Ürolojik Hastalarda Multipl Primer Kanserler

Cumhuriyet Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Ürolojik Hastalarda Multipl Primer Kanserler
Multiple Primary Cancers in Urological Patients
Semih AYAN*, Gökhan GÖKÇE*, Hakan KILIÇARSLAN*, Kemal KAYA **, Fikret TAŞ ***, Esin YILDIZ ****
SUMMARY
ÖZET
Primer kanseri bulunan hastalarda ikinci bir malignitenin
The risk of occurence of a second primer m alignant
görülme riski daha yüksektir. Bu çalışmada, 10 yıllık dönemde,
neoplasm in a patient who had a malignant disease is greater
kliniğimizde primer ürolojik kanserli hastalarda aynı anda ya
than those of norm al population. in this study, in a period of
da daha sonra beli rl enen iki nci
ol anl ar
teyı years, the patients who had diagnosis of a urologic
retrospektif olarak değerlendirildi. Bu dönemde ürolojik kanserli
malignancy were revievved in respect to either synchronous ör
toplam 268 olgunun 13'ünde (%4.85) ikinci bir primer tümör
metachronous malignant neoplasms retrospectively. Second
tespit edildi. İki nci prim er tüm örl erden 7'si (%53,84)
primer malign neoplasm was diagnosed in 13 patients of total
genitoüriner sistemde idi. Altı olguda kanser senkronize, 7
268 (4.85%). in the seven (53,84%)cases, the localization of
olguda ise metasenkronize idi. Metasenkronize olanlarda ikinci,
the second tüm ör was genitourinary syst em . The second
tümörün ortalama belirlenme zamanı 4.69 yıldı. Primer malign
tumors were synchronous in 6 patients and metasynchronous
hastalık tanısı almış hastaların takibinde, ilk malignitesi ürolojik
i n 7 pat i ent s. Th e m ean dur at i on f or di agn osi s of
olanlarda genitoüriner sistem başta olmak üzere, tüm sistem-
metasynchronous second tum ors was 4,69 years. it was
lerde multipl primer malignite varlığı açısından dikkatli olunması
concluded that, in the foll ow up of pati ents who had a
gerektiği sonucuna varıldı.
malignancy, öne should be avvare of the risk of occurence of a
bir tüm örü
Anahtar Kelimeler: genitoüriner m alignite, m ultipl
primer kanser.
second malignant neoplasm in ali organ systems, especially for
the localization in genitourinary system in patients vvho had a
primary urologic malignancy.
Key Vtfords: genitourinary malignancy, multiple primary
malign neoplasm.
GİRİŞ VE AMAÇ
C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 22 (4): 189-192, 2000
Multipl primer kanserler (MPK) önemli bir medikal
problem olup, tüm kanserli olgular içerisinde
insidansının %4.2-8.0 olduğu belirtilmiştir(l). Fakat yaşlı
hastalarda bu oranının %36 gibi yüksek düzeye ulaştığı
ve bu hastaların %39-42'sinde MPK kliniğinin tam olarak gelişmediği ya da prostat, böbrek kanserlerinde
olduğu gibi teşhis edilemeyen latent kanserler olarak
kalabileceği bilinmektedir(2). Özellikle mesane ve prostat kanserli olguların takiplerinde ürolojik ya da
Yrd. Doç. Dr. C. Ü. Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim-Dalı, Sivas Arş.
Gör. D. C. Ü. Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı, Sivas Yrd. Doç.
Dr. C. Ü. Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, Sivas Yrd. Doç.
Dr. C. Ü. Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı, Sivas
BULGULAR
nonürolojik organlarda MPK görülme insidansının arttığı
bildirilmişti r(3).
Genitoüriner sistem kanserli 268 hastanın 13'ünde
nemde genitoüriner kanser tanısı almış hastalarda ikinci
( %4.85) multipl primer tümör belirlendi. Bu olguları»
onu erkek, üçü kadındı. Ortalama yaş 64.8 (47-74 aral
bir kanser gelişme oranı ve takibin önemini belirlemekti.
sında) olarak bulundu. MPK'lerin genitoüriner sistemde
Bu çalışmanın amacı, kliniğimizde 10 yıllık bir dö-
olduğu 7 (%53,84) olgunun 2'sinde senkronize olarak
mesanede transizyonel hücreli kanser ve böbrekte renall
HASTALAR VE YÖNTEM
hücreli kanser, 2'sinde metasenkronize olarak renal
Ocak 1990 - Ocak 2000 tarihleri arasında, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dah'nda
hücreli kanser ve prostat adenokarsinomu, l'inde
genitoüriner sistem kanseri nedeniyle takibi yapılan
ve prostat adenokarsinomu, l'inde metasenkronize
olgular, kaynak bilgiler ışığında yaş, cins, primer kan-
olarak testis seminomu ve mesane transizyonel hücreli
serle aynı anda veya sonradan belirlenen multipl kan-
kanseri, l'inde ise metasenkronize olarak mesane
serlerin gelişimi açısından geriye dönük olarak gözden
transizyonel hücreli kanseri ve prostat adenokarsinomu
geçirildi. Primer tümörün belirlendiği sırada ya da takip
eden ilk altı ay içerisinde yeni bir ikinci primer kanser
mevcuttu. Diğer 6 olgunun 2'sinde senkronize olarak
mesane transizyonel hücreli kanseri ve uterus kanseri,
belirlenmesi senkronize kanser tespiti, 6 aydan sonra
l'inde metasenkronize prostat adenokanseri ile küçük
ikinci primer kanserin belirlenmesi ise metasenkronize
hücreli akciğer kanseri, l'inde metasenkronize mesane
kanser olarak kabul edildi(4).
transizyonel hücreli kanseri ve mide adeno-kanseri,
senkronize olarak mesane transizyonel hücreli kanseri
l'inde ise metasenkronize mesane transizyonel hücreli
kanser ve nazofarinks'te kanser vardı. (Tablo 1).
Tablo 1. Multipl primer kanserli hastalarda ürolojik kanserlerin dağılımı, bunlara eşlik eden senkronize ve metasenkronize
maligniteler ve takip süreleri
No
1
Yaş, Cins
Genitoüriner sistem b öbr ek
m es an e pr os t at t es tis
64, erkek
+
+
2
63, erkek
+
Diğer organlar
+
Senkronize(S)
Metasenkronize (M)
S
Takip süresi(ay)
ve prognoz
36
M (5 yıl)*
68
3
72, erkek
+
Mide
M (7 yıl)*
82, exitus
4
60, kadın
+
Uterus
S
42, exitus
5
74, erkek
Akciğer
M (2 yıl)*
60, exitus
Uterus
S
6
65, kadın
7
57, erkek
8
66, kadın
9
47, erkek
10
67, erkek
+
+
+
+
+
+
+
6, exitus
S
26
Mide
M (3 yıl)*
34, exitus
Nazofarenks
M (4 yıl)*
58
M (2.5 yıl)*
48, exitus
+
11
62, erkek
+
+
M (3 yıl)*
32
12
74, erkek
+
+
S
28, exitus
13
72, erkek
+
M (8 yıl)*
96, exitus
+
: metasenkronize olan multipl tümörlerde ilk tümörden sonra ikincinin belirlenmesine kadar geçen süre
Olgularımızdan 7'sinde metasenkronize kanser be-
talama takip süreleri 44.76 ay (6-98 ay arasında) idi.
lirlenmiş olup ikinci primer kanser 2-8 yıl sonra (ortala-
Olgularımızın hepsinde primer tümör genitoüriner siste-
ma 4.69 yıl) belirlenmişti. Tüm MPK'li olgularımızın or-
me ait idi.
TARTIŞMA
Bu tümörlerin 4'ü metasenkronize olarak belirlendi ve
Primer tümörlü olgularda ikinci bir kanser gelişme
bu hastalardaki ikinci tümör oluşumunun, uyguladığımız
riski, sağlıklı bireylerle karşılaştırıldığında, 1.29 kez daha
kemoterapi (intravezikal mitomycin-C, thio-tepa) ve
fazladır (5). Multipl kanser gelişimi senkronize olabileceği
hormonoterapi (antiandrojen tedavi) ile ilişkilendirilmesi
gibi metasenkronize de olabilmektedir (4). 26255
kanser vakasını içeren bir çalışmada MPK insidansının
mümkün değildir.
271 vakada (%1) belirlendiği ve bunlardan 92'sinin
(16,17).
(%34) senkronize, 179'nun (%66) ise metasenkronize
böbrek-prostat tümörlerinin birada görülmesinin multipl
olarak belirlendiği bildirilmiştir(6). Metasenkronize ola-
primer genitoüriner neoplaziler içinde sık görülen kom-
rak böbrek v e pr os tat tümörlerinin ç oğun luk la
insidental, mesane tümörlerinin ise semptomatik olması
binasyonlar olduğu bildirilmiştir(ll). Prostat kanseri
nedeniyle tedavisi yapılıp takibe alınan 3675 hastanın
nedeniyle tespit edildiği rapor edilmiştir(7). Fakat
220'sinde ikinci bir kanser oluşumu belirlenmiş ve bu
genitoüriner kanserli hastalardaki MPK insidansının %9
kanserlerin üretra, böbrek, mesane ve cilt melanoması
gibi yüksek ve prognozlarının kötü olmasından dolayı bu
olduğu belirtilmiştir. Bu hastaların çoğunda ikinci kan-
hastaların takiplerinde dikkatli olunması gerekmektedir
serlerin prostat kanserinin teşhisinden sonraki ilk üç yıl
(8). Genitoüriner veya diğer sistemlerinde primer tü-
içinde oluştuğu belirtilmiştir (17).
mörü olan hastaların otopsi bulgularında sekonder
primer malignansi olarak %16.8'inde böbrek kanseri,
lardan 7 olguda mesane kanseri varken 5 olguda da
%12.5'inde mesane kanseri, %21.8'inde ise prostat
prostat kanseri vardı. Bu cinste multipl tümör gelişme
kanseri belirlenmiştir. Buradaki oranların yüksekliği yaş
riskinin yüks ek olmas ı, erk ekte mes ane k ans eri
ortalamalarının büyüklüğüne, genetik, diyet, sigara
insidansının daha yüksek olması ve ileri yaşlarda prostat
kullanma gibi etyolojik faktörlere ve prostat ve böbrek
kanseri insidansının önemli ölçüde artması ile açıklana-
kanserli olguların uzun dönem klinik bulgu vermeyip
latent fazda kalması ile açıklanabilmektedir (9,10). Ça-
bilir. Hastalarımızın yedinci dekatta bulunan yaş ortalaması (64.8 yıl), multipl primer tümörlerin gelişiminde
lışmamızdaki genitoüriner MPK olgularının oranı %4.85
ileri yaşlarda bulunmanın riski artırdığını göstermekte ve
(268 de 13) olup bu oranın diğer çalışmalarla uyumlulu-
bu konudaki literatüre uymaktadır(ll).
ğu açıktır. Zira VVegner retrospektif bir çalışmasında
MPK oranını %0,7 ile %20.6 arasında değiştiğini fakat
bu oranın sıklıkla da %3-7 arasında olduğu belirtmektedir (11). Bu durum, ortalama 44.76 aylık (6-98 ay) takip
süresinin ikinci tümör oluşumu için kısa olması ile açıklanabilir. Fakat 10 yıllık bir süreçte, primer malignite yeri
olarak genitoüriner sistem dışında bir organ tümöründen
MPK'ler aynı sistem içinde de görülmektedir
Genitoüriner
sistemde
mesane-prostat
ve
Multipl tümörlü 13 olgumuzun 10'u erkekti. Bun-
Sonuç olarak genitoüriner sistemde multipl malign
neoplazilerin insidansı %10 gibi yüksek düzeylerdedir ve
bu hastaların prognozları kötüdür. Bu bilgiler bize,
genitoüriner kanserli hastalarda ikinci bir kanser gelişim
riskinin yüksekliğinden dolayı, takibin daha uzun ve
dikkatli bir şekilde yapılması gerektiğini göstermektedir.
sonra ikinci tümör yeri olarak ürolojik bir malignitenin
KAYNAKLAR
varolduğu olgu bulunmaması ilginçtir.
Genitoüriner tümörlere eşlik eden farklı sistemler-
1.
Moertel CG. Multiple Primary Malignant Neoplasms. Their
deki tümörler içerisinde mide, akciğer, lenfatik sistem,
Incidence and Significance. New York: Springer-Verlag,
adrenal gland, meme, över ve kolon tümörleri görül-
1966.
mektedir (12,13). Serviks kanser nedeni ile yüksek doz
2.
radyoterapi uygulanan hastalarda mesane kanseri riski
4 kez artmıştır. Yine bu hastalarda renal kans er
primary malignant lesions. Am J Surg 119: 343-7, 1970.
3.
insidansında da artış gözlenmiştir (14). Non-Hodgkin's
lenfomalı hastalarda ikinci bir malignansi riski yüksektir.
Özellikle akut nonlenfositik lösemili hastalarda uygula-
4.
2'si uterus, l'i akciğer, l'i ise nazofarenks tümörü idi.
VVenig BL and Abramson AL. Prostatic and laryngeal
malignandes: common ör uncommon multiple occurence?
Laryngoscope 93:357-61, 1983.
ve akciğerde kanser oluşumu yüksektir (15). Çalışmada farklı sistemlerde tümör vardı. Bunlardan 2'si mide,
Berg JW, Hajdu SI, Foote FW. The prevalence of latent
cancer in cancer patients. Arch Path 91: 183-6, 1971.
nan kemoterapi ve radyoterapi sonrası mesane, böbrek
mızda primer genitoüriner tümörlere eşlik eden 6 vaka-
Healy MJ, Murphy E, Taub J and Azzari R. Multiple (five)
5.
Shikhani AH, Matonoski GM, Jones MM, Kashima HK,
Johns ME. Multiple primary malignandes in head and
neck canc er. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 112:
6.
genitourinary system in multiple primary malignant
Aydiner A, Karadeniz A, Uygun K, Tas S, Tas F, Dişçi R,
neoplasms: a revviev. J Clin Oncol 1:574-81, 1983.
Topuz E. Multiple primary neoplasms at a single
13. Kaldor JM, Day NE, Band P, Choi NW, Clarke EA, Colemam
institution:
differences
betvveen
synchronous
metachronous neoplasms. Am J Clin Oncol
7.
and
malignancies follovving testicular cancer, ovarian cancer
2000.
and Hodgkin's disease: an International collaborative
Kavvakami S, Fukui I, Yonese J, Ueda T, Ohno Y, Tsuzuki
study am ong cancer registries. Int J Cancer
M,
85,1987.
Kawai. T: Multiple primary malignant
neoplasms
14. Boice JD, Engholm G, Kleinerman RA, Blettner M, Stoval
M, Lisco H, Moloney WC, Austin DF, Bosh A, Cookfair DL.I
Koyama K, Furukavva Y, Tanaka H. Multiple primary
Radiation döşe and second cancer risk in patients treated
malignant neoplasm s in urologic patients. Scand J Urol
for cancer of the cervix. Radiat Res 116:3-55,1988.
15. Travis LB, Curtis RE, Boice JD, Hankey BF, Fraumeni JF.I
Second cancers follovving non-Hodgkin's lymphoma,
Tiszalavicz L, Szalay I. Multiple urologic tumors in autopsy
Cancer 67:2002-09,1991.
material. Orv Heavily 134:577-81,1993.
10.
Kantor AF, McLaughlin JK, Curtis RE, Flannery JI,
16. Dieckm ann KP, Nekarda H. Triple m alignancy of thel
Fraum eni JF. Risk of second malignancy after cancers of
genitourinary tract. Int Urol Nephrol 20:485-88,1988.
the renal parenchym a, renal pelvis and uret er. Canc er
11.
39:571-
Urol Int 59: 243-7, 1997.
Nephrol 29:483-90,1995.
9.
MP, Hakam a M, Koch M, Langmark F, Neal FE. Seçendi
23:364-70,
associated vvith prostate cancer in 312 consecutive cases.
8.
12. Ray P, Sharifi R, Ortolano V, Guinan P. Involvement of the
1172-75, 1986.
17.
Greenberg RS, Rustin ED, Clark WS. Risk of genitourinary
58:1158-61, 1986.
malignancies after cancer of prostate. Cancer 61:396-
VVegner HE. Multiple primary cancers in urologic patients.
401,1988.
Audit of 19-year experience in Berlin and revievv of the
literatüre. Urology 39:231-6,1992.
Yazışma Adresi
Yrd. Doç. Dr. Semih AYAN
C. Ü. Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı, Sivas