dersi taslak öğretim programı
advertisement
Din Öğretimi Genel Müdürlüğü SL AK İMAM HATİP ORTAOKULLARI TEMEL DİNİ BİLGİLER (5-8) DERSİ TA TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI SL AK TA Bu materyal Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim programlarının güncellenmesi çalışmaları kapsamında kamuoyunun görüş, öneri ve eleştirilerini almak amacıyla hazırlanmıştır. Başka bir amaçla kullanılamaz. Öğretim programlarının nihai hali değildir. 2 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI GİRİŞ İslam dini, insan hayatına anlam kazandıran, birey ve toplumun mutluluğunu amaç edinen ilahi kurallar bütünüdür. İslam dininin, temel kaynaklarından yalın ve doğru biçimde öğrenilmesi, toplumun inanç ve ibadet birlikteliğinin sağlanması açısından büyük önem taşır. Dünya ve ahiret mutluluğunu elde etmek, İslam’ın inanç, ibadet ve toplum hayatını ilgilendiren esaslarını bir bütün olarak öğrenip buna uygun bir hayat sürmeye bağlıdır. SL AK Temel Dini Bilgiler dersi, öğrencilerin İslam dininin esaslarının temel kaynaklarından doğru öğrenmelerini ve İslam dini hakkında genel bilgiler edinmelerini, uygulama ile ilgili eksikliklerini tamamlamalarını hedef alır. Kur’an-ı Kerim ve hadislerden iman ilkeleri, ibadet esasları ve genel ahlak kuralları, sorumluluklar, güncel dinî meseleler gibi konular hakkında elde ettiği bilgilerle öğrencilerin kendilerine ve topluma karşı sorumluluklarını yerine getirmelerine yardımcı olur. 1. PROGRAMIN AMAÇLARI TA İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersi (5-8) Öğretim Programı ile öğrencilerin,1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nda yer alan “Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları ve Temel İlkeleri”ne uygun olarak; 1. Dinin temel özelliklerini kavrayarak, İslam’ın hayata bakışı hakkında bilgi sahibi olmaları, 2. İslam dininin temel iman esaslarını kavramaları, 3. İslam dininin temel ibadetleri ve bunların uygulamaları hakkında bilgi sahibi olmaları, 4. Temel ahlak konuları ve toplumsal sorumluluklarını bilmeleri, 5. Toplumu oluşturan ve toplumun devamını sağlayan temel ilkeleri öğrenmeleri, 6. İslam medeniyetini oluşturan temel ilke, değer ve kurumları tanımaları amaçlanmaktadır. 3 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI 2. PROGRAMIN VİZYONU İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersi (5-8) Öğretim Programının Vizyonu; İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak esaslarını içselleştiren, Kur’an-ı Kerim’i rehber edinen Hz. Muhammed’i (s.a.v.) örnek alan, araştıran, sorgulayan ve edindiği bilgiler ışığında meselelere çözüm üretebilen, dini, ahlaki ve insani değerleri özümseyen, ibadetlerle ilgili temel uygulama becerisine sahip olan, dünya ahiret dengesini kurabilen, İslam’ın temel kavram ve kaynaklarını tanıyan bireyler yetiştirmektir. 3. PROGRAMIN TEMEL YAKLAŞIMI TA SL AK Günümüzde sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik alanlarda yaşanan hızlı değişme, bireylerin ve toplumların karşılaştığı çeşitli sorunlar, insanlar arası ilişkiler, ahlaki ve dinî değerlerin öğretiminde yeni yaklaşımların benimsenmesi ve eğitim öğretime uygulanması açısından önem taşımaktadır. Son yıllarda öğrenmenin bilişsel ve duyuşsal boyutları olan zihinsel bir süreç olduğu düşüncesini vurgulayan yeni kuramlar ön plana çıkmıştır. Bu yaklaşımlar çerçevesinde öğretim programlarında “öğrenci merkezli ve beceri temelli öğrenme” esas alınmıştır. Buna göre öğretim programları, kazanımlar ve açıklamalar hazırlanırken öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri, bireysel ihtiyaçları, öğrenme stilleri göz önünde bulundurulmuş, araştırma ve sorgulamayı esas alan, öğrencilerin yeni öğrendikleri ile geçmiş yaşantılarında kazandıkları bilgileri bütünleştirmelerine ve öğrendikleri ile günlük yaşam arasında bağ kurmalarına olanak sağlayan bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu yaklaşımlarla hazırlanan İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersi (5-8) Öğretim Programı; öğrencilere kazandırılması hedeflenen bilgi, beceri, tutum ve değerlerin daha kalıcı olmasını sağlayacaktır. Derslerin işlenişinde öğretmenler tartışma, münazara, simülasyonlar, proje-tabanlı öğrenme ve rol oynama gibi aktif stratejiler kullanarak öğrencilerin bilgiyi keşfetmelerini ve derse katılımlarını sağlamalıdır. Öğretmen, öğrencilere edindikleri bilgi ve becerileri diğer disiplinlerle ve okul dışındaki yaşamlarıyla ilişkilendirebilmelerine olanak sağlayan çalışmalar ve görevler vererek onları hayat boyu öğrenen birey olmaları konusunda teşvik etmelidir. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersi (5-8) Öğretim Programı hazırlanırken öğrenci merkezli ve beceri temelli öğrenme yaklaşımını esas alan aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmuştur. 1. Her öğrenci özgün bir birey olarak kabul edilmiştir. 2. Dinî ve ahlaki kavramların doğru anlaşılması, değer oluşturma ve beceri geliştirme ön planda tutulmuştur. 4 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI 3. Öğrenci başarısını artırmak için öğrenme-öğretme yöntemlerinde çeşitliliğe vurgu yapılmıştır. 4. Öğrencilerin düşünme, soru sorma, fikir üretme, görüş alışverişinde bulunma ve gerektiğinde işbirliği yapabilmeye özendirilmesi öngörülmüştür. 5. Kalıcı öğrenmenin gerçekleşmesi için öğrencinin, öğrenme sürecinde etkinliklere katılmasının sağlanması amaçlanmıştır. 6. Geleneğe saygı yanında, onu akıl, bilim ekseninde sorgulama ve güncel meseleleri çözümleme özendirilmiştir. SL AK 4. PROGRAMIN YAPISI İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler dersi (5-8) Öğretim Programı; Üniteler, Konular, Kazanımlar, Açıklamalar, Beceri ve Değerler şeklinde yapılandırılmıştır. Programda, İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ve muâmelât alanına ait temel konular tematik olarak üniteler içerisinde dört yıla yayılmıştır. Böylece her bir sınıf seviyesinde öğrencilerin İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ve muâmelât alanına ait temel konuları öğrenmeleri hedeflenmiştir. TA 4.1. Üniteler Üniteler, dersin içeriği, diğer derslerle ilgisi ve öğretim hedefleri dikkate alınarak oluşturulmuştur. Yeni öğrenme yaklaşımlarını esas alan öğretimin içeriğini kazanımlar belirlemektedir. Öğretmenlerimizin programın hedefini iyi kavramaları ve programı daha kolay uygulayabilmeleri için üniteler konular şeklinde yapılandırılmıştır. 4.2. Konular Konular, öğretmenlerimizin programı daha kolay uygulayabilmelerine yardımcı olmak için ünitenin ve temanın özelliğine göre, öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor gelişimleri göz önünde bulundurularak yapılandırılmıştır. Ayrıca konuların oluşturulmasında, öğrencilerin İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ve muâmelât alanına ait temel konuları öğrenmelerine, dini ve ahlaki gelişimlerine katkı sağlayacak alanlara öncelik verilmiştir. 5 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI 4.3. Kazanımlar Programların en önemli unsuru kazanımlardır. Kazanımlar, eğitim süreci sonucunda öğrencilerin edinecekleri bilgi, beceri, tutum ve değerleri ifade etmekte olup öğrenme alanlarının özellikleri, öğrencilerin gelişim düzeyleri ve konuların muhtevası dikkate alınarak hazırlanmıştır. Öğrencilerin öğrenme başarıları, kazanımların edinilmesine bağlıdır. Öğretmenin görevi de bu kazanımların gerçekleşmesinde öğrencilere gerekli ortam ve imkânları sunarak rehberlik etmektir. Kazanımlar oluşturulurken; “Bu ünite sonunda öğrenciler, …… tanır., …… açıklar., ……karşılaştırır., ……örnekler verir., …… fark eder.,” gibi ifadeler kullanılarak konuların işlenişinde öğrenciden beklenen davranışlara işaret edilmiştir. 4.4. Açıklamalar SL AK Kazanımlar belirlenirken konu bütünlüğü yanında kavramlar, değerler ve beceriler dikkate alınmıştır. Programda yer alan kazanımlar öğretmenin rehberliğinde öğrenciler tarafından gerçekleştirilecek etkinlikler aracılığıyla edinilecektir. Açıklamalar kısmında, ünite içinde özellikle vurgulanması veya sınırlandırılması gereken konulara, diğer ders veya ünitelerle ilişkilendirmelere işaret edilmiştir. 4.5. Beceriler TA Beceri, öğrencilerde öğrenme süreci içerisinde kazanılması, geliştirilmesi ve yaşama aktarılması tasarlanan kabiliyetlerdir. Bunlar Temel Dini Bilgiler Dersi (5-8) Öğretim Programı ile imam hatip ortaokullarında öğrencilerin gelişimleriyle bağlantılı, yatay olarak bir yılın sonunda, dikey olarak da 8. sınıfın sonunda kazanacakları ve hayat boyu kullanacakları temel becerilerdir. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersi (5-8) Öğretim Programı, içerdiği kazanımlarla öğrencilerde bu temel becerilerin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Bu beceriler, öğretim programının ünite konuları ve kazanımları göz önünde bulundurularak diğer derslerle beraber öğrencilerin kazanmaları hedeflenen becerilerdir. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersi (5-8) Öğretim Programıyla ulaşılması beklenen temel beceriler şunlardır: • Araştırma ve sorgulama becerisi • Bilgi teknolojilerini kullanma 6 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI • Bireysel farkındalık becerisi • Değişim ve sürekliliği algılama • Dinî metinleri anlama ve yorumlama • İletişim becerisi • Kültürel farkındalık becerisi • Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama • Problem çözme becerisi • Sosyal beceri • SL AK • Temel dini kaynakları tanıma ve kullanma Araştırma ve Sorgulama Becerisi TA Araştırma ve sorgulama becerisi; doğru ve anlamlı sorular sorarak problemi fark etme ve kavrama, problemi çözmek amacıyla neyi ve nasıl yapılması gerektiği ile ilgili araştırma planlaması yapma, sonuçları tahmin etme, çıkabilecek sorunları kestirebilme, sonucu test etme ve fikirleri geliştirmeyi kapsar. Bireyin kendi kendine yetebilmesi bu becerilerini geliştirme düzeyine bağlıdır. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersi (5-8) Öğretim Programının öğrencilerde geliştirmeyi amaçladığı temel becerilerden biri de araştırma ve sorgulama becerisidir. Dinî ve ahlaki alanla ilgili konularda öğrencilerin kendilerinin bilgiyi araştırması ve yapılandırması derslerin en önemli amaçlarındandır. Bu programda araştırma ve sorgulama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacak aşağıdaki alt becerileri kazandıracak etkinlik ve çalışmalar yapılmalıdır. • Anahtar sözcükleri, ciltlerdeki rakam ve harfleri, indeksi ve referansları kullanma, • Bilgiyi kullanılabilir biçimlerde planlama ve yazma (Konunun ana fikrini çıkarma, özet hazırlama, not alma, bilgiyi kaydetme…), • Güncel gelişmeleri takip etme, • Kitabın farklı bölümlerini kullanma (Dizin, içindekiler…), • Okuduğu kaynağı yorumlama, • Sorular sorma ve delile-dayalı sonuç çıkarma, 7 • Uygun bilgi kaynağı kullanma, İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI • Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi; bilginin araştırılması, bulunması, işlenmesi, sunulması ve değerlendirilmesinde teknolojiyi kullanabilmeyi kapsar. Her alanda olduğu gibi İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersi (5-8) Öğretim Programında da öğrencilerde geliştirmeyi amaçlanan temel becerilerden biri de bilgi teknolojilerini kullanma becerisidir. Bu beceri, hem dinî ve ahlaki alanla ilgili bilgilere ulaşma hem de bunları en uygun şekilde kullanabilme açısından önemlidir. Bu derste öğretmenler tarafından, bilgi teknolojilerini kullanma becerisini kazandırmaya yönelik aşağıdaki alt becerileri destekleyecek etkinlik ve çalışmalar yapılmalıdır. • Bilgi teknolojilerini kullanma konusunda doğru karar verme ve planlama, lanma ve sunma, SL AK • Farklı kaynaklardan toplanmış bilgiyi bilgisayar ortamında kaydetme, biçimlendirme, tekrar kul- • İnternet tabanlı servislere erişme, araştırma ve kullanma, • Eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yenilik/buluşu desteklemek için bilgi çağı teknolojilerini kullanma, • Bilgi çağı teknolojilerini kültürel ve sosyal amaçlarla kullanma, • TA • Sosyal medyada yer alan bilgilerin geçerliliğini ve güvenilirliğini sorgulama. Bireysel Farkındalık Becerisi Bireysel farkındalık becerisi; sosyal ilişkilerde, iletişimde ve benzeri alanlarda gerekli ve etkili davranışları uygun bir şekilde ve uygun zamanda ortaya koymak için gerekli olan becerilerdir. Bireyin kişisel özelliklerini geliştirmesi, farkındalıklarının artması, ikna gücünün yükselmesi, plan yapma, empati kurma ve sosyal ilişkilerinin gelişmesine kaynak oluşturur. Bireyin içinde bulunduğu sınıf, okul ve aile ortamında fark ettiği sorunların üzerine giderek, çözüm için sorumluluk alması, belli imkânları fırsatlara dönüştürmesi toplum için önemlidir. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersinde (5-8) öğretmenlerin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, “bireysel farkındalık” becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. 8 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI • Engel ya da değişikliklerle baş edebilme, • Gerek duyduğunda nasihat ve bilgi alma, • Kendi öğrenme stratejilerini, güçlü ve zayıf yönlerini tanıma ve değerlendirme, • Kendi öğrenmesini düzenleme, kendi çalışmasını değerlendirme, • Kendisini motive etme ve kendisine güven duyma, • Öğrendiklerini çeşitli yaşam durumlarında uygulama, • Öğrenmenin amacı hakkında eleştirel düşünme, • Önceki öğrenmelerinden ve deneyimlerinden yararlanma, SL AK • Öz disiplin ve bağımsız çalışma becerileri edinme, • Plan yapma, planlarını uygulayabilme, • Stresten ve çatışmalardan kaçınma, • Zamanı doğru yönetme. Değişim ve Sürekliliği Algılama TA • Din evrenseldir ancak dinin yorumları tarihsel süreç içerisinde ortaya çıkan ihtiyaçlar ve diğer sebeplere göre farklılaşabilmektedir. Bu nedenle öğrencinin dinî alanla ilgili konularda değişim ve sürekliliği algılama becerisi kazanması önemlidir. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler dersinde öğretmenler, geçmiş ve günümüzü karşılaştırmalarına imkân sağlayan örnek olay incelemeleri, metin ve görsel analizler gibi etkinlikler yoluyla aşağıdaki alt beceriler ile öğrencilerin değişim ve sürekliliği algılama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. • Benzerlik ve farklılıkları bulma, • Dinin sabiteleri ile değişken unsurlarını birbirinden ayırt edebilme, • Geçmişteki problemlerin neden- sonuç ilişkisini tanıma, • Tarihsel olguları ve yorumları ayırt etme, • Zamanla oluşan değişimi algılama. 9 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI • Dinî Metinleri Anlama ve Yorumlama Becerisi İslam dininin doğru anlaşılması için ayet ve hadislerin sağlıklı bir şekilde yorumlanması gereklidir. Kur’an ayetlerini ve hadisleri anlama ve yorumlama bireyin hayatını anlamlandıracak ve ona rehberlik yapacak ilke ve değerler üretme açısından önemlidir. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersinde (58) aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, dini metinleri anlama ve yorumlama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. • Ayet ve hadisleri anlama ve yorumlayabilme, • Ayet ve hadislerden ilke ve değerler çıkarabilme, SL AK • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma, • Kur’an-ı Kerim’deki ayet mealleri arasında ilişki kurabilme. • İletişim Becerisi TA İletişim becerisi, konuşma, dinleme, okuma ve yazma gibi becerileri etkili kullanmadır. İletişim becerisi birtakım alt beceriler içerir. Bu alt beceriler iletişim eğitiminin omurgasını oluşturur. Öğretmenlerin bu becerileri geliştirmeye yönelik hazırlayacağı etkinlikler, öğrencilerin iletişim becerilerinin gelişimine büyük ölçüde katkı sağlayacaktır. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersinde (5-8) öğrencilerde geliştirilmesi gereken en önemli becerilerden biri de iletişim becerisidir. Çünkü dersin genel amaçları ve kazanımları incelendiği zaman görülecektir ki; din, insanın hem kendi hem evren hem de yaratıcısıyla olumlu ve sağlıklı ilişkiler kurmasını amaçlamaktadır. Temel Dini Bilgiler dersinde öğretmenler aşağıdaki alt becerileri kazandırarak öğrencilerde iletişim becerisini geliştirebilmelidir. • Bulunduğu ortama uygun üslup belirleyebilme, • Dinî terim ve kavramların yazım ve telaffuzunu doğru kullanabilme, • Dinleme, • Empati kurabilme, 10 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI • Farklı perspektiften bakabilme, • Görüşlerini gerekçelendirebilme, • İletişim sırasında karşısındakinin beden dilini anlayabilme, • Kabul ve saygıyı iletebilme, • Olumlu ve olumsuz duygularını ben dili kullanarak ifade edebilme, • Öfkeyi kontrol edebilme, • Selamlaşma, • Tanışma, • Tartışma. • SL AK • Sözlü ya da yazılı olarak kendini ifade edebilme, Kültürel Farkındalık Becerisi TA Kültürlerarası farkındalık becerisi; kendi kültürünü tanıma, benimseme, diğer kültürden olan kişilerle empati kurma, o kişilerin davranış ve düşüncelerini eleştirmeden anlamaya çalışma, kişileri farklılıkları ve benzerlikleri ile kabul etmeyi içerir. Bir diğer ifade ile empatiyi merkeze alarak açık bir dünya görüşüne sahip olmayı ve farklı kültürlerden kişilerle iletişim kurmada başarılı olmayı işaret etmektedir. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersinde (5-8) öğretmenlerin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, bu becerinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. • Coğrafi ve kültürel farklılıkların dini anlama ve yaşama biçimleri üzerinde etkilerini fark etme, • Diğer toplum ve kültürle ilgili temel kavramların farkında olma, • Dinî ve millî değerlerin yaşatılmasına yönelik bir dünya görüşüne sahip olma, • Dinin, milli kültürü oluşturan unsurların başında geldiğinin bilincinde olma, • Farklı din ve inanç gruplarının bir arada yaşama tecrübelerini örneklendirme, • Milli kültürel kimliğini özümseme ve diğer kültürlerle nasıl etkileşim içinde olduğunu kavrama, • Sosyal ilişkileri güçlendirmede ve barış kültürünü yaygınlaştırmada sorumluluklar üstlenme, • Toplumsal gelenekleri, kültürel öğeleri ve dil çeşitliliğini tanıma. 11 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI • Mekân, Zaman ve Kronolojiyi Algılama Becerisi Dinî ve mesleki alanla ilgili konuların iyi anlaşılabilmesi, yorumlanabilmesi ve değerlendirebilmesi için öğrencinin mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisinin gelişmesi gerekir. Zaman ve mekânı doğru anlamak, hem bilimsel hem de dinî açıdan önem arz etmektedir. Öğrencilerde bu becerinin gelişmesi diğer becerilerin de olumlu gelişmesini ve kullanılmasını sağlayacaktır. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersinde (5-8) öğretmenlerin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. • Bazı mekân ve zamanların niçin önemli olduğunu algılama, SL AK • Harita ve grafik yorumlayabilme, • İslamiyet’te önemli sayılan zaman ve mekânların değerini kavrama, • Kronolojik sıralama yapabilme, • Zaman ifadelerini doğru kullanma. Problem Çözme Becerisi TA • Problem çözme becerisi ile öğrencilerin karar verme yetilerini geliştirme ve onlara hayat boyu kullanabilecekleri problem çözme yeteneği kazandırma hedeflenmektedir. Problem çözme becerisi, öğrencilerin dinî ve ahlaki problemleri bilişsel, duyuşsal ve psikomotor fonksiyonlarını kullanarak kendilerinin çözmelerine yardımcı olur. Problem çözme becerisi, yaşanılan tecrübe ve etkinliklerle geliştirilebilir. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler Dersinde (5-8) bazı etkinlikler aracılığıyla öğrencilere problemi hissettirme, buldurma ve çözüm üretme alışkanlığı kazandırılabilir. • Akıl yürütme sürecini takip edebilme ve değerlendirme, • Dinî ve ahlaki meselelerde sebep-sonuç ilişkisine bağlı olarak çıkarımlarda bulunma, • Karşılaştığı problemlerin çözümünde öğretim programından elde ettiği kazanımlardan yararlanma, • Problemi fark edebilme, • Probleme uygun çözüm önerileri sunma, • Toplumu ilgilendiren problemlerin çözümü ile ilgilenme. 12 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI • Sosyal Beceri Sosyal beceri; başkaları ile iletişimi mümkün kılacak, sosyal açıdan kabul edilebilir ve öğrenilmiş davranışlar olarak tanımlanabilir. Kişi sosyal ilişkiler kurarak çevresiyle etkileşim içinde bulunur. Bu etkileşim sürecinde sağlıklı ilişkiler kurabilmek ancak yeterli sosyal becerileri kazanmakla gerçekleşebilir. Eğitimin en önemli amaçlarından biri kendisine, çevresindeki kişilere ve doğaya değer veren, yaşadığı toplumun ve dünyanın bir parçası olarak kendisine güvenen ve topluma katkıda bulunabilen bilince sahip bireyler yetiştirmektir. Dinin amaçlarından biri de bireyin çevresiyle olumlu ve sağlıklı ilişkiler geliştirmesidir. Öğrenciler, toplumsal olaylara ilgi duymalı, sorunların farkında olmalı, gerektiğinde hem kendisi hem de başkalarının iyiliği için harekete geçebilmelidir. SL AK Temel Dini Bilgiler dersinde bazı etkinlikler aracılığıyla öğrencilere aşağıdaki bazı alt becerilere yönelik etkinlikler yapılarak onların sosyal becerileri geliştirilebilir. • Bilgi ve tecrübe paylaşımının gerekliliğine inanma, • Bireylerin inanma ve inancına uygun yaşama özgürlüğüne ilişkin bilinç kazanma, • Dinî ve ahlaki değerler ışığında çevre bilincine sahip olma TA • Dini ve ahlaki değerleri benimseme, • Millî ve dinî değer taşıyan kurumlarımızın ve eserlerimizin yaşatılmasına yönelik çalışmalara aktif olarak katılma, • Önyargıların üstesinden gelme, uzlaşmacı bir tutum sergileme, • Sosyal sorumluluk bilincini geliştirme, • Toplumda millî, dinî ve ahlaki değerlerin kalıcılığı için projeler üretme, • Toplumsal ilişkilerde ve komşuluk ilişkilerinde yapıcı katılım sağlama. • Temel Dini Kaynakları Tanıma ve Kullanma Kur’an-ı Kerim, bazı hadis ve fıkıh kaynakları öğrencinin bu derste İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ve muâmelât alanına ait temel konuları öğrenmek için kullanabileceği kaynaklardır. Bu nedenle, öğrencilerin İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler dersinde öğrencilerimizin başta Kur’an-ı Kerim meali olmak üzere bahsedilen kaynakları tanıma ve kullanmalarına yönelik düzeye uygun etkinlikler yapılmalıdır. 13 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI • Hadis kaynaklarından yararlanabilme, • Temel dinî kaynakların özelliklerini kavrama, • Kur’an-ı Kerim mealini kullanma, • Tematik olarak ayetler ve hadisler çerçevesinde bir konuyu inceleme. 4.6. Değerler Adalet Allah sevgisi Azim Diğerkâmlık Dinî değerlere saygı Doğruluk Dostluk Edep Gazilik Güvenilirlik Hayâ İhlas İhsan İstişare İtidal • • • • • Kardeşlik Kur’an-ı Kerim sevgisi Kültürel mirasa duyarlılık Nezaket Peygamber sevgisi • • • • • • • • • Sabır Saygı Sevgi Sorumluluk Şefkat Şükür Takva Tevazu Vefa SL AK • • • • • • • • • • • • • • • TA • Yardımlaşma ve dayanışma 5. PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN İLKE VE AÇIKLAMALAR 1. Dersin üniteleri birbirleriyle ilişkili olarak işlenmelidir. Her bir ünite için kullanılacak süre ve ünitelerin işleniş sırası programda belirlenmiştir. Bununla birlikte zümre öğretmenlerince öğrenci seviyesi ve çevre şartlarına uygun planlama yapılabilir. 2. İmam Hatip Ortaokulu Temel Dini Bilgiler dersi (5-8) öğretim programı beceri temelli olarak yapılandırılmıştır. Bu çerçevede kazanımların işlenilmesinde öğretim programında yer alan temel becerileri kazandırmaya yönelik etkinliklere yer verilmelidir. 3. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde sevgi temelli bir yaklaşımla, öğrenci düzeyine, eğitim ortamına, genel kültür ve dinî bilgi seviyelerine, çevre faktörlerine göre öğrencileri aktif kılan yöntem, teknik ve stratejiler kullanılmalıdır. 14 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI 4. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde kazanımlara uygun görsel, işitsel ve basılı materyallerden yararlanılmalıdır. 5. Öğrencilerin konuyu kavramaları esas alınacak ve öğrenciler, konularda geçen ayet ve hadisleri ezberlemeye zorlanmayacaktır. 6. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SL AK Ölçme ve değerlendirme, eğitim ve öğretimin önemli bir parçasıdır. Eğitimde, programların istenilen başarıyı gösterip göstermediği, amaçlanan hedeflere ulaşıp ulaşmadığı, öğrencilerin hedeflenen kazanımları elde edip etmediği öğrencilerden beklenen bilgi, beceri ve tutumların gelişip gelişmediği, ölçme ve değerlendirme yoluyla tespit edilir. Temel Dini Bilgiler dersine yönelik ölçme ve değerlendirme faaliyetleri süreç odaklı olarak yürütülmelidir. Öğretmen sürecin değerlendirmesini yaparken ortama, ilgi ve ihtiyaçlara uygun ölçme yöntem ve teknikleri geliştirebilir. Temel Dini Bilgiler dersinde ölçme ve değerlendirme süreci, öğrenci merkezli ele alınır. Öğrencilerin gelişim süreci, edindiği kazanımların birbirinden farklı olabileceği göz önünde bulundurulmalı süreç ve sonuçtaki düzeylerinin farklılık gösterebileceği dikkate alınmalıdır. Temel Dini Bilgiler dersinde kullanılacak ölçme değerlendirme etkinlikleri; TA 1. Amaç ve kazanımlarla uyumlu olmalıdır. 2. Öğrenme-öğretme sureciyle bütünlük (süreci değerlendirme) arz etmelidir. 3. Öğrenim süreci sonunda kazanılması planlanan yeterlikler; bilgi, beceri ve tutumları ölçmelidir. 4. Öz değerlendirmeye imkân tanımalıdır. 5. Öğrencilerin bireysel gelişimlerini izleyebilecek (dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi, öz ve akran değerlendirme formları ve gözlem formu gibi) uygun ölçme araçları kullanılmalı ve müm¬kün olduğunca ölçme araçlarında çeşitlilik sağlanmalıdır. 6. Temel Dini Bilgiler dersinde ölçme ve değerlendirme yapılırken her bir öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri ve bireysel farklılıkları göz önünde bulundurulmalıdır. 15 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI İHO 5. SINIF TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ İslam’a Giriş 4 8 2. Allah’a ve Meleklere İman 4 6 3. Namaz 8 14 4. Adâb-ı Muâşeret 5 8 21 36 TA TOPLAM SL AK ı 16 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ 5. SINIF ÖĞRETİM PROGRAMI ÜNİTE VE KONULARI ÜNİTE I İSLAM’A GIRIŞ 1. Dinimiz İslam ÜNİTE II ÜNİTE III ALLAH’A VE MELEKLERE İMAN NAMAZ 1. Dinin Direği Namaz 1. Allah’a İman 2. İmanın Şartları 1.1. Allah’ın Sıfatları 3. İslam’ın Şartları 1.2. En Güzel İsimler: Esma-i Hüs- 3. Namazın Farzları na 4. Namazın Çeşitleri 4.3. İslam Fıtrata Uygundur 4.4. İslam Vahiy Kaynaklıdır 4.5. İslam Akla Önem Verir 4.6. İslam Orta Yolu Esas Alır 4.7. İslam Kişi ve Toplumun Huzurunu Hedefler AK 4.2. İslam Evrenseldir 1.3. Allah’ın Birliğinin Sayısız Şa5. Namazın Kılınışı hitleri 6. Cemaatle Namazın Önemi 1.4. Allah’a İmanın Davranışlara Etkisi 7. Namazı Bozan Durumlar SL 4.1. İslam’ın Özü Tevhidtir 2. Rabbimizin Emrindeki Manevi Görevliler: Melekler TA 4. İslam Dininin Temel Özellikleri 2. Namaza Davet: Ezan-Kamet 2.1. Meleklerin Özellikleri ÜNİTE IV ADÂB-I MUÂŞERET 1. Edep ve Hayâ 2. Nezaket ve Görgü Kuralları 2.1. Yeme İçme Adabı 2.2. Giyim Kuşam Adabı 2.3. Ziyaret Adabı 2.4. Konuşma Adabı 2.5. Alışveriş Adabı 2.6. Yolculuk Adabı 2.7. Sanal Âlemde İletişim Adabı 3. Selamlaşma 2.2. Meleklerin Görevleri 2.3. Meleklere İmanın Davranışlarımıza Etkisi 3. Kur’an-ı Kerim’de Cin ve Şeytan 16 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Açıklamalar 1. Dinimiz İslam Bu ünite sonunda öğrenciler; 2. İmanın Şartları 1. İman ve İslam kavramını açıklar. 3. İslam’ın Şartları 2. İman ve İslam’ın şartlarını sıralar. AK 4.6. İslam Orta Yolu Esas Alır 4.7. İslam Kişi ve Toplumun Huzurunu Hedefler SL 4.4. İslam Vahiy Kaynaklıdır Amaçlar 2. kazanım işlenirken konu Cibril Beceriler: hadisi ışığında açıklanacaktır. • Araştırma ve sorgulama becerisi 3. kazanım işlenirken İslam’ın aşı- rılıklardan (itikadi ve ameli sapma4. İslam Dininin Temel Özellik- 3. İslam’ın temel özelliklerini yorum- lardan, hurafelerden) uzak bir din olduğuna ve dünya ve ahiret denlar. leri gesini gözettiğine değinilecektir. 4. İslam’ın emir ve yasaklarının, birey- Ayrıca tevhidin önemine, İslam’ın 4.1. İslam’ın Özü Tevhidtir sel ve toplumsal huzuru hedeflediği- diğer din ve ilahi kitapları nesh 4.2. İslam Evrenseldir ni fark eder. ettiğine, kelime-i tevhidin her iki 4.3. İslam Fıtrata Uygundur rüknünün de imanın sıhhat şartı 4.5. İslam Akla Önem Verir 17 Öğrenme Çıktıları TA İSLAM’A GİRİŞ ÜNİTE I 5. SINIF olduğuna öğrenci seviyesi gözetilerek vurgu yapılacaktır. • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma, Değerler: Allah sevgisi, adalet, dinî değerlere saygı, itidal. İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI 5. SINIF Konu Öğrenme Çıktıları Açıklamalar Amaçlar 4. kazanım işlenirken öğrencilerin Beceriler: yaş ve psikolojik durumları dikka• Araştırma ve sorgulama becerisi 1. İsim ve sıfatlarıyla Allah’ı tanır. 1.1. Allah’ın Sıfatları te alınacak ve cin ve şeytanla ilgili 1.2. En Güzel İsimler: Esma-i 2. Meleklerin özelliklerini ayet ve hadis- toplumda yaygın olan batıl inanç ve • Dinî terim ve kavramları doğru hurafelere kısaca değinilecektir. ve yerinde kullanma lerle açıklar. Hüsna AK Bu ünite sonunda öğrenciler; • Dinî Metinleri Anlama ve Yorumlama 1.4. Allah’a İmanın Davranışla- 4. Cinler ve şeytanın özelliklerini ayet ve rımıza Etkisi hadislerle açıklar. Değerler: 2. Rabbimizin Emrindeki Manevi Görevliler: Melekler 2.1. Meleklerin Özellikleri 2.2. Meleklerin Görevleri SL 1.3. Allah’ın Birliğinin Sayısız 3. Allah’a ve Meleklere imanın bireyin hayatına sağladığı faydaları kavrar. Şahitleri Allah sevgisi, sorumluluk, doğruluk. TA ALLAH’A VE MELEKLERE İMAN ÜNİTE II 1. Allah’a İman 2.3. Meleklere İnanmanın Davranışlarımıza Etkisi 3. Kur’an-ı Kerim’de Cin ve Şeytan 18 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları 2. Namaza Davet: Ezan-Kamet 1. NAMAZ ÜNİTE III 2. 5. Namazın Kılınışı 3. 6. Cemaatle Namazın Önemi 4. 7. Namazı Bozan Durumlar 5. 6. AK Bu ünite sonunda öğrenciler; 4. Namazın Çeşitleri TA kavrar. 7. Namazı bozan durumları açıklar. 8. Namaz kılmaya istekli olur. 19 Amaçlar 2. kazanım işlenirken Ezan ve Ka- Beceriler: met’in anlamları da verilecektir. • Araştırma ve sorgulama becerisi Namazın Müslüman’ın hayatındaki 3. kazanım işlenirken abdest ve gusül yerini kavrar. • Dinî terim ve kavramları doğru abdestinin alınışını da açıklanacaktır. ve yerinde kullanma Ezan ve Kamet’i okur. 5. kazanım işlenirken beş vakit na• Mekân, zaman ve kronolojiyi alNamazın farzlarını açıklar. maz ile cuma namazının kılınışına gılama değinilecektir. Namazın çeşitlerini sıralar. Değerler: 6. kazanım işlenirken terğib hadisleNamazın kılınışını kavrar. rine yer verilip teşvik dili kullanıla- Allah sevgisi, sorumluluk. Cemaatle namaz kılmanın önemini caktır. 1. Dinin Direği Namaz 3. Namazın Farzları Açıklamalar SL 5.SINIF İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI Konu 1. Edep ve Hayâ Bu ünite sonunda öğrenciler: 2. Nezaket ve Görgü Kuralları 1. Edep ve hayâ kavramlarını açıklar. 2.4. Ziyaret Adabı 2.5. Yolculuk Adabı 2.6. Alışveriş Adabı 2.7. Sanal Âlemde İletişim Adabı 3. Selamlaşma Ünite işlenirken konular ayet ve ha- Beceriler: dislerden örneklerle açıklanacaktır. • Araştırma ve sorgulama becerisi 2. kazanım işlenirken kutsal değerle• Bireysel farkındalık becerisi 2. Günlük hayatta edep ve hayânın önere karşı edepli davranmanın önemine mini fark eder. vurgu yapılacaktır. • İletişim becerisi AK 2.3. Giyim Kuşam Adabı Amaçlar 3. Tutum ve davranışlarında ölçülü ol4. kazanım işlenirken bireysel ve • Sosyal beceri maya özen gösterir. toplumsal hayatla ilişkilendirilerek Değerler: 4. Nezaket ve görgü kurallarına uymaya ele alınacaktır. istekli olur. Edep, hayâ, nezaket, itidal. 5. kazanım işlenirken konu Nisa su- SL 2.2. Yeme İçme Adabı Açıklamalar 5. Peygamberimizin selamlaşmaya ver- resi 86. ayet ve selamlaşma ile ilgili hadisler ışığında açıklanacaktır. diği önemi örneklerle açıklar. TA ADAB-I MUAŞERET 2.1. Konuşma Adabı ÜNİTE IV Öğrenme Çıktıları 20 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI İHO 6. SINIF TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ KAZANIM İslam’ın Temel Kaynakları 2. Ahirete İman 3. Oruç ve Zekât 4. Ahlaki İlke ve Değerlerimiz 21 TA TOPLAM SL 1. SAYILARI AK ÜNİTELER DERS SAATİ 2 6 4 10 9 12 3 8 18 36 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ 6. SINIF ÖĞRETİM PROGRAMI ÜNİTE VE KONULARI ÜNİTE I ÜNİTE II İSLAM’IN TEMEL KAYNAKLARI AHIRETE İMAN 1. Sonsuzluk Yurdu: Ahiret Hayatı 1. İslam Dininin Temel Kaynakları 1.2. Oruçla İlgili Kavramlar 2.2. Kıyamet 1.3. Oruç Çeşitleri 2.3. Ba’s 1.4. Orucu Bozan Durumlar 2.4. Haşr ve Mahşer 2.5. Hesap ve Mizan 2.6. Sırat AK 2. Güvenilir Kaynaklardan Bilgi Edinmenin Önemi 2.1. Berzah 1.1. Oruç Kimlere Farzdır? 2. Allah’ı Görüyor Gibi Yaşamak: İhsan 3. Var Olma Mücadelesi: Sabır 4. Mülkün Temeli: Adalet 1.5. Oruçlunun Dikkat Etmesi Gereken Hu5. Nimetlerin Kadrini Bilmek: Şükür suslar 6. Merhamet Etmeyene Merhamet 1.6. Ramazan Ayına Özgü İbadetler Olunmaz: Şefkat SL 1.2. Sünnet 2. Ahiretle İlgili Kavramlar ÜNİTE IV AHLAKI İLKE VE DEĞERLERIMIZ 1. Allah’a Karşı Sorumluluk Şuuru: Takva 1.7. Oruç İbadetinin Bireye ve Topluma 7. İnsanı Yücelten Değer: Tevazu Kazandırdıkları 8. Kadirşinaslık: Vefa 3. Ahirete İmanın Bireye ve Topluma 2. Allah İçin Vermek: Zekât Kazandırdıkları 9. Başkalarını da Düşünelim: Di2.1. Zekât İle İlgili Kavramlar ğerkâmlık TA 1.1. Kur’an-ı Kerim ÜNİTE III ORUÇ VE ZEKÂT 1. İrade Eğitimi: Oruç 2.7. Cennet ve Cehennem 2.2. Zekât Vermesi Gereken Kişiler 2.3. Zekât Verilebilecek Kişiler 2.4. Zekât Nelerden Verilir? 2.5. Zekat İbadetinin Bireye ve Topluma Kazandırdıkları 22 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 23 Konu Öğrenme Çıktıları 1. İslam Dininin Temel Kaynakları Bu ünite sonunda öğrenciler; 1.1. Kur’an-ı Kerim 1. İslam’ın temel kaynaklarını açıklar. Açıklamalar Amaçlar 1. kazanım işlenirken Kur’an-ı Beceriler: Kerim ve sünnetin İslam’ın temel • Araştırma ve sorgulama becerisi kaynağı olduğu vurgulanacaktır. • Dinî terim ve kavramları doğru 2. İslam dinini doğru anlamada güvenilir 2. kazanım işlenirken İslam’ın ve yerinde kullanma, kaynaklardan bilgi edinmenin gereklidoğru ve güvenilir bilgiye verdiği 2. Güvenilir Kaynaklardan Bilgi liğini kavrar. önem vurgulanacaktır. • Temel dinî kaynakları tanıma ve Edinmenin Önemi kullanma SL AK 1.2. Sünnet TA İSLAM DİNİNİN TEMEL KAYNAKLARI ÜNİTE I 6. SINIF Değerler: Kur’an-ı Kerim sevgisi, istişare. İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu 6. SINIF Öğrenme Çıktıları 1. Sonsuzluk Yurdu: Ahiret Hayatı Bu ünite sonunda öğrenciler; 2. Ahiretle İlgili Kavramlar 1. Ahiret kavramını açıklar. 2. Ahirete imanı ayet ve hadislerle temel4. kazanım işlenirken adalet ve lendirir. sorumluk kavramlarına vurgu yapılacaktır. 3. Ahiretle ilgili kavramları tanımlar. 2.3. Ba’s 4. Ahirete inanmanın bireye ve topluma kazandırdıklarını fark eder. SL 2.4. Haşr ve Mahşer 2.5. Hesap ve Mizan 2.6. Sırat TA AHİRETE İMAN ÜNİTE II 2.2. Kıyamet 2.7. Cennet ve Cehennem 3. kazanım işlenirken çocukların yaş seviyesi göz önünde bulundurularak ayrıntıya girilmeyecektir. AK 2.1. Berzah Açıklamalar 3. Ahirete İmanın Bireye ve Topluma Kazandırdıkları Amaçlar Beceriler: • Araştırma ve sorgulama becerisi • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma • Dinî metinleri anlama ve yorumlama • Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Değerler: Adalet, doğruluk, güvenilirlik, sorumluluk. 24 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 6. SINIF Konu Öğrenme Çıktıları 1. İrade Eğitimi: Oruç Bu ünite sonunda öğrenciler: 4. kazanım işlenirken orucun sadece yeme ve içmeden uzak durmak 1. Oruç ibadetini kavrar. olmadığı, kötü söz ve davranışlar2. Oruç ile ilgili temel kavramları açıklar. dan da kaçınmak gerektiği vurgulanacak ve orucu bozan durumlara 3. Kimlerin oruç tutmakla yükümlü ol- değinilecektir. Ayrıca konu ayet ve duğunu açıklar. hadisler ışığında işlenecektir. 1.1. Oruçla İlgili Kavramlar 1.2. Oruç Kimlere Farzdır? AK 1.3. Oruç Çeşitleri Amaçlar Beceriler: • Araştırma ve sorgulama becerisi • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma • Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama SL 1.5. Oruçlunun Dikkat Etmesi 4. Farz, vacip ve nafile oruçlara örnekler 6. kazanım işlenirken PeygamberiGereken Hususlar • Sosyal beceri verir. miz’in hayatından örnekler verile1.6. Ramazan Ayına Özgü İba- 5. Oruçlunun dikkat etmesi gereken hu- cektir. Değerler: detler susları kavrar. Yardımlaşma ve dayanışma, sabır. 1.7. Oruç İbadetinin Bireye ve 6. Ramazan ayına özgü diğer ibadetleri Topluma Kazandırdıkları açıklar. 2. Allah İçin Vermek: Zekât 7. Zekât ibadetini açıklar. 2.1. Zekât İle İlgili Kavramlar 8. Zekât verirken dikkat edilmesi gere2.2. Zekât Vermesi Gereken Kiken kuralları fark eder. şiler TA ORUÇ VE ZEKÂT ÜNİTE III 1.4. Orucu Bozan Durumlar 2.3. Zekât Verilebilecek Kişiler 2.4. Zekât Nelerden Verilir? 2.5. Zekât İbadetinin Bireye ve Topluma Kazandırdıkları 25 Açıklamalar 9. Oruç ve zekât ibadetinin bireye ve topluma kazandırdıklarını fark eder. İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları Açıklamalar 1. Allah’a Karşı Sorumluluk Şuu- Bu ünite sonunda öğrenciler: ru: Takva 1. İslam dininin bazı ahlakî ilke ve de2. Allah’ı Görüyor Gibi Yaşamak: ğerlerini tanır. İhsan 2. Kulluk bilincinin oluşmasında ahlaki 3. Var Olma Mücadelesi: Sabır ilke ve değerlerin önemini fark eder. Bu ünite işlenirken konular ayet, Beceriler: hadis, kıssa ve öykülerden örnek• Bireysel farkındalık becerisi lerle açıklanacaktır. SL AK 1. kazanım işlenirken var olma mücadelesi bağlamında vatan sevgisi, özgürlük ve bağımsızlık kav4. Mülkün Temeli: Adalet 3. Dini ve ahlakî değerleri özümseyerek ramlarına da değinilecektir. Ayrıca Allah’a karşı sorumluluk şuuru kodavranışlarına yansıtır. 5. Nimetlerin Kadrini Bilmek: Şünusunda takvanın sadece bir bilinç kür olmadığı vurgulanıp kavram Bakara suresi 177. ayet esas alınarak 6. Merhamet Etmeyene Merhamet açıklanacaktır. Olunmaz: Şefkat 7. İnsanı Yücelten Değer: Tevazu 8. Kadirşinaslık: Vefa 9. Başkalarını da Düşünelim: Diğerkâmlık Amaçlar • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma • Sosyal beceri Değerler: Takva, ihsan, adalet, şükür, şefkat, tevazu, vefa, diğerkamlık. TA AHLAKÎ İLKE VE DEĞERLERİMİZ ÜNİTE IV 6.SINIF 26 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI İHO 7. SINIF TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ KAZANIM Günlük Hayatta İslam 2. Kader ve Kazaya İman 3. Hac 4. Tevhid ve Vahdet Medeniyeti 27 TA TOPLAM SL 1. SAYILARI AK ÜNİTELER DERS SAATİ 3 6 5 8 7 12 4 10 19 36 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ 7. SINIF ÖĞRETİM PROGRAMI ÜNİTE VE KONULARI ÜNİTE II KADER VE KAZAYA İMAN 1. Allah’ın Şaşmaz Ölçüsü: Kader ve Kaza 2. İslam’da Sağlık ve Beslenme 2. Allah’ın İlmi, İradesi ve Kudreti 3. İslam’da Giyim Kuşam 3. İnsanın İradesi ve Sorumluluğu 4. İslam’da Helal Kazanç 4. Kaderle İlgili Bazı Kavramlar 4.2. Rızık 1.1. Hac İle İlgili Kavramlar 1.2. Hac İle İlgili Mekânlar 1.3. Haccın Yapılışı ÜNİTE IV TEVHID VE VAHDET MEDENIYETI 1. İslam Medeniyetinin Doğuşu 2. Medeniyetimizin Esasları 3. Medeniyetimizde Öncü Kurumlar 1.4. Haccın Bireysel ve Toplumsal 4. Medeniyetimizde İlim Faydaları SL 4.1. Ecel ve Ömür 4.3. Başarı ve Başarısızlık 2. Umre ve Yapılışı 3. Kulluk ve Samimiyet Beyanı: Kurban 3.1. Kurban ile İlgili Kavramlar 4.4. Tevekkül ve Dua 3.2. Kimler Kurban Keser 4.5. Sağlık ve Hastalık 3.3. Nelerden Kurban Kesilir? 4.6. Hayır ve Şer 3.4. Kurban İbadetinin Bireysel ve Toplumsal Faydaları TA 5. İslam’da Oyun ve Eğlence ÜNİTE III HAC 1. Rabbin Evine Yolculuk: Hac AK ÜNİTE I GÜNLÜK HAYATTA İSLAM 1. İslam’da Özgürlük ve Sınırları 28 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI 7.SINIF Konular Öğrenme Çıktıları Açıklamalar 1. kazanım işlenirken haram, helal, Beceriler: günah, sevap kavramlarına değinile• Araştırma ve sorgulama becerisi 1. İslam’a göre özgürlüğün kapsamı ve cek, haramların sınırlı helal dairesisınırlarını açıklar. nin ise geniş olduğu vurgulanacak ve • Bireysel farkındalık becerisi 2. İslam dininin günlük hayatla ilgili kul hakkına da değinilecektir. • Sosyal beceri ölçülerini ayet ve hadislerle açıklar. 2. kazanım işlenirken şüpheli şeyDeğerler: 3. Dinin günlük yaşamla ilgili koyduğu lerden uzak durmayı öğütleyen hakural ve sınırlara uymaya özen göste- dislerden örnekler verilecek ayrıca Sorumluluk, itidal. genetiği ve nitelikleri ile oynanmış rir. yiyecek ve içeceklerin zararına da değinilecektir. 29 5. İslam’da Oyun ve Eğlence SL 4. İslam’da Helal Kazanç TA GÜNLÜK HAYATTA İSLAMÎ KURALLAR ÜNİTE I 3. İslam’da Giyim Kuşam AK 1. İslam’da Özgürlük ve Sınırları Bu ünite sonunda öğrenciler: 2. İslam’da Sağlık ve Beslenme Amaçlar 3. kazanım işlenirken İslami kuralların sanal âlemdeki ilişkilerde de geçerli olduğu vurgulanacak ve İslam’da oyun ve eğlence konusu zaman israfı ile ilişkilendirilecek, ilkel ve modern şans oyunlarının haramlığına da vurgu yapılacaktır. Ayrıca İslamda giyim kuşam konusu işlenirken Nur suresi 30-31; Ahzab suresi 59. ayetlerden faydalanılacaktır. İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Amaçlar AK Bu ünite sonunda öğrenciler: 4.6. Hayır ve Şer SL KADER VE KAZAYA İMAN Açıklamalar 2. kazanım işlenirken insanın ilmi ve Beceriler: sınırlarına da değinilecektir. 2. Allah’ın İlmi, İradesi ve Kud• Araştırma ve sorgulama becerisi 1. Kader ve kazaya imanı ayet ve hadisreti 3. kazanım işlenirken insanın ilmilerle temellendirir. • Dinî terim ve kavramları doğru ve 3. İnsanın İradesi ve Sorumlulunin ve kudretinin sınırlı olduğuna da ğu yerinde kullanma 2. Allah’ın ilminin sonsuzluğunu kavrar. değinilecektir. 4. Kaderle İlgili Bazı Kavramlar • Dinî metinleri anlama ve yorumla3. Allah’ın ilim, irade ve kudret sıfatları3 ve 4. kazanımlar işlenirken yarat4.1. Ecel ve Ömür ma nı kader kavramı ile ilişkilendirir. manın Allah’tan dilemenin kuldan 4.2. Rızık • Problem çözme becerisi 4. İnsanın iradesi ile sorumluluğu arasın- olduğuna vurgu yapılacaktır. 4.3. Başarı ve Başarısızlık daki ilişkiyi kavrar. 4. kazanım işlenirken insanın ilmi Değerler: 4.4. Tevekkül ve Dua 5. Kaderle ilgili temel kavramları tanım- ve sınırlarına da değinilecektir. AyAllah sevgisi, sorumluluk, azim. 4.5. Sağlık ve Hastalık rıca insanın davranışlarında Allah’ın lar. 1. Kader ve Kaza ÜNİTE II Öğrenme Çıktıları TA 7. SINIF cebrinin olmadığı vurgulanacaktır. 5. kazanım işlenirken “Rızık, Başarı ve Başarısızlık” konuları işlenirken emek kavramına da değinilecektir. 30 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları 1.1. Hac İle İlgili Kavramlar 1.2. Hac İle İlgili Mekânlar Beceriler: 1. • Araştırma ve sorgulama becerisi 31 3. Kulluk ve Samimiyet Beyanı: 5. Kurban 6. 3.1. Kurban ile İlgili Kavramlar 7. 3.2. Kimler Kurban Keser 2. kazanım işlenirken hac ile ilgili temel kavramlar (İhram, Tavaf, Hac ibadetinin yapılış amacını kavrar. Sa’y, Vakfe, Kurban, Zemzem, Hacer-i Esved, istilam, şavt, remel, Hac ile ilgili kavramları açıklar. hervele) ve hac ile ilgili mekânlar Hac ile ilgili mekânları tanır. (Mikat, Kabe, Safa-Merve, Mina, Müzdelife, Arafat, Makam-ı İbHaccın yapılışını açıklar. rahim) konularına öğrencilerin Umre ve hac ibadetlerini karşılaştırır. seviyesi dikkate alınarak değinilecektir. Ayrıca Medine’deki ziyaret Kurban ibadetinin amacını kavrar. yerlerine de vurgu yapılacaktır. Hac ve kurban ibadetinin bireysel ve 6. kazanım işlenirken konu Saffat toplumsal faydalarını fark eder. ve Hac surelerindeki ayetler ışığında açıklanacaktır. TA HAC VE KURBAN ÜNİTE III 1.4. Haccın Bireysel ve Top- 3. lumsal Faydaları 4. 2. Umre ve Yapılışı 3.3. Nelerden Kurban Kesilir? 3.4. Kurban İbadetinin Bireysel ve Toplumsal Faydaları Amaçlar Bu ünite sonunda öğrenciler: 2. 1.3. Haccın Yapılışı Açıklamalar AK 1. Rabbin Evine Yolculuk: Hac SL 7. SINIF • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma • Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama • Sosyal beceri Değerler: Allah sevgisi, kardeşlik, sevgi, saygı, ihlas, yardımlaşma ve dayanışma. İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 7. SINIF Konu Öğrenme Çıktıları 1. İslam Medeniyetinin Doğuşu Bu ünite sonunda öğrenciler: 2. Medeniyetimizin Esasları 1. İslam medeniyetinin doğuşu ve gelişim süreçlerini ana hatlarıyla açıklar. AK 1. kazanım işlenirken Peygamberimiz’in İslam medeniyetini Hz. Âdem’den beri oluşan vahye dayalı ilkeler üzerinde yeniden inşa ettiğine ve İslam medeniyetinin kurucu değer ve ilkelerinin Peygamberimiz’in örnek hayatına dayandığına vurgu yapılacaktır. 2. kazanım işlenirken medeniyetimizin temel esasları olarak tevhit, adalet, ahlak, ilim, özgünlük, sulh ve istişare konuları kısaca ele alınacaktır. Ayrıca temel hak ve özgürlükler, cihad ve vatan sevgisi gibi konuların medeniyetimizdeki önemi de vurgulanacaktır. 3. kazanım işlenirken öncü kurumlar Mescid-i Nebi başta olmak üzere; İslam medeniyetinde iz bırakan önemli mescit, mektep, medrese, kütüphane ve üniversitelerden örneklerle açıklanacaktır. 4. kazanım işlenirken fen, sosyal ve dini ilimlerde İslam medeniyetinde öncü olan bazı âlimler ve yaptıkları çalışmalara kısaca değinilecektir. Ayrıca İslam medeniyetinin diğer medeniyetlere katkılarına da vurgu yapılacaktır. lar. 3. Medeniyetimizin öncü kurumlarını tanır. SL 4. Medeniyetimizde İlim 4. Müslüman âlimlerin çalışmalarının İslam medeniyetinin gelişimindeki yeri ve önemini açıklar. TA TEVHİT VE VAHDET MEDENİYETİ ÜNİTE IV 3. Medeniyetimizde Öncü Kurumlar 2. Medeniyetimizin temel esaslarını açık- Açıklamalar Amaçlar Beceriler: • Araştırma ve sorgulama becerisi • Dini terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma • Kültürel farkındalık becerisi • Zaman, mekan ve kronolojiyi algılama Değerler: Dini değerlere saygı, kültürel mirasa duyarlılık, özgüven, ilim sevgisi, vefa. 32 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI İHO 8. SINIF TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ KAZANIM ÜNİTELER Dinî Hükümler 2. DERS SAATİ 8 Kitaplara ve Peygamberlere İman 5 12 3. Allah’a Kulluk ve İbadet 3 6 4. Manevi Hayat 4 10 15 36 TA SL 3 TOPLAM 33 AK 1. SAYILARI İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ 8. SINIF ÖĞRETİM PROGRAMI ÜNİTE VE KONULARI 2. Mükellefin Fiilleri ÜNİTE II ÜNİTE III KITAPLARA VE PEYGAMBERLERE İMAN ALLAH’A KULLUK VE İBADET 1. Allah’ın Kutlu Elçileri: Peygam- 1. Kulluk Bilinci berler 2. İbadet Kavramı ve Kapsamı 1.1. Peygamberlik ve Vahiy 1.2. Peygamberlerin Sıfatları 2.2. Vâcib 1.3. Kur’an-ı Kerim’de İsmi Geçen Peygamberler 2.3. Sünnet 1.4. Peygamberlerin Görevleri 2.5. Haram 2.6. Mekruh 2.7. Müfsit 2.1. İlahi Kitaplar ve Özellikleri 2.2. Son Mesaj Kur’an-ı Kerim TA 2.4. Mübah 2. İlahi Kitaplar 3. Salih Amel ve Örnekleri 2.6. Dua 2.7. Kur’an-ı Kerim Okumak ÜNİTE IV MANEVI HAYATIMIZ 1. İslam’da Manevi Hayatın Özellikleri 2. Manevi Hayatımıza Yön Veren Temel Değerler 3. İslam’ın Hedeflediği İnsan Modeli 4. Manevi Hayatı Olumsuz Etkileyen Unsurlar 2.8. İnfak SL 2.1. Farz AK ÜNİTE I DINÎ HÜKÜMLER 1. Mükellef Kimdir? 2.9. İyiliği Emretmek Kötülükten Sakındırmak 2.10.Allah Yolunda Mücadele: Cihad 2.11.Tevbe 34 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI DİNİ HÜKÜMLER ÜNİTE I 2.1. Farz 2.2. Vâcib 2.3. Sünnet 2.4. Mübah 2.5. Haram 2.6. Mekruh 2.7. Müfsit 35 Amaçlar Ünite işlenirken kavramlar ayet ve Beceriler: hadislerden örneklerle ve öğrenci • Araştırma ve sorgulama becerisi 1. Mükellef kavramını tanımlar. seviyesi dikkate alınarak açıklanacaktır. • Dinî terim ve kavramları doğru 2. Dinî hükümleri örneklerle açıklar. ve yerinde kullanma 3. Günlük hayatını düzenlerken dinî hü- 2. kazanım işlenirken farz, haram ve mekruh çeşitlerine değinilecek Değerler: kümlere dikkat eder. ve sünnetin bağlayıcılığını vurgu Sorumluluk. yapılacaktır. Ayrıca sünnet konusu işlenirken nafile mendup ve müstehap kavramlarına da değinilecektir. Bu ünite sonunda öğrenciler: AK 2. Mükellefin Fiilleri Açıklamalar SL 1. Mükellef Kimdir? Öğrenme Çıktıları 3. kazanım işlenirken kati dini hü- TA Konu 8. SINIF kümleri reddetmenin küfür olduğuna değinilecektir. İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları Açıklamalar Amaçlar 2. kazanım işlenirken konu Baka- Beceriler: ra suresi 83, Al-i İmran suresi 64. • Araştırma ve sorgulama becerisi ayetler ışığında anlatılacaktır. 3. kazanım işlenirken mucize kavramına değinilecektir. AK 1. Allah’ın Kutlu Elçileri: Pey- Bu ünite sonunda öğrenciler: gamberler 1. Allah’ın insanlara niçin peygamber 1.1. Peygamberlik ve Vahiy gönderdiğini ayet ve hadislerle temel1.2. Peygamberlerin Sıfatları lendirir. 1.3. Kur’an-ı Kerim’de İsmi Geçen Peygamberler 2. Bütün peygamberlere gelen vahiylerin ortak yönlerini fark eder. 1.4. Peygamberlerin Görevleri • Dinî metinleri anlama ve yorumlama SL • Dinî terim ve kavramları doğru 5. kazanım işlenirken ilahi kitapve yerinde kullanma ların yazıya geçiriliş sürecine, 2. İlahi Kitaplar 3. Peygamberlerin sıfatlarını kavrar. Kur’an-ı Kerim’in nüzulune, Mus- • Mekân, zaman ve kronolojiyi 2.1. İlahi Kitaplar ve Özellikalgılama 4. Kur’an-ı Kerim’de adı geçen peygam- haf haline getirilmesine ve nasih leri oluşu ile diğer kitapların tahrif berleri listeler. 2.2. Son Mesaj Kur’an-ı Kerim • Temel dini kaynakları tanıma ve edildiğine vurgu yapılacaktır. Ayrıkullanma 5. İlahi kitapları ve özelliklerini açıklar. ca suhuf ve suhuf verilen peygamberlere de değinilecektir. Değerler: TA KİTAPLARA VE PEYGAMBERLERE İMAN ÜNİTE II 8. SINIF Allah sevgisi, peygamber sevgisi, dini değerlere saygı. 36 İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI ALLAH’A KULLUK VE İBADET ÜNİTE III 2. İbadet Kavramı ve Kapsamı 3. Salih Amel ve Örnekleri 3.1. Dua 3.2. Kur’an-ı Kerim Okumak 3.3. İnfak 3.4. İyiliği Emretmek Kötülükten Sakındırmak 3.5. Allah Yolunda Mücadele: Cihad 3.6. Tevbe 37 Açıklamalar Bu ünite sonunda öğrenciler: 3. kazanım işlenirken infak ve cihad konuları anlam genişliği dik1. Kulluk bilincinin oluşmasında ibadekate alınarak farklı boyutlarıyla tin önemini kavrar. ele alınacaktır. Ayrıca salih amel 2. İslam’da ibadetin belirli ibadetlerle sı- konusu işlenirken bir amelin salih olabilmesi için de taşıması gereken nırlı olmadığını fark eder. şartlara değinilecek, iyi ve güzel 3. Günlük hayatında bazı ibadetleri yap- davranışlar ile çalışma ve üretmemaya istekli olur. nin de bir ibadet olduğu vurgulanacaktır. AK 1. Kulluk Bilinci Öğrenme Çıktıları SL Konular TA 8.SINIF Amaçlar Beceriler: • Bireysel farkındalık becerisi • Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma • Sosyal Beceri Değerler: Cihad, yardımlaşma ve dayanışma, doğruluk. İHO TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ TASLAK ÖĞRETİM PROGRAMI 8. SINIF Konu Öğrenme Çıktıları SL TA MANEVİ HAYATIMIZ 1. kazanım işlenirken İslam’ın aşı- Beceriler: rılıklardan uzak, orta yolu gözeten, • Bireysel farkındalık becerisi ibadette devamlılığı ve ölçülülüğü tavsiye eden yönleri ayet ve hadis- • Dinî terim ve kavramları doğru lerden örneklerle açıklanacaktır. ve yerinde kullanma 2. kazanım işlenirken ihsan, takva, Değerler: 3. İslam’ın hedeflediği insan modelini zikir, edep, tezkiye gibi kavramlar Allah sevgisi, peygamber sevgisi, anlam genişlikleri dikkate alına4. Manevi Hayatı Olumsuz Etkile- açıklar. sorumluluk, ihlas. rak ayet ve hadislerden örneklerle yen Unsurlar 4. Manevi hayatı olumsuz etkileyen hu- açıklanacaktır. susları fark eder. 3. kazanım işlenirken Eşref-i Mahlukat ve İnsan-ı Kâmil kavramlarına da değinilecektir. deli ÜNİTE IV Amaçlar AK 1. İslam’da Manevi Hayatın Özel- Bu ünite sonunda öğrenciler: likleri 1. İslam’da manevi hayatın özelliklerini 2. Manevi Hayatımıza Yön Veren açıklar. Temel Değerler 2. Manevi hayata yön veren temel de3. İslam’ın Hedeflediği İnsan Mo- ğerleri kavrar. Açıklamalar 4. kazanım işlenirken dünyevileşme, taassup, cehalet, bid’at, hurafe, dini duygu ve değerlere karşı kayıtsızlık ve bunların istismarı, rüya ile amel, keşf ve ilhama dayalı olduğu söylenen ancak Kur’an-ı Kerim ve sünnet ile çelişen bilgi ve yönlendirmeler gibi konulara değinilecektir. 38 AK TA SL Bu materyal Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim programlarının güncellenmesi çalışmaları kapsamında kamuoyunun görüş, öneri ve eleştirilerini almak amacıyla hazırlanmıştır. Başka bir amaçla kullanılamaz. Öğretim programlarının nihai hali değildir. 39
