914,24 KB indir

Bir Tiyatro - SAPAK
Ilerici Hekimlerin «INSAN HAKLARh) sava~nmlnd8ki yerini
belgeleyen bir oyun
I.B. Şehir Tiyatroları yerinden yönetimi'nin ilg,inç sonuç, larını yaHH<met'in
oyunları kapalı g" işe oynuyor. Ülkemiz yazarlarının ,g erçekçi yapıtları
halıkımızın beğenisine, coşkusuna neden oluyor. Dileğimiz, yeri'nden
yönetimin, bu ucuz ve yaygın tiyatro seferberliğinin önümüzdeki yıl­
larda da sürmesi.
Sözü SAPAK oyununa getirelim. Cengiz Gündoğdu'nun yazdığı,
Burçin Oraloğlu'nun yönettiği oyun Harbiye Şehir Tiyatrosunda gösterifmektedir.
şıyoruz. Şehir Tiyatrolarında yıllarca yasaklanmış Nazım
Ulusal Bağımsızlık Savaşı bitmiştir. (1923). Hekim Yüzbaşı Necati cepheden evine döner. Tedirgindir. Ailesi savaş sırasında olduk9a yoksul düşmüştür . Savaş zengini Latif, Necati'nin kızkardeşiyle
evlenmek istemektedir. Necati'nin annesi, evlilik sonucu rahatlıya­
caklarını umarak, bu evliliğe çoktan razıdır. Necati'nin işçi kızkarde­
şi, savaş sırasında, karaborsa, dolandırma, istifçilik yaparak zenginleşen Latif'in gerçek yüzünü ağabeyisine anlatır. Yüzbaşı Necati o
andan itibaren bu tip insanlara ve onların önerdiği sömürü si~temine
karşı mücadeleye karar verir.
Bu arada ızmir Iktisat Kongresi yapılmış ve sonuçta Türkiye'nin
karma ekonomik bir sistemle yönetilmesine karar verilir. Işbirlikçiler,
toprak ağaları, hemen Millici olmuşlardır. Devlet eliyle kapitalist yaratma, işçi sınıfına ve halka çok pahalıya malolur. Insan hak ve özgürlükleri çiğnenmiş , Iktisat Kongresinde alınan, (8 saatlik iş günü
hakkı, sigorta ve sendika hakları), işçi yararına kararlar, hasıraltı edilmiştir.
-
Latif'i evinden kovan Necati, işverenlik için getirilen tüm cazip
önerileri reddederek, bir kasabacia hükümet hekimi olarak g,öreve
başlar. Orada halktan yana savaşımını sürdürür. Sosyalist bir dünya
-HU-"~"~
.. üne sahip olmamasına rağmen toplumsal "e örgüttü-çatışma­
nın şart olduğunu kavrayan Necati, çevresindeki işçilerle iyi ilişki­
ler kurar. Onların insani hakları için çaba harcar. Bir namuslu ga,zeteci, stajyer hekim olan kızkardeşi, cephede birlikte savaştığı bir
er ona yardımcı olurlar.
Almanya'da eğitim g,örmüş , modern kapitalist yöntemleri kullanarak, kar elde e1meyi uygulayan müdürün önüne fabrika işçi temi
69
TOPLUM ve HEKİM
sileileri bir. bildirge bırakınca kızılca kıyamet kopar. Işçiler, düşmece
raporla hasta diye işteri atılan arkadaşlarının yeniden işe alınmasını, .
ve sosyal hakları ile ilgili yasaların uygulanmasını istemektedirler.
Işveren, bu istemlere yanaşmayınca Grev · başliar. Yıkıp, yakma
ile değil, büyük silah grev'le işverenden hakların alınabileceğini belirten Necati, işçilerin silahlarını toplatır.
Aradan geçen zaman zarfında (1923-1927), saylavolan Latif,
Necati'nin silah arkadaşlarından biri ve faşist eğiHmli bir toprak ağa51 fabrikanın ortaklarıdır.
Sonuçta: Işçilerin sosyal ve insani hakları için büyük çaba sarf
eden Necati Işçiler arasına sızmış bir patron uşağı tarafından öldürülür. Komplo Latif tarafından örgütlenmiştir. Jandaima grevi da ğıtır.
Oyun, Yazarının da belirttiği gibi «Insan Hakları» nın savunulOyunun hekimlik açısından ilginç bir yönü var.
Namuslu hekimlerin, işçilerle ve halkla olan dürüst ilişkilerinin yamnda, patronlarla uzlaşma egilimli,· sahte hasta raporları düzenleyen
kişiliksiz hekfm örneğini gö~ler önüne seriYor.
Sizce, mutlaka görülmesi gereken bir oyun.
ması amacını taşıyor.
70
,,