içindekiler birkaç not v özel ve aile yaşamına, konuta ve

İÇİNDEKİLER
BİRKAÇ NOT
1 Mayıs 2013 tarihli İçtüzük Değişikliği
Kabuledilebilirlik hakkında iki önemli karar
ÖZEL VE AİLE YAŞAMINA, KONUTA VE HABERLEŞMEYE
SAYGI HAKKI
AÇIKLAMA
Korunan hakka müdahale var mı?
V
V
VI
1
1
2
Özel yaşam
2
Aile yaşamı
7
Konut
9
Haberleşme
10
Müdahale haklı mı?
10
Müdahalenin haklılık şartları
11
Hukukilik
11
Meşru amaç
'4
Demokratik toplumda gereklilik
Müdahale alanları
15
19
Doğum
20
Ad
25
Soybağı
28
Cinsiyet kimlik
34
Etnik kimlik
36
Beden
37
Şeref/itibar
41
Cinsel yönelim
43
Kişisel bilgiler
45
Aile bağları
46
Ev ve işyeri
49
İletişim
53
Çevre
55
ÖNEMLİ K A R A R L A R
59
İletişimin denetlenmesi—telefon dinleme
06.09.1978 5029/71 K L A S S V E DİĞERLERİ - A L M A N Y A
59
Aile yasamı—çocuğun anne ile soy bağının doğumla kurulamaması
13.06.1*979 6833/74 M A R C K X - BELÇİKA
70
VII
Kişisel bütünlük—cinsel saldırıya karşı korumama
26.03.1985 8978/80 X ve Y - H O L L A N D A
79
Cinsel yaşam—eşcinsel ilişki yasağı
26.10.1988 10581/83 NORRIS - İRLANDA
83
Kişisel veri—güvenlik soruşturması
26.03.1987 9248/81 L E A N D E R - İSVEÇ
90
Aile yaşamı—çocuk ile kişisel ilişki
23.09.2003 36141/97 S O P H I A G U D R U N H A N S E N - TÜRKİYE
103
Hakimin meslekten çıkarılması
19.10.2010 20999/04 ÖZP1NAR - TÜRKİYE
113
DÜŞÜNCE, DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ
AÇIKLAMA
Kavramlar
121
122
Düşünce
123
Din
123
Vicdan
124
Korunan haklar
125
Manevi iç dünya
125
Dini veya inancı açığa vurma
127
Dinsel ritüel ve uygulamalar
127
İbadet yeri
128
Dinsel topluluk hayatı ve yönelimi
129
Dinsel kıyafetler, örtü, başlık ve semboller
131
Açığa vurmanın sınırlandırılması
135
Müdahalenin varlığı
136
Hukuken öngörülmüş olması
137
Meşru amaç izlemesi
138
Demokratik toplumda gereklilik
139
Farklı grupların yararlarını uzlaştırmak
139
Ulusal takdir alanı
140
ÖNEMLİ K A R A R L A R
VIII
121
143
Kendi dinine çekme yasağı
25.05.1993 14307/88 KOKKİNAKİS - YUNANİSTAN
143
Tarikat üyeliği gerekçesiyle ordudan ihraç
01.07.1997 20704/92 KALAÇ - TÜRKİYE
144
Üniversitede İslami başörtüsü takma yasağı
20.11.2005 44774/98 L E Y L A ŞAHİN - TÜRKİYE [BD]
147
Dini lider seçimine müdahale
13.07.2006 32186/02 A G G A - YUNANİSTAN (NO. 3)
158
Nüfus cüzdanında din hanesi bulunması
02.02.2010 21924/05 SİNAN İŞİK - TÜRKİYE
161
Vicdani re!
07.07.2011
167
23459/03 B A Y A T Y A N - ERMENİSTAN [BD]
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
181
AÇIKLAMA
181
İfade özgürlüğünün kapsamı
183
Bilgiye erişme hakkı
184
Korunması tartışmalı ifadeler
185
Tarihi gerçekleri inkâr söylemi
Demokratik rejimi yıkmayı hedefleyen
186
fikirler
187
Irkçılık ve hoşgörüsüzlük içeren nefret söylemi
188
Dinsel kin ve nefret içeren nefret söylemi
191
Şiddet çağrısı ve terör propagandası
195
Basın özgürlüğü
206
Haber kaynaklarının korunması
210
Görsel-İşitsel alan
213
İnternet alanı
216
Kamu görevlilerinin ifadeleri
219
Ticari ifadeler
224
İfade özgürlüğünün sınırlandırılması
226
Müdahale türleri
226
Hukuken öngörülmüş olma
226
Meşru amaçlar
228
Suçun veya düzensizliğin önlenmesi
229
Ulusal güvenlik
229
Sağlığın veya ahlakın korunması
230
Başkalarının şöhret ve haklarının korunması
232
Siyasetçiler
232
Kamu görevlileri
236
Sade vatandaşlar
239
Kamuya mal olmuş kişiler
240
Yargı erkinin otorite ve tarafsızlığı
241
ÖNEMLİ K A R A R L A R
245
Müstehcen yayın—kitap toplatma
07.12.1976 5493/72 HANDYSİDE - BİRLEŞİK KRALLİK
245
Gazete yazısına yayın yasağı—tedbir kararı
26.04.1979 6538/74 ' S U N D A Y TİMES - BİRLEŞİK KRALLİK
256
IX
Mesleki reklam yasağı—haksız rekabet
25.03.1985 8734/79 B A R T H O L D - A L M A N Y A
278
Siyasetçiye hakaret
08.07.1986 9815/82 L I N G E N S - A V U S T U R Y A
285
Müstehcen resim—sergilenen resme el konulması
24.05.1988 10737/84 MÜLLER VE DİĞERLERİ - İSVİÇRE
294
Yargıca hakaret
22.02.1989 11508/85 B A R F O D - DANİMARKA
303
Hükümeti aşağılama
23.04.1992 11798/85
306
C A S T E L L S - İSPANYA
Irkçı ifadeleri yayımlama
23.09.1994 15890/89 JERSİLD - DANİMARKA
315
Anayasaya sadakatsizlik nedeniyle memuriyetten çıkarma
26.09.1995 17851/91 V O G T - A L M A N Y A
327
Basına bilgi sızdırma nedeniyle işten çıkarma
12.02.2008 14277/04 G U J A - M O L D O V A
331
Askeri teşkilatı aşağılama
25.11.1997 24348/94 GRİGORIADES - YUNANİSTAN
340
Kitabın dağıtılmasının yasaklanması
17.07.2001 39288/98 EKİN DERNEĞİ - F R A N S A
346
Gazetenin olağanüstü hal bölgesine sokulmasının yasaklanması
13.02.2003 40153/98 ÇETİN VE DİĞERLERİ - TÜRKİYE
353
Avukatın yargılama sırasındaki beyanları nedeniyle disiplin soruşturması
28.10.2003 39657/98 STEUR - H O L L A N D A
358
Siyasetçiye hakaret
13.11.2003 39394/98 S C H A R S A C H ve N E W S
VERLAGSGESELLSCHAFT - AVUSTURYA
362
Kin ve düşmanlığa tahrik
06.10.2006 59405/06 E R B A K A N - TÜRKİYE
369
Savcının meslekten çıkarılması
13.11.2008 64119/00 K A Y A S U - TÜRKİYE
374
İnternet yayını—gazete haberinde hakaret
10.03.2009 3002/03 TIMES N E W S P A P E R S L I M I T E D BİRLEŞİK K R A L L I K (No 1 ve 2)
388
Bilgiye erişememe-kişisel veriler
14.04.2009 37374/05 T A R S A S A G A S Z A B A D S A G J O G O K E R T MACARİSTAN
394
Haber kaynağını açıklamaya zorlama
14.09.2010 38224/03 ŞANOMA U I T G E V E R S B . V - H O L L A N D A
397
Terör örgütünün bildirisini yayımlama
06.10.2010 43453/04 GÖZEL VE ÖZER - TÜRKİYE
404
Türklüğü aşağılama suçundan mahkumiyet—gazeteciyi saldırılara
korumama
07.07.2011 2668/07 D İ N K - T Ü R K İ Y E
Türklüğü aşağılama suçundan soruşturma
25.10.2011 27520/07 ALTUĞ T A N E R AKÇAM - TÜRKİYE
X
karşı
410
422
TOPLANMA VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ
AÇIKLAMA
Toplanma özgürlüğü
429
429
430
Bireysel gösteriler
431
Barışçıl gösteriler
431
Karşıt gösteriler
435
Örgütlenme özgürlüğü
436
Siyasi partiler
438
Barışçıl siyasi partiler
439
Barışçıl olmayan siyasi partiler
440
Kamu görevlisinin parti üyeliği
Dernekler
442
443
Azınlık dernekleri
443
Mason dernekleri
444
Sendikalar
446
Sendika kurma ve üye olma
446
Üyelerin çıkarlarını koruma
447
Zorunlu kesinti
448
Memurlar ve sendikal haklar
449
ÖNEMLİ K A R A R L A R
450
Toplu görüşme yapmama—polis sendikası
27.10.1975 4464/70 BELÇİKA U L U S A L POLİS SENDİKASI BELÇİKA
450
Toplu sözleşme yapmama—toplu görüşme
06.02.1976 5614/72 İSVEÇ MAKİNİSTLER SENDİKASI - İSVEÇ
455
Sendikaya üyelik zorlululuğu
13.08.1981 7601/76 YOUNG, J A M E S VE W E B S T E R - BİRLEŞİK
KRALLIK
460
Karşıt göstericilerin tacizine uğrama
21.06.1988 10126/82 P L A T T F O R M ÂRZTE FÜR D A S L E B E N AVUSTURYA
464
Siyasi parti kapatma—azınlık yaratma
30.01.1998 19392/92 TÜRKİYE BİRLEŞİK KOMÜNİST PARTİSİ
( T B K P ) - TÜRKİYE
468
Siyasi parti kapatma—azınlık yaratma
25.05.1998 21237/93 SOSYALİST PARTİ VE DİĞERLERİ - TÜRKİYE
478
Dernek üyeliği—mason demeği
02.08.2001 35972/97 G R A N D E O R I E N T E D ' I T A L I A DI P A L A Z Z O
G1USTINIANI - İTALYA
488
Derneğin tescil etmeme—azınlık derneği
02.10.2001 29221/95 S T A N K O V ve İLİNDEN BİRLEŞİK
M A K E D O N L A R DERNEĞİ - BULGARİSTAN
493
XI
Siyasi parti kapatma—şeriatı ve çok hukuklulıığıı savunma
13.02.2003 41340/98 R E F A H PARTİSİ VE DİĞERLERİ TÜRKİYE [BD]
Toplanmayı dağıtma—izinsiz gösteri
17.07.2007 25691/04 B U K T A VE DİĞERLERİ - MACARİSTAN
Siyasi parti kapatma—yasadışı eylemlerin odağı olma—delillerin
değerlendirilmesi
14.12.2010 28003/03 H A D E P VE DEMİR - TÜRKİYE
E V L E N M E HAKKI
AÇIKLAMA
Evlenme hakkı
0
7
528
531
5 3 9
5
3
9
539
Cinsiyet yönünden sınırlama
539
Dini evlilik
541
Evlilik yaşı
541
Geleneksel evlilik
541
Yabancıyla muvazaalı evlilik
542
Mağdur ile tutuklu sanığın evliliği
542
Göçmenler için izne bağlanan evlilik
543
Boşanma hakkı
544
Aile kurma hakkı
545
ÖRNEK K A R A R L A R
547
Evlenme engeli—transseksüelin evlenememesi
17.10.1986 9532/82 REES - BİRLEŞİK K R A L L I K
547
Boşanma yasağı
18.12.1986 9697/82 JOHNSTON VE DİĞERLERİ - İRLANDA
549
Yeniden evlenme yasağı
18.12.1987 11329/85 F. - İSVİÇRE
553
ETKİLİ BİR HUKUK YOLUNA BAŞVURMA HAKKI
AÇIKLAMA
559
559
Uygulanabilirlik
559
Hakkın unsurları
560
Savunulabilir iddia bulunması
560
Ulusal bir makam bulunması
561
Hukuk yolunun etkili olması
562
Erişilebilirlik
562
Yeterlilik
563
Etkililik
564
Etkili başvuru hakkı ve diğer usul hakları
Kişi özgürlüğü
XII
5
564
564
Yaşama hakkı ve işkence yasağı
565
Mahkemeye erişme hakkı
567
Makul sürede yargılanma hakkı
568
Sonradan kurulan hukuk yolu
ÖNEMLİ K A R A R L A R
Haberleşmeye saygı hakkı konusunda etkili hukuk yolu
06.09.1978 5029/71 K L A S S V E DİĞERLERİ - A L M A N Y A
568
571
571
Haberleşmeye saygı hakkı konusunda etkili hukuk yolu
25.03.1983 5947/72 SİLVER VE DİĞERLERİ - BİRLEŞİK K R A L L I K . . . . 574
Haberleşmeye saygı hakkı konusunda etkili hukuk yolu—savunulabilir bir iddia
27.04.1988 9659/82 BÖYLE VE RİCE - BİRLEŞİK K R A L L I K
579
Makul sürede yargılanma hakkı konusunda etkili başvuru yolu
08.06.2006 75529/01 SÜRMELİ - A L M A N Y A
591
İnsanlıkdışı muamele yasağı konusunda etkili hukuk yoyu
26.04.2007 25389/05 GEBREMEDHİN [GABERAMADHİENj - F R A N S A . . . . 596
AYRIMCILIK YASAĞI
AÇIKLAMA
603
603
Uygulanabilirlik
603
Ayrımcılık türleri
604
Doğrudan ayrımcılık
605
Dolaylı ayrımcılık
607
Ayrımcılığın kanıtlanması
608
Ayrımcılığın dayandığı nedenler
610
Irk ayrımcılığı
610
Cinsiyet ayrımcılığı
612
Ulusal köken ayrımcılığı
613
Din ya da inanç temelinde ayrımcılık
615
D i l temelinde ayrımcılık
615
Toplumsal köken, doğum ve servet ayrımcılığı
616
Siyasal veya diğer kanaat ayrımcılığı
616
"Diğer bir statü gibi nedenler"
616
Cinsel yönelime dayalı ayrımcılık
617
Engelli olma nedeniyle ayrımcılık
618
Yaş nedeniyle ayrımcılık
619
ÖNEMLİ K A R A R L A R
İkamet izni verilmediğinden ailenin bütiinleşememesi—devletin pozitif
yükümlülüğü
28.05.1985 9214/80 A B D U L A Z I Z , C A B A L E S VE B A L K A N D A L I BİRLEŞİK K R A L L I K
620
620
XIII
Yaşama hakkı konusunda ayrımcılık—etnik köken bakımından farklı muamele
06.07.2005 43577/98 N A C H O V A ve DİĞERLERİ - BULGARİSTAN 1
629
Eğitim hakkı konusunda ayrımcılık-dolaylı ayrımcılık—etnik köken
farklı muamele
bakımından
13.11.2007 57325/00 D.H. VE DİĞERLERİ - ÇEK CUMHURİYETİ [BDJ....632
Serbest seçim hakkı konusunda ayrımcılık
22.12.2009 27996/06 SEJDIC VE FINCI - B O S N A H E R S E K [BD]
Üçüncü kişinin şiddeti sonucu ölüm—öldürülme riskine karşı korumama—
aile içi şiddet
09.06.2009 33401/02 O P U Z - TÜRKİYE
MÜLKİYET HAKKI
AÇIKLAMA
Uygulanabilirlik
645
651
651
651
Kişinin 'sahibi olduğu şey' kavramı
652
'Meşru beklenti' kavramı
654
Müdahale koşulları
656
Kamu yararı amacı bulunması
656
Hukuken öngörülmüş olması
657
Adil denge kurulması
659
Müdahale türleri
Birinci kural: Mülkiyetten yararlanmayı engelleme
659
660
Mülkiyetten yoksun bırakmaya yakın kısıtlamalar
660
Karmaşık mülkiyet statüsü
661
Yargı kararlarının icra edilmemesi
662
İkinci kural: Mülkiyetten yoksun bırakma
664
Devletleştirme
664
Kamulaştırma
665
El atma ve kamulaştırmasız el atma
667
Tapu iptalleri: Kıyı kenar ve orman taşınmazları
669
Tazminatın belirlenmesi
669
Üçüncü kural: Mülkiyetin kullanılmasının kontrolü
671
Çeşitli üçüncü kural uygulamaları
672
İmar düzenlemeleri
676
ÖNEMLİ K A R A R L A R
XIV
640
679
Evlilik dışı çocuğa miras bırakmanın kısıtlanması
13.06.1979 6833/74 M A R C K X - BELÇİKA
679
Kamulaştırma kararı ve inşaat yasağı—mülkiyetten yararlanamama
23.09.1982 7151/75 S P O R R O N G VE LÖNNROTH - İSVEÇ
680
Mülkiyetin kaybı—üçüncü kişi yararına kamulaştırma
21.02.1986 8793/79 J A M E S VE DİĞERLERİ - BİRLEŞİK K R A L L I K
693
Mülkiyetin
kaybı—millileştirme
08.07.1986 9006/80 LITHGOVV VE DİĞERLERİ - BİRLEŞİK K R A L L I K
708
Kamulaştırma tazminatı—ödeme zamanında enflasyon farkından
09.07.1997 19263/92 AKKUŞ - TÜRKİYE..
726
doğan
kayıp
Kamulaştırma amacı—taşınmazı geri alamama
02.07.2002 48161/99 MOTAIS DE N A R B O N N E - F R A N S A
731
Patlama nedeniyle sahibi olunan evin yıkılması—tapusuz gecekondu—
mülkiyetin kaybı
30.lf.2004 48939/99 ÖNERYILDIZ - TÜRKİYE
736
Tapu iptali—azınlık vakıflarına taşınmaz edinme yasağı —mülkiyetin kaybı
09.01.2007 34478/97 FENER R U M E R K E K LİSESİ V A K F I - TÜRKİYE.... 744
Taşınmazı iade etmeme
15.01.2008 6489/03 K A R A M A N - TÜRKİYE
751
Tapu iptali—mülkiyetin kaybı
08.07.2008 14340/05 F E N E R R U M PATRİKLİĞİ - TÜRKİYE
755
EĞİTİM HAKKI
AÇIKLAMA
763
763
Eğitimden yoksun bırakılmama hakkı
763
Ebeveynin tercihlerine saygı hakkı
766
Ebeveynin dini veya felsefi tercihi
766
Ebeveynin dil tercihi
769
ÖNEMLİ K A R A R L A R
771
Anadilde eğitim vermeme
23.07.1968 1474/62 BELÇİKA'DA EĞİTİM DİLİ DAVASI - BELÇİKA... 771
Cinsel eğitim verme
07.12.1976 5095/71 K J E L D S E N , B U S K M A D S E N V E P E D E R S E N DANİMARKA
775
Bedensel ceza
25.02.1982 7511/76 C A M P B E L L VE C O S A N S - BİRLEŞİK K R A L L I K
784
Başörtülü öğrencinin üniversiteye alınmaması
25.05.1993 14307/88 L E Y L A ŞAHİN - TÜRKİYE [BD]
790
Zorunlu din kültürü dersi—Alevi inancına uygun eğitim vermeme
09/10/2007 1448/04 H A S A N V E E Y L E M ZENGİN - TÜRKİYE
794
Sınıflarda İsa figürlü haç bulunması
18.03.2011 30814/06 L A U T S I VE DİĞERLERİ - İTALYA [BD]
806
SERBEST SEÇİM HAKKI
AÇIKLAMA
Seçme hakkı
817
817
819
Yurtdışında ikamet edenler
819
Tutuklu ve hükümlüler
820
XV
Seçilme hakkı
g fj
2
Adaylık şartları
g2]
Seçilmişlik sıfatının düşmesi
^93
Seçim sistemleri
Seçimlerin örgütlenmesi ve yönetimi
826
Siyasi partilere devlet yardımı
826
Seçimlerin yönetimi
^ -,
Medyadan yararlanma
82g
9
ÖNEMLİ K A R A R L A R
8
Yasama organı seçimi
02.03.1987 9267/81 M A T H I E U - M O H I N ve C L E R F A Y T - BELÇİKA
Seçimlerde ülke barajı
08.07.2008 10226/03 Y U M A K V E S A D A K - TÜRKİYE [BD]
Seçilme yeterliliği
22.12.2009 27996/06 SEJDIC VE F1NC1 - B O S N A H E R S E K [BD]
KARARLAR İLGİLİ NOT
İKİNCİ CİLTTE YER A L A N ÖNEMLİ K A R A R L A R
(Alfabetik Sırayla)
İKİNCİ CİLTTE YER A L A N ÖNEMLİ KARARLAR
(Madde ve Konu sırasına göre)
D
XVI
İ
Z
(
N
3
0
830
8
4
8
]
5
6
8
?
5
8
7
7
8
8
l
HOS