Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks

ZfWT
Zeitschrift für die Welt der Türken
Journal of World of Turks
Vol. 6, No. 1 (2014)
SUNUŞ
Türk dünyasına yine yeni bir nefes getirecek olan dergimiz Zeitschrift
für die Welt der Türken / Journal of World of Turks’ün, 2014 yılına ait ilk
sayısını okurlarıyla buluşturmanın onurunu, mutluluğunu, heyecanını
yaşamaktayız. 15. sayımızda sanat tarihinden edebiyata, eğitimden
sosyolojiye, coğrafyadan Türk diline... geniş bir yelpazede birbirinden
kıymetli çalışmalar yer almaktadır.
Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks’ün on
beşinci sayısında yer alan çalışmalar:
Kaya üstü resim, figür, damga ve yazılar, insanlığın geçmiş yüz
yıllardaki sosyal ve kültürel hayatına ışık tutması açısından büyük öneme
sahiptir. Birçok araştırmacı dünya üzerindeki kaya üstü resim, figür, damga
ve yazılar hakkında ciddi çalışmalar yürütmektedir. Türkiye'de bulunan kaya
üstü resim, figür, damga ve yazılar üzerine çalışan bilim adamı sayısı ise son
derece sınırlıdır. Bu az sayıda çalışma yapanların başında da Prof. Dr. Necati
Demir gelmektedir. Demir, “The Petroglyphs and Inscriptions Salihler
Village (Ankara–Güdül) and Their Historical Background” başlıklı
çalışmasında; Ankara-Güdül ilçesi Salihler köyünde bulunan kaya üstü yazı,
resim ve figürler hakkında detaylı bilgiler vermiştir. Ankara-Güdül ilçesi
Salihler köyünde bulunan kaya üstü yazı, resim ve figürler çalışmada
fotoğrafları ile birlikte verilmiş, her bir unsur hakkında açıklamada
bulunulmuştur. Kurt, insan, keçi, geyik, güneş, ay, yıldız, at, yönler... bu
çalışmada üzerinde durulan unsurlar arasındadır.
Prof. Dr. Alemdar Yalçın ve Öğr. Gör. Dr. Ferah Burgul Adıgüzel’in
birlikte kaleme aldıkları “Üst Düzey Yöneticilere Göre Konuşmanın Önemi:
Bir Yönetici Nasıl Konuşmalı?” başlıklı makalede üst düzey yöneticilerle
yapılan görüşmelerden hareketle yöneticinin sahip olması gereken konuşma
özellikleri ortaya konmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu bakan, başbakan
veya cumhurbaşkanı tarafından atanan müsteşar, müsteşar yardımcısı, genel
müdür ve başkan olarak görev yapan on beş üst düzey yönetici
oluşturmaktadır. Çalışma sonucunda üst düzey yöneticilere göre bir
yöneticinin sahip olması gereken konuşma özellikleri; planlama özellikleri,
Necati Demir
Sunuş
söyleyiş/sesletim özellikleri, anlatım özellikleri ile çalışanla iletişim
sürecinde kullanılan konuşma özellikleri olarak belirlenmiştir.
Alanına farklı bir bakış açısı getirecek “Hüdaî’nin Bir Şiiri ve Bir
Terim Teklifi” başlıklı yazının yazarı Doç. Dr. Faruk Çolak’tır. Yazarının
ifadesi ile “Bir bilim alanı için en zor şeylerden birisi, o alan için terim teklif
etmektir. Daha da zor olanı ise teklif edilen bu terimin kabul görmesidir.”
Çolak da bu çalışması ile zor olan bir durumu ortaya koymaktadır. Çolak,
çalışmasında halk hikâyelerinin kahramanlarından ve özelliklerinden
bahseden metinler için “hikâyename” terimini teklif etmekte ve bu metin
türü için Hüdaî’nin destan tarzındaki şiirini örnek göstermektedir.
Suçun ve suçlunun olmadığı bir ülke, bir şehir, bir mahalle olması
mümkün görünmemektedir. Suçun da psikolojik, sosyolojik alt yapıları
olduğu gibi, suç analizlerinde psikolojiden, sosyolojiden, sosyolengüistikten
faydalanılabilir. Ancak Doç. Dr. Zeki Boyraz ve Coğrafya Öğretmeni Utku
Gülkıran hazırladıkları makalelerinde, suç analizine coğrafi bir bakış açısı
getirmişlerdir. “Suç Analizlerine Coğrafi Bir Yaklaşım Örneği Beydağı
(Malatya) Karakolu Etki Alanı” adlı çalışmalarında arazinin (alanın) suçlar
için nasıl bir faktör olabildiğini ve niçin bazı alanlarda suç oranının yüksek
olduğunu ortaya koymuşlardır. Resmî verilere dayalı haritalar, grafikler ve
tablolarla desteklenen makale, okurları için ilgi çekici niteliktedir.
“Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Balıkçılığın Mevcut Durumu
Sorunları ve Çözüm Önerileri” başlığını taşıyan çalışmayı Doç. Dr. Süheyla
Üçışık Erbilen ve Uzman Güven Şahin birlikte kaleme almışlardır. Üçışık
Erbilen ve Şahin, çalışmalarında ada kıyılarının yarısına (% 50.6) sahip olan
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kuruluşundan günümüze balıkçılık
sektörünü ele almış, sektörle ilgili tespit edilen problemlere yönelik çözüm
önerilerinde bulunmuşlardır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde belli başlı
su ürünleri, kıyı balıkçılığı ve üretim durumu; Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti’nde akuakültür faaliyetleri, balıkçılığın sektör sorunları, altyapı
çalışmaları ve ticareti çalışmanın konu başlıkları arasında yer almaktadır.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bünyesinde balıkçılığı her yönüyle ele alan
bu kapsamlı bir çalışma alanındaki eksikliği giderecek niteliktedir.
Endüstri bölgesinde yaşayan ortaokul öğrencilerinin çevreye yönelik
duyuşsal eğilimlerinde bir farklılaşmanın olup olmadığını belirlemeye
yönelik olarak hazırlanan çalışmayı Yrd. Doç. Dr. Bülent Aksoy kaleme
almıştır. “Endüstri Bölgesinde Yaşayan Ortaokul Öğrencilerinin Çevreye
Yönelik Duyuşsal Eğilimleri (Dilovası Örneği)” başlığını taşıyan çalışmanın
verileri Wisconsin Center for Environmental Education tarafından
yayımlanan ve Karatekin (2011) tarafından Türkçeye uyarlanan “Çevreye
Yönelik Duyuşsal Eğilimler Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. Çalışma
grubunu 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Kocaeli ili Dilovası ilçesinde 3
farklı ortaokulda öğrenim gören 330 öğrenci oluşturmuştur. Ölçekten elde
2
Necati Demir
Sunuş
edilen veriler ışığında ortaokul öğrencilerinin çevreye yönelik duyuşsal
eğilimlerinin orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca çalışmada
dikkat çelici başka sonuçlara da ulaşılmıştır.
Yrd. Doç. Dr. H. Veli Aydın okurlarına sunduğu çalışmasında
Türkiye’den Yunanistan’a göçen Türkçe konuşan (Turkofon) Rum Ortodoks
Karamanlı muhacirlere yönelik olarak Atina’da 1924 bastırılan Karamanlıca
“Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi Anlaşması’na Dair ve Hürriyetperveran
Fırkası Reisi İoannis Metaksas Efendi’nin Beyanatları” adlı kitapçığı
tanıtmıştır. Ayrıca Aydın, kitapçık çerçevesinde dönemin önde gelen Yunan
siyasi simalarından General İonannas Metaksas’ın nüfus mübadelesi ve
Yunanistan’daki muhacir meselesine dair düşünce ve çözüm önerilerini
dönemin siyasi gelişmeleri ve tartışmaları içerisinde değerlendirmiştir.
Kapsamlı ve titizlikle hazırlanan “Muhalefet Lideri General Ioannis
Metaksas ve Yunanistanda Muhacir Meselesi” başlıklı çalışmada incelenen
kitapçık, dönemin izlenen politikasını ortaya koyması açısından önem arz
etmektedir.
Semantik prozodi konusuna ilişkin yurt dışında yapılan çalışmaların
varlığı 80’li yıllara kadar gitmektedir. Türkiye'de ise konuya ilişkin
çalışmalar daha yakın dönemlere aittir. Yrd. Doç. Dr. Nihal Çalışkan,
“Semantik Prozodi Kavramı ve Türkçe Semantik Prozodi Örnekleri:
aksettirmek, ...dan ibaret, ...nin teki, karşı karşıya, varsa yoksa” başlığı
altında semantik prozodi kavramını tanımlamış, semantik prozodi olgusunu
tarihî süreç içerisinde ele almıştır. Çalışmanın verileri Türkçe Ulusal
Derlemi’nden elde edilmiştir. “aksettirmek, ...dan ibaret, ...nin teki, karşı
karşıya, varsa yoksa” dil birimleri, derlem sorgusundan elde edilen
eşdizimlilik ilişkilerinin yardımıyla semantik prozodi açısından
çözümlenmiştir.
Okuma alışkanlığını toplumda her statüden ve yaştan bireyin edinmiş
olması istenen, hedeflenen bir durumdur. Bu hedefe ulaşmanın yollarından
biri de öğretmenlerin okuma alışkanlığını öğrencilere edindirmesidir. Tabi
bu işi yapmak için de öğretmenlerin bu alışkanlığı edinmiş olmaları gerekir.
Türkiye’de öğretmen adaylarının ve dolayısıyla öğretmenlerin okuma
alışkanlıklarının istenen düzeyde olmadığı yapılan çeşitli çalışmalarda ortaya
çıkmıştır. Yrd. Doç. Dr. Tahir Gür, “Öğretmen Adaylarının Okuma ve Boş
Zaman Değerlendirme Alışkanlıkları” adını taşıyan makalesinde öğretmen
adaylarının okuma alışkanlıklarını, boş zamanlarını değerlendirme
tercihlerini ve okuma motivasyonlarını incelemiştir. Araştırmanın çalışma
grubunu Cumhuriyet ve Trakya Üniversiteleri Eğitim Fakültelerinde son
sınıfta eğitim alan 103 bayan, 129 erkek olmak üzere 232 öğrenci
oluşturmaktadır. Çalışmada çok çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır.
Nizami Gencevi (Genceli Nizami), Azerbaycan’ın Gence şehrinde XII.
yüzyılda yaşamış, Türk dünyasının büyük şair ve düşünürüdür. Yrd. Doç.
3
Necati Demir
Sunuş
Dr. Vefa Haciyeva, “Nizami Gazellerinde Ritim ve Ahenk Oluşturan Şiirsel
Faktörler” başlığını taşıyan makalesinde Nizami Gencevi hakkında bilgi
vermiş, şairin gazellerinden örnekler vererek incelemiştir.
Yrd. Doç. Dr. Hatice Harmankaya, Arş. Gör. Asuman Yılmaz, Arş.
Gör. Aslı Çetin, Yüksek Lisans Öğrencisi Duygu Ercan ise modaya bakışı
farklı bir açıdan değerlendirmiştir. “Moda ve Mimari” başlığındaki bu
çalışmada barınma içgüdüsünden yola çıkılarak mimari ve bedeni koruma
amaçlı kuşatan giysi tasarımındaki ortak noktaları, benzerlikleri, birbirleri ile
olan etkileşimleri incelenmiştir. Ayrıca mimari prensipler doğrultusunda
gerçekleştirilen giysi tasarımlarından örnek fotoğraflar karşılaştırmalı olarak
okuyucuya sunulmuştur.
İnsanlar şifa kaynağı olarak jeotermal kaynakları geçmişten günümüze
kadar kullanmıştır. Türkiye de jeotermal kaynaklar bakımından zengin
ülkeler arasında sıralanabilir. Türkiye’de de Afyonkarahisar, jeotermal
kaynakların varlığı açısından dikkat çeken şehirlerdendir. Yrd. Doç Dr.
İsmail Kervankıran da hazırlamış olduğu “The Sustaınable Usage of
Geothermal Sources and Their Importance in Tourism in Afyonkarahisar”
başlıklı çalışmasında Afyonkarahisar jeotermal kaynaklarının bölge turizmi
açısından önemine değinmiş, plansız kentleşmenin ve termal suyun aşırı ve
özensiz kullanımın sakıncalarını ortaya koymuştur. Aynı zamanda
Afyonkarahisar’da jeotermal kaynakların etkili ve verimli kullanımına
yönelik önerilerde de bulunmuştur.
Mobbing; psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, taciz, rahatsız etme veya
sıkıntı vermek anlamına son zamanlarda sıkça duyduğumuz bir kavram
olarak karşımıza çıkmaktadır. “Türk Hukuku Bakımından Mobbing” başlığı
altında Yrd. Doç. Dr. Yüksel Koçak ve Yrd. Doç. Dr. Cavit Yeşilyurt
tarafından, mobbingin ne olduğu ve işyerlerinde meydana gelen
mobbinglerin nelere sebebiyet verdiği incelenmiş ve mobbing mağdurlarının
hareket alanlarını ortaya koyan yasal çerçeve çizilmeye çalışılmıştır.
Uluslararası düzeyde çevresel bir sorun olduğunda çözüm ancak yasal
bir zemin üzerinde aranabilir. Bu çerçevede Arş. Gör. Arda Özkan,
“Implementing International Environmental Law in the Black Sea Basin: An
Analysis of Bucharest Convention” başlıklı makalesinde, Karadeniz
havzasındaki çevre sorunlarına çözüm üretmek amacıyla oluşturulan Bükreş
Sözleşmesi’ni uluslararası çevre hukuku kuralları açısından incelemiştir.
Karadeniz’e kıyısı bulunan Bulgaristan, Gürcistan, Romanya, Rusya
Federasyonu, Türkiye ve Ukrayna’nın bir araya gelerek kabul ettikleri 1992
tarihli Bükreş Sözleşmesi; Karadeniz’de kirliliğin önlenmesi, mevcut
kirliliğin azaltılması ve kontrolüne yönelik olarak, Sözleşme’ye taraf
devletlerin gerekli tedbirleri almaları için oluşturulmuştur.
4
Necati Demir
Sunuş
Topluma yaşamlarıyla, sözleriyle, eserleriyle yön veren, toplumu bir
arada tutan; geçmişle gelecek arasında köprüler inşa eden önemli şahsiyetler
vardır: Yunus Emre, Ahmet Yesevi, Hacı Bektaş Veli, Mevlana gibi. Bu
önemli ve kıymetleri paha biçilemez şahsiyetlerin yeni nesiller tarafından
tanınması, yeni nesillere tanıtılması da üzerinde titizlikle durulması gereken
konudur. Yrd. Doç. Dr. Recep Özkan da Niğde Üniversitesi Eğitim
Fakültesinde okuyan öğrencilerin Hacı Bektaş Veli’yi tanıma düzeylerini ve
Bektaşilik hakkındaki tutumlarını belirlemeye yönelik bir çalışma yapmıştır.
“Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Hacı Bektaş Veli’yi Tanıma Düzeyi ve
Bektaşilik Hakkındaki Tutumlarının Belirlenmesi” başlığını taşıyan
çalışmanın sonucunda dikkate değer verilere ulaşılmıştır.
Eğitimde sosyal ağ kullanımı ve etkin yönetilmesini sağlayıcı bir unsur
olarak, açık liderlik kavramını ve özelliklerini açıklamayı amaç edinen
çalışmayı, Arş. Gör. Murat Polat ve Doç. Dr. İmam Bakır Arabacı kaleme
almışlardır. “Eğitimde Açık Liderlik ve Sosyal Ağlar” başlığını taşıyan
çalışmada ele alınan konular arasında liderlik kavramı ve yöneticilik
becerileri arasındaki ilişki durumu, açık liderlik kavramı ve özellikleri,
sosyal ağ kavramı, liderlik kavramının eğitim ve sosyal ağ kültürüyle
ilişkisi... sayılabilir.
“Madalyalar devlet tarafından ya da o devleti temsil eden hükümran
kişinin emri ve iradesiyle, toplumda askerî, kültürel, ekonomik ve benzeri
şekilde üstün hizmetler veren, kahramanlık, yararlılık ve başarı gösteren
kişilere verilen simgesel ödüller olarak bilinir.” Öğr. Gör. Dr. Kemal Hakan
Tekin, “Kırım Savaşı Osmanlı Hatıra ve Asker Madalyaları” başlıklı
çalışmasında; Kırım Savaşı, Kırım Savaşı hatıra madalyaları ve asker
madalyaları (resimleriyle birlikte) hakkında bilgiler sunmuştur.
Girişimcilik kavramının açıklandığı aynı zamanda girişimciliğin sosyal
girişimcilik boyutunun da ele alındığı makaleyi Yrd. Doç. Dr. Ali Sırrı
Yılmaz hazırlamıştır. “Bir Sosyal Değişim Ajanı Olarak Girişimcilik
Eğitimi” başlığını taşıyan makalede sosyal girişimcilik, sosyal değişim ve
girişimcilik eğitimi ele alınan konular arasında yer almaktadır.
Arş. Gör. Müzeyyen Altunbay, “Türk Tiyatro Eserleri 1-5” başlığı
altında Doç. Dr. Gıyasettin Aytaş tarafından Latin alfabesine aktarılıp yayına
hazırlanan “Türk Tiyatro Eserleri 1-5” adlı çalışmayı tanıtmıştır.
Okutman Gülşat Bican, 21 - 23 Şubat 2014 tarihleri arasında
Danimarka’nın Kopenhag şehrinde Kopenhag Üniversitesi Beşeri Bilimler
Fakültesi, Kültürler Arası ve Bölgesel Çalışmalar Bölümü, Türkçe
Çalışmaları Birimi tarafından düzenlenen “I. Uluslararası Avrupa’da İki Dilli
Türklerin Ana Dili Eğitimi” konulu çalıştayın tanıtımını yapmıştır.
5
Necati Demir
Sunuş
Arş. Gör. Esra Nur Tiryaki, “Türk Kültürünün Kurt Atası ‘Türk
Efsaneleri’” başlığı altında, Prof. Dr. Necati Demir tarafından kaleme alınan
Türk Efsaneleri (Cilt 1-2) adlı çalışmayı tanıtmıştır.
Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks ailesi
olarak ilk günkü heyecanımızla, titizliğimizle, sorumluluklarımızın farkında
olarak yayım hayatımıza emin ve sağlam adımlarla devam etmekteyiz
Bize bu gücü veren okurlarımıza, araştırmalarıyla katkıda bulunan
yazarlarımıza, engin bilgi ve tecrübeleriyle bilimsel destek sunan
hakemlerimize,
emeklerini
esirgemeyen
editörlerimize,
genel
koordinatörümüze teşekkürlerimi sunuyorum.
15 Ağustos 2014 tarihinde 16. sayımızla siz değerli okurlarımızla,
bilim ve Türk dünyası ile buluşmak dileğiyle...
Prof. Dr. Necati DEMİR
Editor in Chief
6