1. XPS NEDİR Homojen hücre yapısına sahip, ısı yalıtımı yapmak

1. XPS NEDİR
Homojen hücre yapısına sahip, ısı yalıtımı yapmak amacıyla üretilen ve kullanılan köpük malzemelerdir.
XPS'in hammaddesi olan polistren, ekstrüzyon işlemi ile hat boyunca istenilen kalınlıkta çekilir. Sürekli bilgisayar
kontrolünde yapılan bu üretim sayesinde homojen balpeteği görünümünde, kararlı bir hücre yapısı elde edilir.
Hücreler bütün yüzlerinden birbirine bağlıdır. Hava hücrelerin içine hapsedilmiştir. Hareketsiz kuru hava ile; bilinen
en mükemmel ısı yalıtımı sağlanmaktadır. Hattan çıkan malzemenin yüzeyi, zırhlı veya pürüzlü yüzey olarak
malzemenin kullanılacağı detaydaki ihtiyaçlar doğrultusunda yapılandırılır.
Bu yapı sayesinde EkstrudePolistren malzemeler (XPS) bünyesine su almaz ve nemden etkilenmezler ve diğer
ısı yalıtım malzemeleri ile kıyaslandığında haklı bir üstünlüğe sahiptirler.
XPS'İN ÜSTÜN ÖZELLİKLERİ:
• Düşük ısı iletkenlik değeri.
• Su emmeme özelliği sayesinde sürekli ve azalmayan λ- ısı iletkenlik değeri.
• Dona karşı dayanım.
• Yüksek basma ve eğilme mukavemeti sayesinde zaman içinde kalınlığı azalmaz.
• Yüksek elastizitemodülü ve boyutsal kararlılık.
• Optimum buhar difüzyon direnci sayesinde kullanım yerine uygun µ değeri.
• XPS ürünler diğer plastiklerle karıştırılmadan geri dönüşümde kulanılabilir.
• Her çeşit kesici aletle kesilebilir,ufalanmaz, fire vermez.
• Kapalı Gözenekli Hücre Yapısına Sahiptir.
2. XPS TARİHÇESİ
İlk EkstrüdePolistren Köpük 1940'lı yılların başında, Amerika'da askeri amaçlı talep üzerine yüzer sallar için
üretilmiştir. Yoğun kullanımı sonucunda, su ve neme karşı oldukça dirençli olduğu fark edilen bu ürünlerin aynı
zamanda ısı yalıtım teknik özelliklerinin farkına varılmıştır ve ısı yalıtımı amacıyla üretimine devam edilmiştir. 1960'lı
yıllarda ise Avrupa'da üretimine başlanan EkstrüdePolistren Köpükler, 50 yılı aşkın bir süredir de tüm binalarda ve
mühendislik yapılarında güvenle kullanılmaktadır. Bugün EkstrüdePolistren Köpüklerin tüm dünyadaki kullanımı 1520 milyon m3 / yıl civarındadır. Türkiye'de yerli üretim 1994 yılında başlamıştır.2005 yılında toplam üretim 700.000
m3 / yıl iken 2008 yılında 1.600.000 m3 / yıl'ın üzerindedir. İnşaat sektöründeki büyümeye paralel olarak yıllık yaklaşık
% 15-20 Pazar büyümesi gerçekleşmektedir. 2012 yılı Pazar büyüklüğü yaklaşık 3 milyon m3'ün üzerindedir.
3. XPS NASIL ÜRETİLİR
Homojen hücre yapısına sahip, ısı yalıtımı yapmak amacıyla üretilen ve kullanılan köpük malzemelerdir. XPS
hammaddesi polistren, bir şişirme ajanı yardımı ile sürekli bir ekstrüzyon işlemi vasıtasıyla sabit basınç altında köpük
halinde üretilir. Kapalı hücre yapısına sahip levha haline getirilmiş ürün kullanım yerine uygun olarak yüzey
işlemesine tabi tutulur. Üretimi sırasında işlem parametrelerinin varyasyonu ile çeşitli uygulama gereksinimlerini
karşılamak üzere XPS ürün özelliklerinin değişikliğine izin verir. Köpük yoğunluğu ( 20-50 kg/m3) ile basınç
mukavemeti değerleri (100-500 kPa) elde edilebilir. Isı iletkenlik hesap değeri 0.030-0.035-0,040 gruplarında üretilir.
4. XPS KALİTE
Avrupa topluluğu içinde inşaat sektöründe CPD (Construction Product Directive) Türkiyede de Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği gereğince inşaat sektöründe kullanılan kullanılan XPS ısı yalıtım levhalarının CE işareti taşıması gerekir.
TS EN 13164'e uygun olarak belirtilen ürün test frekansları ile CE işareti başlangıç tip deneyi (ITT) ve fabrika üretim
kontrolü (FPC) için gereksinimleri karşılamak için üretici tarafından uygulanması gerekmektedir.
CE Prosedürü ve XPS ürün etiketleme
EN 13164'e göre CE işareti XPS ısı yalıtım levhaları veya ambalajın üzerindeki etiketlerde yerleştirilir. Zorunlu
işaretlemede veriler; ürün adı, üretici, üretim yılı, yangına tepki sınıfı, uzunluğu, genişliği, kalınlığı, ısı iletkenlik ve ısıl
direnç değerleri bulunmaktadır. Kimlik anahtarı daha fazla ürün özellikleri bildirir. Bu tanımlama anahtarı ilgili ürünün
çeşitli uygulamalar için gerekli tüm ürün özelliklerini içermesi gerekir. Avrupa ürün standardı EN 13164'e göre,
aşağıdaki tanımlamaların kullanılmaları zorunludur.
XPS - EN 13164-T1-CS (10 Y) 300-DS (TH)-DLT (2) 5-CC (2/1, 5/50) 100-WD (V) 3-FT2
İŞARETLEME KODLARI
Kısaltma Terimi
XPS
Bu Standardın işaret ve numarası
TS EN 13164
Kalınlık Toleransı
Ti
Basma Dayanımı veya Basma Gerilmesi
CS (10/Y)
Belirtilen sıcaklıkta boyut kararlılığı
DS (T +)
Belirtilen sıcaklık ve nem şartlarında boyut kararlılığı
DS (TH)
Belirtilen basma yükü ve sıcaklık şartlarında deformasyon DLT (i)5
Yüzeylere dik çekme dayanımı
TRi
Basma sünmesi
CC (i1\i2\y) δ c
Daldırmayla uzun surede su emme
WL (T)i
Difüzyonla uzun sürede su emme
WD (V)i
Su buharı geçirgenliği
Mu veya Zi
Donma çözülme dayanımı
FTi
Kalite güvencesi: Dernek içi otokontrol
XPS Isı Yalıtım Sanayicileri Derneği EN13164, üyelerinin kalite kontrol ya da kalite güvencesi olarak adlandırılan bir iç
üretim kontrolü ile otokontrol yapmakta, ve ürünün EN Standardına uygunlukta üreticileri zorlamaktadır. Üreticilerin
ürün performans testlerinin analizi ve beyan değerlerinin kontrolünü yaparak, ilgili Bakanlığın Piyasa Gözetim
Denetim uygulamalarına hazır hale getirmeyi amaçlamaktadır. Dernek bu yöntemle haksız rekabetin önüne geçmeyi
amaçlamaktadır.
5. XPS-EPS KARŞILAŞTIRMASI
Ekstrudepolistren köpük(XPS) ve polistiren köpük (EPS), Isı Yalıtımı amacı ile kullanılan üretim prosesi ve süreçleri
açısından, dolayısı ile ürün performansı açısından birbirinden farklı iki ürün grubudur. Her iki tür köpük levhaların
teknik özellikleri birbirinden farklılıklar gösterir. XPS Köpüklerin en belirgin temel özellikleri Su emme değerlerinin çok
düşük olması, yüksek basınç direnci, daha düşük ısı iletkenlik değeri ..v.b. bazı özelliklerdir.
Aşağıdaki tabloda Standartlar bazında XPS levhalar ve diğer Isı Yalıtım Malzemelerinin bir karşılaştırması yapılmıştır.
XPS
EPS
M.W.
P.U.
SU EMME DEĞERLERİ
Tam Daldırma ile uzun süreli su emme EN 12087
(Wlt) % ≤ 0.7-3
(Wlt) % ≤ 1- 5
Difüzyon ile uzun süreli su emme EN 12088
(Wdv) % ≤ 0,5-5
(Wdv) % ≤ 35
Donma-Çözülme döngüsünde su emme EN
12091
(Wv) % ≤ 1-2
YOĞUNLUK (kg/m3) TS 825
25-30
15-30
(Wlp) ≤ 3
kg/m2
8-500
30
0,030-0,0350,040
0,035-0,045
BUHAR DİFÜZYON DİRENCİ (μ)
80-250
20-100
BASMA DAYANIMI kPa EN 826
100-1000
30-500
10-500
25-800
YÜZEYLERE DİK ÇEKME DAYANIMI kPa EN 1607
100-900
20-400
1-700
40-150
ISI İLETKENLİK DEĞERLERİ (λ) TS 825 W/Mk
0,035-0,050
0,0250,040
30-100
6.AVRUPA VE DÜNYA PAZARINDA XPS
Xps ürünlerinin Avrupa pazarındaki son 10 yıllık gelişimi: XPS pazarının büyüklüğü 6 milyon m3 ten 14 milyon
m 'e çıkarmıştır. 2015 yılında ise ise Avrupa XPS pazarı 18 milyon m3'e ulaşacağı tahmin edilmektedir. Avrupa ülkeleri
arasında ısı yalıtım pazarının en büyük olduğu ilk 4 ülke mercek altına alındığında XPS ürünlerin ısı yalıtım pazarında
%10 Pazar payına sahip olduğu görülebilir.
3
Toplam Yalıtım
Pazarı
XPS
Pazar Payı
Almanya
26,000
1,600
6%
Fransa
20,000
1,300
7%
İtalya
7,300
1,700
23%
İspanya
7,000
1,100
16%
Toplam
17,100
3,735
21.8%
Ülke
Ülkemize benzer iklim koşullarına sahip ve yalıtım bilincinin gelişimini yakın tarihte tamamlayan ve Türkiye Yalıtım
Pazarına yapım sistemi (betonarme karkas) ile benzer özellikler gösteren Güney Avrupa ülkeleri İspanya, İtalya,
Portekiz,Yunanistan gibi ülkelerde XPS ürünlerin Pazar payının % 22'ye ulaştığı görülebilir.
Toplam Yalıtım
Pazarı
XPS
Pazar Payı
Portekiz
1,200
375
31%
Yunanistan
1,600
560
35%
Italya
7,300
1,700
23%
İspanya
7,000
1,100
16%
Toplam
17,100
3,735
21.8%
Ülke
Özetle Avrupa ülkelerinde mantolama uygulamalarında diğer ısı yalıtım malzemeleri kullanıldığı gibi XPS de
kullanılmaktadır. Güney Avrupa ülkeleri olarak tanımlayacağımız, inşaat teknikleri ve iklim olarak ülkemize benzerlik
gösteren Portekiz, İspanya, İtalya, Yunanistan gibi ülkelerde XPS kullanımı oldukça yaygındır.