terazi ve hassas terazi kullanarak hesapladılar.
Kütle ölçülerinin hesaplamaları ile ilgili örnekler ve problemler çözdüler.
Üçüncü sorgulama hattına yönelik olarak karışım kavramı ve
karışımları birbirinden nasıl ayıracaklarını “Eleme, Süzme, Damıtma,
Buharlaştırma, Mıknatısla Ayırma, Dinlendirme” yöntemlerini kullanarak
deneylerle buldular. “Çözelti nedir, çözünme ve çözünen kavramlarına ise
istasyon çalışması şeklinde suyun içinde çözünen ve çözünmeyen maddeleri
kullanarak ulaştılar. Öğrenmelerini deney raporlarında kayıt altına aldılar.
Günlük
yaşamda
çözeltilerle
nerelerde
karşılaştıklarıyla
ilgili
“Beyin
fırtınası” yaptılar. Konularla ilgili ppt sunumları izleyerek sorguladılar ve
öğrendikleri bilgileri pekiştirdiler.
Bir velimizin desteğiyle programlanan sunumda öğrencilerimiz Sayın
Hüseyin Avni Tekin ile gerçek yaşamdan çeşitli örnekleri maddenin halleri
kapsamında birlikte inceleme olanağı buldular.
Öğrencilerimiz Doğal, Yapay ve İşlenmiş Maddeler konusunu farklı
kaynak kitaplardan araştırarak öğrendikleri bilgiler ışığında Sorgulama
Portfolyolarındaki madde örneklerini değerlendirdikleri bir grup çalışması
yaptılar.
Çalışmalarını
sınıf
paylaşma olanağı buldular.
arkadaşlarına
sunarak
farklı
örnekleri
İngilizce derslerinde bu üniteye girişi “Sorting and Using Materials”
adlı bir kitabı hep birlikte okuyarak başlayan dördüncü sınıf öğrencileri bu
kitaptan öğrendikleri sözcüklerden birini seçerek A4 kağıda başlık olarak
yazdılar ve bu sözcüğün sözlük anlamı ile bir örnek tümce yazıp resmini
çizdiler. Bizlere farklı malzemeleri ve özelliklerini inceleme fırsatı veren
kitabımızın ardından verilen ev ödevi aracılığıyla ‘material’ ve ‘object’
sözcükleri arasındaki farkı netleştirdiler ve evlerinde gerçekleştirdikleri
ufak çalışmalarla tespit ettikleri malzemeleri ve nesneleri listelemiş ve
gruplamış oldular. Böylece hem aynı nesnelerin farklı malzemelerle
yapılabildiğini
ve
aynı
malzemelerle
farklı
nesnelerin
yapılabildiğini
görmüş oldular, hem de wood, plastic, fabric gibi bazı kelimeleri
hatırladılar.
Sonraki hafta “Materials Matter” adlı bir metin üzerinde çalışarak
(kitabın orjinali: Grouping and Changing Materials) öğrendikleri yeni
bilgilere şaşırdılar ve üzerinde daha fazla bilgi edinmek üzere birer soru
yazdılar. Bazı öğrenciler bu metni o kadar sevdi ki ikinci bölümünü de
okumak istedi. Bu arada edebi türler üzerine (genre) çalışma yaptığımız
için okuduğumuz bu metnin bilgi veren metin, “Galileo Galilei” adlı bir
diğer metnin ise biyografi olduğunu belirlediler.
Biyografi (biography) ve
bilgi veren metinlerin (informational text) yanı sıra bilim kurgu (science
fiction) türünü de inceleyerek üçü arasındaki farkları netleştirdiler. Ayrıca
okunan
metnin
konusu
olduğundan bahsedilerek
(topic)
ve
ana
fikrinin
(main
idea)
farklı
izlediğimiz bir video ile bu farkların neler
olduğunu öğrendiler ve yine Internet üzerinden yapılan Benjamin Franklin
hakkındaki bir metin ile ilgili etkinlik aracılığıyla ana fikir bulma pratiği
yaptılar.
Main Idea & Details Chart kullanarak özet çıkarmanın ne kadar
basit olduğunu gördüler ve bunu madde ile ilgili olarak işledikleri
metinlere uygulayarak kendilerini geliştirdiler. Böylece bir metinde hangi
tümcelerin en önemli detaylar olduğuna daha fazla dikkatlerini vermeye
başladılar. Önemli detay ve bunlara verilen örnekler arasındaki farkı
belirginleştirdiler.
Madde ünitesine paralel olarak Cornerstone kitabımızdan uzay ile
ilgili olan üniteyi işleyerek güneş sisteminde maddeye ve değişime bir bakış
atmış oldular. Ünite başında, kitabımızdan hangi ünitenin çalışılacağını
düşündükleri sorulan öğrenciler rahatlıkla beşinci üniteyi seçip neden bu
şekilde düşündüklerini çok net ve etkileyici bağlantılar kurarak ifade
ettiler. Ardından yapılan beyin fırtınası çalışması ile uzaya ilişkin bildikleri
kelimeleri ve kavramları sıraladılar, bilmedikleri ve ihtiyaç duyduklarını
öğrenme fırsatı buldular. Sıralanan bu oluşumlardan istedikleri birisini
seçerek KWL tablosu başlatıp bu çalışmayı ünite boyunca devam ettirdiler.
Ünitenin sonlanmasına yakın aynı oluşumları seçen öğrencilerin bir araya
gelerek bulgularını paylaştıkları ve ardından sınıfa sunum yaparak sınıf
arkadaşlarının
sorularını
yanıtladıkları
bir
çalışma
yaptılar.
KWL
tablosunun aşamaları oluşturulurken bilişsel olgunlaşmanın yanı sıra
dilbilgisi yeterliliği de gözetilerek soruların oluşturulması sürecinden önce
geçmiş zamanda soru oluşturma üzerine çalışma fırsatı buldular.
Cornerstone kitabından uzayla ilgili soru-cevap şeklinde ele alınmış
“Earth and Beyond” adlı bir metin, Franklin Chang-Diaz’in yaşam
öyküsünü anlatan “Franklin’s Dream”, ayın gözlemlediğimiz evrelerinin
sebebinin
gerçekte
madde
ile
ilgili
herhangi
bir
değişimden
kaynaklanmadığını açıklayan “The Phases of the Moon” ve yine insanların
ayda gördükleri değişimle ilgili olarak merak ettikleri sorular hakkında
yarattıkları üç efsaneyi aktaran “One Moon, Many Myths” adlı parçaları
okudular. Efsaneleri okurken kurgu olmayan metinler ile arasındaki farkı
da anımsadılar.
Ünite boyunca yapılan çalışmalardan çok etkilenen öğrencilerimiz bu
duygularını İngilizce öğrenme günlüklerinde (journal), bloglarında ya da
ürün seçki dosyalarına (portfolio) yerleştirdikleri dönüşümlü düşünme
yapraklarında dile getirdiler. Dönem boyu biriktirdikleri ticket karşılığında
öğretmen olma ödülünü seçen öğrencilerimizden bazıları yaşamın çeşitli
alanlarında gözlemlenen değişime dair çalışmalar yaptırmayı tercih
ettiler.
Müzik Derslerinde öğrencilerimiz; çalgıların hangi maddelerden
yapıldığını
canlı
olarak
çalgılar
üzerinde
araştırdılar.
Araştırmaları
sonucunda bazı çalgıların ham maddeler kullanılarak bazı çalgılarında
işlenmiş maddeler kullanılarak yapıldığı sonucuna vardılar. Çalgıların
mekanizmalarını incelerken farklı maddelerden farklı sesler üretildiğini
fark ettiler. Çalgıların yapımında kullanılan maddelerin, onların ses
renklerini
ve
ses
gürlüklerini
etkilediği
sonucuna
vardılar.
Çalgıları
yakından incelemek onlar için hem eğlenceli hem de güzel bir deneyim
oldu.
Görsel
maddelerin
Sanatlar
sadece
dersinde
kâğıt,
yağlı
sanatın
ve
boya,
tuval
sanatçıların
gibi
kullandıkları
bilindik
maddeler
olmadığını keşfettiler. Sanatsal olarak işleyebilecekleri maddeleri seçtiler.
Seçtikleri farklı maddeleri, o maddenin özelliğine göre boyalar (ağaç,
metal, tekstil boya) ve
renkli kalemler
kullanarak
estetik
biçimler
oluşturdular.
Buldukları estetik objelere sanatsal müdahaleler yaparak, maddenin
fiziksel değişimine tanık oldular. Ayrıca bu süreçte atık maddelere karşı da
farkındalıkları artarak, sanatsal bir
forma dönüştürebileceklerini de
keşfettiler. Ortaya çıkan birbirlerinden güzel objeleri kendi koridorlarında
sergilediler. Eserlerinin ilk haliyle, sonraki hali arasındaki farkı birbirleriyle
paylaştılar.