Cahiliye Döneminde Mekke Yazar Yaşar Çelikkol ÜNİVERSİTE: ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İSLAM TARİHİ VE SANATLARI (İSLAM TARİHİ) ANA BİLİM DALI TEZ ADI: Cahiliye Döneminde Mekke (M. 400-600 yılları arası Mekke'nin fiziki, etnik, dini ve idari yapısı) YAZAR: Yaşar ÇELİKKOL TEZ DANIŞMANI: Prof. Dr. İrfan AYCAN YER-TARİH: ANKARA-2002 ÖZET Mekke çevresinde yerleşimin zamanı bilinmemektedir. Kuvvetli rivayetlere göre Harem içerisinde yerleşim ise Hz. İbrahim'in Kabe'yi yapması ile başlamıştır. Amâlika ardından Cürhüm kabileleri Harem'e gelmiştir. M.Ö. 200'lerde Hüzâa Kabilesi Mekke'yi işgal ederek M.S. 400'Iere kadar Mekke yönetimini ele alıp, Mekke'de putperestliği resmi din haline getirmiştir. M.S.440'larda İsmail soyundan olan Kinâne ve onun kollarından birisi olan Kureyş Kabilesi, şehir çevresinde dağınık bir şekilde yaşamaktaydı. Kusay b. Kilâb bu kabileleri bir araya getirip Huzâa' yi şehirden uzaklaştırdı. Kusay bir şekilde şehri yeniden kurdu ve Kureyş Kabilesi'ni Kabe çevresine yerleştirdi. Mekke'de yeni uygulamalarla sosyal kurumları düzenledi ve kendisini itaat edilen tek kral olarak kabul ettirdi. Böylece Mekke, site devleti haline geldi. Mekke'de Kureyş Kabilesi otorite sahibi olmakla birlikte diğer kabileler de yaşamaktaydı. Şehirde din olarak şirk hakimdi. Müşrikler Allah'ın varlığını kabul edip O'na ulaşmak için putlara taparlardı. Mekke'de Hıristiyan, Yahudi ve Zındıklığa (Dehrilik ve Mazdekizm) inananlar vardı. Kureyş, diğer inançlara karşı hoş görülüydü. Mekke'de yönetim Kusay'ın rolüyle monarşiye yaklaşmış olup Kusay'dan sonra zengin asillere dayalı bir oligarşiye dönüşmüştür. Anahtar Kelimeler: İslam, Şehir, Tarih, Mekke, Cahiliye. 1/1