global strateji enstitüsü

HABER BÜLTENİ
20 Temmuz 2007
Haber Özetleri
Irak

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, terörist Rıza Altun'un Türkiye'ye iade
edilmesi için gerekli girişimleri yaptıklarını belirterek, ''Irak'tan bu kişiyi istemiş
durumdayız. Bu bir 'teröristtir verin' dedik'', ifadesinde bulundu. Erdoğan,
ATV'de yayınlanan, ''Seçim Meydanı'' adlı programda soruları yanıtlarken,
''Terörle mücadelede batının desteğinin alınamadığı'' yönünde söylemler
olduğu anımsatılarak, Avusturya ile bir problem yaşandığının belirtilmesi
üzerine, ''Gerekli girişim yapıldı. Irak'tan bu kişiyi (terörist Rıza Altun) istemiş
durumdayız. Bu bir 'teröristtir verin' dedik. Avusturya'ya gerekeni söyledik. Son
birkaç gün içinde yazışmalar sürdü. Irak'a ise yeni söyledik. Burada
hassasiyetimizi biliyorlar. Belki Pazar günü seçimden sonra bu konuyla ilgili
görüşmek için 'buyur gel' diyebileceğiz Irak Başbakanı'na'', diye konuştu. Öte
yandan Irak'ın Ankara Büyükelçisi Sabah Cemil Ümran, Fransa'da tutuksuz
yargılanan terör örgütü PKK'nın ele başlarından Rıza Altun'un Irak'a
kaçmasıyla ilgili olarak Dışişleri Bakanlığına davet edildi. Edinilen bilgiye göre,
görüşmede, Bağdat hükümetinden terörist Altun'un tutuklanarak Türkiye'ye
iadesi istendi. (AA)

Irak Parlamentosunun en büyük Sünni bloğu, yaklaşık 5 hafta önce başlattığı
oturumları boykota son verme kararı aldı. 275 sandalyeli parlamentoda 44
üyeliğe sahip olan Irak Uzlaşma Cephesi'nden Selim Abdullah, Sünni
Parlamento Başkanı Mahmud Meşhedani'nin başkanlık edeceği oturuma
katılma kararı aldıklarını açıkladı. Sünni blok, Şiilerin çoğunlukta olduğu
parlamentoda 11 Haziran'da yapılan oylamayla Meşhedani'nin görevden
alınarak yerine geçici olarak Şii yardımcısının getirilmesi üzerine parlamentoyu
boykot kararı almıştı. (TRT)

Musul Valisi Dureyd Keşmula dün yaptığı açıklamada, Musul’a takviye kuvvet
çağırmadığını belirterek, Musul’da yakın zamanda yeni bir güvenlik planı
başlayacağını bildirdi. (www.eyeiraq.com)

Irak Planlama Bakanı Ali Baban dün yaptığı açıklamada, petrol yasasının bu
haliyle geçmesi durumunda
görevinden istifa edeceğini belirtti.
(www.aswataliraq.info)

Irak’ın kuzeyindeki Erbil kentine giden ABD’nin Irak Büyükelçisi Ryan Crocker,
dün Mesut Barzani ile bir dizi hassas konuyu ele aldı. Erbil’de Mesut Barzani
1
tarafından karşılanan Crocker, dün Süleymaniye kentinde bazı yetkililerle de
görüştü. Görüşmede Kerkük’ün statüsünün belirlenmesi ile ilgili 140. Maddenin
uygulanması, petrol yasası, Baasçıların temizlenmesi yasasının gözden
geçirilmesi gibi konuların ele alındığı bildirildi. (www.yakindoguhaber.com)

Irak’ın kuzeyindeki sözde Kürt Yönetiminin Başkanı Mesut Barzani, Türkiye’nin
askeri müdahalesinin eskisi gibi kolay olmadığını savundu. Barzani,
Türkiye’nin Irak’ın kuzeyine yönelik olası bir sınır ötesi operasyonunun her iki
tarafa da büyük zararlar vereceğini ve uluslararası toplumun da tepkisini
çekeceğini belirtti. Öte yandan Irak hükümet sözcüsü Ali El-Dabbağ, Türk
ordusunun uçak ve toplarla, Irak’ın kuzeyindeki Dohuk bölgesini bombaladığını
öne sürdü. Dabbağ, Türkiye’ye askeri operasyonlarını durdurması ve diyalog
yoluna başvurması çağrısında bulundu. Irak hükümet sözcüsü, “Türk
ordusunun sınır köylerini bombaladığına dair bilgiler aldık. Irak hükümeti Türk
ordusunun sınır kent ve kasabalarını top ve uçaklarla bombalamasını kınıyor”,
dedi. Irak’ın Türkiye’yi hedef alan saldırılar için üs olarak kullanılmasına izin
vermeyeceklerini söyleyen Dabbağ, Irak hükümeti olarak ikili veya ABD’nin de
katılımıyla üçlü müzakereleri sürdürmeye hazır olduklarını belirtti. Bölgeden
yapılan açıklamalarda da, Türkiye’den Irak tarafına 250 top atışı yapıldığı, ölen
ya da yaralanan olmadığı belirtildi. (NTV)

Irak'ta düzenlenen son saldırılarda, 5 Amerikan ve 3 İngiliz askeri öldü.
Başkent Bağdat'ta, Amerikan askeri konvoyuna yönelik saldırıda 4 Amerikan
askeri ile bir Iraklı tercüman hayatını kaybetti. Bir başka Amerikan askeri de
kentin güneyinde keskin nişancı ateşinde öldü. Pentagon verilerine göre Irak'ta
ölen Amerikan askerlerinin sayısı 3 bin 626'ya çıktı. Ülkenin güneyindeki
Basra kentinde düzenlenen saldırıda ise 3 İngiliz askeri öldü. İngiltere
Savunma Bakanlığı, askerlerin öldüğünü doğrularken ayrıntı vermedi.
Bakanlık, Irak'taki askerlerinden 500'ünün yıl sonuna kadar çekileceğini de
açıkladı. Şu an Irak'ta 5 bin 500 İngiliz askeri bulunuyor. Öte yandan Amerikan
askerlerince Irak'ta işlenen taciz ve cinayetlere ilişkin soruşturma ve davalar
da sürüyor. Irak'ın Hamdaniye kasabasında geçen yıl Iraklı Haşim İbrahim
Avad'ın kaçırılıp öldürülmesi olayına karışan bir Amerikan askeri suçlu
bulundu. Kerkük yakınında gerçekleşen benzer bir olayla ilgili iki Amerikan
askeri daha yargılanıyor. (TRT)
Ortadoğu

İran Cumhurbaşkanı Ahmedinecad, Hizbullah lideri Nasrallah ile görüştü. İran
Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'ın, bir günlük Suriye ziyareti sırasında
Hizbullah lideri Nasrallah ile bir araya geldiği belirtildi. Reuters ajansının
haberine göre, görgü tanıkları, Ahmedinecad ile Nasrallah arasında Şam'da
yapılan görüşmeye, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'a muhalif bazı
Filistinli grupların temsilcilerinin de katıldığını söyledi. Üst düzey bir heyetle
dün Şam'a giden Ahmedinecad, havaalanında Suriye Dışişleri Bakanı Velid El
Muallim tarafından karşılandı. Suriye'nin başkenti Şam'a bir günlük ziyarette
bulunan Mahmud Ahmedinecad, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’la da bir
araya geldi. Görüşmenin ardından yayınlanan ortak açıklamada, iki liderin
2
Suriye ve Mısır arasındaki mevcut ilişkilerden memnun, tüm alanlarda iş
birliğinin sürmesi konusunda dikkatli olduğu belirtildi. (AA)

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) merkez komitesi, Filistin lideri Mahmut Abbas'ı
erken seçimle görevlendirdi. AFP'ye açıklama yapan merkez komitesi üyesi
Azzam Ahmet, "Ramallah'ta toplanan merkez komitesi, Başkan Abbas'a erken
seçimlerin yapılması için süreci başlatma görevini vermiştir", dedi. Ahmet,
başkanlık ve meclis seçimleri tarihini Abbas'ın belirleyeceğini söyledi. Merkez
komitesi, ayrıca Filistin ulusal konseyinin (meclis) de toplanmasını
kararlaştırdı. Konseyin toplanma tarihini de Abbas tayin edecek. İslamcı
Hamas örgütü, erken seçim fikrine karşı çıkıyor. Gazze'de basın toplantısı
yapan Hamas yöneticisi Mahmut Zahar, erken seçimi "halk iradesinin
aşılmaya çalışılması" olarak nitelendirdi ve bu planın başarısızlığa mahkûm
olduğunu iddia etti. Zahar, "Hamas'ın bağrından çıktığı Filistin halkı,
Amerika'yı memnun edecek erken seçimleri kabul etmeyecek", dedi. Filistin'de
son seçimler, geçen yılın ocak ayında yapılmış, seçimleri Hamas kazanınca
Filistin uluslararası arenada yalnızlığa ve siyasi krize sürüklenmişti. (AA)

İsrail, 250 kadar Filistinli mahkûmu serbest bırakmaya başladı. Gazze
Şeridi'nin Hamas örgütünün eline geçmesinin ardından Filistin Devlet Başkanı
Mahmut
Abbas'ın
konumunu
güçlendirmek
amacıyla
ABD'nin
arabuluculuğunda varılan anlaşma uyarınca, İsrail elindeki Filistinli mahkûmları
bırakmaya başladı. (AA)

Ortadoğu Dörtlüsü, yeni özel temsilcisi Tony Blair'in görev çerçevesini ve
bölgeye yönelik çalışmalarını belirlemek amacıyla bu akşam Portekiz'in
başkenti Lizbon'da bir araya geldi. Toplantıya, Amerika Birleşik Devletleri
Dışişleri Bakanı Condolezza Rice, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Kimoon, Avrupa Birliği temsilcisi Javier Solana ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey
Lavrov katıldı. Toplantı ardından özel temsilci Blair, "Elimden geleni
yapacağım. Uluslararası toplum 2 devletli çözümden yana. Mevcudiyetini
sürdüren bir Filistin Devleti ile güvenlik kaygısı taşımayan bir İsrail Devleti",
dedi. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Condolezza Rice da, Blair'e
güvendiğini ifade ederek, barış için şansa ve iyimserliğe ihtiyaç olduğunu
belirtti. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-Moon ise tüm bölge
ülkelerinden Blair ile birlikte çalışmalarını istedi. (TRT)

Mısır Dışişleri Bakanı Ahmed Ebul Geyt, ABD Başkanı George W. Bush'un
önerdiği Ortadoğu konferansının, büyük olasılıkla Eylül ayında New York'ta
toplanacak olan BM Genel Kurulu sırasında yapılacağını söyledi. Ebul Geyt,
konferans öncesinde, 31 Temmuz'da Şarm El Şeyh'te ABD Dışişleri Bakanı
Condoleezza Rice ile Arap ülkeleri dışişleri bakanlarının bir araya gelerek
konferansın gündemini görüşeceklerini kaydetti. Mısır Dışişleri Bakanı Ebul
Geyt, Amerikalı ve Mısırlı yetkililer arasındaki temasların, konferansın Eylül
ayındaki BM Genel Kurulu sırasında yapılacağına işaret ettiğini; ancak
konferans yerinin New York olmasının şart olmadığını kaydetti. Ebul Geyt,
Mısır'ın, bu konferansta İsrail ve Filistin taraflar arasında aktif müzakereler için
barış sürecinin başlatılması dâhil bir dizi konunun ele alınması görüşünde
olduğunu ifade etti. Mısır Devlet Başkanlığı Sözcüsü Süleyman Avad ise
ajansına yaptığı açıklamada, Ebul Geyt'in açıklamalarına rağmen konferansın
3
ne zaman ve nerede yapılacağının henüz net olmadığını söyledi. ABD
Başkanı George W. Bush, bu yıl sonunda İsrail ve Filistin ile bazı Arap
ülkelerini bir araya getirecek olan bir bölgesel konferans düzenlenmesini
önermişti. Bush, konferansın tam tarihi, yeri ya da katılımcıları konusunda bilgi
vermemişti. (AA)(AP)
Kafkasya ve Orta Asya

Uluslararası tepkilere rağmen, Ermenistan'ın işgali altındaki Dağlık Karabağ'da
cumhurbaşkanı seçimi yapılıyor. BM, AB, ABD, Türkiye ve Avrupa Güvenlik ve
İşbirliği Teşkilatı, seçim sonucunu tanımayacağını açıkladı. Dağlık Karabağ'da
işgal yönetimince yapılan cumhurbaşkanı seçimine 5 aday katılıyor. Ermeni
kaynakları, işgal yönetiminin dışişleri bakan yardımcısı konumundaki Masis
Mailyan ile ulusal güvenlik servisi eski başkanı Bako Sahakyan'ın seçimleri
kazanma şansının fazla olduğunu belirtiyor. BM, AB, ABD, AGİT ve batılı
uluslararası kuruluşlar, Dağlık Karabağ'da işgal yönetimince yapılan
cumhurbaşkanı seçimini tanımayacaklarını açıkladı. Türkiye, gayrimeşru
gördüğü bu seçimin, uluslararası hukuk bakımından bağlayıcılığı olmayacak
sonuçlarını tanımayacağını bildirdi. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı'ndan
yapılan açıklamada da, Dağlık Karabağ'da işgal ve etnik arındırmadan sonra
oluşturulan yönetimin uydurma bir kurum olduğu, bu kurum tarafından
yapılacak seçimlerin uluslararası hukukun ihlali anlamına geldiği vurgulandı.
İslam Konferansı Teşkilatı Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu da, Ermeni
işgali altındaki Dağlık Karabağ'daki sözde devlet başkanlığı seçiminin,
uluslararası hukukun bütün geçerli kurallarına ve genel ilkelerine aykırı
olduğunu belirterek, bunun devam eden barış görüşmelerini olumsuz
etkileyeceğini söyledi. (TRT)

Gürcistan'da, NATO'nun Barış İçin Ortaklık programı kapsamında düzenlenen
''Cooperative Archer 2007'' tatbikatı sona erdi. Tatbikata Türkiye'den ''CN-235
CASA'' tipi uçak ve ''AS-532 COUGAR'' tipi helikopter ile Hava Kuvvetlerinden
42 subay katıldı. (AA)
Kıbrıs

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Nicholas Burns, BM Genel Sekreteri Ban KiMoon'un, Kıbrıs'ta çözüm yönünde yeni bir girişim başlatacağını umduklarını
ve Washington'un böyle bir girişimi destekleyeceğini söyledi. ABD Dışişleri
Bakanlığında, ABD ile Kıbrıs Rum Yönetimi arasında, Kıbrıs'taki arkeolojik
eserlerin korunmasına yönelik imzalanan bir anlaşmayla ilgili olarak Burns ve
Kıbrıs Rum Yönetiminin Washington'daki temsilcisi Andreas Kakuris'in
katılımıyla tören düzenlendi. Dışişleri Bakanlığının üç numaralı ismi Burns,
konuşmasında, Ban Ki-Moon'un Kıbrıs'ta çözüm için yeni bir girişim
başlatmasını ABD'nin destekleyeceğini söyledi. Burns, gazetecilerle sohbet
ederken de “Genel Sekreter'in yeni bir çaba başlatmasını umuyoruz. Biz bunu
destekleyeceğiz”, dedi. Burns, Eylül ayında adayı ziyaret etmeyi planladığını
da belirtti. Burns, KKTC'yi de ziyaret edip etmeyeceğinin sorulması üzerine,
seyahatinin ayrıntılarının henüz belirlenmediğini ifade etti. (ABHABER)
4
Diğer Haberler

Pakistan'ın kuzey batısında bir camide düzenlenen intihar saldırısında, ilk
bilgilere göre 15 kişi hayatını kaybetti. Pakistan polisi, camideki intihar
saldırısının Kohat kentinde askeri bölge içinde olduğunu söyledi. Yetkililer, dün
akşam namazı sırasında düzenlenen saldırıda yaralı sayısının ise 7 olduğunu
belirtti. Kohat'taki saldırıyla birlikte Pakistan'da dün düzenlenen intihar
saldırılarının sayısı 3'e yükselirken, bu üç saldırıda yaşamını yitirenlerin sayısı
50'yi geçti. (AA)

ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, "kesinlikle bağımsız bir Kosova'dan
yanayız", dedi. Rice, BM Güvenlik Konseyinde Rusya'nın itirazına rağmen,
Kosova'nın "öyle ya da böyle" Sırbistan'dan bağımsızlığını kazanacağını
söyledi. (AA)

Eski KGB ajanı Litvinenko'nun İngiltere'de öldürülmesinin ardından Londra Moskova arasındaki casus krizi büyüyor. Litvinenko'yu öldürdüğü iddia edilen
ajanı iade etmediği için dört diplomatı sınır dışı edilen Rusya da, misilleme
olarak 4 İngiliz diplomatı sınır dışı etme kararı aldı. İngiltere'nin çıkışını "ahlak
dışı ve kışkırtıcı" olarak niteleyen Moskova'nın tepkisi beklendiği gibi sert oldu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, 4 diplomatın sınır dışı edilmesine ek olarak,
Rusya'nın İngiliz yetkililere vize vermeyi durduracağını, İngiltere'yle teröre
karşı mücadelede iş birliğine son verileceğini açıkladı. (TRT)

Nijerya'da Sünni bir imamın vurulmasından sonra Sünnilerle Şiiler arasında
çatışma çıktı. Çatışmada bir kişi öldü. Bir yerel radyo muhabiri, Sokoto
vilayetinin başkenti Kano'daki çatışmaların, silahlı kişilerin bir caminin
imamı olan Umar Danşiya'yı vurmasından sonra Sünnilerin intikam için Şiilere
saldırmasıyla başladığını belirtti. Asker ve polisin, yeni saldırıları önlemek için
yollarda barikatlar kurduğu kaydedildi. Şii karşıtı vaazlarıyla tanınan
Danşiya'nın sağlık durumu ise bilinmiyor. 140 milyon nüfuslu Nijerya'da
nüfusun yarısını çoğu Sünni olan Müslümanlar, yarısını da Hıristiyanlar
oluşturuyor. (AA)(AP)
Dünya Basını
İngiltere gazetelerinde bu sabah öne çıkan konuların başında, Rusya'nın dört
İngiliz diplomatı sınır dışı etmesi kararı var. Moskova, eski KGB ajanı
Litvinenko cinayeti zanlısını iade etmemekte direnince, İngiltere hafta başında
dört Rus diplomatı sınır dışı etmiş; Rusya da dün İngiltere'ye aynı karşılığı
vermişti. Times gazetesi, Rusya'nın kendi kendine zarar vermekte olduğunu
belirtirken, Financial Times, başyazısında Rusya'nın siyasi şiddetten
vazgeçmesi gerektiğini savunuyor. ''Moskova'nın Sovyet dönemindeki
etkinliğin en azından bir bölümünü yeniden elde etme arzusu anlaşılabilir.''
''Ama Rusya korku yayarak saygınlık kazanamayacağını kabul etmelidir.
Yasalara ve insan haklarına özellikle de yaşam hakkına saygı esastır.''
Financial Times, Batılı ülkelerin de zaman zaman bu ilkelerden saptıklarını,
Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı CIA'nin Saddam Hüseyin'e suikast
düzenleme planlarını örnek göstererek aktarıyor, ancak ''bunlar Rusya için
5
mazeret olmamalı'' görüşünü savunuyor. Financial Times, İngiltere ve diğer
batılı ülkelerin de kendi çıkarlarını gözetirken Rusya'yla işbirliği yapmaları
gerektiğine dikkat çekiyor.
Ortadoğu Dörtlüsü üyelerinin, grubun temsilcisi Tony Blair'le Lizbon'da yaptığı
toplantı da gazetelerde bu sabah irdelenen haberler arasında yer alıyor.
Guardian, Arap basınının Blair'in Ortadoğu temsilciliği görevine başlamasına
ilişkin yorumları okurlarına aktarıyor. 'Mısır'ın haftalık El Ahram Weekly
gazetesi yazarı Celal Nasır, Blair'in Ortadoğu konusunda görevlendirilmesini
'felaket bir tercih' olarak nitelerken, Lübnan'da yayımlanan Daily Star
gazetesinde yazan Rami Huri'ye göre, Blair'in Arap-İsrail barışı için özel
temsilciliğe atanmasının 'Roma'yı yakan imparator Nero'nun; Roma İtfaiye
Müdürlüğü'ne atanmasından farkı yok.'
Guardian, “Quartet” olarak adlandırılan Ortadoğu Dörtlüsü'nün Hamas'ın
muhatap alınmamasında ısrarcı olduğuna dikkat çekerken, Financial Times
yazarlarından Philip Stephens'e göre, Blair'in Hamas'la görüşmesi gerek.
''Görüşmekle pazarlık arasında bir ayrım vardır. Ve görüşme pazarlık için bir
zemin bulunup bulunmadığını anlamaya yardımcı olur. Bu görüşmelerin sonuç
vermemesi yüksek ihtimal. Ancak Orta Doğu Dörtlüsü, Hamas'tan
görüşmelere başlamak için aslında pazarlık sürecinin parçası olan koşulları
dayatamaz.'' ''Blair'in önünde, Kuzey İrlanda deneyimi var. IRA'ya Kuzey
İrlanda'nın var olma hakkını tanıması koşulu getirilmemişti. Ayrıca örgütün
şiddeti reddetmesi de, 10 yıl süren görüşmelerin başında değil sonlarına doğru
ortaya çıkmıştı. İstihbarat servislerinin rolü, düşmanları tanımak,
diplomatlarınki ise, onlarla konuşmaktır.''
Independent gazetesinin iç sayfalarından duyurduğu haberde, esrar
kullanımına ilişkin yasakları sertleştirmeye hazırlanan hükümetin bazı
üyelerinin geçmişte esrar içtiklerini itiraf ettiklerini aktarıyor. Haberde
itiraflarına yer verilen İçişleri Bakanı Jacqui Smith, 25 yıl önce üniversite
yıllarında esrar kullandığını belirterek, ''Ama dersimi aldım'', diyor ve İçişleri
Bakanı olarak esrar tüketimi azaltmak için yasal düzenlemeleri uygulamaya
koymakta kararlı olduğunu vurguluyor. Gazetenin haberinde itiraflarına yer
verilen kabine üyeleri arasında Hazine, ulaştırma ve toplum bakanları da var.
Independent geniş bir haberle irdelediği Türkiye seçimlerini ise, 'Madenciler,
fahişeler ve pop şarkıcıları Türkiye'nin seçim açmazını kırmaya çalışıyor'
başlığıyla duyuruyor. Nicholas Birch imzalı haberde, Genç Parti'den aday olan
İbrahim Tatlıses'in 'kadınlardan sorumlu devlet bakanı' olmak istediğine dikkat
çekiliyor. Sevgililerine yönelik uyguladığı şiddete gönderme yaparak 'Kötü bir
şöhretim olduğunu biliyorum' diyen ünlü şarkıcı, 'ama ben iyi bir aile
babasıyım. Kadınlar beni sever' görüşünü dile getiriyor. Independent'in
haberinde, bağımsız adayların çokluğuna dikkat çekilirken sayıları yüzlerle
ifade edilen bağımsızlar arasında fahişelerden akademisyenlere çok geniş
yelpazede kişilerin bulunduğu aktarılıyor. Habere göre, bağımsızların bu denli
çok olmasının nedeni 'siyasi sistemi tökezleten yüzde 10'luk seçim barajı.'
6