STERİLİZASYON DERSİ 7. HAFTA DERS - E

STERİLİZASYON DERSİ
7. HAFTA DERS NOTLARI
YRD. DOÇ.DR. Kadri KULUALP
ANTİSEPTİK VE DEZENFEKTANLAR
1. Halojenler
2. Alkoller
3. Aldehitler
4. Fenolik bileşikler
5. Oksidleyiciler
6. Katyonik deterjanlar
7. Metal bileşikleri
8. Diğerleri
1.
HALOJENLER
İyot
En etkili ve en sık kullanılan, etkisi en çabuk
başlayan antiseptiktir.
Cilt üzerine uygulanan;
% 7’lik solüsyonu bakterilerin % 90’ını 15
saniyede
% 1 lik solüsyonu ise % 90’ını 90 saniyede
öldürür.
Tentürdiyot 1 litreye 3-4
dezenfeksiyonunda kullanılabilir.
•
damla
ile
su
Cerrahi kliniklerde Tentürdiyotun yerini giderek
iyodoforlar (povidon-iyot gibi) almıştır (povidoniyot= polivinil prolidon).
Tentürdiyot alkollü bir solüsyon olduğundan;
*** Sıyrık ve yara varsa şiddetli ağrıya neden olur.
*** Kostik etki yapabileceğinden mukozalarla
temas ettirilmemelidir.
İyodun alkoldeki % 1’lik solüsyonu sık aralarla cilde
uygulandığında eksfoliasyon yapar ve yüzeysel mantar
enfeksiyonların tedavisinde kullanılır.
Duyarlı kişilerde uygulandığı cilt alanında dermatite
neden olabilir bu etki alkolle silinerek önlenebilir.
İçilirse akut zehirlenmeye neden olabilir. Belirtiler
iyodun sindirim sisteminde ve glottiste yaptığı kostik etkiye
bağlıdır. Aspirasyon pnömonisi de olabilir. Antidot olarak
nişastanın sudaki karışımı ve 10-20 gr sodyum tiyosülfat
içirilir.
İyodoforlar
İyodun suda çözünen büyük moleküllü maddelere
veya katyonik deterjanlara revesibl olarak
bağlanması suretiyle oluşturulurlar.
Cilt üzerine uygulandıklarında iyot salıvermek
suretiyle etkilerini oluştururlar.
En sık kullanılan povidon-iyot’ tur.
Povidon iyodun %’10 luk solüsyonu = % 1’lik
serbest iyot solüsyonuna eşit etkinlik gösterir.
POVİDON İYOT %10’LUK SOLÜSYON HALİNDE;
ü
Ameliyattan önce el temizliği
ü
Cilt antiseptiği
ü
Küçük yara ve sıyrıkların tedavisi
ü
Yanık tedavisi (merhem şeklinde)
ü
Üriner kateter ve periton diyalizi araçlarının
dezenfeksiyonu
ü
Vajinitlerin tedavisi
ü
Diş çekilmeden önce gingiva oluğuna sürülebilir.
Klor ve Hipoklorit Asit
Ø
Klor gazı, suların dezenfeksiyonu için kullanılır
Aktif klor;
Ø
Ø
Ø
0.5-1 ppm’de duyarlı mikroorganizmaları öldürür.
5 ppm (parts per million) de sporisid etkinlik
yapar.
Hipoklorik
asitin
stabilitesi
çok
düşük
2. ALKOLLER
Alkoller proteinleri denatüre etmeleri ve bakteri
sitoplazma
membranının
permeabilitesini
bozmaları nedeniyle jermisid etkinlik gösterirler.
ü
Etil alkol
ü
İzopropil alkol jermisid olarak kullanılırlar
Cilt üzerine uygulanırsa 2 dakika içinde bakteri
sayısını %90 oranında azaltır.
A. Etil Alkol
•
•
•
% 70’ lik solüsyonu antiseptik olarak kullanılır.
Daha yüksek konsantrasyonlarda bakteri yüzey
proteinleri çabuk bir şekilde çöker ve alkol içeriye
giremez.
Etil alkol sıyrılmış cilt yüzeylerinde kabuk oluşmasına
neden olur. Bu tabakanın altındaki bakteriler alkolün
etkisinden kurtulabilir.
İntakt ciltte kuruluk, zedelenmiş yüzeyde ise
3. ALDEHİTLER
Proteinlerin -NH2 gruplarını ve DNA bazlarını
alkillemek suretiyle yapı ve fonksiyonlarını bozarlar.
Yüksek
çöktürürler.
konsantrasyonlarda
proteinleri
Alkoller gibi histolojide dokuları tespit etme
amacıyla kullanılır.
A. Formaldehit
Güçlü ve geniş spektrumlu fakat etkisi yavaş
gelişen bir jermisiddir.
%
2-8
solüsyonu
sterilizasyonunda,
cerrahi
malzeme
% 3’lük solüsyonu el ayak tabanı hiperhidroz
tedavisinde,
% 2’lik solüsyonu kist hidatik skolekslerini
B. Formol
Piyasadaki % 34-38’ lik solüsyonudur.
Formaldehitin katı halde çökmesini engellemek için
metil alkol katılmıştır.
C. Glutaraldehid
Formaldehit gibi geniş spektrumludur.
- 10 dakika içinde bakterisid etki
- 30-40 dakikada virusid etki
- 10 saat içinde sporisid etki
- Dezenfektan olarak %2 lik solüsyonu kullanılır