İÇİNDEKİLER
advertisement
İÇİNDEKİLER 1. TOPRAK ANALİZLERİNE BAKIŞ ........................................................................................ 1 TOPRAKLAR VE ÖZELLİKLERİ ............................................................................................. 1 TOPRAK ANALİZLERİNİN AMACI ve TARIM YÖNÜNDEN ÖNEMİ ................................ 2 TOPRAK ANALİZ YÖNTEMLERİ ........................................................................................... 4 TOPRAK ANALİZLERİNDE HATA KAYNAKLARI ............................................................. 8 DOĞRULUK DERECESİ ve ANALİZ HATASININ SAPTANMASI .................................... 10 ANALİZ SONUÇLARININ HESAPLANMASI ...................................................................... 13 Sulandırma Faktörüne Göre Hesaplama ............................................................................... 14 Ağırlık İlkesine Göre Hesaplama ......................................................................................... 16 KAYNAKÇA ............................................................................................................................. 17 2. TOPRAK ÖRNEKLERİNİN ALINMASI VE ANALİZE HAZIRLANMASI .................. 21 TARLA TOPRAĞINDAN ÖRNEK ALINMASI ...................................................................... 23 DENEME PARSELLERİNDEN TOPRAK ÖRNEĞİ ALINMASI .......................................... 28 DENEME SAKSILARINDAN TOPRAK ÖRNEĞİ ALINMASI ............................................ 31 MEYVE BAHÇELERİNDEN TOPRAK ÖRNEĞİ ALINMASI .............................................. 32 TOPRAK PROFİLİNDEN ÖRNEK ALINMASI ...................................................................... 36 TOPRAK ÖRNEKLERİNDE HATA KAYNAKLARI............................................................. 42 TOPRAK ÖRNEKLERİNİN ANALİZE HAZIRLANMASI .................................................... 43 Kurutma ............................................................................................................................... 43 Öğütme ................................................................................................................................ 45 Saklama................................................................................................................................ 47 ANALİZ SONUÇLARININ İFADE EDİLMESİ ...................................................................... 47 TOPRAK ÖRNEKLERİNDE KURU MADDE BELİRLEMESİ ............................................. 48 ANALİZ İÇİN TOPRAK ÖRNEKLERİNİN ALINMASINDA ÖLÇEK KULLANILMASI ...... 49 KAYNAKÇA ............................................................................................................................. 51 3. NEM BELİRLEMESİ .............................................................................................................. 55 105oC’de Kurutulan Toprakta Nem Belirlemesi ........................................................................ 55 TOPRAKTA DEĞİŞİK NEM SABİTELERİ ............................................................................ 56 Higroskopik Nem ................................................................................................................. 56 Nem Ekivalanı ...................................................................................................................... 57 Su Tutma Kapasitesi ............................................................................................................. 59 Sürekli Solma Noktası .......................................................................................................... 61 Seramik Levha Yöntemi ....................................................................................................... 62 Nem Tutma Eğrisi ................................................................................................................ 64 KAYNAKÇA ............................................................................................................................. 65 xi 4. TANE BÜYÜKLÜĞÜ DAĞILIMI BELİRLEMESİ ............................................................ 67 HİDROMETRE YÖNTEMİ ...................................................................................................... 70 Pipet Yöntemi ....................................................................................................................... 75 Elek Analizi ile Mekanik Olarak Tane Büyüklüklerinin Belirlenmesi ................................ 82 KAYNAKÇA ............................................................................................................................. 84 5. TOPRAK STRÜKTÜRÜ BELİRLEMESİ ............................................................................ 85 KURU AGREGAT BELİRLEME YÖNTEMİ .......................................................................... 87 YAŞ AGREAT BELİRLEME YÖNTEMİ ................................................................................ 89 KAYNAKÇA ............................................................................................................................. 91 6. KÜTLE YOĞUNLUĞU BELİRLEMESİ ............................................................................ 93 SİLİNDİR YÖNTEMİ ............................................................................................................... 94 KESEK YÖNTEMİ .................................................................................................................... 96 KAYNAKÇA ............................................................................................................................. 98 7. TANE YOĞUNLUĞU BELİRLEMESİ............................................................................... 101 PİKNOMETRE YÖNTEMİ ..................................................................................................... 102 ÖLÇÜ BALONU YÖNTEMİ .................................................................................................. 103 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 104 8. TOPLAM POROZİTE BELİRLEMESİ ............................................................................. 105 TOPLAM POROZİTENİN BELİRLENMESİ ........................................................................ 107 TOPLAM POROZİTENİN HESAPLANMASI ...................................................................... 107 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 109 9. ELEKTRİKİ İLETKENLİK ............................................................................................... 111 DOYGUNLUK MACUNU EKSTRAKTINDA EC BELİRLEMESİ ..................................... 113 TOPRAK – SU EKSTRAKTINDA EC1:1 BELİRLEMESİ ..................................................... 116 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 118 10. pH ve TOPRAK ASİTLİĞİ BELİRLEMESİ ...................................................................... 119 TOPRAK pH'SI VE ÖNEMİ ................................................................................................... 119 TOPRAKTA pH BELİRLEMESİ ............................................................................................ 125 Toprak: Su karışımında pH Belirlemesi ............................................................................. 125 Toprak: Kalsiyum Klorür Çözeltisi karışımında pH Belirlemesi ....................................... 126 Toprak : Potasyum Klorür Çözeltisi karışımında pH Belirlemesi ...................................... 128 TOPRAK ASİTLİĞİ BELİRLEMESİ ..................................................................................... 129 Toplam Toprak Asitliği Belirlemesi ................................................................................... 130 Değişebilir Toprak Asitliği Belirlemesi ............................................................................. 131 Ekstrakte Edilebilir Toprak Asitliği Belirlemesi ................................................................ 133 Değişemez Toprak Asitliği Belirlemesi ............................................................................. 136 Toplam Potansiyel Toprak Asitliği Belirlemesi ................................................................. 136 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 138 11. KİREÇ VE KİREÇ GEREKSİNİMİ BELİRLEMESİ ....................................................... 141 KİREÇ VE KİREÇ BELİRLEMESİ ........................................................................................ 141 TİTRİMETRİK YÖNTEMLER ............................................................................................... 145 Yöntem I. ............................................................................................................................ 145 Yöntem II ........................................................................................................................... 147 xii KALSİMETRİK YÖNTEMLER ............................................................................................. 148 Yöntem I ............................................................................................................................. 148 Yöntem II ........................................................................................................................... 154 KİREÇ GEREKSİNİMİ ve BELİRLEMESİ ........................................................................... 159 SMP Yöntemi (Tek Tampon Çözeltili) .............................................................................. 161 Adams ve Evans Yöntemi .................................................................................................. 164 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 166 12. DEĞİŞEBİLİR KATYONLARIN BELİRLENMESİ ........................................................ 169 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 172 13. KATYON DEĞİŞİM KAPASİTESİ BELİRLEMESİ ........................................................ 173 AMONYUM ASETAT YÖNTEMİ ......................................................................................... 177 Değişebilir Katyonların Belirlenmesi ................................................................................. 178 Katyon Değişim Kapasitesinin (KDK) Doğrudan Belirlenmesi ........................................ 179 SODYUM ASETAT YÖNTEMİ ............................................................................................. 181 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 184 14. ORGANİK MADDE BELİRLEMESİ ................................................................................. 187 DİKROMAT YÜKSELTGENME YÖNTEMLERİ ................................................................ 189 Değiştirilmiş Walkley ve Black Yöntemi........................................................................... 189 Değiştirilmiş Mebius Yöntemi ........................................................................................... 194 AĞIRLIK YİTMESİ YÖNTEMİ ............................................................................................. 198 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 199 15. AZOT BELİRLEMESİ .......................................................................................................... 201 TOPLAM AZOT BELİRLEMESİ (NO2 ve NO3 hariç) ........................................................... 204 TOPLAM AZOT BELİRLEMESİ (NO2 ve NO3 dahil) ........................................................... 209 SPEKTROFOTOMETRİK AMONYUM (NH4) BELİRLEMESİ .......................................... 213 İndofenol Mavi Renk Yöntemi........................................................................................... 213 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR NO3-N BELİRLEMESİ............................................................. 217 Amonyum Bikarbonat – DTPA Ekstraksiyon Yöntemi ..................................................... 218 Kalsiyum Klorür Ekstraksiyon Yöntemi ............................................................................ 222 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 225 16. FOSFOR BELİRLEMESİ ..................................................................................................... 229 TOPLAM FOSFOR BELİRLEMESİ....................................................................................... 232 Sülfürik asit + Hidrojen Peroksit + Hidroflorik Asit ile Yakma Yöntemi ......................... 232 TOPLAM ORGANİK FOSFOR BELİRLEMESİ ................................................................... 235 FİKSE EDİLEN FOSFORUN BELİRLENMESİ .................................................................... 239 BİTKİYE YARAYIŞLI FOSFOR BELİRLEMESİ................................................................. 242 Sodyum Bikarbonat Yöntemi ............................................................................................. 242 Amonyum Bikarbonat – DTPA Yöntemi .......................................................................... 246 Bray ve Kurtz No.1 Yöntemi ............................................................................................. 248 Mehlich No. 3 Yöntemi ...................................................................................................... 252 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 255 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 257 xiii 17. POTASYUM BELİRLEMESİ .............................................................................................. 261 TOPLAM POTASYUM BELİRLEMESİ ................................................................................ 265 Hidroflorik Asit ve Perklorik Asit Yöntemi ....................................................................... 265 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR POTASYUM BELİRLEMESİ .................................................. 268 Amonyum Asetat Yöntemi ................................................................................................. 268 Amonyum Bikarbonat (AB) – DTPA Yöntemi.................................................................. 271 Mehlich No.3 Yöntemi ....................................................................................................... 274 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 277 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 279 18. KALSİYUM BELİRLEMESİ ............................................................................................... 283 TOPLAM KALSİYUM BELİRLEMESİ................................................................................. 285 Hidroflorik Asit ve Perklorik Asit Yöntemi ....................................................................... 285 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR KALSİYUM BELİRLEMESİ ................................................... 289 Amonyum Asetat Yöntemi ................................................................................................. 289 Mehlich No.3 Yöntemi ....................................................................................................... 292 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 295 19. MAGNEZYUM BELİRLEMESİ.......................................................................................... 299 TOPLAM MAGNEZYUM BELİRLEMESİ ........................................................................... 301 Hidroflorik Asit ve Perklorik Asit Yöntemi ....................................................................... 301 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR MAGNEZYUM BELİRLEMESİ.............................................. 305 Amonyum Asetat Yöntemi ................................................................................................. 305 Mehlich No.3 Yöntemi ....................................................................................................... 309 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 312 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 315 20. KÜKÜRT BELİRLEMESİ.................................................................................................... 317 TOPLAM KÜKÜRT BELİRLEMESİ ..................................................................................... 319 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR KÜKÜRT (SO4-S) BELİRLEMESİ .......................................... 326 Monokalsiyum Fosfat Yöntemi .......................................................................................... 326 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 330 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 334 21. DEMİR BELİRLEMESİ ....................................................................................................... 337 TOPLAM DEMİR BELİRLEMESİ ......................................................................................... 339 Hidroflorik Asit, Nitrik Asit, Perklorik Asit ve Sülfürik Asit Yöntemi ............................. 339 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR DEMİR BELİRLEMESİ ........................................................... 342 DTPA (Dietilentriaminpentaasetik asit) Yöntemi ............................................................. 342 DTPA + NH4HCO3 Yöntemi............................................................................................. 346 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 349 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 351 22. MANGAN BELİRLEMESİ ................................................................................................... 355 TOPLAM MANGAN BELİRLEMESİ .................................................................................... 356 Hidrojen Peroksit, Hidroflorik Asit, Nitrik Asit, Perklorik Asit ve Sülfürik Asit Yöntemi ........................................................................................................ 356 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR MANGAN BELİRLEMESİ ...................................................... 360 DTPA (Dietilentriaminpentaasetik asit) Yöntemi ............................................................. 360 DTPA + NH4HCO3 Yöntemi............................................................................................. 364 xiv Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 366 Değişebilir Mangan Belirleme Yöntemi ............................................................................ 369 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 371 23. BOR BELİRLEMESİ ............................................................................................................ 375 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR BOR BELİRLEMESİ ................................................................ 377 Sıcak Su Ekstrakt Yöntemleri ............................................................................................ 377 a) Kürkümin Yöntemi .................................................................................................... 377 b) Azometin-H Yöntemi ................................................................................................. 381 c) AAS ya da ICP-OES Yöntemleri ............................................................................... 384 Mehlich No.3 Yöntemi ....................................................................................................... 386 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 389 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 391 24. ÇİNKO BELİRLEMESİ........................................................................................................ 395 TOPLAM ÇİNKO BELİRLEMESİ ......................................................................................... 397 Hidroflorik Asit, Nitrik Asit, Perklorik Asit ve Sülfürik Asit Yöntemi ............................. 397 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR ÇİNKO BELİRLEMESİ ........................................................... 400 DTPA (Dietilentriaminpentaasetik asit) Yöntemi .............................................................. 400 DTPA + NH4HCO3 Yöntemi............................................................................................. 403 Sulu Hidroklorik Asit Yöntemi .......................................................................................... 406 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 408 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 410 25. BAKIR BELİRLEMESİ ........................................................................................................ 415 TOPLAM BAKIR BELİRLEMESİ ......................................................................................... 417 Hidroflorik Asit, Nitrik Asit, Perklorik Asit ve Sülfürik Asit Yöntemi ............................. 417 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR BAKIR BELİRLEMESİ ........................................................... 420 DTPA (Dietilentriaminpentaasetik asit) Yöntemi ............................................................. 420 DTPA + NH4HCO3 Yöntemi............................................................................................. 424 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 427 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 429 26. MOLİBDEN BELİRLEMESİ ............................................................................................... 431 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR MOLİBDEN BELİRLEMESİ ................................................... 433 Amonyum Okzalat Yöntemleri .......................................................................................... 433 a) Spektrofotometrik Yöntem ........................................................................................ 433 b) AAS ve ICP-OES Yöntemleri .................................................................................... 437 Amonyum Asetat Yöntemi ................................................................................................. 439 Amonyum Bikarbonat (AB) + DTPA Yöntemi ................................................................. 442 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 444 27. KLOR BELİRLEMESİ ......................................................................................................... 447 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR KLOR BELİRLEMELERİ ........................................................ 448 Cıva (II) Tiyosiyanat Yöntemi ........................................................................................... 448 Potansiyometrik Yöntem .................................................................................................... 451 AAS Yöntemi ..................................................................................................................... 454 ICP-OES Yöntemi .............................................................................................................. 456 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 458 xv 28. SODYUM BELİRLEMESİ ................................................................................................... 461 TOPLAM SODYUM BELİRLEMESİ .................................................................................... 463 Hidroflorik Asit, Perklorik Asit Yöntemi ........................................................................... 463 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR SODYUM BELİRLEMESİ....................................................... 467 Amonyum Asetat Yöntemi ................................................................................................. 467 Mehlich No.3 Yöntemi ....................................................................................................... 469 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 472 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 474 29. KOBALT BELİRLEMESİ .................................................................................................... 477 TOPLAM KOBALT BELİRLEMESİ ..................................................................................... 478 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR KOBALT BELİRLEMESİ ........................................................ 485 DTPA (Dietilentriaminpentaasetik asit) Yöntemi ............................................................. 485 DTPA + NH4HCO3 Yöntemi............................................................................................. 487 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 490 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 492 30. SİLİSYUM BELİRLEMESİ ................................................................................................. 495 TOPLAM SİLİSYUM BELİRLEMESİ ................................................................................... 496 Hidroklorik Asit, Nitrik Asit ve Hidroflorik Asit Yöntemi ................................................ 496 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR SİLİSYUM BELİRLEMESİ ..................................................... 500 Dithionit-Sitrat Yöntemi..................................................................................................... 500 Asit Hidroksilamin Yöntemi .............................................................................................. 503 Asit Amonyum Okzalat Yöntemi ....................................................................................... 505 Amonyum Asetat Yöntemi ................................................................................................. 508 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 510 31. ALÜMİNYUM BELİRLEMESİ ........................................................................................... 513 TOPLAM ALÜMİNYUM BELİRLEMESİ ............................................................................ 514 Hidroklorik Asit, Nitrik Asitve Hidroflorik Asit Yöntemi ................................................. 514 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR ALÜMİNYUM BELİRLEMESİ............................................... 517 Dithionit-Sitrat Yöntemi..................................................................................................... 517 Asit Hidroksilamin Yöntemi .............................................................................................. 520 Asit Amonyum Okzalat Yöntemi ....................................................................................... 522 Amonyum Asetat Yöntemi ................................................................................................. 525 Potasyum Klorür Yöntemi.................................................................................................. 528 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 530 32. NİKEL BELİRLEMESİ ........................................................................................................ 533 TOPLAM NİKEL BELİRLEMESİ .......................................................................................... 535 Hidrojen Peroksit, Hidroflorik Asit, Nitrik Asit ve Perklorik Asit Yöntemi ........................ 535 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR NİKEL BELİRLEMESİ ............................................................ 538 DTPA (Dietilentriaminpentaasetik asit) Yöntemi .............................................................. 538 AB + DTPA Yöntemi ......................................................................................................... 541 Kalsiyum Klorür Yöntemi .................................................................................................. 544 Mehlich No.3 Yöntemi ....................................................................................................... 546 KAYNAKÇA ..................................................................................................................... 549 xvi 33. SELENYUM BELİRLEMESİ .............................................................................................. 551 TOPLAM SELENYUM BELİRLEMESİ ................................................................................ 553 Nitrik Asit, Hidroklorik Asit, Perklorik Asit, Sülfürik Asit ve Hidroflorik Asit Yöntemi .... 553 EKSTRAKTE EDİLEBİLİR SELENYUM BELİRLEMESİ .................................................. 556 DTPA - AB Yöntemi .......................................................................................................... 556 Sıcak Su Yöntemi ............................................................................................................... 558 DTPA (Dietilentriaminpentaasetik asit) Yöntemi ............................................................. 561 Sodyum Bikarbonat Yöntemi ............................................................................................. 563 KAYNAKÇA ........................................................................................................................... 566 EK ÇİZELGELER ....................................................................................................................... 569 YAZAR DİZİNİ ............................................................................................................................ 595 KONU DİZİNİ .............................................................................................................................. 603 xvii
