Dersin Adı: ÇAĞDAŞ İSLAM AKIMLARI (İLAHİYAT) Öğretim Üyesi

Dersin Adı: ÇAĞDAŞ İSLAM AKIMLARI (İLAHİYAT)
Öğretim Üyesi: PROF. DR. SÖNMEZ KUTLU
Dersin Adı:
Çağdaş İslam Akımları
Dersin Kodu:
İLA418
Dönem :
8. Yarıyıl
Ders Türü:
Teorik
Saatleri/Hafta/Dönem
2/GD
DersinYerel kredisi: 2
ECTS kredisi: 1
1. HAFTA
2. HAFTA
3. HAFTA
4. HAFTA
DERSİN KONUSU:
Dersin tanımı, amacı, konusu, metodu ve kaynakları,-Tarihi ve kültürel mirasımız, İslam
dünyasının genel görünümü ve mevcut dini akımlar.
KAYNAKLAR:
Onat, Hasan, Türkiye’de Din Anlayışında Değişim Süreci, Ank., 2003;
Kutlu, Sönmez, Din Anlayışında Farklılaşmalar, Ankara 2003;
Kutlu, Sönmez, “İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söylemleri ”, İslâmiyât Dergisi,
Cilt:IV, Sayı: 4 (2001), 15-36 ss.
Onat, Hasan, "Din Anlayışımızın Kaynakları Üzerine Bazı Düşünceler", Türk Yurdu, sayı
75, Kasım 1993.
Watt, W. Montgomery, İslami Hareketler ve Modernlik, çev. Turan Koç, İstanbul 1997.
DERSİN KONUSU:
Günümüzdeki İslam akımları ve mensupları için kullanılan kavramların analizi ve
eleştirisi.
KAYNAKLAR:
Dökmeciyan, R.Hrair, Arap Dünyasında Köktencilik, çev. Muhammed Karahanoğlu,
İstanbul 1992.
İbrahim, Hasaneyn Tevfik-Hudeynî, Emani Mesud, "Batılı Araştırmalarda İslâmî Uyanış
Olgusu: Tahlilî ve Tenkidci Bir Yaklaşım ", çev. Sönmez Kutlu, İslâmî Araştırmalar,
Cilt: 7, Sayı: 3-4 (1994), 261-290 ss.
Kutlu, Sönmez, Çağdaş İslamî Akımlar ve Sorunları, Fecr Yayınları, Ankara 2008.
Sıddiki, Kelim, İslami Hareket Problemleri ve Amaçları, çev. Mehmet Yolcu, İstanbul
1986.
DERSİN KONUSU:
Çağdaş İslam akımlarının doğuşuna etki eden sebepler; Dini, siyasi, sosyal-kültürel,
ekonomik, askeri, psikolojik sebepler.
KAYNAKLAR
Dökmeciyan, R.Hrair, Arap Dünyasında Köktencilik, çev. Muhammed Karahanoğlu,
İstanbul 1992;
Lewis, Bernard, İslamın Krizi, çev. Abdullah Yılmaz, İst., 2003;
Onat, Hasan, “Din Anlayışımızın Kaynakları Üzerine Bazı Düşünceler”, Türk Yurdu, C.
XIII, 75 (1993)
DERSİN KONUSU:
Çağdaş İslam akımlarının yapısal yönden analizi; Cemaatler, tarikatlar, mezhepler, dinisiyasi örgütler.
KAYNAKLAR:
Seyyid, Rıdvan, İslamda Cemaatler Kavramı: İslam Toplumunda Cemaatlerin Sosyolojisi,
çev. Mehmet Can, İstanbul 1991.
Kutlu, Sönmez, “İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söylemleri ”, İslâmiyât Dergisi,
Cilt:IV, Sayı: 4 (2001), 15-36 ss.
Yumni Sezen, İslam’ın Sosyolojik Yorumu, İst., 2004;
5. HAFTA
6. HAFTA
7. HAFTA
8. HAFTA
9. HAFTA
Wamy, (Milletlerarası İslam Gençlik Konseyi), Günümüz Din ve Fikir Hareketler
Ansiklopedisi, çev. Kemal Hoca, İstanbul 1990.
DERSİN KONUSU:
Çağdaş İslam akımlarının yaklaşım biçimlerine/tavır alışlarına göre analizi: entelektüel
akımlar, şiddet yanlıları, tasavvufi/mistik akımlar, pasif direnişçi akımlar.
KAYNAKLAR:
Brıan Morris, Din Üzerine Antropolojik İncelemeler, çev., Tayfun Atay, İst. 2004.
Adil Çiftçi-Robert J. Wuthnow-P. L. Berger, Din ve Modernlik, Ank. 2002.
Seyyid, Rıdvan, İslamda Cemaatler Kavramı: İslam Toplumunda Cemaatlerin Sosyolojisi,
çev. Mehmet Can, İstanbul 1991.
Fazlurrahman, İslam, (Modernizm Öncesi İslahat Hareketleri kısmı)
DERSİN KONUSU:
Günümüz İslam dünyasındaki dini akımların ortak özellikleri
KAYNAKLAR:
R. Hrair Dökmeciyan, Arap Dünyasında Köktencilik, çev. M. Karahanoğlu, İst. 1992;
“İslami Uyanışın Aanatomisi”, İktibas, s.17-18 (1981)
Ruşen Çakır, Ayet ve Slogan Türkiye’de İslami Oluşumlar, İst. 1990.
Graham Fuller, Amerika Gizli Raporlarında Türkiye’de İslamcı Akımlar, çev. Yılmaz
Polat, İst. 1990.
K. Deniz Öğüt, “Bütün Yönleriyle İslamcı Örgütler”, İkibine Doğru, s.11 (1990)
DERSİN KONUSU:
Yenileşme hareketleri (Ceditçilik) ve İslam dünyasındaki yenilikçi hareketler;
Osmanlıdaki yenileşme hareketi, -Mısır ve Hint bölgesindeki yenileşme hareketleri, -İdilUral bölgesindeki yenileşme hareketi.
KAYNAKLAR:
Fazlurrahman, “İslam’da İhya ve Islahat Hareketleri”, çev. Duran Koç, İslam Tarihi
Kültür ve Medeniyeti, c.IV, (1989)
İbrahim Maraş, Türk Dünyasında Dini Yenileşme, Ötüken yay.,İst. 2002.
O. John Voll, “İslam Tarihinde Tecdit ve Islah”, Güçlenen İslam’ın Yankıları (ed. John L.
Esposito) kitabı içinde, çev. E. Çatalbaş, İst. 1989
A. Battal Taymas, “Türk Dünyasında Usul-i Cedid Hareketi”, Türk Kültürü, s. 40 (1966);
Muhammed İkbal, İslam’da Dini Tefekkürün Yeniden Teşekkülü, İst. 1964.
Abdullah Alperen, Türkiye’de İslam ve Modernleşme: Çağımız İslam Dünyasında
Modernleşme Hareketleri ve Türkiye’deki Etkileri, Adana 2003.
DERSİN KONUSU:
İslam dünyasında modernist düşünce; İslam modernizminin mahiyeti ve genel özellikleri,
-İslam modernizminin entelektüel, siyasi, ekonomik, sosyal ve eğitim temelleri.
KAYNAKLAR:
Mazharuddin Sıddıki, İslam Dünyasında Modernist Düşünce, çev. M. Fırat-G. Korkmaz,
İst. 1990.
Fazlurrahman, İslam ve Çağdaşlık, çev. A. Açıkgenç-H. Kırbaşoğlu, Ankara 1990
Hasan Onat, Din Anlayışında Değişim Süreci, Ankara 2004; M. Abid
Nilüfer Göle, İslam’ın Yeni Kamusal Yüzleri, İst. 2000;
M. G. Watt, İslami Hareketler ve Modernlik, çev. Turan Koç, İst. 1997;
DERSİN KONUSU:
Fazlurrahman ve İslam modernizmi üzerindeki etkileri.
KAYNAKLAR:
Fazlurrahman, İslam, çev. Mehmet Dağ-Mehmet Aydın, İst. 1981.
Fazlurrahman , Ana Konularıyla Kuran, çev. Alpaslan Açıkgenç, Ankara 1987.
Fazlurrahman, İslam ve Çağdaşlık, çev. A. Açıkgenç-H. Kırbaşoğlu, Ankara 1990;
Hasan Onat, “Türkiye’de Din Anlayışı ve Fazlurrahman” Türkiye Günlüğü, s. 18, 1992.
M. S. Aydın, “Fazlurrahman ve İslam Modernizmi” İslami Araştırmalar, c. 4, s.4 (1997).
10. HAFTA
11.HAFTA
12. HAFTA
13. HAFTA
14.HAFTA
DERSİN KONUSU:
Gelenekçi ve siyasi hareketlerin tarihsel, siyasi, dini, sosyo-psikolojik arka planı, -bu
akımlara mensup olanların ruh yapısıKAYNAKLAR:
R. Hrair Dökmeciyan, Arap Dünyasında Köktencilik, çev. M. Karahanoğlu, İst. 1992.
Nasr, Seyyid Hüseyin, Modern Dünya’da Geleneksel Islam, Çev. Savaş Şafak Barkçın,
İstanbul 1989.
Olivier Roy, Siyasal İslam’ın İflası, çev. Cüneyt Akalın, İst. 1994.
Tarık Ali, Fundamentalizmler Çatışması, çev. Abdullah Yılmaz, İst. 2002.
Alev Başer Erkilet, Ortadoğuda Modernleşme ve İslami Hareketler, İstanbul 1999.
DERSİN KONUSU:
İhvan-ı Müslimin ve İslam dünyasındaki yansımaları; Nurculuk.
KAYNAKLAR:
el-Benna, Hasan, Davanın Esasları, Çev. Abdurrahim Mert, İstanbul 1987.
el-Benna, Hasan, Hayatı ve Risaleleri, Çev. Ramazan Nazlı, İstanbul 1988.
el-Benna, Hasan, İslâm Işığında Problemlerimiz, Çev. Abdurrahim Mert, İstanbul 1988.
el-Benna, Hasan, Müslüman Kardeşler Teşkilatı,Çev. Akif Nuri, İstanbul.
el-Benna,Hasan, Risaleler, Çev.Hasan Karakaya-H.İbrahim Kutlay, İstanbul trz.;
Havva, Said, Ellinci Yılında Müslüman Kardeşler Teşkilatı, Çev.R. Nazlı, İstanbul 1980.
Ecer,Vehbi, Tarihte ve Günümüzde Ihvanü'l-Mütslimîn Örgütü, Kayseri 1992.
Kutay, Cemal, Müslüman Kardeşler Hareketi, İstanbul 1977.
Fathi, Osman, Ihvân-İslâm ve Demokrasi, Çev.Aydın Ünlü, İstanbul 1991.
Mahmud, Ali Abdülhalim, Müslüman kardeşlerde Egitim ve Teşkilatlanma Siyâseti,
Çev.Mehmet Emin Akın, Ankara 1990
DERSİN KONUSU:
Cemaat-i İslamiyye, -Hizbu’t-Tahrir, -Hizbullah ve diğer aşırı akımlar.
KAYNAKLAR:
Nasr, S. Veli Rıza, Cemaat-i İslami, çev. Hasan Aktaş, İstanbul 1998; Mevdûdî, Ebû'lA'lâ, İslam Anayasası Tedvini Esasları, çev. İhsan Toksarı, İstanbul 1969;
Mevdûdî, Ebû'l-A'lâ, İslam İnkılabının Programı, çev. Mikail Bayram, 1969;
Mevdûdî, Ebû'l-A'lâ, İslamda Devlet Nizamı, Çev. Rasim Özdenören, İstanbul, 1967
Mevdûdî, Ebû'l-A'lâ, İslâm'da İhya Hareketleri, A. Ali Genç, İstanbul 1986.
Bulut, Faik, Kod Adı Hizbullah: Türkiye’de Hizbullahçıların Anatomisi, İstanbul 1999.
Erdin, Murat, Düşünceleri; Örgüt Yapıları ve Eylemleriyle Hizbullah, İstanbul 1999.
DERSİN KONUSU:
İslamcılık; -Fikri-Felsefi İslamcılık, -Siyasal İslamcılık.
KAYNAKLAR:
Akçura, Yusuf, Üç Tarz-ı Siyaset, Ankara 1998;
Benningsen, Alexander, İslamcılık: Tarihte ve Bugün Türkçülük ve İslamcılık, çev. Yasin
Ceylan, Ankara 1987.
Jaschke, Gotthard, Yeni Türkiye'de İslamcılık, çev. Hayrullah Örs, Ankara 1973.
Kara, İsmail, Türkiye'de İslamcılık Düşüncesi, l-ll, İstanbul 1986.
Tunaya, Tarık Zafer, İslamcılık Cereyanı, İstanbul, 1961;
Türköne, Mümtazer, Siyâsî İdeooloji Olarak İslâmcılığın Doğuşu, İstanbul 1991.
Said Halim Paşa, Buhranlarımız, İstanbul 1335-1338.
Mardin, Şerif, “İslâmcılık”, İktibas Dergisi, Nisan 1985, S.100, s.40-43.
Türköne, Mümtazer, " İdeolojik İslâm ", Türkiye Günlüğü Dergisi, 1991, S.16, s.57-64;
Yalçın Akdoğan, Siyasal İslam, İst. 2000.
DERSİN KONUSU:
Küreselleşme ve dini akımlar üzerindeki etkileri
KAYNAKLAR:
P. L. Berger-S. Huntington, Bir Küre Bin Bir Küreselleşme, çev. Ayla Ortaç, İst. 2003.
Hasan Onat, “Küreselleşme ve Din”, (Din Anlayışında Değişim Süreci içinde), ss.139160, Ankara 2003.
Hasan Onat, “Küreselleşme ve İslam’ı Yeniden Düşünmek”, Dini Araştırmalar, s. 17
(Eylül-Aralık 2003).
Recep Kılıç, “Küreselleşmenin Değer Boyutu Üzerine”, Dini Araştırmalar, s. 17(EylülAralık 2003).
Asım Yapıcı- Münir Yıldırım, “Küreselleşme Sürecinin Dini Kimliklere Etkisi”, Dini
Araştırmalar, s. 17(Eylül-Aralık 2003).
Şinasi, Gündüz,“Küresel Köyde ‘Öteki’ ile Birlikte Yaşamak”, Sivil Toplum,s.3 ss. 85-93.
Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Sönmez KUTLU
İmza