Nurettin Özdebir 27 Mayıs 2009 1/3 Oda Meclisi Konuşması Sayın

Nurettin Özdebir
Oda Meclisi Konuşması
Sayın Başkan,
27 Mayıs 2009
1/3
Ankara Sanayi Odası’nın değerli Meclis üyeleri, basınımızın seçkin temsilcileri, Yönetim Kurulu ve şahsım
adına hepinizi saygıyla selamlıyorum. Değerli Meclis üyeleri, Küresel krizin derinleştiği Eylül ayından bu
yana 9 ay geçti. Sanayi üretiminin düşmeye başladığı Ağustos ayından bu yana 10 ay geçti. İçinde
bulunduğumuz küresel kriz ortamının en olumsuz etkileri beklentiler üzerinde olmuştu. Krizden hiç
etkilenmeyecek olanlar bile harcamalarını durdurmuştu. Ancak, son aylarda üreticilerin ve tüketicilerin
ekonomiye duydukları güvende hissedilir bir artış var. Kasım ayında dip yapan tüketici güveni beş aydır
artıyor. Nisan ayında, tüketici güvenindeki artışta bir hızlanma var. Mart ayında 74,77 olan Tüketici Güven
Endeksi, Nisan ayında Mart ayına göre yüzde 8 oranında artarak 80,8 değerine yükseldi.
Tüketici Güven Endeksi
Reel Kesim Güven Endeksi
140
120
120
100
80,8
80
96,9
100
80
68,9
60
40
Mar.09
Eyl.08
Kas.08
Tem.08
May.08
Mar.08
Oca.08
Eyl.07
Kas.07
Tem.07
May.07
Mar.07
52,3
Oca.07
Mar.09
Oca.09
Eyl.08
Kas.08
Tem.08
Mar.08
May.08
Oca.08
Eyl.07
Kas.07
Tem.07
Mar.07
May.07
Oca.07
Eyl.06
Kas.06
Tem.06
0
Mar.06
0
May.06
20
Oca.06
20
May.09
40
Oca.09
60
Reel kesim güven endeksi de artıyor.Aralık ayında dip yapan reel kesim güven endeksi de beş aydır
yükseliyor. Reel kesimin güveni Mayıs ayında bir önceki aya göre %14 artarak 96,9’a yükseldi.
Önce beklentiler dip yapmıştı. Daha sonra reel sektör dip yaptı. Sanayi üretiminde son aylarda yaşadığımız
gelişmeler Mart ayında, sanayi üretimindeki düşüşün de dip yaptığını destekliyor. Mart ayında üretim,
Madencilik ve Taşocakçılığı sektöründe %9,7, İmalat Sanayii sektöründe %23,5, Elektrik, Gaz ve Sıcak Su
Buharı üretimi sektöründe %3,3 azaldı. Mart ayında toplam sanayi üretimi, 2008 yılı Mart ayına göre yüzde
20,9 azalırken bir önceki aya göre %13,4 arttı. Kapasite kullanımındaki düşüş de durmuştur. İmalat
sanayiinde kapasite kullanım oranı Nisan ayında, geçen yılın aynı ayına göre 14,9 puan azalırken, bir önceki
aya göre 2,1 puan artarak yüzde 66,8 seviyesinde gerçekleşti. Özel sektör imalat sanayiinde kapasite
kullanımı da Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16,8 azalarak yüzde 64,6 oldu.
Özel sektör imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı (%)
İmalat sanayiinde kapasite kullanımındaki
değişim (%)
90
80
66,9
70
10
5
60
63
50
4,7
0
40
20
-10
10
-15
Nis.09
Mar.09
Şub.09
Ara.08
Oca.09
Kas.08
Eki.08
Eyl.08
Ağu.08
Tem.08
Haz.08
May.08
Nis.08
Mar.08
Şub.08
Oca.08
0
0,0
-16,5
-15,5
-3,9
-5,0
-5
30
3,2
1,4
-1,4
-3,4
-6,4
-9,7
-11.2
-14,9
-16,4
-20
Eyl.08
Eki.08
Kas.08
Ara.08
Oca.09
Geçen yılın aynı ayına göre
Şub.09
Mar.09
Bir önceki aya göre
-16,5
Nis.09
Nurettin Özdebir
Oda Meclisi Konuşması
27 Mayıs 2009
2/3
Ancak, imalat sanayii kapasite kullanımı bir önceki aya göre yüzde 3,2 artmıştır. Değerli Meclis üyeleri,
Dış Ticaret hacmindeki düşüş de devam etmektedir. Mart ayında, geçen yılın aynı ayına göre ihracat yüzde
28,4 azalarak 8,2 milyar dolar,ithalat yüzde 37,5 azalarak 10,5 milyar dolar,dış ticaret açığı yüzde 56,8
azalarak 5,4 milyar dolardan, 2,3 milyar dolara gerilemiştir. 2008 Mart ayında yüzde 68 olan ihracatın
ithalatı karşılama oranı, yüzde 77,9’a yükseldi.
Aylık Dış Ticaret (milyar dolar)
Yıllık Enflasyon (%)
25.0
14.00
20.0
10,5
15.0
10.0
8,2
5.0
12.00
10.00
8.00
6.00
0.0
-2,3
-5.0
6,13
4.00
2.00
Mar.09
Oca.09
Eyl.08
Kas.08
Tem.08
Mar.08
May.08
Eyl.07
Oca.08
Dış Ticaret Açığı
0.00
Oca.06
Şub.06
Mar.06
Nis.06
May.06
Haz.06
Tem.06
Ağu.06
Eyl.06
Eki.06
Kas.06
Ara.06
Oca.07
Şub.07
Mar.07
Nis.07
May.07
Haz.07
Tem.07
Ağu.07
Eyl.07
Eki.07
Kas.07
Ara.07
Oca.08
Şub.08
Mar.08
Nis.08
May.08
Haz.08
Tem.08
Ağu.08
Eyl.08
Eki.08
Kas.08
Ara.08
Oca.09
Şub.09
Mar.09
Nis.09
İthalat
Kas.07
Tem.07
Mar.07
İhracat
May.07
Oca.07
Eyl.06
Kas.06
Tem.06
Mar.06
May.06
Oca.06
-10.0
Değerli Meclis üyeleri,Şubat döneminde Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 1
milyon 125 bin kişi artarak 3 milyon 802 bin kişiye yükseldi.İşsizlik oranı 4,2 puan artarak %16,1 oldu.
Kentsel yerlerde işsizlik oranı 4,7 puan artarak % 18,1, kırsal yerlerde ise 3,4 puan ararak % 11,9 oldu.
Genç nüfusta işsizlik oranı, %21,5’den %28,6’ya yükseldi.Enflasyondaki düşüş Nisan ayında devam
etmiştir.Nisan ayında; - TÜFE’deki artış
onbinde 2, ÜFE’deki artış binde 65 olmuştur.
Nisan ayında yıllık enflasyon; TÜFE’de %6,13’e, ÜFE’de %-0,35’e gerilemiştir.
Değerli Meclis üyeleri, Ankara sanayiinin de Mart ayında dibi gördüğünü umuyoruz. Yapmış olduğumuz
anket sonuçları, Mart ayında Aralık ayına göre üretimlerinin azaldığını belirten üyelerimizin oranı 1,5 puan
artarak %54,4'e, iç satışların azaldığını belirtenlerin oranı 3,3 puan artarak %60,2'ye, ithalatın azaldığını
belirtenlerin oranı 0,7 puan artarak %49,3'e yükselmiştir. Üyelerimiz, duran talebi fiyatlarını indirerek
canlandırmaya çalışmaktadır. Üyelerimiz arasında ürün fiyatlarının azaldığını belirtenlerin oranı 4,3 puan
artarak yüzde 28'e yükselmiştir. Fiyat indirimlerine rağmen stoklar artmaya devam etmiştir.
Üyelerimizden stoklarının arttığını belirtenlerin oranı 2,7 puan artarak yüzde 26,8'e yükselmiştir.
Tüm bu olumsuz gelişmeler sonucu Ankara sanayinde istihdam kaybının devam etmiş, istihdamın azaldığını
belirten üyelerimizin oranı Aralık ayına göre 1,3 puan artarak yüzde 35,9'a yükselmiştir. Ankara
sanayiinden gelen tek olumlu sinyal yeni siparişlerin azaldığını belirtenlerin oranının 7,8 puan gerileyerek
yüzde 58,1'e düşmesidir. Ankara sanayiindeki kötüleşmeye rağmen beklentilerde ciddi bir iyileşme vardır.
Anketimizde 2009 yılı için Aralık ayına göre Mart ayında Üretimde artış bekleyenlerin oranı %23’ten
%33’e,İç satışlarda artış bekleyenlerin oranı %24’ten %35,5’e, Dış satışlarda artış bekleyenlerin oranı
%26’dan %29’a,Yeni siparişlerde artış bekleyenlerin oranı %26’dan %35’e,İstihdamda artış bekleyenlerin
oranı %16’dan %21’e,Ücretlerde artış bekleyenlerin oranı %11’den %29’a,yükselirkenİthalatta artış
Nurettin Özdebir
27 Mayıs 2009
3/3
Oda Meclisi Konuşması
bekleyenlerin oranı %17’ye,Ürün fiyatlarında artış bekleyenlerin oranı %32’den %23’e,Hammadde
fiyatlarında artış bekleyenlerin oranı %52’den %42’ye, Kredi kullanımında artış bekleyenlerin oranı
%49’dan %39’a, gerilemiş, Stoklarda artış bekleyenlerin oranı ise önemli bir değişim olmamıştır.
Arttı ve Azaldı Diyenler Arasındaki Fark
2008 Aralık Sonu
2009 Mart Sonu
Üretim
-32.8
-35.1
Artış ve Azalış Bekleyenler Arasındaki Fark
2008 Aralık Sonu
-30.3
-30.8
-22.4
-27.8
-30.5
-29.9
7.6
35.4
29.8
2009 Mart Sonu
-7.2
-6.1
-11.0
-9.0
-10.0
-20.3
2.7
26.3
17.2
Kredi Kullanımı
21.3
25.5
Üretim
İç Satışlar
Dış Satışlar
Yeni Siparişler
İstihdam
İthalat
Ürün Fiyatları
Hammadde Fiyatları
Kredi Kullanımı
Ücretler
11.1
26.0
Ücretler
-50.0
20.1
-2.3
Stoklar
-10.2
-8.9
İç Satışlar
-36.0
-43.2
Dış Satışlar
-41.7
-40.4
Yeni Siparişler
-51.2
-38.1
İstihdam
-24.4
-22.6
İthalat
-36.0
-39.6
Ürün Fiyatları
-2.2
-8.7
Hammadde Fiyatları
24.6
20.2
Stoklar
-10.6
Değerli Meclis üyeleri, Üretimdeki düşüş hızının yavaşlaması, Beklentilerin ve ekonomiye duyulan güvenin
artması iyi bir gelişmedir. Bu göstergeler, krizde en kötü dönemin geride kaldığını göstermektedir.
Ancak, bütün bu gelişmelere rağmen krizden çıkışımız yavaş olacaktır. Küresel ekonomiden
kaynaklanabilecek kötü sürprizlere de hazırlıklı olmalıyız. Ekonomi yönetiminin de krize karşı alınacak
tedbirlerde gecikmemesi ve beklenti yaratmaması gerekir. Biraz önce size sunduğum beklentiler, Ankara
sanayiinde kredi kullanımının önümüzdeki dönem azalacağını ifade etmektedir. Bu kredi hacmindeki
daralmanın ve mevduat faizlerindeki düşüşe rağmen kredi faizlerinin düşmeyişinin bir sonucudur. Bu
nedenle Kredi Garanti Fonu’nun iyileştirilmesi konusundaki çalışmaların bir an önce tamamlanması
yerinde olacaktır. Ayrıca, daha önce yapmış olduğum %100 yatırım indirimi ve hızlandırılmış amortisman
önerimi bir kez daha tekrarlıyorum. Bu önerilerimiz benimsenir ve zaman geçmeden uygulamaya konularsa,
reel kesimde artna güvenin de katkısıyla yatırım harcamalarında bir artış olacaktır. Değerli Meclis üyeleri,
Küresel kriz 2007 yılının Ağustos ayında başlamıştı. Neredeyse 2 yıl olacak. Biz o günlerde
Cumhurbaşkanlığı seçiminin doğurduğu ekonomik istikrarsızlıkla başa çıkmaya çalışıyorduk. Aslına reel
sektörün sıkıntıları çok daha önce, 2004’ün sonunda artmaya başlamıştı. Bu kriz sıktı artık. Hepimiz kriz
yorgunu olduk. Bu krizin, ekonomik yapımızı güçlendirmek ve ekonomik politikalarımızı gözden geçirmek
için bir fırsat olarak değerlendirilmesi umuduyla sözlerime son veriyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum.